Republikein_20190128 Flipbook PDF

Republikein_20190128

---

152 Views
115 Downloads
FLIP PDF 6.19MB

DOWNLOAD FLIP

REPORT DMCA

DM0201900326297

Maandag 28 Januarie 2019

IN VANDAG SE KOERANT

SWAKOPMUND BEKOOR STEEDS

› Ronelle Rademeyer

DIE MARK

BLADSY

SODAT ALMAL IN NAMIBIË KAN BEL

7

SPORT

KRIEKET

Die feesseisoen is verby, maar Swakopmund bly een van die top- toeristebestemmings in die land. Die dorp spog met ’n asembenemende seelandskap, unieke karakter, geskiedenis, argitektuur en 'n verskeidenheid avontuuraktiwiteite. BLADSY

OLD BOYS BLY TOPS

16

FRIDAY

TUESDAY

EVERY DAY

mONDaY 28 jaNUaRY

Sport Wrap BROUGHT TO THIS EDITION IS

Osaka

YOU BY

5 embraces

on Friday. fight in Cape Town fighter from the The middleweight stable is curSalute Boxing Academy in the division. rently one of the best opponent, on His inexperienced has fought five the other hand, now two wins and fights, while recording three losses. fights, 15 wins Ndafoluma has 16 defeat against and one loss - a 2014 under his belt. Pohamba Mandume and is fearless. “Ndafoluma has heart confidence,” and He also has skill victory boxing stable’s the recorded a stunning said PJ Amunyela Ndafoluma (left) Lukas ‘Tue Demolisuer’tue DRC. PHOTO CONTRIBUTED spokesperson. of want Ndafoluagainst Rams Ilunga Amunyela added they so that he they face their FRIDAY mental attitude when ma’s ranking to improve, lIMBA MUPETAMI likes theTUESDAY only train boxers opponents, and beat them in their a world title shot against “At Salute we not Careers added. MONDAY but we also Ndafoluma gets Canelo Alvarez or to be ready physically, Lukas ‘The Demolisher’ of the Dem- of Mexican fighter TheandZone that they have the right own backyard,” Amunyela Ilunga Wrap boxers Daniel Jacobs ensure Sport American knocked out Rams of Congo (DRC) in Demetrius Andrade. ocratic Republic of their non-title the second round

‘The Demolisher’ stuns DRC opponent

re

pressu

Late winner downs Arrows ADolF KAURE

Citizens Windhoek-based Arrows beat home side Eleven Premier 1-0 in a Namibia encounter League (NPL) the Kuisebthat took place at Walvis Bay mond Stadium in 28 jaNUaRY 2019 on Friday.mONDaY three the Citizens bagged Goagpoints after Stewardinto the ball oseb tapped the late in the back of the net match. in the It was an even contest Arrows first half, although slightshaded the possession ly. the With this possession, carve to home side managed defence to open the Citizens create several chances.struck Leroy Munyoroye the wall a free-kick over the net, as and straight into BY Jonas YOU TO goalkeeper Citizens BROUGHT motionTHIS EDITION IS Matheus remained goal was less. However, the interference disallowed due to players. by one of the Arrows on the TODAY IN Citizens were playing saw which counter-attack, Market Watch causing Steward Goagoseb on the numerous problems side, home left flank for the runs into with his surging their box. QUOTE OF half, During the second domTHE DAY vtheir Arrows continued TheNGautengNprovincialNgo one-touch ughN inance, as their comernmentNhaiNagreedNtoNco football in the midfield, both rN from The MEC has worked crosses bined with up,NafterNtheNJoburgNmayo expectation entN with the city in enflanks, created an continued calledNforNcentralNgovernm of a goal. Citizens suring that we maxon the chances few . a have to intervention In the 70th imise the delivery counter-attack. had mayor minute, Steward Goagoseb of housing for the ohannesburg metrosaid on to give his side chance Mashaba vulgolden most a Herman poorest and close-range Gauteng prothe lead, but his Wednesday that the departArrows goalnerable of our resishot was saved by vincial human settlements about R300 keeper Tinashe Dzambara. ment had committed dents. Arrows developments In the 76th minute, a few million for housing current financial were awarded a free-kick area. in the city for the HermanNMaihaba,NJohanpenalty metres from the year. neiburgNmetroNmayor denied the backdrop Munyoroye was time by This comes against about the this once more, but of an ongoing dispute a superb Development Matheus, who made Human Settlements the city and 3 PaGE save. Grant (HSDG) between governance to send Arrows continued the Gauteng co-operative(Cogta) and the hopes of men forward in and traditional affairs goal. department. getting the winning human settlements they with the MEC for In the 81st minutea light“I held a meeting by human settlewere made to pay Gauteng Cogta and that Uhuru Moiloa, rening quick counter-attackto be ments, Dikgang of the HSDG for allowed Gottlob Kapuka garding the reduction ” Mashaba in acres of space. the City of Johannesburg, the Eleven He fired a shot at said in a statement. muchmonths the city goalkeeper, who government to build Arrows Over the past few NAMPA path, million from the provincial listened department of are in top form. PHOTO has secured R300 parried it into Goagoseb’s with because the players and the provincial locked in an of the best. It coach Mashaba Black Africa (rigut) ITYOFJOBURG plan.” FACEBOOK.COM/Cand mayor Herman game one Johannesburg metro been made no mistake thethe wasrehe match PHOTO followed housing have city. and “The Mashaba of the the as supportsaid it is too inhabitantshowever, betweendispute regarding published last year,” homes forShipanga, the tap in. to gazette up to expectations, lived must The Katutura derbyongoing to needed to go, sent came favour-which was insufficient asmillion out in their thatof bothbesides League (NPL) five minutes themselves claimsers Paulus With needs R68 of said.denied, Namibia Premier demption financial The early to crown league this lived department of human season. Black Africa coach Pirates were again will take province’s Orlandothe the the desperate housing cheer on their teams and “This to Arrows win meet provincial to for ites numbers high-flyers in more 2018/19 province the players now I’m fans came in order for the from a free-kick to R300 million assettlements residents.” this time was on point and Shipanga says their “It is very early. Rightatour referee current up to expectations, Sam human commitments box. It was time. The Nujoma funding. match, with said the provincial developments in the I would the to release outsidetothehousing one game aMashaba our HSDG Orlando takenagreed played a high-tempo their droves to and said. focused on 2018 for every- departmentgoing NPL derby against colours in to be Munyoroye’s year within the city. donnedMashaba in December display,” Shipanga still wide open notgovernment financial settlements progreat football was title race is rattled on Presdreams are Stadium and the second called free-kick Moiloa for today’s 2019said reachedconsult as hisR67 MEC after national spirit of his players thenational in January night, Pirates was what thankto He and support of their clubs.earlier the the one. We haven’tsaid cautiously. He said win, and for seeing crossbar, first derby in the matter. thethe that they deserved against for ductive engagementrepresentations yet,” he Cyril Ramaphosa high andMoiloa It was Shipanga’s ident for the round made of. the log with rights over very when nt of the home province’s lead intervened following our has been reallocated worked hard disappointme million as they This will take Black Africa now treasury to intervene win, which gave him bragging million reason R63 housing walloware city’s the development, tsPiratesSouth Hills to cut fans. on the matter. threatened 23 points, while victory.amid allegathe old foe. with lIMBA MUPETAMI even commitmen MEC has worked financial Riverside develmatchbyhad thebudget R180 million, bottom of standings “In so doing, the showed team unity; will go towards the ing at the “They But beforehand for did strugas he Mashaba’s million has been with the city in ensuring that we maxmillion administrationtheir celebration to R300 that opment and R33 him sleepless nights, lack Africa thrashed 4-0 on given tions when they scored, units in happy five points. ts housing for the rates of diehard high-rise very a the tax build I’m delivery Pirates to the team.inCorporate imise allocated want to disappointwas not performing. gling Orlando was for thebeen housing developmen vulnerable of our Nujoma not varyAfrica fans. poorest and most said. Fleurhof. “The city had previously Saturday at the Sam in Namibia Black be rolled over by funding would in the current financial residents,” Mashaba “R68 million is to formed that our HSDG Stadium. for housing city in the current R248 million on between 32% and Reports put the backlog at an estiyear within the city.N the province to the be in the region of department of has been apin the City of Johannesburg financial year, which 55%. For non-mining the basis of the city’s the city still will units needed by some plan, which was HermanNMaihaba,NJohanneiproved. In addition, million which mated 300 000 housing’s business and ultimately – Nampa/ANA companies corporate R69 of its poorest residents. burgNmetroNmayor retain the almost adopted by council said. “Folin the in revised tax is usually 32%. was announced the province,” Mashabaof the Provlowing the publication For diamond-minwas reduced to ince’s Gazette, this the tax

Market Watch

ling Pirates BA thrash strugg

A derby to remember City faces 300 000

unit backlog

R300m for Joburg housing J

Scandal-hit Fanya begins sell-off

B

55%

ing companies is 55% while 37,5% applies to non-diamond mining companies.

-NNamibiaNChamberNofNMinei

INEQUaLITY POVERTY aND

Progress since 2010

level has The overall poverty with reduced significantly (from 10.7 percent points the ine28.7 to 18.0) while distribution quality in income a slight reremains high with points duction of 2.5 percent of survey from the previous survey of 2009/2010 to the 2015/2016. –NNamibiaNStatiiticiNAgency

Bloedige boedeltwis oor miljoene stu voort »

2019

page

Careers

The Zone

FOTO BJÖRN BASSLER

Stellmacher-sage weer in hof

BYVOEGSEL BINNE Market Watch

Geen Brexit-vrese vir vleis, druiwe

ian economy: Schlettwein Global trade wars affect Namib South Africa, The CMA links Lesotho and Swaziland inflation rates. with the South was largely country’s noted that uncertainties Namibia, into a monetary union He also The Namibian economy central currency. global and reBrexit caused inAfrican Rand being stated that going within the EU and impacted by ongoing caused a downturn stability, which is the biggest enemy Schlettwein further gional events that economy would finance mindue to its ripple forward the Namibian of economic growth and prolonged recession,has said. growth, reenvironment. geared towards quality effect in the global ister, Calle Schlettwein on how we be these remarks covery and spending. manager, the “It also has an effect Schlettwein made his ministry’s em- develop global or international best As a public finance its while addressing trade wars under- ministry is expected to perform ployees on Thursday. state of the practices. These in trade,” he for optimum defunction prudently Speaking on the mine multilateralism said the United economic opportuniand Schlettwein velopment said. economy, this time when reforms were European Union Progress on regional according to ties, especially during States, China and the trade war and as from a pro2018, in a the economy is emerging however positive in (EU) are involved have raised tariffs the minister, as international ratings longed recession. a result, all parties credit worbe done by forfrom each other. This, he said, should agencies rated Namibia’s for their imports financial those commodiand administering from negative to stable. This means that ss within malising and business thiness inclusive growth, Namibia’s creditworthine Union sector policies for ties are more expensive by the tariff erosion of Customs affected creation and the the Southern African people have been Area (CMA) wealth and inequalities. poverty and Common Monetary increases. - Nampa grade AA and importer of conNamibia, as a net the is still at investment by affected sumables, has been is evident in the stable. trade wars too, which

Calle Schlettwein Finance Minister, wars hurt Namibia’s says global trade economy. PHOTO NAMPA

’n Bekende Rehoboth-dokter se weduwee en kinders sê mekaar opnuut die stryd aan.

› Denver Kisting

D

ie bloedige erftwis waarin ’n bekende Rehobothse arts, wyle dr. Franz Stellmacher, se weduwee en kinders gewikkel is, is Vrydag weer eens op die spits gedryf. In die jongste kinkel in dié kabel vra me. Ute Stellmacher en haar ma, Fawzia, die hof om die boedel se eksekuteur te dwing om toegang tot ’n plaas en besit van ’n aantal beeste, wat daarop wei, aan haar te herstel. Dr. Golda Stellmacher, ’n bekende

Wyle dr. Franz Stellmacher. FOTO ARGIEF

Windhoekse uroloog en een van Ute se vier sibbe, is die eksekuteur. Dié drie Stellmacher-vroue en die jongste spruit, Zia, is die trustees van die Stellmacher-trust. In hofstukke sê Ute oorlede Franz het in sy jongste testament al sy kontant, kontantbeleggings, huisraad, voertuie, juweliersware en meubels aan sy vrou bemaak. Franz se wens was dat die oorblywende gedeelte van sy boedel, wat roerende en onroerende bates insluit, in die Stellmacher-trust gestort word. Ute sê voorts die manier waarop Golda die bestorwe boedel bestuur, en haar voortgesette rol as eksekuteur wek kommer. Sy en haar ma wil daardie verantwoordelikheid teenstaan. NA BL. 2

Die uitvoerders van Namibiese beesvleis en tafeldruiwe na markte in Brittanje lê nie wakker oor die impak wat Brexit op hierdie uitvoere gaan hê nie. Alle aanduidings is dat dit ongehinderd sal voortgaan as Brittanje van die Europese Unie (EU) wegbreek. Dít volg nadat Brittanje en lande van die Suider-Afrikaanse Doeane-unie (Sacu) en Mosambiek “reeds 95% klaar onderhandel het” aan ’n nuwe handelsooreenkoms wat die voortsetting van tarief- en kwotavrye uitvoere sal verseker. Die nuwe ooreenkoms sal die bestaande Ekonomiese Vennootskapsooreenkoms (EPA) tussen die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SADC) en die EU vervang. Die handel in goedere en dienste tussen Namibië en Brittanje beloop reeds jaarliks sowat £70 miljoen, of nagenoeg N$1,4 miljard per jaar. Beesvleis en tafeldruiwe is die vernaamste uitvoerprodukte. Volgens mnr. Ace Mutelo, hoof van inligtingstelsels by die Vleisraad van Namibië, is 8 186 ton beesvleis verlede jaar na Brittanje, die Europese Unie en Noorweë uitgevoer. ’n Klein hoeveelheid hiervan is deur Brukarros Meat Processors uitgevoer en die res deur Meatco. Volgens die Verenigde Nasies (VN) se Comtrade-databasis vir internasionale handel, het Namibië in 2017 tafeldruiwe ter waarde van N$142,14 miljoen na Brittanje uitgevoer. Mnr. Jannie Breytenbach, waarnemende uitvoerende hoof van Meatco, sê wat dié vleisverwerker se Europese uitvoere betref, is 19% van die beesvleis na Brittanje, 21% na Noorweë en 60% na ander EU-lande uitgevoer. “Die wyse waarop Brittanje wegbreek, of Brexit, sal die pad vorentoe bepaal. As Brittanje ’n ooreenkoms met die EU sluit, sal ons voortgaan om onder die EPA na Britse markte uit te voer. NA BL. 2

DM0201900326284

Laai die MyInfo-toep af vir die jongste nuus.

ISSN 1560-9448 JAARGANG 42 NO. 35

Nuus

2-5 | Die Mark

7 | Praat Saam

10 | Sport

14

BESOEK ONS AANLYN BY WWW.REPUBLIKEIN.COM.NA

2

NUUS

KONTAKPERSONE REDAKTEUR

Hennie Geldenhuys 061 297 2201 [email protected]

GENL. MURTALA MUHAMMEDRYLAAN. POSBUS 3436, WINDHOEK ISSN 1560-9448 TEL: 061 297 2000; FAKS: 061 223 721 NUUSREDAKTEUR

Dani Booysen 081 129 3781 / 061 297 2038 [email protected] BEMARKINGSKOÖRDINEERDER

SPORTNUUS

Ronelle Rademeyer 081 127 8159 / 061 297 2114 [email protected] SWAKOPMUND

Jessica Botes 081 742 0994 [email protected] Faks: 064 403 451

E-POS: [email protected]

OSHAKATI

› Denver Kisting egter Christie Liebenberg het Donderdag in die hoërhof in Windhoek gesê die Teenkorrupsiekommissie (ACC) is nie bo die reg verhewe nie. Dít kom nadat Liebenberg in ’n binneverhoor bevind het dagvaardings, wat die ACC in 2009 in ’n hoëprofielsaak bekom het, is ongeldig. In dié saak staan me. Teckla Lameck en mnre. Yan Fan en Jerobeam Mokaxwa tereg op verskeie klagte van bedrog en korrupsie, waarby etlike miljoene Namibiese dollar na bewering betrokke was. Liebenberg sê in sy 15 bladsy lange bevinding die ACC vertolk ’n baie belangrike rol om die oënskynlik oneindige vlaag korrupsie in die land te bestry. Maar “die kommissie moet daaraan herinner word dat dit ook aan die Grondwet en die reg onderhewig is”, het Liebenberg gemaan. Veral, sê hy, moet die ACC onthou die kommissie se werk is om aan die bepalings van die Teenkorrupsiewet,

VERKOPE EN AFLEWERING Ettienne Kotze 081 244 0928 [email protected] Tel: 061 297 2171

’n Publikasie van NAMIBIA MEDIA HOLDINGS (Pty)Ltd, gedruk deur NEWSPRINT NAMIBIA (Pty)Ltd.

Regter kry ACC voor stok Die Teenkorrupsiekommissie (ACC) het laat verlede week weer in ’n binneverhoor onder skoot beland.

Andrew Poolman 081 247 2837 / 061 297 2011 [email protected]

Tel: 065 222 907 Faks: 065 222 898 [email protected]

» Staat loop Teko-bloutjie

R

Maandag 28 Januarie 2019

Republikein

“sy skepper”, gestalte te gee. Liebenberg het bevind ’n amptenaar van die teenkorrupsiewaghond het destyds nie skriftelike magtiging gehad om toegang tot die beskuldigdes se bankrekeninge te bekom nie. Die ACC het dus onregmatig bewysmateriaal in die hande gekry en daardeur die drietal se menseregte geskend. Regter Liebenberg het benadruk die Grondwet waarborg ’n regverdige verhoor. Onder meer vereis dit dat beskuldigdes se waardigheid en belange nie in die gedrang mag kom nie – selfs tydens voorverhoorverrigtinge. “Die gedrag van die kommissie moet in dié geval in die strengste taal veroordeel word omdat die howe nie mense of instellings kan toelaat om aan die misbruik van mag aan sy (die ACC se) kant onderwerp te word nie,” het Liebenberg gesê. Om dié onregmatig bekomde bewyse in die verhoor toe te laat, sou ’n gruwelike skending van die beskuldigdes se reg op privaatheid en ’n regverdige verhoor meegebring het, het hy gesê. Mnr. Sisa Namandje tree namens die drietal op, terwyl adjunk-aanklaergeneraal Dominic Lisulo en staatsadv. Constance Moyo die staat verteenwoordig. Die verhoor hervat vandeesweek.

Geen Brexit-vrese vir vleis, druiwe VAN BL. 1

“Dit sal voortduur totdat die onderhandelinge vir ’n nuwe Sacu-Mosambiek-ooreenkoms met Brittanje voltooi is. “Indien Brittanje sonder ’n ooreenkoms uit die EU tree en alle bande verbreek, het Namibië, of dan Sacu, die nuwe handelsooreenkoms nodig, want dan val die EPA weg. “As die nuwe ooreenkoms nog nie onderteken is nie, sal Namibië eers onder die Mees Bevoordeelde Nasie (MFN)-handelsmeganisme van die Wêreldhandelsorganisasie (WTO) sy uitvoere moet voortsit. Dit is nie tariefvry

BINNELAND: Gedeeltelik bewolk en baie tot bloedig warm met enkele donderbuie in die Suidooste, maar geïsoleerde tot verspreide donderbuie in die noordelike en sentraaloostelike streke. Winderige weer sal voortduur. KUS: Gedeeltelik bewolk en koel tot warm met miskolle. GETYE BY WALVISBAAI: H 09:25 L 15:58 H 22:12

soos die EPA nie en Namibië sal ’n ad valorem-heffing van 12,8% saam met ’n heffing van N$47 531 per ton op sy uitvoere na Brittanje moet betaal,” het Breytenbach verduidelik. Hy sê Meatco is egter ingelig dat Sacu en Brittanje reeds oor 95% van hoe die nuwe handelsooreenkoms sal werk, onderhandel het. “Natuurlik hoop ons hierdie 95% sal 100% wees teen die tyd dat Brexit plaasvind. Hierdie onderhandelinge word egter op regeringsvlak gevoer en Meatco kan nie verder daarop kommentaar lewer nie,” sê Breytenbach. Die Britse minister van internasionale handel, mnr. George Hollingbery, het verlede jaar die versekering gegee “Britse verbruikers sal dus steeds kan weglê aan kasjoeneute uit Mosambiek, appels uit Suid-Afrika en bees-

VOORUITSIGTE WINDHOEK GOBABIS KATIMA MULILO KEETMANSHOOP MARIENTAL OPUWO OSHAKATI REHOBOTH RUNDU WALVISBAAI JOHANNESBURG KAAPSTAD

21° 20° 22° 21° 25° 21° 22° 19° 23° 16° 13° 18°

35° 35° 35° 38° 40° 37° 33° 36° 33° 24° 23° 34°

vleis uit Namibië”. Hy het dit in ’n verklaring gesê kort ná hy in Botswana met mnr. Bogolo Kenewendo, dié land se minister van beleggings, handel en nywerheid, as verteenwoordiger van Sacu (Namibië, Suid-Afrika, Botswana, Lesotho en Swaziland) en Mosambiek vergader het. Hulle het ’n gesamentlike onderneming onderteken vir die finalisering van die oorskakelingsooreenkoms, wat in werking sal tree die oomblik as die EPA nie meer op Brittanje betrekking het nie. “Ons het saamgestem dit is belangrik dat wanneer Brittanje die EU verlaat, ons die sterk grondslag van ons ekonomiese betrekkinge behou en ter wille van wedersydse voorspoed daarop voortbou,” het Hollingbery in sy verklaring gesê.

Bloedige boedeltwis oor miljoene stu voort VAN BL. 1

“Daarom, en om die minste te sê, is daar tans ’n redelike hoeveelheid ontevredenheid en onderlinge vetes tussen die partye.” Dít het daartoe gelei dat die verhouding tussen hulle ten volle verbrokkel het, sê Ute. Reeds in 1991 het hul bekende pa ’n plaas, Brakkom, in die Rehoboth-distrik op haar naam oorgedra, sê Ute, ’n rekenmeester by ’n bekende Namibiese winkelgroep. Dié plaas grens aan Groendoorn, die spilpunt van die huidige debakel. Franz het egter tot sy dood voortgegaan om op Brakkom en Groendoorn te boer, sê sy.

PLASE GESKENK

Die Teko-trio tydens ’n vroeëre hofverskyning saam met hul regsverteenwoordiger, mnr. Sisa Namandje, heel links. FOTO NAMPA

WEER

Ten tyde van Stellmacher se dood in 2016 was daar ’n paar honderd beeste, perde, muile en bokke op dié plase. Die dokter het eweneens plase aan Golda en Zia geskenk terwyl hy nog geleef het, al het hy ook op dié stukke grond aanhou boer. Op grond van die egpaar se huwelik buite gemeenskap van goedere het Fawzia haar eie rykdom opgebou, sê Ute. Sy besit byvoorbeeld self “in haar eie reg” verskeie plase en lewende hawe. Op haar beurt betwis Golda dat hul oorlede pa in 2012 ’n ooreenkoms met hul ma gesluit het ingevolge waarvan alle verskalwers van Franz se koeie Fawzia s’n sou word. Om haar punt te staaf, het sy ’n beedigde verklaring van ’n ander sussie, Rosa, aan haar stukke geheg. Rosa, wat in daardie stadium die

plaasbestuurder was, sê sy dra hoegenaamd geen kennis van sodanige ooreenkoms nie. Twee maande nadat Franz dood is, het die partye vergader om onder meer die bestuur en instandhouding van die trustbates en verskeie plaaseenhede onder die loep te neem.

BEESTE VERSKUIF Omdat die knellende droogte toe reeds sy tol op die tersaaklike plaaseenhede geëis het, het hulle ooreengekom 135 beeste moet na een van Fawzia se plase verskuif word. Dié grond, Hamis, het toe darem ’n bietjie reën ontvang. Die grootvee sou daar wei tot hul toestand verbeter het, waarná hulle van die hand gesit sou word. Hulle het voorts besluit 121 beeste moes dadelik op ’n veiling verkoop word. ’n Verdere 50 beeste van die Angusstoet is elders gehuisves. Ute sê ’n onbekende aantal beeste was egter só wild dat hulle nie gevang kon word nie en het aanhou wei op Brakkom. Sy moes toe op eie onkoste na die welstand van dié onbekende aantal wilde diere omsien. Daar het glo dadels gekom van ’n versoek van Golda in Februarie verlede jaar, waartydens hulle sou ontmoet om die beeste te tel. “Met dit in gedagte het ek voortgegaan om op my eie onkoste na die beeste om te sien en hulle toegelaat om op my plaas te wei,” sê Ute. Sy moes ook pa staan vir alle uitgawes rondom die beeste se versorging, sê Ute.

Daarvoor soek sy N$150 per bees per dag van 1 Maart 2017 tot 19 September 2018 ten opsigte van nagenoeg 93 beeste. Republikein se berekeninge bring dié som op N$7,9 miljoen te staan. Teen Oktober verlede jaar is die weiding op Brakkom sodanig uitgeput dat die beeste met ’n groot gesukkel Groendoorn toe oorgejaag moes word.

ONBEKENDE TROK

Haar plaaswerkers het sedertdien seker gemaak die diere het genoeg water om te drink en het die kampdrade herstel, voer Ute aan. Op 5 Januarie vanjaar moes sy en haar man hulle na die kamp haas nadat ’n plaaswerker haar oor die teenwoordigheid van ’n onbekende trok ingelig het, sê Ute. Hulle was aanvanklik bang veediefstalsindikate was daar doenig. Later het hulle uitgevind die trok het op Golda se bevel lek vir die beeste en plaaswerkers afgelaai om na die beeste om te sien.

HEK GESLUIT

Op pad plaas toe het hulle vir Golda teëgekom en tydens ’n rusie tussen die twee sussies het Ute gehoor Golda het die hek tussen Brakkom en Groendoorn gesluit en haar toegang tot laasgenoemde en die beeste verbied. Golda lag die meeste van die beweringe in haar eedsverklarings af. Ajdunk-regter-president Hosea Angula het onderneem om op 15 Februarie uitsluitsel oor die saak te gee.

DM0201800323098

4

NUUS

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

Ongeluk skok motorfietsgemeenskap › Mariselle Stofberg Die motorfietsgemeenskap is geskok oor mnr. Wickus Ras (32) se skielik dood Woensdagaand ná ’n motorfietsongeluk in Kleine Kuppe in die hoofstad. Hoofinsp. Kauna Shikwambi, ’n polisiewoordvoerder van die Namibiese polisie, het bevestig die ongeluk het omstreeks om 20:02 op die hoek van Kleine Kuppeweg en Guinasstraat plaasgevind. “Ras het glo in Kleine Kuppeweg gery en vir ’n aankomende voer-

swaai vir die voertuig wat wou afdraai, waarná hy in ons vasgery het. Ek en my gesin is gelukkig ongedeerd,” het Bronkhorst gesê. Ras se vriende en familie is erg geskok oor die voorval. Me. Carla Rattay, Ras se vriendin, het op haar Facebook-blad geskryf: “My grootste vrees het waar geword toe ek jou verloor het. Jy het die mooiste siel gehad, en ek gaan jou verskriklik mis.” Mnr. Diwie De Wet, een van Ras

tuig uitgeswaai, wat wou afdraai. Hy het toe oënskynlik beheer oor die motorfiets verloor en het in ’n ander voertuig vasgery,” het Shikwambi gesê. Volgens haar is die oorledene op slag dood, maar vriende van Ras sê hy het op pad na die Lady Pohamba Private Hospitaal gesterf. Mnr. Johan Badenhorst en sy gesin was in die voertuig waarin Ras vasgery het. “Die motorfiets het teen ’n geweldige spoed gery en daarná uitge-

Mnr. Wickus Ras is Woensdagaand ná ’n tragiese motorfietsongeluk oorlede. FOTO FACEBOOK

3

se goeie vriende, was hartgebroke oor die heengaan van sy vriend wat so lief was vir sy motorfiets. “Hy was ’n biker brother, ’n vriend duisend, en was altyd daar vir sy vriende, maak nie saak wat nie. Hy was ’n wonderlike pa vir sy dogtertjie en sou enigiets vir haar doen,” het hy gesê. Vriende en familie het Vrydagaand Ras se lewe in Windhoek gevier. Sy pa, mnr. Nicky Ras, het Vrydag gesê sy seun se begrafnisreëlings is nog nie gefinaliseer nie. Ras word buiten sy pa, ook deur sy ma, Ronel, broer, Nicky jr., en sy sewejarige dogtertjie Izemé oorleef.

» Waarskuwing as dreigement beskou

Moenie ons leiers beledig, sê Simataa Die ministerie is bekommerd oor ’n vlaag neerhalende en beledigende boodskappe wat op sosialemediaplatforms versprei word.

› Francoise Steynberg Me. Katrina Hanse-Himarwa teken die boek van medelye by die huis van wyle hoofman Seth Kooitjie. FOTO LEANDREA LOUW

Topnaars rou oor hoofman Kooitjie › Leandrea Louw Die minister van onderwys, kuns en kultuur, me. Katrina Hanse-Himarwa, het wyle hoofman Seth Kooitjie (65) van die Topnaargemeenskap verlede week as ’n leier met toekomsvisie beskryf. Hoofman Kooitjie het Vrydag oggend omstreeks 00:15 ná ’n asma-aanval op pad hospitaal toe gesterf. Die minister het Kooitjie se huis besoek om haar medelye met sy familie te betoon. Hanse-Himarwa het gesê sy het die nuus van sy ontydige DM0201900326310

dood gekry toe sy op pad Walvisbaai toe was om ses nuwe klaskamers in te wy, wat deur die dorp se tak van die Namibiese Kamer van Handel en Nywerheid (NCCI) gebou is. “Hy was ’n voorbeeldige leier wat sy mense se belange op die hart gedra het. Hy was een van die leiers wat ek bewonder het. Sy dood is ’n reuseverlies.” Die minister is deur die voorsitter van die Erongostreekraad, mnr. Hafeni Ndemula, die burgemeester van Walvisbaai, mnr. Immanuel Wilfred, en die voorsitter van die NCCI se Walvisbaai-tak, mnr. Johny Doeseb, vergesel, wat ’n boek

van medelye by Kooitjie se huis geteken het. ’n Dringende vergadering van tradisionele Nama-leiers sou Saterdag plaasgevind het. Volgens die Topnaar-gemeenskap se woordvoerder, mnr. Colin April, sal begrafnisreëlings binnekort aangekondig word. Kooitjie het sy pa, wyle hoofman Esau Saneseb Kooitjie, in 1980 opgevolg. Hy was ook voorsitter van die Nama- Tradisionele Leiersvereniging en word deur sy vrou, me. Diane Kooitjie, drie kinders, Len, Claudia en Luciano, asook vyf kleinkinders oorleef.

D

ie ministerie van inligting en kommunikasietegnolgie het Namibiërs gewaarsku om die land se leiers nie te beledig nie, maar sommige Namibiërs beskou dít as ’n dreigement. “Die ministerie het met groot kommer ’n vlaag neerhalende en beledigende boodskappe (oudio, video en teks), gerig aan die staatshoof, kabinetslede en die hele regering waargeneem, wat tans op sosialemediaplatforms versprei word,” het die minister, mnr. Stanley Simataa, Vrydag in ’n mediaverklaring gesê. “Sulke neerhalende en beledigende taal gerig aan die staatshoof, kabinetslede en die hele regering is nie net teenstrydig met die Grondwet nie, maar ook teen ons kulturele waardes en norme as mense en as Afrikane.” Hy sê in ’n demokratiese staat soos Namibië is dit die norm vir burgers om hul

menings te lug of die regering of leiers oor kwessies te kritiseer, maar op ’n konstruktiewe manier met taalgebruik wat die statuur pas van dié wat gekritiseer word. “Die regering sal egter nie skroom om gebruik te maak van die bepalings van die wet nie,” het hy gemaan. Dié verklaring het sosialemediagebruikers laat gons en gemoedere het hoog geloop. Sommige Namibiërs beskou dit as ’n dreigement en meen as leiers respek wil hê, moet hulle dit verdien. “Beledigings word gemaak as kiesers vir hul politici vies is. Gekruide taal word gebruik (reg of verkeerd) as die kiesers reeds by die punt van keelvolheid kom. Miskien moet die ministers eers ’n bietjie mensekennis gaan opdoen voordat hulle in ’n parlement toegelaat word. Terloops, Simataa het nie vermaan nie . . . hy dreig (wat ’n teken van ’n desperate leier is) . . . so wie hou nou by die ‘demokratiese’ grondwet, en wie nie?” vra ’n leser op Republikein se Facebookblad oor dié kwessie. ’n Ander leser sê die Grondwet beskerm die reg op vryheid van spraak. “Voor ons weer sien, sit julle die internet af, soos in

Zim, om ons stemme stil te maak?! Ons mág praat! En kritiek lewer!”

STOP FOPNUUS

Die ministerie het ook bevestig die onlangse boodskap wat op WhatsApp versprei word oor die beweerde instelling van streng beheermaatreels vir sosialemediagebruik is vals en moenie verder versprei word nie. Dié boodskap is in die vorm van ’n skermgreep van ’n waarskuwing tydens ’n NBCuitsending van ’n sogenaamde netwerkmoniteringstelsel wat deur die Namibiese regering ingestel word en deur ’n Italiaanse firma bedryf word. Die boodskap beweer die regering het nuwe regulasies ingestel, wat mense se selfone en sosialemedia-aktiwiteite sal dophou en opneem. Die ministerie se waarnemende sekretaris-generaal, me. Tjiuai Kaambo, het verlede week gesê hulle het geen nuwe regulasies nie, en het ook nie ’n stelsel wat met lede van die publiek se selfone verbind is nie. Kaambo het gesê die ministerie monitor nie burgers se oproepe of sosialemedia-aktiwiteite nie, en het bevestig dié WhatsApp-boodskap is fopnuus.

4

NUUS

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

Groente bemagtig Rundu-vroue › Tanja Bause

Lüderitz soek antwoorde oor mangaan-uitvoere Lüderitz-inwoners is nog steeds in die donker oor beplande mangaanerts-uitvoere. FOTO VERSKAF

» Gemoedere loop steeds hoog Inwoners van die dorp sê hulle gaan politieke ingryping eis as hulle nie duidelikheid kry nie.

› Catherine Sasman

O

ngelukkigheid oor die beplande transito-uitvoer van mangaanerts van SuidAfrika af deur die Namport-hawe op Lüderitz duur voort, terwyl inwoners op die dorp op antwoorde van die hawe- en ander owerhede aandring. Meer as 200 inwoners het Maandag ’n emosiebelaaide vergadering op die dorp bygewoon. Hulle dring op inligting oor die moontlike impak op die omgewing, mense- en dieregesondheid, moontlike gevare vir see- en varswaterbronne, watergebruik, visserye, toerisme en ander besighede aan, sou daar ’n reuse-intog van trokke op die dorp wees wat mangaanerts vervoer. Plaaslike belanghebbers het van die beplande mangaanerts-invoere gehoor by ’n vergadering wat op 3 Desember deur GeoPollution Technologies gehou is. GeoPollution Technologies is ’n konsultant vir PektraNam Logistics, een van die Suid-Afrikaanse maatskappye. Die Lüderitz-buchters was erg ontstoke toe trokke van ’n ander maatskappy, TradePort, onaangekondig en onverwags in die laaste dae van Desember mangaanerts buite

die dorp begin aflaai het. Dit het toe ook aan die lig gekom TradePort het die mangaanerts sonder enige omgewingsklaringsertifikaat van die ministerie van omgewing en toerisme ingebring en afgelaai. Dit is ook nie duidelik of die vragmotorbestuurders werkspermitte gehad het toe hulle die land binnegekom het nie. ’n Inwoner, mnr. Reginal Hercules, het gesê tydens Maandag se vergadering is besluit ingryping van president Hage Geingob, sowel as die minister van staatsondernemings, mnr. Leon Jooste, en die minister van die omgewing en toerisme, mnr. Pohamba Shifeta, gaan geëis word as bevredigende antwoorde nie verskaf word nie. Mnr. Jason Burgess, ’n oesterboer op die dorp, het gesê tot dusver het geen staatsinstansie enige inligting verskaf oor watter stappe teen TradePort geneem gaan word nie. “Gaan hulle (TradePort) daarmee wegkom? Gaan dit onder die mat ingevee word?” het Burgess dié week gevra. Mnr. Crispin Clay, ook ’n inwoner van Lüderitz, wou weet hoe TradePort trokke mangaanerts sonder die nodige dokumente deur die Ariamsvlei-grens kon vervoer. “Ons weet nie wat op die grond gebeur nie. Ons verwelkom enige ontwikkeling op die dorp, maar iemand moet seker vir ons begin ant-

woorde gee oor die mangaanertsuitvoere,” het me. Crystal Jantjies beaam. Sy het gesê Namport het beloof om “binnekort” antwoorde te verskaf. Inwoners hoop ’n vergadering wat GeoPollution Technologies vir môre belê het, sal meer duidelikheid verskaf. GeoPollution het die inwoners ingelig dat hy steeds besig is met ’n omgewingsimpakstudie namens PektraNam Logistics, en het beloof om inwoners oor dié maatskappy se beplande voorkomende en versagtende stappe oor die moontlike omgewingsimpak in te lig. By verlede Maandag se vergadering is genoem Lüderitz het 2 400 moontlike werksgeleenthede verloor omdat 24 000 ton vis eerder van Walvisbaai se hawe af uitgevoer word weens Namport se duur hawefooie op Lüderitz. Namport betwis dit en sê daar is geen verband tussen sy hawefooie en werksgeleenthede op Lüderitz nie. Namport het gesê hy het ingestem om sy hawefooie vir mangaanertsuitvoerders op grond van “volumedeurvoere” drasties te verlaag. Mnr. Tino Hanabeb, Namport se handelshoof, het geweier om enige besonderhede oor ooreenkomste met die Suid-Afrikaanse maatskappye te verskaf. Hy het volgehou mangaanerts is vroeër sonder voorval deur die Walvisbaai-hawe uitgevoer. “Ons het stelsels om moontlike omgewingskade te bestuur en te beheer,” het Hanabeb gesê.

Vier jaar gelede het me. Beatrice Sitali met ’n ondersteuningsgroep vir veral vroue met MIV/vigs op Rundu begin. Vandag kweek dié groep groente, en verdien so ’n inkomste. “Ek het met Let’s Walk the Talk begin as ’n ondersteuningsgroep vir mense in die Kavangostreek wat met MIV/vigs leef. Ek het vinnig agtergekom die nood is baie groter, en die groep sluit nou ook slagoffers van geslagsgeweld in, asook meisies wat die skool verlaat het,” sê Sitali. Haar ma het die behoefte om mense te help by haar gevestig toe sy baie klein was, sê sy. “My ma, Simushi, was ’n enkelouer wat nie veel gehad het nie. Ek en my suster het daarom by my tannie grootgeword. My ma het van kleindag af altyd vir ons gesê as jy niks het nie, moenie gaan bedel nie. Staan op en doen iets. As jy bedel, sluit jy jou gedagtes af om dinge vir jouself te doen,” sê Sitali, wat nie haar skoolloopbaan voltooi het nie. “Dit is ook een van die redes waarom ek besluit het om meisies wat die skool verlaat het, by die groep in te sluit.” In 2017 het sy die projek, wat eers ’n ondersteuningsgroep was, omskep in ’n groep vroue wat sampioene en groente plant en verkoop. Die Nasionale Petroleumkorporasie van Namibië (Namcor) het boumateriaal vir die sampioenkweekhuis geskenk, maar dit was nie genoeg nie. “Ek het ’n lening by die One Economy Foundation van die presidentsvrou ontvang en die huis voltooi, en ons het toe oestersampioene begin kweek,” sê sy. Sitali se groep is tans besig om ’n tweede kweekhuis te bou waarin die sampioene ontkiem, voor dit in nog ’n kweekhuis vir vrugvorming geplaas word.

Vanjaar is slegs ’n paar sampioene gekweek omdat humiditeit ’n kwessie was. “Ons moet eers die humiditeitsprobleme oplos voor ons weer voluit gaan om oestersampioene te plant. “Ons het ook begin om mahangu, botterskorsies en mutete te plant. Mutete is ’n plaaslike groentesoort wat ons hier in die Kavango aanplant. Die mense benodig ’n inkomste. Dus het ons besluit om nie net op die sampioene staat te maak nie en uit te brei,” sê Sitali. Sy sê sy sien ’n duidelike verandering in die gemeenskap. “Die gemeenskap word bemagtig en vroue besef hulle kan hul eie geld verdien. Hulle is minder in die sjebeens en nie meer op soek na mans wat na hulle kan kyk nie. Dit is wonderlik om te sien hoe hulle vooruitgaan en iets positiefs met hul lewe doen sonder om van ander mense afhanklik te wees,” het sy gesê.

Me. Beatric Sitali in die tuin waar mutete aangeplant word.

Me. Elizabeth Mateu met die oestersampioene. FOTO’S VERSKAF

“This sister is doing it for herself!” In a tale of two TV presenters, watch Bunny school her brother on how to make RealGood Southern Fried Chicken Burgers. If the ingredients on the right tempt your taste buds, check out the full recipe on the RealGood Chicken Facebook page! There you’ll also find broadcast times & other info.

Southern Fried Chicken Burgers • 2 large RealGood Chicken Breast Fillets • 125g of Bakpro flour • 2 eggs • Salt and pepper • 1 tbsp cooking oil • Hamburger buns • Your choice of fillings (lettuce, tomato, onion, gherkin, etc) • 1 freezer bag

Try Trythis this recipe recipe A proud product of Namib Poultry

@RealGoodChicken

@realgood_chicken

NUUS

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

5

Vakbondgroep veroordeel afbreek van huise

» ‘Werkers is kiesers’

Ekonomiese agteruitgang is nie ’n verskoning vir swak dienslewering nie, sê die sambreelorganisasie.

› Francoise Steynberg

D

ie Namibiese sambreelvak­ bond, die Nasionale Unie vir Namibiese Werkers (NUNW), veroordeel die afbreek van huise in informele nedersettings. “Die NUNW en sy geaffilieerdes is geskok en ontsteld omdat dorpsrade, munisipaliteite en ander instellings onder die ministerie van stedelike en landelike ontwikkeling arm mense, wat nie duur huise kan bekostig nie, se huise vernietig,” het mnr. Phillip Munenguni, visepresident van die NUNW, Donderdag by ’n nuuskon­ ferensie in die hoofstad gesê. “Ons mandaat begin en eindig by werkers. Informele nedersettings het ’n oorvloed werkers wat betekenis­ volle bydraes tot die ekonomie van ons geliefde Namibië maak,” het Munenguni gesê. “Ons het gesien hoe hierdie dorps­ rade huise vernietig, weerlose werkers dakloos gelaat het en aan

Sinkhuise in ’n informele nedersetting in die hoofstad. FOTO TANJA BAUSE ongunstige weerstoestande uit­ gelewer het.” Munenguni sê leiers van die land moet in gedagte hou die mense wie se huise vernietig word, is werkers en kiesers wat skoolgaande kinders het.

“Baie van hierdie huise of sink­ huise word sonder ’n hofbevel ver­ nietig, en leiers staan en kyk toe hoe weerlose, arm mense se tuistes afge­ breek word,” het Munenguni gesê. Die vakbondgroep en sy geaffilieer­

Geringdes onthul seevoëls se reis › Titus Shaanika en Samantha Matjila Vissermanne het einde verlede jaar twee geringde voëls aan die Albatrostaakmag (ATF) van Namibië oorhandig, wat interessante inligting oor hul geskiedenis onthul het. Op 19 Augustus 2018 is ’n volwas­ se Kaapse malgas aan ’n vishoek aan die hooflyn van ’n visserboot gevind, en op 14 Oktober verlede jaar het ’n jong Atlantiese geel­ neus­albatros tydens ’n visvang­ operasie in ’n sleepnet verstren­ gel geraak. Dié twee voëls se reis is toe danksy hul ringetjies onthul. Wilde voëls word voortdurend deur geregistreerde ringers gering. Elke metaalring het ’n unieke nommer om die voëls se bewe­ gings, habitat, broeipatrone, vrektes en oorlewingskoerse te volg en te bestudeer. Die ring, met die kode MA43682

wat aan die jong Atlantiese geel­ neus­albatros gevind is, behoort aan die Britse Trust vir Ornitolo­ gie (BTO). Ná die ringbesonderhede aan die toepaslike Britse owerhede gestuur is, is die geskiedenis van dié spesifieke voël onthul. Die betrokke geelneus­albatros is in Januarie 2017 as kuiken op die Nightingale­eiland in die Tristan Da Cunha­eilandgroep in Britse territoriale waters deur die Royal Society for the Protection of Birds (RSPB) se span gering. Dié vereniging werk nou saam met Tristan da Cunha se natuurbewa­ ringsdepartement. Die voël is toe 576 dae later 2 940 km suidwes van Namibiese vis­ vangwaters gevind. Die Atlantiese geelneus­albatros is deur die Wêreldbewaringsorga­ nisasie (IUCN) as bedreig gelys. Dié spesie kom in die Suider­ Atlantiese Oseaan tussen Suid­ Amerika en Suider­Afrika voor

en word tot 70 jaar oud. Vyftien uit 22 albatrosspesies word weens verskeie bedrei­ gings soos plastiekbesoedeling, habitatversteurings en toevallige vrektes weens interaksie met visvangtoerusting as bedreig beskou.

KAAPSE MALGAS

FOTO’S VERSKAF

! GET A POCKET Wi-Fi + 1GB DATA PER MONTH FOR 12 MONTHS

999

N$

ONCE-OFF

des veroordeel die onwettige afbreek van huise ten sterkste, het hy gesê. Volgens hom is die vakbondfedera­ sies bewus daarvan dat huise van po­ litici, polisiebeamptes en mense met politieke bande in sekere gebiede op

Die Kaapse malgas is op 2 Maart 2000 deur mnr. Pete Bartlett, ’n senior visserynavorsingtegnikus van die ministerie van visserye en mariene hulpbronne, op die Namibiese Ichaboe­eiland gering. Hy is as kuiken gering en is 6 800 dae (18 jaar, sewe maande en 20 dae) later 130 km verder weg van Ichaboe gevind. Die Suid­Afrikaanse voëlring­ eenheid het dié inligting onthul ná ATF Namibië die ringkode 9A 25783 aan hulle gestuur het. Kaapse malgasse staar bedrei­ gings soos besoedeling en mens­ like steurnisse in die gesig, en word soms per ongeluk deur vissermanne gevang.

verskeie dorpe nié vernietig word nie. Die NUNW doen ’n beroep op alle leiers vir die verbetering van dienste en dat ekonomiese agteruitgang nie as rede vir swak dienslewering aan die publiek aangevoer word nie. “Om met die afbreek van huise voort te gaan, sal veroorsaak dat mense vertroue in leiers verloor. Dit sal tot chaos lei as oplossings nie gevind word nie,” het Munenguni gesê. “Ons het die kiesers grond belowe, maar ons slaag nie daarin om dienste aan ons mense te lewer nie. Mense moenie grond besit wanneer hulle in hul grafte is nie; ons moet grond aan hulle gee, wat hulle ’n tuiste kan noem, terwyl hulle leef. “Die NUNW moedig mense ook nie aan om grond te gryp of die huise van die armes te vernietig nie, maar om wetlike prosedures te volg. Gehoor­ saam bestaande wette,” waarsku hy. Voorts doen die NUNW ’n beroep op die ministerie van justisie om alle diskriminerende wette wat Namibië van die apartheidsregering geërf het, onmiddellik te herroep. “Beteken dit die ministerie van justisie en Namibië se regering is onbevoeg om wette te maak wat die nasie pas? Of het die ministerie van justisie ’n gebrek aan menslike hulp­ bronne?” het Munenguni gevra. Hy het gesê 2019 is die jaar van rekenskap, maar “rekenskap moenie net praatjies wees nie”. Die IUCN het hulle ook as bedreigde spesie gelys. Dié voëls broei net op drie Namibiese en drie Suid­Afri­ kaanse eilande. Hulle kom egter ook in die kus­ waters van die Golf van Guinee, Wes­Afrika en oostelike Afrika in die kuswaters van Tanzanië voor, en kan tot 40 jaar oud word. Die Albatrostaakmaggroep, wat deur die Namibia Nature Foun­ dation (NNF) bestuur word, werk nou saam met die ministerie van visserye en mariene hulpbronne, die visseryewaarnemingsagent­ skap en kommersiële vissermanne om bewustheid van seevoëlbewaring te skep. Maatreëls word geïmplemen­ teer om seevoëlmortaliteit in Namibiese viswaters te vermin­ der sodat ’n gesonde ekostelsel in die oseaan verseker kan word. Die ATF moedig die publiek aan om die span met enige inligting oor seevoëls of bewaring in die algemeen te kontak by 061 248 345 of per e­pos by info@nnf. org.na.

6

LESERSFOTO’S

Republikein

LESERSFOTO’S

Maandag 28 Januarie 2019

Stuur ook jou foto’s na: [email protected]

DROOG: Rosa Thobias was by die Epupa-watervalle.

LEKKER: Die nat pad na Omaruru is deur Harold Mukwena afgeneem.

WEGAANWYSER: “Die boom by die Bloedkoppe wys hoe die pad loop,” sê VR Strydom.

MOOI: Jessica Harmse het die foto op die plaas Gollschau geneem.

Lesers word versoek om foto’s in die m 15 c grootte 10 x OF 0 en dpi 30 en 20 x 30 cm dpi 200 te stuur.

NUWE BEGIN: Alan R. Krohne het die sonsopkoms oor Opuwo afgeneem.

RYP: “Ek het die kleurvolle turksvy naby die Tirasberge afgeneem,” sê William Lloyd.

SONSONDERGANG: Valerie Desember het die sonsondergang op Swakopmund afgeneem.

DIE MARK

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

Die Mark

[email protected]

INDEKSE

WISSELKOERSE

JSE ALLE INDEKS DOW JONES INDUSTRIEEL FTSE ALLE INDEKS

54 050,23 24 737,20 6 809,22

Vrydag 25 Januarie

7

Bron: Fin24

MEER INLIGTING IN MARKET WATCH

US DOLLAR/NAD STERLING/NAD EURO/NAD US DOLLAR/YUAN

DROOGTE EIS SY TOL ONDER KLEIN-KAROO SE BOERE

13,61 17,96 15,53 6,75

BLADSY

8

WEET SÓ OF ’N WEBBLAD BETROUBAAR IS OF NIE BLADSY

9

Hartseer oor ‘nege verlore jare’ – Davos › Ferial Haffajee Die “nege verlore jare” waarna pres. Cyril Ramaphosa verlede week op ’n ete in Davos, Switserland, verwys het, het dit by Peter Moyo, uitvoerende hoof van Old Mutual, tuisgebring wat die afgelope nege jaar werklik Suid-Afrika gekos het. Moyo is deel van die hoëvlak sake- en regeringsafvaardiging by die Wêreld- Ekonomiese Forum se jaarlikse spogberaad in die Switserse ski-dorp. “Die president het oor nege vermorste jare gepraat en dit was die eerste keer dat ek dié frase gehoor het. Dit het my laat dink oor hoe die land oor die afgelope nege jaar bestuur is. “Ons het van die vordering verloor wat ons gemaak het. Dit was ’n tydperk waarin ons baie beter kon vaar as ’n land.” Ramaphosa het al voorheen in toesprake na die tydperk van 2008 tot 2018 as ’n verlore dekade verwys, maar in sy toespraak by Davos dit tot nege jaar verkort, wat ooreenstem met die tydperk waarin oudpres. Jacob Zuma aan bewind was. “Vir die eerste keer sien ons die regering doen die regte goed oor korrupsie. Ek dink dit is die eerste keer dat korrupsie en sy gevolge openlik bespreek word.” Volgens Moyo is die Davos-gangers se vooruitsigte vir Afrika goed. Daar is groot belangstelling in opkomende markte. Beleggers glo steeds Afrika sal na die internasionale radarskerm terugkeer. Moyo meen mense is veral meer positief oor Oos-Afrika. “Dit is ’n streek wat baie gedoen het wat betref die vierde nywerheidrevolusie. As jy van finansiele inspuiting praat kom Kenia telkens na vore. Daar word baie gepraat oor hoe georganiseerd Rwanda is en mense sê pres. Paul Kagame is ’n baie goeie leier.” “Hulle beweeg in die regte rigting,” sê Moyo. - Netwerk24/Fin24, verkort

Peter Moyo, uitvoerende hoof van die Old Mutual. FOTO NETWERK24

Mnre. Ludwig Tjitandi, MTC se hoofbestuurder vir netwerktoegang en transmissie, Tim Ekandjo, MTC se hoofwoordvoerder, en Licky Erastus, MTC se hoof- tegnologie beampte. FOTO AUGETTO GRAIG

Sodat almal in Namibië kan bel » MTC vorder met 100%-dekking

Die eerste 41 nuwe torings is reeds in werking gestel, waarvan daar teen 2020 altesaam 524 sal wees.

› Augetto Graig

D

ie land se grootse selfoondiensverskaffer het verlede week terugvoering gegee oor hul 081Every1-veldtog, wat beoog om die hele Namibië van selfoondekking te voorsien. Volgens MTC se hoofwoordvoerder, mnr. Tim Ekandjo, vorder die plan om sowat N$1 miljard oor drie jaar te bestee daaraan om selfoondienste ondanks uitdagings aan verafgeleë Namibiërs te verskaf. Die plan is om teen 2020 sowat 524 nuwe uitsaaitorings op te rig. MTC het sedert dié projek in Augustus verlede jaar van stapel gestuur is tot verlede Woensdag reeds 41 nuwe uitsaaipersele opgerig. Volgens Ekandjo is bouwerk by 64 van dié persele voltooi, terwyl 47 nog

in aanbou is. Altesaam 17 Namibiese maatskappye is vir die doel gekontrakteer – nie net om klein en medium ondernemings plaaslik te ondersteun nie, maar ook om terselfdertyd met projekte oor wydverspreide gebiede te kan begin, sê Ekandjo. Hoewel daar uitdagings by jong maatskappye is, word die proses goed bestuur, sê hy. Wat meer kommer wek, is die sloerdery met die toekenning van grondbesitsertifikate deur toepaslike grondrade, en die stadige vordering met die opstel van elektriese kabels na verafgeleë gebiede. Een rede waarom voltooide persele steeds nie in werking is nie, is ’n gebrek aan krag. Volgens mnr. Ludwig Tjitandi, MTC se hoofbestuurder vir netwerktoegang en transmissie, het MTC sonkrag by sekere torings aangewend waar verbinding met die nasionale kragnetwerk nie moontlik is nie. Ekandjo sê waar die verskaffing van kragkabels sloer, sal kragopwek-

kers moontlik gebruik word, wat die kostes van die projek sal laat styg. “Met hierdie projek is die noodsaaklike opgradering van die transmissienetwerk gedoen en is MTC in staat gestel om ’n 3G-netwerk in verafgeleë nedersettings aan te lê.

Tim Ekandjo HOOFWOORDVOERDER, MTC

“Die tegnologiese weg vir 2G- tot 3G-migrasie vir ons kliënte in landelike gebiede word gebaan.” “Die tegnologiese weg vir 2G- tot 3G-migrasie is vir ons kliënte in landelike gebiede gebaan,” het Ekandjo gesê. Om Namibië aan die spits van 100% telekommunikasie-netwerkdekking in die streek te plaas, en om die pad na nasionale sosioëkonomiese voordele moontlik te maak, bring die op-

rigting van die 081Every1-kraglyne, danksy MTC, ook mee dat krag na sommige dorpies aangelê word, sê hy. Ekandjo sê MTC beplan om teen die einde van die eerste fase van die projek 111 nuwe torings in werking te stel. Fase een sal na verwagting teen die einde van Maart voltooi wees, sê hy. Nuwe persele sal in elk van die 14 streke gebou word, afhangende van waar dekking nodig is. Die Kunenestreek sal byvoorbeeld 12 nuwe torings kry, terwyl Khomas, waarin die hoofstad geleë is, net vyf sal kry. Elke toring kan ’n sein met ’n radius van sowat 25 km verskaf, afhangende van die omliggende bosdigte. Ekandjo het ook die waarde van die verspreiding van slimfone beklemtoon. Hy het verwys na MTC se oSmartPhona-veldtog van laas jaar, toe die maatskappy slimfone gesubsidieer het en goedkoop aan die mark beskikbaar gemaak het. “Daar is ’n groot behoefte om daarmee voort te gaan sodat mense die doel van ons belegging kan ontgin,” het hy gesê.

8

DIE MARK

Republikein

Kwaai mededinging knou eienaar van Joko, I&J Dit lyk of Suid-Afrikaners die afgelope Kersfees afslag-koekies en -skyfies geëet het. Dit was een van talle faktore wat ’n droewige halfjaar meegebring het vir die genoteerde verbruikersgoederefirma AVI. AVI besit of versprei bekende handelsname van koffie, tee en versnaperinge wat insluitend Freshpak, Joko, Bakers, Lavazza, Koffiehuis en Ellis Brown; die visserygroep I&J; en mode en skoonheid soos Yardley, Lenthéric, Lacoste, Spitz en Green Cross. Vir die halfjaar tot einde Desember het die groep se totale inkomste met net 0,2% gegroei teenoor dieselfde tyd in 2017, het hy in ’n handelsverklaring op Sens bekend gemaak. Die swak syfers het AVI se aandeelprys skerp laat val met tot 10% oftewel R94,07. Die aandeel is

FOTO NETWERK24

op koers om die dag vir die eerste keer sedert 18 Desember laer as R100 te sluit. Teen 10:30 was dit R96,17 werd. Dit is die soveelste kleinhandelaar of kosvervaardiger wat aandui dat die afgelope Kersfees een van die swakstes nóg was. “Die handelsomgewing het moeilik gebly met voortgesette druk op verbruikersbesteding, wat tot swakheid in verkoopsvolumes in baie van ons ondernemings gelei het. Dit is vererger deur mededingers wat afslag op sekere kategorieë aangebied het. Die maatskappy sê hy moes pryse in sekere kategorieë weens kostestygings verhoog, maar het pryse vir die ses maande meestal stabiel gehou. Danksy lae stygings in bestanddele se pryse en goeie kostebeheer kon die maatskappy sy bruto winsgrense beskerm. Die laer volume van verkope het egter sy bedryfswins geknou. Die maatskappy het die skoenvervaardiger Green Cross die afgelope semester geherstruktureer, waarvoor hy heelwat geld opsy moes sit I&J, sy visafdeling, is negatief geraak toe oliepryse in Desember skerp gedaal het omdat die maatskappy hom teen stygende oliepryse probeer verskans het. – Netwerk24

Maandag 28 Januarie 2019

» Meer as R1 miljard se verliese

Droogte eis sy tol onder Klein-Karoo se boere Volgens die voorsitter van Agri Klein-Karoo is damme soos die Kammanassie-, die Stompdriften Floriskraaldam al sedert 2016 feitlik leeg.

› Jackie Kruger

D

ie droogte in die Klein-Karoo eis sy tol onder boere met die lae produksie van gewasse, bome wat vrek en die slag-produksie van volstruise wat van 2017 tot 2018 van 160 000 tot sowat 115 000 gedaal het. “Orals is dit bitter droog,” sê Joey Potgieter, ’n boer en voorsitter van Agri Klein-Karoo, by navraag. Agri Klein-Karoo se gebied strek onder meer van Uniondale regdeur tot by Ladismith (Kannaland) en sluit ook dele van die Langkloof in. Volgens Potgieter is damme soos die Kammanassie-, die Stompdriften Floriskraaldam al sedert 2016 feitlik leeg. “Die droogte is al drie jaar aan die gang en ons gaan nou die vierde jaar in.” Verder lyk die vooruitsigte vir die lusernoes sleg, wingerde kry swaar

Volstruise op Oudtshoorn. FOTO NETWERK24 en bome vrek. Volstruisboere wat deur die dalende slagproduksie getref is, het ook nie die vooruitsig om om droogtehulp aansoek te doen nie. Volstruise word as wild en nie as vee geklassifiseer nie. Hooi moet ook van buite die gebied aangekoop word. “Niks word binne geproduseer nie,” sê hy. Verliese beloop meer as R1 miljard en dit moet deur die boerderygemeenskap geabsorbeer word. Volgens hom lyk die vooruitsig vir reën nie goed nie. “Maar dit is iets wat die Vader kan verander.” Hy het nog nie gehoor van boere wat hul plaashekke vir goed agter hulle

toegemaak het nie. Sommige boere moes wel onder meer hul werkers se werkure verminder of selfs werkers laat gaan. Van die boere kry ’n inkomste uit gastehuise op hul plase om die wa deur die drif te trek. “Dit help hulle deur die moeilike tye.” ’n Rampfonds is vroeër gestig vir boere in die Klein-Karoo. Mense wat wil help kan 044 279 1425 in die buurland skakel. • Volgens die Garden Route-distriksmunisipaliteit was die Kammanassiedam in Desember verlede jaar 3,19% vol, die Stompdriftdam 4,85% en die Floriskraaldam 3,40%. – Netwerk24

DM0201900326300

For over 20 consecutive years, NamPower has invested millions in the provision of bursaries to aspiring Namibians under its Bursary Scheme. This year, NamPower awarded twenty (20) full bursaries to students hailing from across the country starting their tertiary education journeys at institutions in Namibia and the SADC region. The students will be pursuing studies in the fields of Engineering (Electrical, Mechanical, Civil and Power), Education, Law and Accounting. NamPower remains committed to providing educational opportunities to young Namibians, not only for its own human resource planning purposes, but also to address the shortage of skills in the country.

’n Kennisgewingbord van die rekenaarskyfievervaardiger Intel by ’n ekspo in Shanghai, China. FOTO NETWERK24/REUTERS

Tegnologie-aandele styg › Francois Williams

NamPower Managing Director, Kahenge Simson Haulofu, pictured with some of the bursary recipients.

Namibia Power Corporation Pty (Ltd) PO Box 2864, Windhoek, Namibia, NamPower Centre, 15 Luther Street Tel: +264 61 205 4111; Fax: +264 61 232 805 Website address: www.nampower.com.na

Die rand het Vrydagoggend gebaat by ’n verswakking in die dollar oornag en was effe sterker op R13,70 teen die vorige aand se sluiting van R13,72. Dit kom nadat die dollar teenoor die meeste geldeenhede behalwe die jen verswak het in reaksie op wisselende seine oor vordering met die handelsgesprekke tussen Amerika en China. Aandele op beurse in Asië is Vrydag wel sterk op danksy ’n lopie in tegnologieaandele. Dit volg op ’n sterk lopie oornag in New York van rekenaaraandele. Die Nasdaq-beurs in New York asook die S&P500 indeks was stewiger. Oor die handelsoorlog tussen Amerika en China is sentiment egter nog broos. Wilbur Ross, Amerikaanse minister van handel, het gesê die twee is nog “myle en myle” ver van ’n ooreenkoms, terwyl Lawrence Kudlow, ekonomiese raadgewer van die Withuis, later gesê het pres. Donald Trump is optimisties oor die handelsgesprekke. Die Britse pond het op sy beurt versterk

ná berigte dat die Noord-Ierse Demokratiese Unionisteparty ingestem het om die Brexit-ooreenkoms te steun. Oliepryse was vir die derde opeenvolgende dag hoër. Brent ruolie in Londen het met 1% tot US$61,76 per vat gestyg, wat verdere druk plaas op Suid-Afrikaanse brandstofpryse wat vroeg in Februarie opwaarts aangepas sal word. Goud en ander metale soos silwer, koper en platinum was Vrydagoggend effens hoër. Beleggers op die JSE sal waarskynlik Vrydag kyk hoe die beursswaargewig Naspers reageer op sy belegging in China, Tencent, se styging van 3% op die Hongkongse beurs nadat die Chinese regering weer die groenlig gegee het vir sommige van Tencent se aanlynspeletjies. Dit was nadat Chinese reguleerders toegeslaan het op internetmaatskappye om te beheer wat Chinese alles op die internet aanvang. * Netwerk24 is deel van Media24, ’n filiaal van Naspers. – Netwerk24

DIE MARK

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

9

» Verskeie nuuswebwerwe wel betroubaar

Weet só of ’n webblad betroubaar is of nie Die gebruik van misleidende opskrifte word gepenaliseer en kan ’n webblad se betroubaarheid knou.

› Petrus Malherbe

I

n die alewige stryd teen fopnuus het Microsoft begin om gebruikers van sy mobiele webblaaier proaktief daarteen te waarsku. Die tegnologiereus het kragte saamgesnoer met NewsGuard, ’n platform wat aan nuusbronne ’n punt op grond van sy betroubaarheid toeken. Dit is geskep deur ’n groep oudjoernaliste wat keelvol vir die vervlakking van nuus in die era van die internet was.

WAARSKUWING Gebruikers van Microsoft se Edge-webblaaier op Android- en Apple-toestelle sal voortaan gewaarsku word as ’n nuusblad wat hulle besoek nie – op grond van kriteria soos uiteengesit deur NewsGuard – as betroubaar geag word nie. ’n Groen regmerkie beteken die nuusblad is betreklik betroubaar en verskaf ’n lys van kriteria waaraan die redaksionele span voldoen, en foute word spoedig gekorrigeer. Dit dui ook aan dat die blad nie herhaaldelik vals nuus publiseer nie. Die gebruik van misleidende opskrifte word ook deur NewsGuard gepenaliseer en kan ’n webblad se betroubaarheid knou. So word die Daily Mail, die omstrede Britse poniekoerant, se webblad as “gevaarlik” aangedui, hoofsaaklik omdat dit “gereeld vals inligting publiseer” en reeds telke male weens laster by hoëprofiel-hofsake betrek is. Volgens NewsGuard tref Daily Mail ook nie ’n duidelike onderskeid tussen objektiewe nuusdekking en menings nie, wat waarskynlik daarop dui dat dit ’n verskuilde agenda het.

KREDITASIE Verskeie nuuswebwerwe is reeds deur NewsGuard gekrediteer as betroubaar, insluitend The New York Times en The Guardian. Plaaslike webblaaie, insluitend News24, Maroela Media en Netwerk24, moet nog deur NewsGuard gekrediteer word. NewsGuard is tans ingesluit in die jongste weergawe van die Edge-app vir Android en Apple. Dit is ook beskikbaar as ’n toevoeging tot ver-

skeie webblaaiers, insluitend Google se Chrome, Mozilla Firefox en Safari. Sodra die toevoeging geïnstalleer word, sal DM0201900326312

’n groen regmerkie of rooi uitroepteken langs ’n nuusblad se naam in Google se soekresultate aandui of die bron betrou-

baar is al dan nie. Volg hierdie skakel om NewsGuard te installeer vir jou webblaaier. – Netwerk24

Dit is nie altyd maklik om op die oog af te weet of ’n webwerf betroubaar is of nie. FOTO NETWERK24

10 PRAAT SAAM

Maandag 28 Januarie 2019

Republikein

Praat saam KOMMENTAAR

[email protected]

SPOTPRENT

DIGITAAL Jou kode vir toegang tot ons webwerf:

9838 Skandeer om te volg

FRANCOISE STEYNBERG

Kritiek op leiers Die ministerie van inligting en kommunikasietegnolgie, mnr. Stanley Simataa, se waarskuwing aan Namibiërs om leiers nie te beledig nie, het baie Namibiërs warm onder die kraag gelaat. Die ministerie is bekommerd oor 'n vlaag neerhalende en beledigende boodskappe wat tans op sosialemediaplatforms versprei word en aan die staatshoof, kabinetslede en die hele regering gerig is. Simataa sê sulke neerhalende en beledigende taal is nie net teenstrydig met die Grondwet nie, maar ook teen ons kulturele waardes en norme. Hy sê in 'n demokratiese staat soos Namibië is dit die norm vir burgers om hul menings te lug of die regering of leiers oor kwessies te kritiseer, maar wel op 'n ordentlike en konstruktiewe manier en met taalgebruik wat die statuur pas van dié wat gekritiseer word. Dan waarsku hy die regering sal nie skroom om gebruik te maak van die bepalings van die wet nie. Dit het baie Namibiërs nóg meer die josie in gemaak. In plaas van vure doodslaan, het hierdie verklaring sosialemediaplatforms net méér laat gons. Sommige beskou dit as 'n dreigement van die regering. Om leiers of enigiemand in gekruide taal toe te snou, strook nie met Namibiese kultuur nie, nog minder met goeie maniere. Maar Namibiërs is ná 29 jaar keelvol vir baie kwessies soos korrupsie en die verkwisting van belastingbetalers se geld. Namibië is nie Zimbabwe, waar ons vryheid van spraak gesnoer moet word nie.

WIL JY REAGEER? [email protected]

Sluit aan op Whatsapp. Stoor ons nommer, stuur jou foto’s, nuus en menings en ontvang nuusbrekers.

081 170 0010

SMS'e Oom Calle, dit is ok as jy die belasting nie verlaag nie, moet ons net asseblief nie in armoede in dryf nie en persoonlike belasting aan te pas na tabelle soos in koerante geskryf was verlede jaar. Dit het baie laat in die dag vir Namibiese rugby geword, as die NRU sedert Augustus glad nie met die hoofafrigter van die Namibiese Nasionale span gekommunikeer het nie. Op ’n gereelde grondslag verander die skoolkurrikulum met gepaardgaande ontwrigting vir onderwysers en kinders met geen noemenswaardige verbetering. Hoeveel navorsing doen NIED op voetsoolvlak om werklike onderwysprobleme te identifiseer? Namibian: Farm workers evicted over festive season. Can the Namibian newspaper find out who the owners are and name and shame them? Republikein: government boy got, 16 farms 320 200 ha for 164,6 million in 2018 and relocated/resettled only 12 families? Open your eyes Namibians! Namib Times court report: Murder accused out on bail of N$1 000.00 is at large and warrant of arrest issued! Many others accused of murder out on bail up to N$4 000.00. Yet four people accused of harvesting crayfish remain in custody? Where is the logic of the justice system? Mense wat mekaar slegsê in die SMS-gedeelte van die koerant. Hou

SÓ SÊ ANDER: 27 JANUARIE 2019

Is die opstande Venezuela se nuwe daeraad? Teen die agtergrond van ’n ineenstortende staat het miljoene Venezolane die laaste tyd die strate ingevaar om Maduro tot ’n val te bring. Die speaker van die parlement, die dinamiese Juan Guaidó, het homself tot tussentydse president uitgeroep, met die belofte om die demokrasie te herstel. Tot dusver staan die weermag en polisie nog agter Maduro, al is daar tekens van krake in hul steun. Wat ook relevant is, is dat Amerika Gu-

aidó as president erken het, waarna Maduro diplomatieke betrekkinge met Washington verbreek het. Daarteenoor raas Moskou, Maduro se groot bondgenoot, kwaai oor Amerika en Guaidó se bondgenootskap. Venezuela is Rusland se grootste bondgenoot in ’n streek wat Amerika as sy agtertuin beskou. Hoe nou vorentoe? Die situasie toon ooreenkomste met dié in Zimbabwe, maar dis ’n ope vraag hoe sake gaan • RappoRt ontwikkel.

op daarmee, gaan loop mekaar op of wat ookal. Ek wil nie sulke goed lees en ek glo ander mense ook. Tielman se “Sê maar net - Die Titanic en Bruce Lee" en die nostalgie oorweldig my. Dink nou terug aan my fliekjare in die Hermanus van Wyk Gedenksaal in Rehoboth, waar die fliekery ook ’n hoogtepunt in my jongsdae was. Mev. Krohne het langs die projektor gesit en as daar ’n ongemaklike toneel was, het sy haar hand voor die lens gehou en daardeur die toneel (wat ons so graag wou sien) uit te block, soort van ’n sensuur. Goeie ou dae. - Paul Stramis

nie gebruik vir die doel waarvoor dit gegee is. 90% word dit gebruik vir privaat trips. Ons hou jou dop, meme. Aan die persoon wat Donderdag 24 Januarie my kar in Maerua Mall se parkeerarea gestamp het en net weggery het. Ek hoop jou gewete pla jou. Die wiel sal draai. Ook hoofman Seth Kooitjie het heengegaan. Sy Topnaar-stam ook maar deurmekaar. Nou sal ons sien of sy stam sal voldoen om hoofmanskap na regte eienaars terug te gee. Mag ook sy siel rus in vrede.

“Ons h jou do ou p . . .”

Vir hoe lank wil Khomasdal E.S.K.gemeente hul kerk se dominees uit die kerk uitroei? Kan daar nie ontslae geraak word van hierdie opstokers nie? Los vir dominee uit asseblief, julle weet wie julle is. Dit is ’n verskriklike skande! Grys Audi met die registrasienommer N 19890 WB. Rehoboth het mos klomp bome. As jy wil doodgaan hang jou. Jou manier van ry tussen Windhoek en Rehoboth is pateties en jy stel ander se lewens in gevaar. Ongelukkige regeringskoshuiswerker. Julle is te lui om te werk en het julle dik geëet uit die koshuise gedurende die koloniale tyd, moet nie nou kom kla nie. Die Swapo-bakkie in Gibeon word

BYBELSE WYSHEID 1 KoRINtHIëRS 9:11-13 …as ons van julle die stoflike lewensonderhoud sou inoes? As julle aan ander hierdie reg toestaan, kom dit ons dan nie nog meer toe nie? Maar van hierdie reg het ons nie gebruik gemaak nie. Inteendeel, ons dra al die koste self sodat ons geen hindernis in die weg van die evangelie van Christus sou lê nie. Weet julle nie dat dié wat tempeldiens verrig, uit die tempel lewe, en dat dié wat die altaar bedien, uit die offers hulle deel ontvang nie?

Koherab se perderuiters, los die mense se beestekalwers uit en die mense wat beesvleis en kalwers by Gibeon-area se mense koop, pasop, dis gesteelde goed. Goeie een - Was by hoenderplaas op Henties om gekraate eiers te koop. Dame daar deel my mee dat hoenders wat gekraakte eiers lê te oud is. Moet nou geslag word! AMEN Leer uit die geskiedenis: "Daag nooit met jou Bowie-jagmes met 'n 15 cm lange staallem en rooshout handvatsel, by 'n S&W, 6 rondte .357 Magnum-rewolwer met 'n 15 cm loop by geveg op nie". (Don't turn up at a gunfight with your knife). - Hondo Lane Windhoek Country Club-casino, wens staff is bietjie vriendelìker. My kinders is nie by WHS nie, maar ek wil net sê WHS is 'n topskool. Hou so aan. Geagte Minister Schlettwein. Probeer een van die nuwe ITAShulplynnommers bel. Vra hulle om die gewillige belastingbetalers se oproepe ook te antwoord.

FACEBOOK ‘Moenie leiers beledig’ Grapgat, dan moet ons ons seker minder soos clowns gedra en meer doen om die trust van die volk terug

te wen. - Sluipstap Pretorius The only way to change the negative critics to become positive is to manage the affairs of the country, which is not yours but the people of Namibia's, correct and to the advantage of the owners, who is the citizens of this country. You were chosen for a reason and currently you do not comply to that reason and then we as citizens of this country have a right to voice our opinions and dissatisfaction as we also raised our praise when you did right. – Gysbert Kirsten When Hage came into presidency everyone was happy, he was going to turn Namibia into the "Switzerland of africa". Look where we are now? Harambe POVERTY plan. Does the government expect to be praised for our dying economy? - Gretha Dos Santos Om gerespekteer te word, moet jy eers ander respekteer. To be respected you must first respect others. The community is not dumb. They see what is going on at the high levels of the grn. - Audrey Van Zyl

SMS 51500 Sit LESERS vooraan jou mening of nuuswenk en stuur aan ons. (N$3 per SMS van 160 karakters) Beste lesers, keuring vir publikasie van SMS’e, briewe en alle ander lesersbydraes berus by Republikein. Klagte oor die diens van private besighede word eers aan die onderneming vir reaksie voorgelê. Die menings van ons lesers verteenwoordig nie noodwendig die standpunt van Republikein of NMH nie.

Republikein is ’n lid van die Redakteursforum. Die media-instelling onderskryf die etiese kode vir die Namibiese media soos toegepas deur die:

Maandag 28 Januarie 2019

FACEBOOK

WETSGEHOORSAME WETSTOEPASSER?

If you want respect then you must earn respect. Die land se mense is gatvol vir julle nonsens. - Clare Green Valentine

Beledigings word gemaak as kiesers vies is vir hul politici. Gekruide taal word gebruik (reg of verkeerd) as die kiesers reeds by die punt van keelvolheid kom. Miskien moet die ministers eers 'n bietjie mensekennis gaan opdoen, voordat hulle in 'n parlement toegelaat word. Terloops, Simaata het nie vermaan nie, hy dreig (wat 'n teken van 'n desperate leier is), so wie hou nou by die "demokratiese" grondwet, en wie nie? - Stephan van Heerden

Laat hulle probeer. Dan kyk ons. Schalk van der Merwe

Hulle kan maar probeer afsit. Dan maak ons soos die Zimmies en gebruik VPNs en satellite connections. - Cynthia du Plessis

Julle het alles opgefoeter in 28 jaar en nou wil julle daarmee voortgaan. Die land is bankrot gesteel en julle kan nie korrupsie keer nie, so kry vir jou. Julle tyd is verby. Die bevolking is gatvol vir julle en dit is tyd dat julle ook begin net pap eet. Welkom by ’n bankrot Namibië. - Wilfred Weise

Voetsek. Julle dryf die ekonomie in die grond in, vreet julself vet aan tenders, korrupsie en plase, en ons moet dit net vat? Voetsek. - Coetzee van Zyl

Respect is not a given - it should be earned. - Julene Swart

"En so kan ek parkeer by Woermann Brock Eros net omdat ek 'n polisieman is. Ek hoef nie wetsgehoorsaam te wees nie en doen wat ek wil doen." Hierdie foto is via WhatsApp ontvang.

Alle legitieme kritiek hierbo ten spyt, verloor jy al jou bedingingsmag as jy jou morele hoë grond prysgee deur onbeskaafde taal en maniere! James Turner It's because you clowns had made government a circus! - James Pieters Die respek wat ons gehad het is in ons gesigte teruggegooi. In NET 28 jr is ons mooi, eens welvarende land in sy maai bestuur dan verwag jul ons moet nog steeds ons monde hou. Dis om van naar te word om te dink ons is uitgelewer aan ‘n regering wat net hulself bevorder. Here, wees asb. ons Nam volk genadig. Hoe vinnig kan ons die mense van die stoel af kry? They have overstayed their welcome. - EC Olivier Uhm Stanley, as julle accountable was, sou jy nie nou bekommerd gewees het nie. Hoekom is jy bekommerd? Aag sorry, dis ‘n dom vraag. Dalkies bekommerd oor die verkiesingsuitslag, hmmm? - Hannes Dorfling The current African leaders do not understand democracy. They believe they are leaders, almost like a chieftan and therefore need respect and wealth at the cost of their

people. We need younger people at the helm of the country. - Miriam Scheffers-Carew I think they should wake up! We are living in the 21st century...in which century have we passed them?! Stephan van Heerden They need to get out of grn if they don't understand the role of criticism in a democracy. If only we had a proper opposition party, such as the DA or even the EFF (as long as they don't win). - Miriam ScheffersCarew Not necessarily younger people, but for sure real leaders who's priority is first to serve the country and people with integrity. - Carina Human Your presence in Government is already an insult to us. - Bubu Deknat Stem hulle uit, as hulle nie hou van die waarheid, verbeter of gaan. Laat hulle die korrupte RCC en RA Raad ondersoek. Dit is waar hulle die meeste geld steel. - Dave Viljoen Wel meneer, respek sal gegee word as dit verdien word. Bring terug doodstraf, hou op kriminele beskerm en doen iets aan ons skole, hospitale en skep werk. Leigh Pascheka

MINETTE SÊ MAAR NET Vuisvoosboek

Minette Brink

Invalshoek Rudi Koekemoer

Then don't give them something to talk or complain about. Wat jy saai sal jy maai. - Robert Francois Zahradnicky

Konstitusie beskerm my reg tot vryheid van spraak! Voor ons weer sien dan sit julle die internet af, soos in Zim, om ons stemme stil te maak?! Ons mag praat! En kritiek lewer! Alwyn Ströh

11

Veg of vlug

Respect is earned. So-called liberation credentials just don’t cut it any more. - John Grobler

So what ou Stanley? Ou Calle moet sommer jou pay met 90% sny want jy is nie eers die 10% werd nie. Hou julle op steel en die Chinese bevoordeel. Stop julle buitelandse reise en verblyf in duur hotelle en hou op om plase vir die ministers te gee. Hulle het werk in die parlement en kan nie nog boer tussenin nie - en nog baie ander dinge, jy weet. - Gerrie Nel

PRAAT SAAM

Republikein

Woepsie Welgedaan is saam met Hempies Hoogstevrede by die San Francisco-lughawe se 5 Diamonds Club, eersteklaswagkamer van United Airlines - 19 Januarie 2019, 20:50. Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede eet canapés en drink Moët & Chandon by die San Francisco-lughawe se 5 Diamonds Club, eersteklaswagkamer van United Airlines - 19 Januarie 2019, 21:46. Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede is op pad van die San Francisco-lughawe na die Cancúnlughawe, Mexiko. – 19 Januarie 2019, 23:35 Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede het aangekom by die Cancún-lughawe, Mexiko – 20 Januarie 2019, 07:55.

Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede is verontrief deur die lang wag by doeane van die Cancún-lughawe, Mexiko. – 20 Januarie 2019, 08:41. Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede ry saam met Royal American Limousines na die Hard Rock Hotel in Cancún, Mexiko - 20 Januarie 2019, 09:12 Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede het aangekom by die Hard Rock Hotel in Cancún, Mexiko - 20 Januarie 2019, 09:54. Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede geniet hul eiers en ‘n see-uitsig by die Hard Rock Hotel in Cancún, Mexiko - 20 Januarie 2019, 10:35 Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede drink espresso’s by die Hard Rock Hotel in Cancún,

Die meeste mense het al die biologiese veg-of-vlug-reaksie van die liggaam gedurende akute spanning ervaar, wanneer die liggaam fisiek of psigologies bedreig word. Die Amerikaanse fisioloog, Walter Cannon, het reeds in die 1920’s navorsing oor hierdie verskynsel gedoen nadat hy vasgestel het ‘n reeks chemiese reaksies vind in die liggaam plaas, wat die liggaam se hulpbronne mobiliseer wanneer die brein gevaar bespeur. Die simpatiese senuweestelsel word geaktiveer weens die vrystelling van hormone wat die adrenalienkliere stimuleer om katekolamien vry te stel, wat adrenalien en noradrenalien insluit. Dit is die rede waarom jou hartklop, bloeddruk en asemhaling verhoog gedurende gevaar en algemene spanningsituasies. Ander simptome sluit in die vergroting van die pupille, bewing, en die verskerping van die sintuie, onder meer. Die doel is om jou liggaam te beskerm teen gevaar wat kan insluit om “te veg”, indien jy geen ander opsie het nie, en dalk as oorwinnaar uit die stryd kan tree, of om “te vlug” indien die gevaar te groot is en veiligheid die beste opsie is. Hierdie spanning wat die liggaam ervaar, kan natuurlik ook geestelik wees. Die literatuur is deurweek met meer inligting oor hierdie natuurlike verskynsel van die liggaam, maar dit eers daar gelaat . . . Die rede vir hierdie konteks is dat moontlike emigrasie die afgelope tyd uiteindelik die onderwerp van die meeste gesprekke met professionele vriende en kennisse word. Gewoonlik begin die gesprek oor die klimaat en veral die huidige droogte wat boere in ‘n wurggreep het, daarná word gesels oor ‘n afname in jaarlikse inkomste of die erosie van koopkrag, dan volg die huidige sosioëkonomiese krisis waarin Namibië verval het, waarná gesels word oor die toekoms van nageslagte. Om die waarheid te sê, baie professionele Namibiërs, wat reeds ‘n vierde- of selfs vyfdegeslagpatriot is, het reeds die proses aan die gang

gesit om na die een of ander land te emigreer waar daar stabiliteit en ‘n toekoms vir die nageslagte is. Aanvanklik het ek baie krities gestaan teenoor mense wat reeds emigreer het of wat van plan is om te emigreer, want dit was nog altyd my uitgangspunt dat “die gras nie altyd groener aan die ander kant is nie” en dat ons juis moet aanbied om ‘n bydrae te maak. Om op die een of ander manier selfs net ‘n klein verskil te probeer maak in ons land. Om die waarheid te sê, ek huldig steeds dié filosofie, maar het besef dat ek liefs nie moet oordeel nie, want ek het ‘n gesonde verstand en kan myself nie teen ons huidige realiteite blindstaar nie. Ek het ‘n interessante gesprek met onder andere ‘n mediese praktisyn gehad oor sy motivering en dit het neergekom op aspekte wat insluit veiligheid vir sy familie, om weer rustig te kan slaap in die aand sonder om bekommerd te wees oor toenemende misdaad weens werkloosheid, bekommernis oor die beskerming van bates en beleggings, die gevoel dat korrupsie reeds endemies is en die land op dieselfde pad is as die meeste Afrikalande waar leierskap egosentries die land plunder, en om vir sy kinders ‘n beter lewe te kan gee. Ek kon sy passie en liefde vir ons pragtige land aanvoel en in sy oë sien, maar sy pligsbesef om sy familie te beskerm en in die regte omstandighede te plaas, oorskadu sy liefde vir die natuurlike omgewing. Dit is interessant dat baie professionele Namibiërs die “vlug”-besluit maak, want die verstand ervaar dit as die beste opsie onder die huidige (akute) spanningsituasie. Namibië staar ‘n werklike gevaar in die gesig waar kritiese kundigheid osmoties wegvloei na ander lande, wat die huidige realiteite kan verdiep. Die vraag is: Hoe en wanneer kan die leiers van ons land die regte omstandighede skep waarin landsburgers weer veilig en verborge, met veggees, kan voel?

Respek word verdien. - Elize Van Antwerpen Mans

Wat verwag hy, in 'n demokratiese land kan mens hul mening uitspreek as die regering nie hul werk doen nie. - Danie Steynberg

WIL JY REAGEER?

Mexiko - 20 Januarie 2019, 11:20 Woepsie Welgedaan en Hempies Hoogstevrede is baie, baie moeg 20 Januarie 2019, 12:00. Minette Brink het van haar huis vertrek en is op pad om ‘n brood te gaan koop - 19 Januarie 2019, 17:51. Minette Brink het aangekom by die winkel - 19 Januarie 2019, 17:55. Minette Brink koop ‘n brood - 19 Januarie 2019, 17:58. Minette Brink verlaat die winkel - 19 Januarie 2019, 18:03. Minette Brink betaal die karwag - 19 Januarie 2019, 18:04. Minette Brink vertrek uit die winkel se parkeerterrein -19 Januarie 2019, 18:06. Minette Brink het by die huis aangekom - 19 Januarie 2019, 18:11. Minette Brink sluit die voordeur oop - 19 Januarie 2019, 18:14.

[email protected]

Minette Brink sluit die voordeur toe - 19 Januarie 2019, 18:15. Minette Brink was haar hande - 19 Januarie 2019, 18:16. Minette Brink eet roosterbrood met avokado - 19 Januarie 2019, 18:20. Minette Brink drink rooibostee - 19 Januarie 2019, 18:32. Minette Brink is in die bad - 19 Januarie 2019, 19:05. Minette Brink lees ‘n boek - 19 Januarie 2019, 19:35 Minette Brink is in die bed - 19 Januarie 2019, 22:12. Minette Brink sit die bedliggie af 19 Januarie 2019, 22:13. Minette Brink staar vir die donker plafon – 19 Januarie, 2019, 22:17. Minette Brink sug diep – 19 Januarie 2019, 23:10. Minette Brink is baie, baie bekommerd – 20 Januarie 2019, 00:00.

12 AFRIKA- EN INTERNASIONALE NUUS

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

Afrika- en Internasionale nuus » Rooikruis stuur noodspanne

Nairobi: Nóg verwoesting

› Petrus Malherbe

’n Ontploffing kom twee dae ná die Amerikaanse ambassade mense gewaarsku het om baie versigtig te wees.

E

en mens is beseer in ’n ontploffing Saterdag buite ’n rolprentteater in ’n besige deel van Nairobi, hoofstad van Kenia. Die beseerde man het ’n trollie gestoot en iemand het glo vir hom ’n klein stuk bagasie gegee voordat die persoon verdwyn het, het ’n polisiebeampte gesê. Speurders meen daar was ’n tuisgemaakte ploftoestel in die bagasie wat toe afgegaan het. Die polisie-offisier het gepraat op voorwaarde van anonimiteit omdat hy nie met verslaggewers mag praat nie. Die Rooikruis in Kenia het noodspanne gestuur na die toneel wat onmiddellik deur polisielede afgesper is. Dié ontploffing kom twee dae nadat die Amerikaanse ambassade in die stad mense gewaarsku het om baie versigtig te wees in openbare plekke soos winkelsentrums. Die land herstel nog ná die aanval

Man (21) skiet 5 dood, insluitend sy ouers

Die gebied voor ’n rolprentteater is afgesper nadat een mens beseer is in ’n ontploffing Saterdag in Nairobi, Kenia se hoofstad. FOTO REUTERS op 15 Januarie waarin ’n gewapende man by ’n hotel en winkelsentrum ingestorm en 21 mense doodgeskiet het. Die ekstremiste-groep AlShabaab, wat in Somalië gebaseer is, het toe verantwoordelikheid aanvaar vir die aanval op die DusitD2-hotel en winkelsentrum. Al-Shabaab, wat bande het met AlKaida, kom gereeld met aanvalle in

Kenia as sogenaamde vergelding vir dié land se militêre betrokkenheid in Somalië. Al-Shabaab was ook in 2013 verantwoordelik vir die aanval op die Westgate Mall waarin 67 mense dood is, en ook in 2015 vir die een op die Garissa-Universiteit waarin 147 mense, meestal studente, dood is. – Netwerk24/Reuters

DM0201900326362

Die polisie in Amerika is naarstig op soek na ’n 21-jarige verdagte wat verbind word met die skietdood van vyf mense, insluitend sy ouers. Dakota Theriot het na bewering ’n silwer bakkie by ’n ander gesin gesteel en daarmee gevlug. Owerhede beskou hom as “gewapen en baie gevaarlik”, berig die BBC. Theriot het sy ouers, Keith en Elizabeth (albei 51), glo Saterdag in hul woonwahuis in die stad Gonzales in die suidelike deelstaat Louisiana geskiet. Toe die polisie op die toneel aankom, was Keith en Elizabeth nog lewend, maar ernstig gewond. Hulle het hul seun as die skieter geïdentifiseer voordat albei later in die hospitaal aan hul wonde beswyk het, berig USA Today. Theriot het glo by sy ouers gewoon, maar hulle het hom gevra om die huis te verlaat, wat tot ’n rusie gelei het. “Dit is waarskynlik een van die ergste gevalle van gesinsgeweld wat ek nog gesien het,” sê Bobby Webre, plaaslike polisiehoof. Voordat Theriot sy ouers geskiet het, het hy vermoedelik drie ander mense in ’n afsonderlike voorval afgemaai. Volgens die owerhede word Theriot verbind met die skietdood van Billy Ernest (43) en sy kinders Tanner (17) en Summer (20) van die woonbuurt

Die verdagte is as Dakota Theriot geïdentifiseer. FOTO LIVINGSTON-POLISIE Livingston in die suide van Gonzales. Theriot was glo nou bevriend met die Ernest-familie en in ’n verhouding met Summer. Nog twee kinders van Ernest, albei jonger as agt, was ook by die huis toe Theriot na bewering op die gesin losbrand, maar hulle is gelukkig ongedeerd. Hulle het na ’n buurman gehardloop om hulp te kry. Theriot het toe glo die gesin se silwer bakkie gesteel en na sy ouerhuis gery, sy ouers geskiet en gevlug. Hy word deur klagte van moord met voorbedagte rade, ’n klag van die onwettige gebruik van ’n vuurwapen en nog een van betreding in die gesig gestaar. Die polisie vermoed Theriot het reeds die staat verlaat en skuil nou in die naburige Mississippi. – Netwerk24

REQUEST FOR PROPOSAL NAMAF PRACTICE NUMBER APPLICATION & RENWAL PROCESS - AUTOMATION The Namibian Association of Medical Aid Funds (NAMAF) is a juristic body established in terms of the Medical Aid Funds Act 23 of 1995, to control, promote, encourage and co-ordinate the establishment, development and functioning of Medical Aid Funds in Namibia. DESRIPTION & PURPOSE: NAMAF hereby invites interested reputable organizations with experience and expertise to provide proposals to NAMAF for a technology-based solution for automation of the current RFP/01/2019-001 manual application and renewal process of practice numbers. The technology-based solution should integrate with the future NAMAF Bespoke System for Namibia. TERMS OF REFERNCE: The Terms of Reference for the above request for proposal is obtainable at the NAMAF Office from Ms Justina Nelulu, Nr 8 Newton Street, NMC House, Windhoek, Namibia. REFERENCE NUMBER:

RFP/01/2019-002

RFP DOCUMENTS AVAILABLE FROM: CLOSING DATE FOR RFP’S: RFP DOCUMENT COST:

Monday, 28 January 2019 Friday, 28 February 2019 at 12h00 Local Time N$ 500.00 per document (non-refundable)

SUBMISSION ADDRESS:

Tender Box at Reception NAMAF Office Nr 8 Newton Street NMC House Windhoek Namibia

ENQUIRIES:

Militante Moslem-rebellegroepe saai amok in die suide van die Filippyne. FOTO GETTY IMAGES

(non-refundable)

Ms Maggie da Silva Mota E-Mail: [email protected] Tel: +264 61 – 257 211 / 2

Talle dood nadat 2 bomme tydens kerkdiens ontplof ’n Kerkdiens op ’n Filippynse eiland het in ’n oorlogsone ontaard nadat twee bomme Sondag ontplof en minstens 17 mense dood is. Die bomme het op ’n eiland in die noorde van die Filippyne ontplof waar die eilandbewoners hoofsaaklik Moslems is. Sowel burgerlikes as lede van die weermag is dood, het Edgard Arevalo, woordvoerder van die weermag, aan ’n

plaaslike radiostasie gesê. Minstens vyf soldate en 12 burgerlikes is dood en 43 beseer. Die eerste bom het in die Jolo-katedraal ontplof terwyl kerkgangers besig was met die Sondagdiens. ’n Tweede het kort daarna in die parkeerterrein ontplof. Die Jolo-katedraal is in die provinsie van Sulu, ’n vesting van die plaaslike rebellegroep Abu Sayaff. – Reuters/Netwerk24

Investing in Namibia’s energy future. When it comes to energy, the future is full of opportunity. To ensure that energy supplies will provide benefits for years to come, ExxonMobil employs a long-term approach, investing in the places where we operate to bring more jobs, economic growth, and progress to communities.

14 SPORT

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

Sport

‘Só kan Proteas vir die WB oefen’

» Krieket › Tinus van Staden

U

Reeza Hendricks van Suid-Afrika gister teen Pakistan in Johannesburg by die Wanderers tydens die Pienkdagwedstryd in aksie. Hendricks kon net 2 lopies van 9 balle bemeester voor hy deur Mohammad Rizwan (paaltjiewagter) van Shaheen Afridi se boulwerk uitgevang is. FOTO’S NAMPA

itdagende lopiejaagtogte en teikens van meer as 300 is weliswaar nie goed vir Protea-ondersteuners se bloeddruk nie, maar volgens Reeza Hendricks is dit die perfekte voorbereiding vir die Wêreldbeker-kriekettoernooi. Hendricks en Faf du Plessis se berekende vennootskap van 108* Vrydag in die derde eendagwedstryd teen Pakistan in Centurion, het Suid-Afrika tot ’n sege met 13 lopies volgens die Duckworth/ Lewis-formule gevoer. Hendricks (83*) en Du Plessis (40*) het die Proteas se telling tot 187/2 in 33 boulbeurte gevoer voordat die reën spel vir die tweede en laaste keer

onderbreek het. Pakistan het 317 aangeteken. In die tweede eendagwedstryd het Suid-Afrika ’n klein teiken van 204 gejaag, maar ook dié jaagtog was ’n potensiële piesangskil, aangesien die blad moeilik was en SuidAfrika vyf vroeë-paaltjies verloor het. “Dit is goed dat dit gebeur, want ons kan onsself uitdaag voor die Wêreldbeker-toernooi,” sê Hendricks oor die taai wedstryde tot dusver in dié reeks. “Ons kan onsself toets in dié wedstryde deur groot tellings te jaag. “By die Wêreldbekertoernooi sal ons dan weet ons het die ervaring om sulke tellings suksesvol te jaag en dat ons al in sulke situasies was.” Hendricks het sy aanspraak op ’n Wêreldbekerplek versterk met sy beurt,

DM0201900326361

REQUEST FOR PROPOSAL RISK MANAGEMENT FRAMEWORK The Namibian Association of Medical Aid Funds (NAMAF) is a juristic body established in terms of the Medical Aid Funds Act 23 of 1995, to control, promote, encourage and co-ordinate the establishment, development and functioning of Medical Aid Funds in Namibia.

maar daar is groot mededinging vir kolfplekke in die Wêreldbeker-groep. Rassie van der Dussen het twee vyftigtalle in sy eerste twee eendagwedstryde vir die Proteas aangeteken, terwyl Aiden Markram ook nog in die wedloop is. Hendricks dink egter nie te ver vooruit nie. “Hierdie reeks is net nog ’n geleentheid om ’n bydrae tot die span te maak. Ek het nou ’n paar wedstryde op my kerfstok. In die eerste paar wedstryde moes ek nog aan die spoed van internasionale krieket gewoond raak. “Ek dink ook die mededinging is baie gesond. Dit is goed om te weet daar is ouens soos Aiden wat aan die deur klop,” sê hy. Tog voel hy dat hy ná 12 eendagwedstryde sy voete begin vind. “Ek het nou ’n paar wedstryde op my kerfstok. In die eerste paar wedstryde moes ek nog aan die spoed van internasionale krieket gewoond raak.” Hendricks sê die Proteas het Vrydagaand hul oog die heeltyd op die vereiste Duckworth/Lewis-telling gehou en probeer om ná die eerste reënonderbreking die heeltyd voor dié vereiste teiken te bly.

Sarfraz Ahmed, kaptein van Pakistan, is aan rassisme skuldig bevind en vir vier eendagwedstryde geskors nadat hy na Andile Phehlukwayo van Suid-Afrika tydens die tweede eendagwedstryd in Oerdoe as 'n swart man verwys het. Toe die reën die eerste keer val, was Suid-Afrika agter die vereiste telling. Ná die onderbreking, het Hendricks en Du Plessis 99 lopies in 16.1 boulbeurte opgestapel. Hendricks het Du Plessis ook geloof vir sy senuwees van staal. Dié kolwer het die vyf vangkanse wat Suid-Afrika in die veld verbrou het, bloot aan ’n “afdag” toegeskryf. “Ons werk baie hard aan ons veldwerk. Justin Ontong (veldwerkafrigter) help ons baie in daardie verband. “Vandag was net een van daardie dae.”

VORIGE UITGAWES

KOOP JOU

NAMAF hereby invites appropriate and prospective firms to submit both financial and technical proposals for the following:

naMiBia's BiGGest toUrisM PUBLipation – optoBer 2018

TYDSKRIF TEEN SLEGS N$10 BY KLEINHANDEL SUPERMARKTE LANDSWYD IM EINKLANG

MIT LÖWEN LEBEN FOR THE LOVE

OF VULTURES

CONSERVING

REFERENCE NUMBER: RFP/01/2019-001 DESCRIPTION: To develop a responsive risk management framework, to RFP/01/2019-001 facilitate the evaluation of the current risk management practices, governance tools and approaches on the institutional and industry level, to identify whatever gaps discovered against the international, regional and local best risk management practices/standards.

ENQUIRIES:

N$ 10

(incl VAT) ISSN 2026-7436

free copy not for sale

9 E 772026 743001 | 1 NAMIB IA TOU RIS M XPO SP ECIAL

NaMibia's biGGesT TOUrisM PUbliCaTiON – NOVeMber 2018

nemibie's biGGest tourism PubLiCetion – sePtember 2018

KAOKOLAND

Exploring thE coast

visit thE last untouchEd frontiEr

TENDER DOCUMENTS AVAILABLE FROM: Monday, 28 January 2019 TENDER CLOSING DATE: Friday, 28 February @ 12:00 PM Namibian Time TENDER DOCUMENT COST: N$ 500.00 per document (non-refundable) Tender Box at Reception NAMAF Office Nr 8 Newton Street (non-refundable) NMC House Windhoek Namibia Justina Nelulu Email: [email protected] Tel: 061- 257 211/2

GIRAFFES THROUGH TOURISM ponservation first

The information for the above tender is defined in the Terms of Reference document which is obtainable at NAMAF Office from Ms Justina Nelulu, Nr 8 Newton Street, NMC House, Windhoek, Namibia. Kindly ensure to request for the correct tender document.

SUBMISSION ADDRESS:

Die Proteas kry vandag die geleentheid om hul onoorwonne rekord in die jaarlikse Pienkdag-wedstryd op die Wanderers voort te sit. Sedert die eerste pienkeendagwedstryd in 2011 gespeel is, het Suid-Afrika nog nie een van die sewe pienk-wedstryde verloor nie. As Hendricks weer speelkans kry, sal dit sy eerste pienk-wedstryd wees. “Ek is baie opgewonde om in die Pienkdag-wedstryd te speel. Die reeks is op die spel as ons die wedstryd kan wen, so daar is baie om voor te speel,” sê hy. - Netwerk24

of thE vast namib

FISCHFLUSS CANYON

kEin sonntagssmaziErgang

N$ 10

(incl VAT) ISSN 2026-7436

sree copy not for sale

edventurous nemibie

9 772026 743001 N AM IBIA TO U RISM E XP O SP EC IAL | 1

NamiBia's BiGGest tourism PuBliCatioN – auGust 2018

Exploring

namibia’s Coast & spErrgEbiEt

Namibia's East

a fascinating place

N$ 10

(incl VAT) ISSN 2026-7436

ExpEriENcE a uNiquE

Kalahari safari

life in the 9

HOliday break atays

Free copy Not for sale 772026 743001

N AM IB IA TO UR IS M E XPO S PEC IA L | 1

N$ 10

(incl VAT) ISSN 2026-7436

semi-Desert 9

Free popy 772026 743001 Not for sale

NAMIB IA TOU RISM EX PO SP ECIAL kalahari – our semi desert

| 1

SPORT

Republikein

Maandag 28 Januarie 2019

15

Race to Omeya nóg blinker gepoets

» Gholf

AfricaOnline se besturende direkteur, mnr. Marc Gregan, het aangekondig die Race to Omeya Members Cup-reeks is vanjaar met die grootste borgskap in sy bestaan toegeken, met die vergrote bedrag wat op N$44 000 te staan kom. Die 10 kwalifiserende toernooie sal opnuut heelwat opwinding onder spelers meebring, wat uitloop op die mees gesogte toernooi op Omeya se kalender, naamlik die Members Cup tussen huiseienaar- en klublidspanne. Net soos vorige jare, sal ’n speler in minstens ses toernooie moet speel om vir die bepalende merietelys te kwalifiseer. Die twee uitsoekspanne

Nóg Blitsbok-trane

sal uit 12 spelers elk bestaan, wat op 8 en 9 November in die formaat van die Ryder-beker sal meeding. Die Omeya-gholfklub se bestuur bedank Gregan en sy hele span vir die wonderlike ondersteuning oor die laaste vyf jaar, en is oorgehaal om die sesde weergawe die suksesvolste een nóg te maak. Datums vir die 10 kwalifiserende toernooie: Ronde 1: 2 Februarie Ronde 2: 16 Maart Ronde 3: 6 April Ronde 4: 11 Mei Ronde 5: 8 Junie Ronde 6: 22 Junie Ronde 7: 20 Julie Ronde 8: 10 Augustus Ronde 9: 24 Augustus Ronde 10: 7 September

Fiji se Alosio Naduva duik by die Waikato-stadion in Hamilton oor vir sy drie in die finaal teen die Verenigde State van Amerika. FOTO NAMPA

» Rugby › Marnus Kok

BLITSBOKKE TEEN FIDJI Fidji het die Blitsbokke gister sonder veel moeite uit die Hamilton-sewestoernooi geboender deur Suid-Afrika in die halfeindstryd van die bekerkompetisie met 29-7 te klop. Kailione Nasoko het Fidji se eerste drie in die eerste minuut gedruk toe hy omtrent bo-oor die Blitsbokke gehardloop het. Die waarheid is dat Suid-Afrika nie kon kers vashou by die fisieke Fidji nie. Om sake vir Suid-Afrika te vererger is Kyle Brown, wat die span op die veld gelei het, kort voor rustyd met ’n geelkaart van die veld gestuur ná ’n duikslag op ’n Fidjiaan wat nie die bal gehad het nie. Selvyn Davids was die Blitsbokke se beste speler. Dié buksie het ’n speler van Fidji verhoed om ’n sekere drie te druk. Maar om Fidji te wen is meer sulke oomblikke nodig. Die Blitsbokke het later teen NieuSeeland in die uitspeelwedstryd om die derde plek te staan gekom nadat Amerika die Kiwi’s in die ander halfeindstryd met 17-7 geklop het. Puntemakers: Fidji 29 (19): Drieë: Kailione Nasoko, Animaisi Tuimaba (2), Vilimoni Botitu, Waisea Nacuqu. Doelskoppe: Nacuqu, Botitu. Suid-Afrika 7 (0): Drie:

Selvyn Davids. Doelskop: Davids.

BLITSBOKKE TEEN NIEU-SEELAND Die Blitsbokke moet met die vierde plek by die Hamilton-sewestoernooi tevrede wees nadat die gasheer, Nieu-Seeland, hulle gister in die uitspeelwedstryd om die bronsmedalje geklop het. Die Kiwi’s het gerieflik met 29-7 gewen. Behalwe vir ’n oomblik of twee, was dit van die begin af eenrigtingverkeer. Om sake te vererger het Werner Kok hom ’n geelkaart op die lyf geloop ná ’n oortreding by ’n losgemaal. Om met sewe spelers ’n vloed te keer is moeilik genoeg, maar om dit met ses spelers te doen is so goed soos onmoontlik. Puntemakers: Nieu-Seeland 29 (14): Drieë: Tone Ng Shiu (2), Tim Mikkelson, Joe Ravouvou, Sam Dickson. Doelskoppe: Andrew Knewstubb (2). Suid-Afrika 7 (7): Drie: Siviwe Soyizwapi. Doelskop: Selvyn Davids.

BEKERFINAAL Om een keer strooijonker te wees is dalk nog verteerbaar, maar om vir drie keer die naaswenner te wees is genoeg om jou spoed te breek. Dit is egter presies wat Amerika se sewesrugbyspan oorgekom het toe hy gister met 38-0 in die eindstryd van die Hamilton-sewestoernooi

teen Fidji vasgeval het. Dit was die derde toernooi in ’n ry wat Amerika in die eindstryd verloor het: eers in Dubai teen Nieu-Seeland (21-5), toe in Kaapstad teen Fidji (29-15) en nou weer teen die Fidjiane. Dat Fidji in ’n klas van sy eie is, is nie te betwyfel nie. Dié span se vaardighede is strate beter as die ander spanne s’n en boonop is die Eilandmanne ook fisiek die ander spanne se tier. Puntemakers: Fidji 38 (17): Drieë: Jerry Tuwai (2), Waisea Nacuqu, Aniniasi Tuimaba, Alosio Naduva (2). Doelskoppe: Vilimoni Botitu, Nacuqu, Terio Veilawa (2). Amerika (0). ’n Gebreekte kakebeen gaan die Amerikaner Perry Baker, wat die afgelope twee jaar as Wêreldrugby se sewesspeler van die jaar aangewys is, ’n tyd langs die kantlyn hou. Die 32-jarige Baker is Saterdag op die eerste dag van die toernooi teen Tonga beseer. Daar is aanvanklik gedink hy het net harsingskudding opgedoen, maar die Eagles het later getwiet dat Baker se kakebeen gebreuk is en hy op pad huis toe is vir ‘n operasie om sy kaak te herstel. Baker sal nie net volgende naweek se sewestoernooi in Australië misloop nie, maar sal hom weens dié besering heelwat langer langs die kantlyk bevind. – Netwerk24

Links is Dan Swiebel, algemene bestuurder van die Omeya-gholfklub, saam met mnr. Marc Gregan van AfricaOnline. FOTO VERSKAF

Hulle verjaar dié week MAANDAG, 28 Januarie Richard Slamet (motorsport) Nico Horn jnr (spiesgooi) DINSDAG, 29 Januarie Vasile Bogdan (gimnastiekafrigter) Emsie Esterhuizen (netbal) Nelius Theron (rugby) William Smith (amateur bokser) WOENSDAG, 30 Januarie Conrad Blaauw (hoogspring) Eben Smith (rugby) Danie van Schoor (krieket) DONDERDAG, 31 Januarie Robbie Savage (wyle, nasionale sportondersteuner) Paul Oosthuizen (rugby) Hannelise de Klerk (vrouekrieket) VRYDAG, 1 Februarie Satrick Bampton (atletiek) Elizma Nortjé (tennis) Dan Craven (fietsry)

Leonard Martin, gewese karate-wêreldkampioen.

Regan Ware van Nieu-Seeland breek langs die kantlyn af by die Waikato-stadion in Hamilton. FOTO NAMPA

SATERDAG, 2 Februarie Dongina Risser (gimnastiek-administrateur) Tommie Gouws (rugby) Even Tjiviju (atleet) SONDAG, 3 Februarie Leonard Martin (karate) Richard Gariseb (Brave Warriors) Dylan Mieze (Brave Warriors) Christine Briedenhann (swem) Sunè Wittman (spiesgooi, vrouekrieket)

16 SPORT

Republikein

Sport

Maandag 28 Januarie 2019

Gholf: Race to Omeya nóg blinker gepoets

15

Old Boys tops » Krieket › Tielman van Lill

M

et sy tweede oorwinning binne sewe dae in Krieket Namibië se premierliga oor 50 boul­ beurte, is die span WHS Old Boys besig om die spreekwoordelike kat in die hoenderhok los te laat. Sy oorwinning Saterdag teen Samsung FNB Wanderers in Pioniers­ park met 50 lopies volg kort op die hakke van sy sege die vorige naweek teen CCD Tigers. Old Boys het die loot gewen en besluit om eerste te kolf om ‘n stewige totaal van 247 vir die verlies van agt paaltjies op die telbord te plaas. Wanderers kon nie die telling sukses­ vol jaag nie en is almal uit in die 47ste boulbeurt vir 197 lopies. Dit sal dalk onregverdig wees om Craig Williams se bydrae met die kolf en bal uit te sonder, maar dié senior speler het gewys ondervinding kan nie gekoop word nie. Old Boys se oor­ winning is basies op sy bydrae van 84 lopies gebou (103 balle, 4x4, 2x6) voordat hy deur Tershwin Rauben­ heimer geboul is. Wimpie Viljoen, wat saam met Zane Green vir Old Boys geopen het, was Wanderers se eerste slagoffer (5 lopies, 23 balle, boul Raubenheimer, vang Wessel Myburgh) waarna die paal­ tjiewagter Zane Green deur Gerrie Snyman been voor paaltjie betrap is. Green se 29 van 36 balle (4x4) het ’n goeie basis vir Gerhard Erasmus (57 l, 102 b, 2x4) gelewer om saam met Wil­ liams die telbord aan die rol te hou. Erasmus is deur Karl Birkenstock geboul. JP Kotze se besoek aan die kolfblad het vir oulaas vir nog 27 lopies van 23 balle (1x4, 2x6) ingesluit voordat hy Raubenheimer se derde slagoffer (vang Nicolaas Scholtz) geword het. Malan Kruger (7 l, 6 b, nie uit nie) en Christiaan Schumacher (6 l, 6 b, uitge­ hardloop Colin Peake) het die laaste lopies bygedra, terwyl Zhivago Groe­ newald en Vernon Cloete beide vir nul met een aflewering gestuit was. Vir Wanderers is Raubenheimer (4/26 in 7 boulbeurte) sy span se voorste bouler met Karl Birkenstock (1/38 in 6 bb), Gerrie Snyman (1/41 in 7 bb) en Nicolaas Scholtz (1/47 in 7 bb), wat ‘n bydrae in Wanderers se toege­

late 50 boulbeurte gemaak het. Wan­ derers het 32 ekstras afgestaan wat 4 bylopies, 9 beenlopies, 1 foutbal en 16 wydlopers insluit.

WANDERERS Wessel Myburgh open Wanderers se beurt saam met Karl Birkenstock, maar Birkenstock word vinnig (8 l, 12 b, 1x4, boul Zhivago Groenewald, vang Tangeni Lungameni) verwy­ der. Colin Schoonbee, wat in sy plek opkom, ontvang 14 aflewerings vir 4 stadige lopies (1x4) voor Lungameni hom been voor paaltjie betrap. Intussen is dit Myburgh wat gedul­ dig aan sy telling skaaf, terwyl Gerrie Snyman hom met die kolf bystaan. Hoewel Snyman probeer het om sy normale aanvallende spel uit te stal, het Vernon Cloete hom uit sy kolfkam­ pie gevang en vir 13 gestonk (31 l, 1x4) om die gasheer op 63/3 te laat steier. Die naatbouler JJ Smit is bekend daarvoor om wedstryde met die kolf by sy teenstanders af te rokkel, maar Sa­ terdag was Old Boys gelukkig om Smit se besoek tot 38 (60 b, 1x4, boul Willi­ ams) te beperk toe Gerhard Erasmus hom uitvang. Agtien lopies later word Myburg se vertrek na die kleedkamer deur Old Boys gevier, wat Wanderers in die knyp om 84/4 laat. Nicolaas Scholtz veg skit­ terend saam met Smit om oorlewing en voer die telling tot 147/5, maar Scholtz (37 l, 38 b, 3x4, 1x6) word deur Erasmus geboul en toe Raubenheimer vir ‘n nulletjie (147/6) deur die einste Erasmus geboul word, was die skrif basies aan die muur vir die tuisspan. Pieter Rossouw (5 l, 12 b, 1x4, bvp Z. Groenewald), Bernhard Scholtz (22 l, 23 b, nie uit nie), Colin Peake (4 l, 4 b) en Steven Delport (3 l, 7 b) word onderskeidelik deur Williams en Erasmus van Lungameni se boul­ werk uitgevang. Vir Old Boys vat Lungameni 3 vir 26 (8.2 bb), Williams 2 vir 30 (8 bb), Z. Groenewald 2 vir 27 (10 bb), Cloete 1 vir 29 en (6 bb) en Erasmus 2 vir 42 (8 bb) met die bal. Old Boys staan 1 been­ lopie, 2 foutballe en 14 wydlopers af.

BY CCD Die Namibiese o.19­span speel tans vrienskaplike wedstryde teen die pre­ mierligaspanne om ondervinding op te doen. Verlede naweek was die seuns by die kus, waar hulle die saamgestel­

Mel Theunissen van die Namibiese o.19-span word skoon deur Nicol Loftie-Eaton geboul. FOTO’S TIELMAN VAN LILL de Welwitschia­span gewen het en Sa­ terdag het hulle besoek by Tigers in Pionierspark afgelê om daar met 29 lopies te seëvier. Vir die jongmanne is daar bietjie meer as ‘n maand oor voordat daar in Maart ‘n interkontinentale een­ dagwedstrydkompetisie in die hoof­ stad aangebied word. Saterdag het die manne met goeie spangees die geleent­ heid met beide hande teen Tigers aan­ gegryp. Die o.19’s het eerste gekolf en is tot 110 (almal uit) in die 31ste boul­ beurt beperk. Met Tigers voor die penne het dit beroerd gegaan, want die o.19­man­ ne het die gasheer in die 33ste boul­ beurt vir ‘n skamele 81 uitgeboul. Vir die tuisspan kon slegs Joshuan Juluis (26 l, 65 b, 4x4) dubbelsyfers behaal, terwyl Victor van der Watt met 26 van 46 (3x4) sy span se beste kolwer is. Vir Tigers neem Picky Ya France drie paaltjies (3/10 in 5.3 bb), gevolg deur Rene Were (2/23 in 4 bb) en Nichol Loftie­Eaton wat 2/8 in 8 bb bewerk­ stellig. Elton Ambambi, Albert Mbwembwe en Warren van Wyk trek elk een paal­ tjie plat. Vir die o.19’s skitter Altus Op­ perman met 5/15 in 5 bb, gevolg deur Jan­Izak de Villiers (3/23 in 9 bb) asook Mel Theunissen en Mauritius Ngupita wat een elk laat spat.

Die naatbouler JJ Smit moes op nommer vyf probeer om die kastaïngs vir Wanderers uit die vuur te krap, maar is op 38 deur Gerhard Erasmus uitgevang.

Die hotkloudraaibalbouler Picky Ya France van CCD Tigers was sy span se suksesvolste bouler, wat drie paaltjies vir 10 lopies geneem het.

Ervaring soos min. Craig Williams het Saterdag 84 lopies van 103 aflewerings vir Old Boys geslaan, wat vier viere en twee sesse insluit. Sy bydrae met die bal as bouler was ewe indrukwekkend. FOTO TIELMAN VAN LILL