Data Loading...
TYT-AYT 1.Ünite 1.Bölüm Flipbook PDF
TYT-AYT 1.Ünite 1.Bölüm
108 Views
25 Downloads
FLIP PDF 19.06MB
1. ÜNİTE 1. BÖLÜM YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ NELER ÖĞRENECEĞİZ? ◗ CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ ◗ CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
BU KONUNUN ÖSYM SINAVINDAKİ YERİ ✔ ÖSYM sınavlarında yaşam bilimi biyoloji ile ilgili her yıl soru çıkmaktadır. Canlıların ortak özellikleri, canlıların temel bileşenleri, enzim, metabolizma, ATP ve nükleik asitlerin iyi öğrenilmesi hâlinde bu konuyla ilgili sorular kolayca çözülebilir. ✔ ÖSYM'de genelde enzimler, karbonhidratlar, yağ, protein, vitamin ve nükleik asit bölümlerinden soru sorulmaktadır.
YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ Hücresel yapı
Büyüme ve gelişme
Beslenme
Canlılardaki Temel Bileşikler
ATP üretimi
Üreme
Boşaltım Canlıların Ortak Özellikleri
Organizasyon
Hareket Uyarılara tepki verme
Uyum Metabolizma
Homeostasi
� Enerji verici besinlerin kullanım sırası
İnorganik bileşikler
Organik bileşikler
Organizma tarafından üretilemez dışarıdan hazır alınır.
Organizma tarafından üretilir. Yapısında C ve H elementleri bulunur.
• Su
• Karbonhidrat
• Yağ
• Asit
• Protein
• Vitamin
• Baz
• Enzim
• Hormon
• Tuz
• ATP
• Nükleik asit
• Mineral
� Karbonhidrat – Yağ – Protein
Klor Hücre içi-dışı sıvıda su dengesi ve pH’da etkilidir.
� Normal kilolu kişide besinlerin yapıya katılma sırası
� Protein > Yağ > Karbonhidrat
� Eşit kütleleri yıkıldığında besinlerdeki enerji oranları
Kalsiyum Pıhtılaşma, kasılma, impuls iletimi, kemik ve diş yapısına katılmada etkilidir.
Magnezyum Kemik ve diş yapısına katılır. Kasılmada etkilidir.
� Yağ > Protein > Karbonhidrat
Suyun Özellikleri ve Görevleri
Fosfor DNA, RNA ve ATP yapısına katılır.
Flor Diş ve kemik sağlığı için gereklidir.
� Su, 1 oksijen ve 2 hidrojen atomundan oluşur. � Yüzey gerilimine sahiptir. � İyi bir çözücüdür.
Potasyum İmpuls iletiminde görev alır. Kas ve kemik yapısına katılır.
Minerallerin Görevleri
İyot Tiroksinin yapısına katılır.
� Öz ısısı yüksektir.
Kükürt Amino asitlerin yapısına katılır.
� Su molekülleri arasında hidrojen bağı bulunur. � Fotosentez ve kemosentezde tüketilir.
Demir Hemoglobin yapısına katılır. Katalazın yapısına kofaktör olarak katılır.
� Enzimlerin çalışması için iyi bir ortam oluşturur. � Vücut ısısını ayarlar. � Boşaltım ürünlerinin seyreltilmesi ve kanın yapısını oluşturmada görevlidir.
� Asitler suda çözündüğünde H+ iyonu verir. Tatları ekşi olup pH seviyesi 7'den düşüktür. –
� Bazlar suda çözündüğünde OH iyonu verir. Tatları acı olup pH seviyesi 7'den büyüktür.
Çinko Bazı enzimlerin ve hormonların yapısına katılır.
Sodyum Sinirsel iletim, kasların uyarılması, pH ve su dengesinde etkilidir.
ATP Kompleks organik molekül
Dehidrasyon
Basit organik molekül
Hidroliz
� Asit ve bazlar birleşerek tuzları oluşturur. Karbonhidratlar
Polisakkarit
Disakkarit
• Maltoz (glikoz + glikoz) • Sükroz (glikoz + fruktoz) • Laktoz (glikoz + galaktoz)
Pentoz 5c • Riboz(RNA, ATP) • Deoksiriboz (DNA) Heksoz 6c • Glikoz (Üzüm şekeri) • Fruktoz (Meyve şekeri) • Galaktoz (Süt şekeri) Nötral yağlar (Trigliseritler)
Lipitler
trigliserit + 3H2O
3 yağ asidi + gliserol
Doymamış yağ asitleri: Bitkiseldir. Sıvıdır. C = C Doymuş yağ asitleri: Hayvansaldır. Katıdır. C – C 1. amino asit H NH2
C
Fosfolipitler • 2 yağ asidi, 1 gliserol ve fosforik asitten oluşur. • Hücre zarında çift katlı hâlde bulunur. Steroitler
2. amino asit Peptit bağı COOH
Radikal (Çeşitlilik sağlar)
NH2
H C Radikal
COOH
Depo
Proteinler
Nişasta İnsanda sindirim kanalında parçalanır.
Glikojen Kas ve karaciğerde depo edilir.
Selüloz Hücre duvarında bulunur.
Kitin Yapısında azot bulunur. Yapısal
Bazı hormon ve D vitamininin yapısına katılır. Kolesterol sadece hayvan hücre zarında bulunur. Proteinlerin görevleri Kas, antikor, enzim, hemoglobin, hormonların yapısını oluşturur. Kanın pıhtılaşması ve rejenerasyonda görev alır. Denatürasyon, proteinlerin yapılarının bozulmasıdır.
Esansiyel yağ asitleri ve temel amino asitlerini insanlar üretemez, dışarıdan hazır alınır.
Hayvansal
Monosakkarit
Bitkisel
Trioz 3c • PGAL
+H2O
Test 1
CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ - 1 4. Canlılarda metabolik faaliyetlere bağlı veya çevresel fak-
1. Biyoloji, bios ve logos sözcüklerinden oluşur. Bios canlı,
logos ise bilim anlamına gelir. Biyoloji genel anlamda;
törlerden dolayı madde, sıcaklık ve pH gibi değerler değişir.
• canlıların yapısını,
Bundan dolayı yaşamın devamı için hücre veya vücut içi ortamın belirli bir dengede tutulması olayı aşağıdakilerden hangisidir?
• canlıların dağılımını, • canlıların gelişimini, • canlıların sınıflandırılması, • canlıların çevre ile olan etkileşimini inceler. Ayrıca biyoloji bilimi sayesinde insanlar bir takım alanlarda yarar görür.
A) Adaptasyon
B) Homeostasi
C) Tepki verme
D) Metabolizma
E) Boşaltım
Buna göre, I. Gen aktarımı sayesinde hastalık yapıcı mikroorganizmalara dayanıklı ve besin değeri yüksek bitkiler üretilir.
5. I. Hücre zarı
II. Nesli tükenmekte olan bitkilerin tohumları gen bankalarında tutularak biyolojik çeşitlilik korunur.
II. Çekirdek
III. Gen terapisi yöntemine bazı kalıtsal hastalıkların çözümünde başvurulur.
IV. Sitoplazma
III. Ribozom V. DNA ve RNA
durumlardan hangileri biyolojinin insanlara sunduğu faydalar içerisinde yer alır?
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
A) I
E) I, II ve III
A) Anabolizma ve katabolizma B) Eşeyli üreme ile nesillerin devamını sağlama C) Boşaltım yapma D) ATP üretme
B İ L G İ S A R M A L
III. CO2 + H2O Æ C6H12O6 + O2
Yukarıda verilen biyokimyasal reaksiyonlardan hangileri anabolik reaksiyondur?
B) Yalnız II D) I ve II
II. Hücresel yapıda olma
I. boşaltım,
III. Oksijensiz solunum yapma
II. solunum,
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri tüm canlılarda ortaktır?
III. sindirim
A) Yalnız I
A) Yalnız I
D) I ve II
E) V
C) Yalnız III
E) I, II ve III
7. Canlılardaki metabolizma faaliyetleri içerisinde;
3. I. Genetik maddeye sahip olma
B) Yalnız II
D) IV
2 II. C6H12O6 + O2 Æ CO2 +H2O
A) Yalnız I
E) Uyum sağlama
C) III
6. I. H2O2 Æ 1 O2 + H2O
2. Aşağıda verilenlerden hangisi doğada yaşayan canlılarda ortak olarak görülmez?
B) II
olaylarından hangileri yer alır?
C) Yalnız III
E) I, II ve III
9
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
A) Yalnız I
Yukarıda verilen hücresel kısımlardan hangisi prokaryot ve ökaryot hücrelerde ortak değildir?
8. Bir takım biyokimyasal olayları doğada bazı canlılar ger-
11. Canlılarda büyüme olayı hücre sayısının artışı veya hücre-
çekleştirir.
lerin yüzeyce büyümesi şeklindedir. Ayrıca çok hücrelilerde büyüme sınırlı veya sınırsız büyüme şeklinde gerçekleşir.
I. Büyüme, gelişme ve ölüm II. ATP üretimi sırasında CO2 oluşturma
Buna göre,
III. Uyarılara tepki verme
I. Paramesyum, öglena gibi canlılarda yüzeysel büyüme görülür.
Buna göre yukarıda verilen olaylardan hangileri sadece belirli canlılar tarafından gerçekleştirilir? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
II. Fare ve insanda hücre sayısının artışı ile sınırlı büyüme görülür.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
III. Ardıç, kavak gibi bitkilerde hücre sayısının artışı ile sınırsız büyüme görülür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
9. Aşağıda canlılarda görülen organizasyon aşamaları gösterilmiştir.
Hücre Æ Doku Æ Organ Æ Sistem Æ Organizma 1
2
3
4
12. Canlılarda metabolizma, yapım ve yıkım reaksiyonlarından
Buna göre,
oluşur.
X. Bakteri gibi tek hücrelilerde
Y. Bitki gibi çok hücrelilerde
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
organizasyon aşamalarının en kompleks hangi basamakları görülür?
10.
X
A)
1
4
B)
2
3
C)
3
4
D)
1
3
E)
2
4
Metabolizma = Yapım + Yıkım Yapım tepkimeleri ile küçük besinlerden büyük besinler, yıkım tepkimeleri ile büyük besinlerden küçük besinler oluşur.
Y
Hayvan hücresi Glikojen
B İ L G İ
O2 miktarı
Organizmadaki hücre sayısı
Amino asit miktarı
Glikoz
S A R M A L
I
II
Besin miktarı
III
B) Yalnız II D) I ve II
Besin
Arke hücresi
Glikoz
Protein
Amino asit
Buna göre, hücrelerden hangilerinin gerçekleştirdiği tepkime anabolizmaya örnektir?
Protein miktarı
Doğada bulunan tüm canlılarda grafiklerde verilen değişimlerden hangileri görülür? A) Yalnız I
CO2
Mantar hücresi
Kitin
ATP
Bitki hücresi
C) Yalnız III
A) Bitki
B) Bitki ve mantar
C) Mantar ve arke
D) Bitki, mantar ve arke
E) Hayvan, bitki, mantar ve arke
E) I, II ve III
10
Test 2
CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ - 2
1. Biyoloji öğretmeni Tahir Bey canlıların ortak özelliklerini
4. Aşağıdaki görselde doğadaki varlıklarda bulunan bazı
anlatırken aşağıdaki oyunu oynamıştır. 1 Pasif
özellikler verilmiştir.
Hücre veya hücrelerden oluşur.
2 Aktif
Fermantasyon
Oksijenli solunum
3
1
Oksijensiz solunum
Ototrof ve heterotrof beslenir.
4
4
Doğadaki varlıklarda bulunan özellikler
2
Metabolizma, anabolizma ve katabolizmadan oluşur.
3
Anabolizma Katabolizma
Eşeyli
Eşeysiz
İnorganik moleküller bulunur.
Buna göre, belirtilen özelliklerden hangileri sadece canlılarda görülür?
Buna göre, ders tahtasında numaralı kısımlara aşağıdakilerden hangisi yazılamaz? A) ATP üretme
B) Metabolizma
C) Beslenme
D) Üreme
D) 1, 2 ve 4
C) 1, 2 ve 3
E) 1, 2, 3 ve 4
E) Hareket
5. Canlıların kendi iç yapısından ve yaşadığı ortamdan gelen
2. Çok hücreli bir organizmaya ait; I. ATP yıkımı,
fiziksel ve kimyasal uyaranlara tepki göstermesine uyarılma denir.
II. madde alış verişi yapma,
Buna göre,
III. mitoz bölünme özelliklerinden hangileri organizmanın tüm canlı hücrelerinde görülür? A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III E) I, II ve III
I. düşmanından korkan bir hayvanın ortamdan kaçması,
B İ L G İ S A R M A L
3. I. Hücresel yapıda olma II. Hareket etme III. Beslenme
II. bulunduğu ortama göre renk değiştirme, III. ekolojik alana göre ısı düzenleme verilenlerden hangileri tepkiye birer örnek olabilir? A) Yalnız I
A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
6. I. Protein sentezleme
II. Fotosentez yapma
III. Aktif hareket etme Yukarıdaki özelliklerden hangileri bitki ve hayvanlarda ortaktır?
Yukarıda verilen özelliklerden hangileri bütün canlı alemlerinde görülür?
B) 1 ve 3
A) Yalnız I
C) Yalnız III
E) I, II ve III
11
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
A) Yalnız 1
10. I. Hücre zarından CO2 ve NH3 atımı
7. Bir insana ait, I. Mitokondri
II. Bitkilerde damlama olayı veya yaprak dökümü
II. Organik ve inorganik molekül
III. İnsanda terleme ile tuz atımı
III. Sinir hücresi
Yukarıda verilen olaylardan hangileri canlılarda gerçekleşen boşaltım olaylarıdır?
IV. Sinir sistemi V. Hipotalamus
A) Yalnız I
yapıları küçükten büyüğe hangi seçenekte doğru sıralanmıştır?
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
A) II – I – III – IV – V B) I – III – V – IV – II
11. Adaptasyon için,
C) III – I – V – IV – II
I. Canlının bulunduğu ortama uyum sağlamasıdır.
D) II – I – III – V – IV
II. Canlının bulunduğu ortamda yaşama ve üreme şansını artırır.
E) I – III – IV – II – V
III. Bitki, insan gibi yalnızca çok hücrelilerde görülür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
8. Doğada bulunan tüm canlılar yaşamsal faaliyetlerinin devamı için homeostasiyi belirli değerlerde tutar.
12. Ahmet, yazılıda öğretmeninin hazırladığı soruda ifadeler
Buna göre,
doğru ise "D", yanlış ise "Y" yolunu takip ederek çıkışa ulaşacaktır.
I. amipte hücre zarı aracılığı ile CO2 atımı,
II. reseptörler ile uyarıları alma ve tepki verme,
III. hormonlar yardımı ile kan pH’sini ayarlama olaylarından hangileri homeostasiyi dengede tutmaya yöneliktir? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
Canlılarda prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki çeşit hücre vardır.
D
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Metabolizma bütün canlılarda ortak değildir.
B İ L G İ
D
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
Kompleks besin
I
Basit organik besin
CO2 + H2 O + NH3
II
III
S A R M A L
Tüm canlılar
B) Yalnız II D) I ve III
aktif hareket eder. D
Y 4
5
Y 2
3
yolu kaç numaralı kısımdır? A) 1
Buna göre numaralandırılmış olaylardan hangileri tüm canlılarda ortaktır?
D
Buna göre Ahmet ifadeleri test ettiğinde doğru çıkış
Kompleks besin
A) Yalnız I
Tüm canlılar ototrof beslenir.
Y
1
9. Aşağıda bir takım dönüşüm olayları gösterilmiştir.
Y
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
DİKKAT Tüm canlılar basit organik maddelerden kompleks organik besin sentezi yapar.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
12
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ İnorganik Bileşikler
Test 3 1. I. Doğada hazır bulunur.
4. Canlıların yapısında bulunan bileşikler organik ve inorganik bileşikler olarak ikiye ayrılır.
II. Genelde C, H ve O elementlerinin üçü bir arada bulunmaz.
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi inorganik yapılı değildir?
III. Sindirime uğramaz.
A) Su
İnorganik bileşikler için yukarıdaki özelliklerden hangileri doğrudur?
B) Yalnız II D) I ve II
D) Tuz
E) Oksijen
C) Yalnız III
E) I, II ve III
5. Tuzlar için,
2. Su insan vücudunda,
I. Sindirime uğramaz.
I. boşaltım ürünlerinin seyreltilmesi,
II. Asit ve bazın birleşmesi ile oluşur.
II. terleme ile vücut sıcaklığının artırılması, III. sindirim kanalında polimer besinlerin parçalanması
III. Hücrede ozmotik basıncın ayarlanmasında görev alır.
olaylarından hangilerini gerçekleştirir?
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve III
C) Yalnız III
miktarları belirtilmiştir. Element
İçerik(gr/kg)
Element
İçerik(gr/kg)
Kalsiyum
10 – 20
Molibden
0,1
Fosfor
6 – 12
Magnezyum
0,5
Potasyum
2 – 2,5
Bakır
1,5 – 2,5
Sodyum
1 – 1,5
Manganez
0,15 – 0,3
Klor
1 – 1,2
İyot
0,1 – 0,2
B) Yalnız II
E) I, II ve III
3. Aşağıdaki tabloda insan vücudunda bulunan minerallerin
B İ L G İ
D) I ve II
Fotosentez Tüketilir.
S A R M A L
E) I, II ve III
Ol
Çözücü
ay
Kemosentez
ınd a 2 de
a
ad 3
lar
ğ Do Su
in ler
Va
rlık
e im 1 pk
4
Te
III. Günlük ihtiyacımızın en fazla olduğu mineraller fosfor ve potasyumdur.
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
lar
ın
Yapısında bulunur.
Oksijenli Dehidrasyon solunum
13
Canlı
Cansız
Buna göre kavram haritasında kaç numaralı bölgelerdeki bilgileri doğrudur? A) 1 ve 2
E) I, II ve III
Yaklaşık nötr pH’a sahip Yüzey gerilimine sahip olma
I. Molibden gibi mineraller vücutta eser miktarda bulunur.
Öz ısısı yüksek
Özelliklerine sahiptir.
Oluşur.
II. Vücutta en fazla bulunan mineral kalsiyumdur.
C) Yalnız III
6. Aşağıda suya ait bir kavram haritası gösterilmiştir.
Tablodaki değerlere göre,
C) Gliserol
B) 3 ve 4 D) 2, 3 ve 4
C) 1, 2 ve 3 E) 1, 2, 3 ve 4
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
A) Yalnız I
B) Mineral
7. • Kasların kasılmasında etkilidir.
10. I. Suda çözündüğünde H+ iyonu verir.
• Kanın pıhtılaşmasını sağlar.
II. Gazoz, kola ve limon örnek verilir.
• Kemik ve diş sağlığı için gereklidir.
III. Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir.
Özellikleri verildiği gibi olan mineral aşağıdakilerden hangisidir?
IV. Acı tadına sahiptir.
A) Ca
Yukarıda verilen özellikleri asit ve bazlara göre doğru gösteren seçenek hangisidir?
B) K
C) Mg
D) Na
V. pH metrede 0–7 arası değerliktedir.
E) P
8. Canlı yaşamı için vazgeçilmez olan su molekülü ile ilgili bazı özellikler aşağıda verilmiştir.
I. İçerisinde iyonlar bulundurarak bitkilerin ihtiyaç duyduğu moleküllerin köklerle alınmasını sağlar.
Asit
Baz
A) I, II ve V
III ve IV
B) I, III ve V
II ve IV
C) II, III ve IV
I ve V
D) I, II ve IV
III ve V
E) III, IV ve V
I ve II
II. Bazı hayvanların(böceklerin) yüzeyinde durması, koşması için ortam oluşturur.
11. Fosfor döngüsü kara ve denizler arasında gerçekleşir.
Buna göre verilen özellikler hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?
I
Canlılarda fosfor çok önemli organik besinlerin yapısına katılır.
II
Buna göre fosfora;
A) Öz ısısı yüksek
Terleme kohezyon
B) Çözücü olması
Yüzey gerilimi
C) Terleme kohezyon
Çözücü olması
III. nükleik asit
D) Taşıma
Öz ısısı yüksek
moleküllerinden hangilerinde rastlanabilir?
E) Yüzey gerilimi
Çözücü olması
A) Yalnız I
I. ATP, II. protein,
B İ L G İ
9. İnsanda mineral fazlası; TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
I. terleme, II. dışkılama, III. idrar atımı olaylarından hangileri ile dış ortama atılır? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
S A R M A L
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
12. Biyoloji dersi için hazırlanan aşağıdaki tabloda minerallere ait bazı özelliklerin bulundurup-bulundurmama durumu gösterilmiştir.
E) I, II ve III
Özelliği bulundurup bulundurmama
Özellik
C) Yalnız III
UNUTMA
B) Yalnız II
I
Düzenleyici olarak görev alma
✘
II
Vücutta depo edilebilme
✓
III
Kemik ve dişlerin yapısı katılabilme
✓
IV
Enzimlerin yapısına katılabilme
✓
V
Enerji verici olarak yıkıma uğrama
✘
(✓: Özelliğe sahip, ✘: Özelliğe sahip değil) Buna göre, tablodaki kaç numaralı bölgede yanlışlık yapılmıştır?
Su terlemede dışarı atılarak vücut sıcaklığı düşürülür.
A) V
14
B) IV
C) III
D) II
E) I
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ İnorganik Bileşikler ve Karbonhidratlar
Test 4 1. Su molekülü ile ilgili olarak,
4. Aşağıdaki tabloda bazı minerallerin bulunduğu besin kaynağı etkisi ve fazlalığında meydana gelen aksamalar gösterilmiştir.
I. Birbirine hidrojen bağı ile bağlanır. II. Oksijen ve hidrojen atomu arasında kovalent bağ bulunur.
Besin kaynağı
Etkisi
Fazlalığına bağlı aksaklıklar
P
Balık, et
Diş ve kemik gelişimi, nükleik asitlerin yapısına katılır.
Kemikte Ca azalması
F
Su kaynakları, deniz ürünleri
Diş çürümesini önler.
Dişlerde sarı leke
Ca
Yumurta, süt
Kanın pıhtılaşması, Ca emilimini sağlar.
Mineral
III. Nötüre yakın bir pH’ye sahiptir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
2. Tuzlar, asit ve bazların birleşmesi ile meydana gelir.
İştahsızlık, güçsüzlük
Tablodaki bilgilere göre,
Buna göre tuzların vücudumuzdaki fonksiyonları ile ilgili;
I. P ve F’nin fazla alımı diş için olumlu yönde etki yapar.
I. kalsiyum ve fosfor tuzları kemik ve diş sağlığında,
III. Hayvansal kaynaklı besinlerin alınmasına bağlı P ihtiyacı giderilebilir.
II. F’nin az alınımına bağlı hemofili görülür.
II. kalsiyum tuzları kas ve sinir hücrelerinin aktivitesinde, III. klor tuzları hormonların çalışması ile mide öz suyu üretiminde,
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I
IV. magnezyum tuzları kas ve sinir sisteminin çalışmasında
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
ifadelerinden hangileri doğrudur?
B) II ve III D) I, II ve III
C) III ve IV
E) I, II, III ve IV
3. I. Fe → Hemoglobin pigmenti II. I → Tiroksin hormonu III. Ca → Klorofil pigmenti Bazı mineraller ve bulunduğu yapılar için yapılan eşleştirmelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
B İ L G İ S A R M A L
5. Organik bileşikler karbonhidrat, yağ ve protein gibi gruplardan oluşur.
Karbonhidratlar için, I. Bitki hücrelerinde çeper yapısına katılır. II. Zarın yapısına katılır. III. Enerji ham maddesi olarak yıkılır. IV. Düzenleyici olarak görev alır. V. Bitkisel ve hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. ifadelerinden hangisi yanlıştır?
C) Yalnız III
A) V
E) I, II ve III
B) IV
C) III
D) II
E) I
UYARI
NOT Ca kemik-diş sağlığı ve kanın pıhtılaşmasında etkilidir.
Proteinler enzimlerin yapısına katıldığından düzenleyicidir.
15
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
A) I ve II
6. Aşağıda karbonhidratlara ait bazı dönüşüm tepkimeleri
10. Aşağıda besinlerdeki bağ çeşitleri ve bazı bilgiler verilmiştir.
gösterilmiştir.
Bağ çeşiti
Maltoz
1 5
Bağın kurulduğu kısımlar
X bağı
Maltoz
Birinci glikozun 1 nolu karbonu ile ikinci glikozun 4 nolu karbonu arasında
4
Y bağı
Nötr yağ
Gliserolun karboksil ile yağ asitinin hidroksil grubu arasında
Kitin
Z bağı
Polipeptit
Birinci amino asitin karboksil grubu ile ikinci amino asitin amino grubu arasında
2 Glikojen
Bulunduğu besin
Glikoz
3
Selüloz
Buna göre numaralı tepkimeler için aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
Tabloya göre X, Y ve Z bağları için,
A) 1 dehidrasyon olayı olup su açığa çıkar.
I. X bağı nişastanın yapısında bulunur.
B) 2 bitki hücrelerinde gerçekleşir.
II. Y ester bağıdır.
C) 3 hayvan hücrelerinde gerçekleşir. D) 4 gerçekleşirken azot tüketimi olur.
III. Z bağı ribozomda sentezlenir.
E) 5. reaksiyon hidroliz olayıdır.
yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve III
C) Yalnız III
E) I, II ve III
7. Kitini, selüloz, glikoz ve nişastadan ayıran fark aşağıdakilerden hangisidir? A) Yapıya katılması B) Organik olması
11. Altı karbonlu monosakkaritler için,
C) Hücre çeperinde bulunması
I. Suda çözünür.
D) Azot elementi taşıması
II. Birbirlerinin izomeridir.
E) Glikozlardan meydana gelmesi
III. Bitkisel ve hayvansal kaynaklı çeşitleri vardır. yargılarından hangileri doğrudur?
8. I. Hidrokarbonlar O atomu içerdiğinden organik değildir. II. Organik moleküllerde hiçbir zaman S ve P bulunmaz. III. Organik besinler organizma tarafından üretilir.
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
Yukarıda verilenlerden hangileri organik besinler için doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız III D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
B İ L G İ S A R M A L
A) Yalnız I
I. CO2,
II. glikoz, III. ATP
A) Yalnız I
II. suda çözünme, IIl. glikozit bağı içerme
D) I ve II
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
UYARI
özelliklerinden hangileri ortaktır?
E) I, II ve III
moleküllerinden hangileri oluşabilir?
I. tatlı olma,
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
12. Karbonhidratların sindirimi sonucu;
9. Monosakkarit ve disakkaritler için;
A) Yalnız I
B) Yalnız II
ATP sindirim sonucu değil hücresel solunum veya fermantasyon sonucu oluşur.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
16
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Karbonhidratlar
Test 5
1. Aşağıda disakkaritlerin oluşum tepkimeleri gösterilmiştir. X+X X+Y X+Z
4. Karbonhidratlarda aşağıda verilen elementlerden hangisi kesinlikle bulunmaz?
?K ? Sakkaroz ?L
A) C
Buna göre harflendirilmiş kısımlar için hangi seçenekteki ifade yanlıştır?
B) N
C) S
D) H
E) O
2020 / MSÜ
A) X memelilerin kanında bulunur. B) Z en tatlı monosakkarittir.
5. Disakkaritlerin özellikleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden
C) Y bitkisel kaynaklıdır.
hangisi yanlıştır?
D) K maltoz, L ise laktozdur.
A) Disakkaritler, polisakkaritlerin monomerleridir.
E) X glikoz, Y fruktoz, Z ise galaktozdur.
B) Disakkarit oluşurken monomerlerin birbirinin aynısı olması zorunlu değildir. C) Bir disakkaritin oluşması sırasında bir molekül su açığa çıkar. D) Disakkaritlerin su kullanılarak yapı birimlerine ayrılmasına hidroliz denir. E) Disakkaritlerin hidrolizi sırasında iki molekül arasında bulunan glikozidik bağ yıkılır.
2. I. ATP
6. Glikojen hayvan hücrelerinin kas ve karaciğerinde depo
II. Guanin deoksiribonükleotit
edilir. Kas ve karaciğerdeki glikojen hidroliz edildiğinde monomerler oluşur. Ancak sadece karaciğerde oluşan glikoz kana geçer.
III. RNA IV. Ribozom
A) I ve II
B) II ve III D) I, III ve IV
C) III ve IV
E) I, II, III ve IV
3. Sağlıklı bir diyette vücutta sindirilmemesine rağmen
Buna göre kasta oluşan glikozların kana verilmemesinin sebebi,
B İ L G İ S A R M A L
selülozun alınmasının temel nedeni,
I. fosfat ilavesi ile daha büyük bir yapıya sahip olmaları, II. enerji yıkımı için kullanılamamaları, III. kasta enerjiye ihtiyacın az olması verilenlerden hangileri olabilir? A) Yalnız I
• Hayvanın sindirim kanalında bu besinlerin sindirimi ile ilgili enzim bulunur.
III. Bağırsakta mukus salınımına bağlı sindirim hızını artırır.
Yukarıdaki açıklamaların tamamına aşağıda verilen karbonhidratlardan hangisi karşılık gelemez?
verilenlerden hangileridir?
D) I ve II
E) I, II ve III
• Bitkisel kaynaklıdır.
II. Mideden pepsin salınımını azaltır.
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
7. • Hayvansal hücrelerde bulunmaz.
I. Yağların hücresel solunumda yıkımını kolaylaştırır.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
A) Selüloz
C) Yalnız III
E) I, II ve III
17
B) Fruktoz D) Sükroz
E) Nişasta
C) Maltoz
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
Yukarıda verilenlerden hangilerinin yapısında riboza rastlanır?
8. Karbonhidratlar içerdiği şeker sayısına göre monosakkarit,
12. Bir hayvan hücresinin bulunduğu ortamdaki,
disakkarit ve polisakkarit olarak üçe ayrılır.
• 30 glikoz
Buna göre monosakkaritler için aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
• 10 fruktoz
A) Hidroliz ile CO2 ve H2O’ya kadar parçalanır.
monomerler yukarıdaki gibidir.
• 10 galaktoz
B) Karbon sayıları üç ile sekiz arasında değişir.
Buna göre bu hayvan hücresi en fazla kaç disakkarit oluşturabilir?
C) Yapısındaki karbon sayısına göre sınıflandırılır. D) Küçük molekül olduklarından zardaki porlardan doğrudan geçerler.
(Bitki hücresinde maltoz ve sükrozu sentezleyen enzimler bulunur.)
E) Pentoz ve hegzoz gibi grupları vardır.
A) 10
9. Bir kişinin unlu besinlerle (ekmek, makarna vb.) bol
Bulunduğu element
Görevi
Bulunduğu canlı
Monomeri
X
C,H ve O
Yapısal
Bitki
Glikoz
Y
C,H ve O
Deposal
Hayvan, mantar, bakteri
Glikoz
Z
C, H, O ve N
Yapısal
Böcek, mantar
Glikoz
L
C, H ve O
Deposal
Bitki
Glikoz
III. karbonhidratların yapıya katılmaması durumlarından hangileri ile açıklanabilir? D) I ve II
E) 50
Polisakkarit
II. karbonhidratların fazlasının yağlara dönüştürülmesi,
D) 40
lere ait bazı özellikler verilmiştir.
I. karbonhidratların birinci dereceden enerji verici olarak kullanılması,
B) Yalnız II
C) 30
13. Aşağıdaki tabloda karbonhidrat çeşitlerinden polisakkarit-
beslendiğinde vücudunun yağlı bir yapıya sahip olmasının sebebi,
A) Yalnız I
B) 15
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Tabloya göre,
10. İnsanın sindirim kanalında nişastanın sindirilmesine
I. X, Y ve L’de glikozun sayısı ve bağlanma düzeni farklıdır.
rağmen selülozun sindirilmemesinin temel sebebi, I. içerdiği bağlarının farklı olması, III. inorganik yapılı olması özelliklerinden hangileri olabilir?
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
11.
B) Yalnız II D) II ve III
Monomer
III. Böceklerde Z’nin yapısına CaCO3 katılarak yapı sertleşebilir.
B İ L G İ
II. farklı monomerlerden oluşması,
A) Yalnız I
II. Y, suda çok az çözünür.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Glikozit bağ
H 2O
S A R M A L
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
Zaman
Zaman
bilir?
Zaman
II
B) Yalnız II D) I ve II
B) Gliserol
D) Glikoz
C) Laktoz
E) Vitamin
III
UYARI
Nişastanın hidrolizi sırasında grafiklerde verilen değişimlerden hangileri gözlenir? A) Yalnız I
E) I, II ve III
14. Aşağıda verilen besinlerden hangisi sindirime uğrayaA) Amino asit
I
C) Yalnız III
Besin CO2 ve H2O'ya sindirim değil solunum ile yıkılır.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
18
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Yağlar
Test 6
1. Trigliseritlerde bulunan doymuş ve doymamış yağ asit-
5. Aşağıda yağ çeşitlerinden fosfolipitin şekli gösterilmiştir.
leri için, aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
X
A) Tereyağı, iç yağlar doymuş yağlardır. B) Doymamış yağlar oda sıcaklığında sıvıdır. C) Bitkilerden elde edilen doymuş yağ asitleri doyurularak margarinler elde edilir.
Y
D) Mısır yağı, fındık yağı bitkisel yağlar olup doymamış yağ asitleri içerir.
Buna göre,
E) Doymamış yağ asitlerindeki karbonlar çift bağ bulundurur.
I. Y iki yağ asitinden meydana gelir. II. X hidrofobik, Y ise hidrofiliktir. III. Hücre zarında fosfolipitler çift sıralıdır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I
2. Esansiyel yağ asitleri ile ilgili,
I. Vücutta üretilemeyen yağ asitleridir.
B) Yalnız II D) I ve III
C) Yalnız III
E) I, II ve III
II. Alınması zorunlu olan yağ asitleridir. III. Omega yağ asitleri örnek verilebilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
6. Yağların, karbonhidrat ve proteinlere göre daha fazla enerji vermesinin temel sebebi,
I. proteinlerin hidrolizinin yağlara göre zor olması, II. yapısındaki hidrojen sayısının fazla olması,
3. I. Mekanik destek sağlama III. Enzimlerin yapısına katılma Yağların görevleri arasında yukarıda verilenlerden hangileri yer alır? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
4. Yağlardan enerji üretimi sırasında,
B İ L G İ S A R M A L
III. karbonhidratların ikinci dereceden enerji verici olarak yıkılması verilenlerden hangileri olabilir? A) Yalnız I
I. deri altında bulunarak ısı kaybını önleme, II. yıkımları sonucu bol su oluşturma,
III. CO2 ve H2O oluşumu
III. sindirimi sonucu bol enerji oluşturma
olaylarından hangileri gerçekleşebilir? B) Yalnız II D) I ve II
E) I, II ve III
bepleri arasında,
II. O2’nin harcanması,
D) I ve II
C) Yalnız III
7. Kutup hayvanlarında yağların bol depo edilmesinin se-
I. hidroliz,
A) Yalnız I
B) Yalnız II
özelliklerinden hangileri yer alır?
C) Yalnız III
A) Yalnız I
E) I, II ve III
19
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
II. Enerji verme
8. Aşağıdaki grafik yağların hidrolizi sırasında elde edilmiştir.
11. Steroitlerle ilgili, I. Bazı eşey hormonları ve kolesterol en sık görülenleridir.
Miktar
II. Sinir hücrelerinde yalıtımı sağlar.
3x 2
III. Hayvan ve bitki hücrelerinde zarın yapısına katılır.
1
ifadelerinden hangileri doğrudur? 4 x
A) Yalnız I
5
3
t
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
2021 / TYT
Buna göre numaralı eğriler için aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
12. Trigliseritler ile ilgili, I. Bir molekül trigliserit oluşurken bir molekül su açığa çıkar.
A) 2, ortamdaki sudur.
II. Bir gliserol ile üç yağ asitinin esterleşmesi sonucu bir trigliserit molekülü oluşur.
B) 1’in doğada bir çok çeşidi vardır. C) 4, ortamdaki serbest enzim miktarıdır.
III. İnsanlar, sentezledikleri trigliseritlerin yapısındaki yağ asitlerinin bir kısmını besinlerle dışarıdan almak zorundadır.
D) 3, yağ asidi değişimidir. E) 5, gliserol değişimidir.
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I
9. I. Fosfolipit
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
II. Kolesterol III. Trigliserit
13. • Steroit yapılıdır.
Yukarıda verilenlerden hangileri birer steroit türevidir? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
• Kanda aşırı miktarda artışı damarlarda daralma ve tıkanmaya neden olur.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
10. Aşağıda yağ moleküllerine ait dönüşüm tepkimeleri göste-
• Beyni besleyen damarlarda birikerek felç gibi durumlara neden olur.
B İ L G İ
Yukarıda açıklamaları verilen lipit çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
rilmiştir.
S A R M A L
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
1 2
Gliserol
Yağ asitleri
Yağ
B) Trans yağ
C) Kolesterol
D) Doymamış yağ
E) Nötral yağ
14. Beyin hücrelerinin kullanacağı enerji rezervi glikozdur. Sadece yağlı ve proteinli besinlerle beslenmesine rağmen bir bireyde aksaklıklar yaşanmamasını,
Su
Tepkimeler için,
I. Nöronlar beyinde zorunlu durumda iken glikoz yerine yağ asidi ve amino asitleri yıkar.
I. 1 yönünde ortam pH’si artar. II. 2 hidroliz olayı olup insanın sindirim kanalında gerçekleşir.
II. Yağ asiti ve amino asitler glikoza çevrilir.
III. 1 yönünde monosakkarit miktarı azalır.
III. Nöronlar enerji ihtiyacını sadece oksijensiz solunumla giderir.
yargılarından hangileri doğrudur?
durumlarından hangileri açıklar?
A) Yalnız I
A) Fosfolipit
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
A) Yalnız I
E) I, II ve III
20
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Proteinler
Test 7
1. Aşağıdaki diyagramda bir bireyin yapısına katılan besinler
4. İnsan vücudunda üretilemeyen dışarıdan hazır alınması
miktar yönünden gösterilmiştir.
gereken amino asitlere temel (esansiyel) amino asit denir. Temel amino asit b
III
II K
I
Temel amino asit a
L M
IV
Buna göre insan vücudunda yukarıdaki dönüşümlerden hangileri gerçekleşebilir?
Buna göre K, L ve M besinleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?
K
Esansiyel yağ asiti c
Protein
L
M
A) Protein
Yağ
Karbonhidrat
B) Karbonhidrat
Protein
Yağ
C) Yağ
Karbonhidrat Protein
D) Protein
Karbonhidrat Yağ
E) Karbonhidrat
Yağ
A) I ve II
B) II ve III D) I, II ve III
C) III ve IV E) II, III ve IV
5. I. Tahıl
Protein
II. Kırmızı et III. Yumurta IV. Balık Yukarıda verilen besinlerden hangileri temel amino asit ihtiyacını giderebilir?
2. Proteinler ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi
A) I ve II
A) Enerji verici olarak yıkılırlar. B) Tırnak, kıl gibi yapılarda bulunur. C) Enzimlerin yapısını oluşturarak düzenleyici görevini üstlenir. D) Yabancı maddelere karşı vücudun savunmasını sağlar. E) Vücuda fazla alındığında deri altında yağlarla birlikte depo edilir.
3. Protein yapısında meydana gelen değişimler için aşa-
B İ L G İ S A R M A L
B) I ve III D) I, II ve III
C) II ve IV E) I, II, III ve IV
6. Proteinlerin yapısında aşağıda verilen elementlerden hangisi yer almaz? A) P
B) H
C) S
D) K
E) C
ğıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Bozulma ile proteinlerdeki lifleri bir arada tutan bağlar kopar.
7. Amino asitler için aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
B) Yumurtanın pişirilmesi proteinlerin bozulmasına örnektir.
A) Temel amino asitler insan vücudunda sentezlenemez. B) Amino asitlerde çeşitliliği radikal grup sağlar.
C) Isıtma, yüksek basınç ve ışık bozulmaya neden olur.
C) Amino asitler ribozomda sentezlenir.
D) Denatürasyonda proteinlerin yapısındaki amino asit çeşidi değişir.
D) Esansiyel amino asitleri bitkiler kendi sentezler. E) Amino asitler amfoter özellik gösterir.
E) Enzimler de proteinleri etkileyen faktörlerden etkilenir.
21
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
doğru değildir?
8. Aşağıda vücutta bulunan bazı proteinlerin görevleri veril-
10. Aşağıda proteinlerin yapı taşı olan amino asitlerin yapısı
miştir.
gösterilmiştir.
• Yabancı proteinlere karşı üretilen özel moleküllerdir.
H
• Organların arasındaki iletişim ve düzeni sağlayan moleküllerdir.
(X)NH2
• Bir reaksiyonun gerçekleşmesi için aktivasyon enerjisini düşüren katalizörlerdir. Buna göre,
Buna göre aşağıdaki kavramlardan hangisinin açıklamasına değinilmemiştir? B) Hemoglobin
C) Antikor
D) Enzim
COOH(Z)
Radikal (Y)
• Kanda taşıma görevi yapan proteinlerdir.
A) Fibrinojen
C
I. Y’nin farklılığı amino asitlerin birbirinden farklı olmasını sağlar. II. X amino asitlerin bazik özellikte olmasını sağlar. III. Z peptit bağı oluşurken görev alır.
E) Hormon
ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
11. Aşağıda bazı dönüşüm tepkimeleri gösterilmiştir. Protein
9. Karbonhidrat, yağ ve proteinler organik besin çeşididir. Mo-
Hidroliz Dehidrasyon
Monomer besin
Buna göre, tepkimelerle ilgili olarak, I. Amino asitler monomer, proteinler polimerdir. II. ATP hem dehidrasyon hem de hidrolizde harcanır. III. Monomer besinler sindirime uğramadan zardan geçer.
B) Yalnız II D) I ve III
Amino asit
4
Dipeptit
5
A) 1. olayda azotlu bileşik oluşur.
S A R M A L
B) 3. olayda, 5. olaya göre daha çok su oluşur. C) 2. olay DNA kontrolünde olur. D) 4. olayda enzimler görev alır. E) 1. olayın tersini bitki hücreleri gerçekleştirebilir.
12. I. Genelde hayvanlardan sağlanan proteinler yüksek kalitededir.
yargılarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I
2 3
Numaralı bölgeler için aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
B İ L G İ
H2O
1
Tripeptit
Polimer besin H2O
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
CO2 + H2O
nomer besinler besinlerin yapı taşı olup birleşerek polimer besinleri meydana getirir. Monomer besinlerden polimer besinleri oluşturulurken su açığa çıkmasına dehidrasyon denir. Polimer besinlerden monomer besinler oluşurken su harcanmasına hidroliz denir.
II. Protein değeri fazla olan bitkisel gıdalar kuru yemiş ve baklagillerdir.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
III. Tavuk, süt, yumurta ve yoğurtta protein değeri yüksektir. Proteinli besinler için yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
DİKKAT Protein sentezi ribozomda gerçekleşir. Temel amino asitleri insanlar dışarıdan hazır alır.
A) Yalnız I
22
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Vitaminler
Test 8
1. Aşağıda bazı vitaminlere ait bir takım özellikler verilmiştir.
4. Aşağıda bir vitamin için bazı açıklamalar verilmiştir.
I. Yaraların iyileşmesi, kalsiyum ve fosfat emilimi ile kasların kasılmasında etkilidir.
• Hücre yenilenmesi, bakteri ve virüslere karşı direnç kazanımında etkilidir.
II. Hücre arası madde yapımı, bağışıklık sistemi, hemoglobin oluşumunda etkili olup eksikliğinde skorbit görülür.
• Eksikliğinde gece körlüğü, büyümede düzensizlik görülür. • Fazla alınırsa zayıflama, halsizlik görülür.
III. Kanın pıhtılaşmasında etkili olup bağırsaktaki prokaryotlarca sentezlenir.
Buna göre özellikleri belirtilen vitamin aşağıdakilerden hangisidir?
Buna göre bu vitaminler hangi seçenekte doğru verilmiştir? I A)
B
II
III
C
D
C
K
D)
A
B
C
E)
B
D
D C
B) B
C) K
D) D
E) E
A
B)
C)
A) A
A
5. I. A
B
II. D III. K IV. E Yukarıda verilen vitaminlerden hangileri dışarıdan provitamin hâlinde alınır? A) I ve II
2. Vitaminler için aşağıdaki özelliklerden hangisi yanlış-
tır?
B) II ve III D) I, II ve III
C) III ve IV E) II, III ve IV
A) Bitkiler ihtiyaç duyduğu vitaminleri kendi sentezler. B) Yapısında C, H, O ve N bulunur. D) B ve K vitaminleri kalın bağırsakta bulunan bakterilerce sentezlenir. E) Enerji ham maddesi olarak yıkıma uğramaz.
3. Suda eriyen vitaminler günlük alınan meyve ve sebzelerde
B İ L G İ S A R M A L
6. I. A II. B III. K Yukarıda verilen vitaminlerden hangileri suda çözünen vitaminlerdir? A) Yalnız I
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
bulunur. Bundan dolayı depo edilmez.
Buna göre aşağıda verilen vitaminlerden hangisinin eksikliği diğerlerinden önce ortaya çıkar?
7. I. Yapıya katılır. II. Direnç artırıcı olarak kullanılır.
A) A
III. Düzenleyici olarak görev yapar.
B) D C) C
Vitaminler için yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?
D) K
A) Yalnız I
E) E
23
B) Yalnız II D) II ve III
C) Yalnız III
E) I, II ve III
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
C) Monomer ya da polimer hâlde olabilir.
8. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi tüm hücrelerde
11. Eksikliğinde kalp yetmezliği, sinir sisteminde bozuk-
yapısal olarak bulunmaz? A) Karbonhidrat
B) Vitamin
C) Protein
D) Mineral
luklar, anemi ve beriberi gibi rahatsızlıkların görüldüğü vitamin aşağıdakilerden hangisidir? A) A
B) B
C) C
D) D
E) E
E) Yağ
12. Biyoloji ders kitabında bir molekül için,
9. Vitaminlerin yapısının bozulmasına, I. oksijen ve ışık, II. yüksek ısı, III. bakır ve demirle temas
B) Yalnız II D) I ve II
✓ Direnç artırıcı olarak tüketilir.
✓ Düzenleyici göreve sahiptir.
✓ Enerji ham maddesi olarak yıkılmaz.
✓ Sindirime uğramaz, doğrudan kana geçerler.
✓ Organik yapılı bir besindir.
özellikleri yer alıyor ise bu besine ait konu başlığı aşağıdakilerden hangisidir?
durumlarından hangileri neden olabilir? A) Yalnız I
✓ Canlı vücudunda yapıya katılmaz.
C) Yalnız III
A) Mineral
E) I, II ve III
B) Karbonhidrat D) Vitamin
C) Protein
E) Yağ
13. D vitamininin farklı durumlarda kandaki referans değerleri
10. Aşağıda vitaminlerin ihtiyaç duyulduğu ve alındığı miktarlar verilmiştir.
aşağıdaki gibidir.
B İ L G İ
Kişinin durumu
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
Miktar
A
B
: Alınan miktar
C
D
E
S A R M A L
Vitamin çeşidi
: İhtiyacımız
Buna göre hangi vitamine idrarda rastlanabilir? A) A
B) B
C) C
D) D
E) E
NOT
En az D vitamin düzeyi
Sağlıklı
40 ng / mL
Kronik hastalık
50 ng / mL
Kanser ve otoimmun hastalıklar
50 ng / mL
Sağlıklı olan Aysun hastaneye gittiğinde kandaki D vitamini değerinin 35 ng/mL olduğunu görmüştür. Aysun ile ilgili olarak,
I.
D vitamini değerini artırmak için iyi beslenme ve gü-
II. Kemik gelişiminde sıkıntılar yaşayabilir.
III. Fazla D vitamini alırsa çoğunluğu idrarla dışarı atılır.
neş ışığına ihtiyacı vardır.
yargılarından hangileri doğru olabilir?
Suda çözünen vitaminlerin (B ve C) fazlası idrarla dışarı atılır.
A) Yalnız I
24
B) Yalnız II D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
Test 9
CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ
1. Aşağıda verilen deney tüplerine belirtilen şartlarda bazı
3. I. Alyuvar içindeki O2 ve CO2 taşıyan molekül
maddeler eklenerek bir süre bekleniyor. Protein
Yağ
II. Kanda glikozu yüksek seviyeden normale düşüren hormon
Nişasta
III. Çizgili kaslarda kasılıp – gevşemeyi sağlayan miyofibriller • Su • Proteaz • 30°C • pH = 2
• Su • Lipaz • 0°C • pH = 8
IV. Zarda yağ asitleri, O2, CO2 ve yağda eriyen vitaminlerin basit difüzyona uğradığı kısımlar
• Su • Amilaz • 25°C • pH = 3
I
II
Yukarıda verilenlerden hangilerini gerçekleştiren moleküller protein yapılıdır?
III
A) I ve III
Tepkimeler gerçekleştikten sonra I. deney tüpüne fenol kırmızısı, II. deney tüpüne turnusol kâğıdı, III. deney tüpüne iyot konuluyor.
B) II ve IV D) II, III ve IV
C) I, II ve III
E) I, II, III ve IV
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? (Proteaz proteinleri, lipaz yağları, amilaz nişastayı sindirir. Fenol kırmızısı ve turnusol kâğıdı asit ile iyot nişasta ile renk değişimi verir.)
4. I. Mineraller
A) I. deney tüpünde fenol kırmızı sararır.
II. Vücutta sentezlenemeyen amino asitler
III. Nükleik asitler
IV. Vitaminler
B) II. deney tüpünde su miktarı değişmez. C) III. deney tüpünde iyot renk değişimi verir. D) II. deney tüpünde turnusol kâğıdında renk değişimi gözlenir.
Yukarıdaki maddelerden hangileri insanlar için esansiyel değildir?
E) III. deney tüpünde hidrolizin olmamasının sebebi pH’dir.
A) Yalnız III
2. Aşağıdaki tabloda bazı besinlerin 100 gramındaki karbon-
Besin çeşiti
Enerji (K. Kalori)
Protein
Yağ
Karbonhidrat
Yürek
124
15,0
5,7
1,8
Enginar
53
3,0
0,2
7,8
Yoğurt
63
5,3
1,6
7,0
Sığır eti
225
19,4
15,8
0
Susam
350
9,1
6,1
71,1
D) I, II ve III
C) III ve IV E) I, II, III ve IV
B İ L G İ S A R M A L
5. Aşağıdaki grafikte karbonhidrat, yağ ve proteinlerin birim miktarının verdiği enerji miktarları gösterilmiştir. Enerji miktarı
Tablodaki verilere göre, I. Susam, hayvansal besinlere göre daha fazla enerji verir.
P
II. Hidrolizi sonucu en çok yağ asiti ve gliserol sığır etinden oluşur.
A) P – R – S B) S – R – P
yargılarından hangileri doğrudur?
B) Yalnız II D) I ve II
S
Besin
Buna göre verilen besinlerin vücutta kullanım sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir?
III. Bol protein almak isteyen kişi hayvansal kaynaklı beslenmelidir.
A) Yalnız I
R
C) S – P – R D) P – S – R
C) Yalnız III
E) R – S – P
E) I, II ve III
25
TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
hidrat, yağ, protein değerleri ile enerji miktarları gösterilmiştir.
B) I ve II
6. Aşağıdaki grafikte bir insanın uzun süreli açlık durumunda
9. Aşağıdaki tabloda bitki, bakteri, mantar ve hayvan hücre-
organik besin çeşitlerinin zamana bağlı değişimi gösterilmiştir.
sindeki bazı organik maddelerin bulunup - bulunmama durumu gösterilmiştir.
Miktar
Organikler
Bitki
Bakteri
Mantar
Hayvan
K
–
+
+
+
L
+
–
–
–
M
+
+
+
+
N
–
–
+
+
P
–
–
–
+
X Y Z Zaman
X, Y ve Z besinleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
(+:Bulundurur, –: Bulundurmaz)
A) Z, yapısal ya da deposal olabilir.
Buna göre K, L, M, N ve P için seçeneklerde verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
B) X ve Z, zarda reseptör görevi üstlenir. C) Y’nin sindirimi midede başlar. D) X, düzenleyici bir besindir. E) Aynı miktarda solunumda yıkıldıklarında en çok enerjiyi Y verir.
A) K Æ Glikojen
B) L Æ Selüloz
C) M Æ Fosfolipit
D) N Æ Polipeptit
E) P Æ Kolesterol
10. Aşağıda besinlerin görevleri ile ilgili bir tablo verilmiştir.
7. Bir inek dış ortamdan karbonu işaretlenmiş selüloz ile beslenmektedir. Bu işaretli karbona belirli bir süre sonra enzimlerde rastlanıyor.
Besin
Enerji verme
Buna göre aşağıda verilen olaylardan hangisi üçüncü sırada gerçekleşir?
Yapıcı onarıcı olma
Düzenleyici olma
X
+
+
+
Y
+
+
+
Z
+
+
–
A) Selülozun selülaz ile sindirimi B) Sindirim kanalındaki glikozun emilimi C) Glikozun amino asitlere dönüşümü
(+: özelliğe sahip, –: özelliğe sahip değil)
D) DNA’nın şifre vermesi E) DNA’daki şifreye uygun enzim sentezi
8. • 1000 glikoz içeren nişasta TYT-AYT BİYOLOJİ SORU BANKASI
• 1000 amino asit içeren polipeptit • 1000 maltoz • 1000 trigliserit Yukarıda verilen organikleri yapı taşlarına ayırmak için gerekli toplam su sayısı kaçtır? A) 5998
B) 5999 D) 4998
B İ L G İ S A R M A L
Buna göre X, Y ve Z besinleri hangi seçenekte doğru gösterilmiştir?
X
Y
Z
Su
Yağ
B) Vitamin
Karbonhidrat
Yağ
C) Protein
Yağ
Karbonhidrat
D) Karbonhidrat
Mineral
Protein
E) Yağ
Protein
Su
A) Protein
11. Trans yağlarla ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
C) 4999 E) 3999
A) Sentetik yapılı yağ çeşitidir. B) Trans yağlar tüketilirse kötü kolesterol seviyesi yükselir.
ÖĞREN
C) Margarinler trans yağlar grubu içerisindedir.
Hidrolizde bağ sayısı kadar su harcanır.
D) Trans yağlar insan hayatı için kesinlikle gereklidir. E) Sıvı yağlar kızartma işlemlerinden sonra trans yağlara dönüşür.
26