Sınav Yayınları 8. Sınıf LGS Tüm Dersler Soru Bankası Flipbook PDF

Sınav Yayınları 8. Sınıf LGS Tüm Dersler Soru Bankası Yeni Müfredata Uygun Beceri Temelli Sorular Video Çözümlü Kanguru
Author:  S

103 downloads 257 Views 129MB Size

Story Transcript

LGS

'YE HAZIRLIK

BECERi TEMELLi

OKULA YARDIMCI

SORULAR

TÜM

DERSLER

8

SORU BANKASI

. SINIF

TÜRKÇE

Akıllı Tahtaya Uygundur www.sinavdem.com

Video Çözüm uygulamasını indirmek için

MATEMATİK

FEN BİLİMLERİ

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

Kanguru Matematik Türkiye

İNGİLİZCE

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

5 7 90 SERl\f\l T2 > T3 ilişkisi vardır.



Öğrencilerin yapmış oldukları deneyle ilgili olarak,



I. Birim yüzeye düşen ışık miktarı arttıkça sıcaklık artışı daha fazla olur.



II. 3. el fenerinin ışığının düştüğü alan büyük olduğu için sıcaklık artışı en az olmuştur.



III. 1. el feneri daha çok ışık yaydığı için sıcaklık artışı daha fazla olmuştur.



yorumlardan hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

FEN BİLİMLERİ

Deneyin yapılışı:

www.sinavyayin.com



D) I, II ve III

6. 21 Aralık tarihinde Dünya’nın Güneş’e göre konumu aşağıdaki gibidir.

Yengeç Dönencesi Ekvator Oğlak Dönencesi



Buna göre verilen konum ile ilgili,



I. Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi, Güney Yarım Küre’de yaz mevsiminin başladığı konumdur.



II. Güneş ışınları öğle vakti Oğlak Dönencesi’ne dik gelir.



III. Birim yüzeye düşen ışık enerjisi Kuzey Yarım Küre’de daha fazladır.



ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız III

B) I ve II

C) II ve III

253

D) I, II ve III

İklim ve Hava Hareketleri 1.



İklim

4.

Hava Olayları

Özge

Belirli bir bölgede Geniş bölgelerde etkili olan hava şart- etkili olan ortalama larıdır. hava şartlarıdır.

Yasemin

Bu iş ile uğraşan Bu iş ile uğraşan bilim insanına kli- bilim insanına metematolog denir. rolog denir.

Özkan

Uzun yıllar boyunca Günlük gözlemlere elde edilen veriler dayanan veriler kulkullanır. lanılır.

9° 2°

3° 5° 12°

İklim ve hava olaylarına ait yukarıdaki tabloyu dolduran öğrencilerden hangileri her iki bilgiyi de doğru yazmıştır? Televizyonda hava tahminlerini izleyen Özgür’ün aşağıdakilerden hangisini duymuş olması beklenmez?

A) Yalnız Özge B) Yalnız Yasemin C) Yasemin ve Özkan

A) Gündüz en yüksek hava sıcaklığının 30°C, gece

D) Özge, Yasemin ve Özkan

1

Hava olaylarının gerçekleştiği yerdir.

ise en düşük hava sıcaklığının 16°C olacağı

Atmosfer

Nem

2

Havadaki su buharı miktarıdır.

3

Yatay yönde meydana gelen hava hareketidir.

Rüzgâr

4

Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesiyle meydana gelen olaydır.

Mevsim



Yukarıda bazı kavramlar açıklamalarıyla eşleştirilmiştir.



Buna göre, yapılan açıklama-kavram eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) 4

B) 3

C) 2

B) Havanın parçalı bulutlu olacağı www.sinavyayin.com

2.

Test - 3

C) Yazlar sıcak ve kurak, kışların ılık ve yağışlı olacağı

D) Nem oranının gündüz azalırken gece artacağı

5. Aşağıda K, L, M ve N bölgelerindeki hava sıcaklıklarını gösteren sütun grafiği verilmiştir. Sıcaklık (°C)

D) 1

3. Dünya’nın ısınması Güneş’ten Dünya’ya gelen

ışınların yansımasıyla olur. Yansıyan ışınlar, karbondioksit, metan ve su buharı gibi atmosfer gazları tarafından tutulur, böylece Dünya ısınır. Güneş ışınlarının bu gazlar tarafından tutulmasına ve Dünya’nın ısınmasına sera etkisi denir.



K



L

M

N

Bölge

Buna göre; I. K bölgesi alçak basınç alanındadır. II. L ve M bölgeleri arasında oluşacak rüzgârın yönü L’den M’ye doğrudur.

Yukarıda tanımı verilen sera etkisi aşağıdakilerden hangisinin oluşumuna neden olmaz?

III. N bölgesi yüksek basınç alanındadır.

A) Küresel ısınma



B) Atmosferin ısınması C) Bitki türlerinin sayısının artması D) İklim değişikliği

254

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) I ve II

C) I ve III

D) I, II ve III



Test - 3

İklim ve Hava Hareketleri

6. Aşağıdaki görselde hava olayları anlatılmaktadır.



K

I alanında hava sıcaklığı yüksektir. Isınan hava yükselir. Böylece II bölgesinde hava basıncı düşer. Isınan hava yükseldikçe soğuyup bulutları gökyüzünde oluşturur. Bulutlar yağmurun yağmasına neden olur. L noktasında hava basıncı III olduğundan L’den K’ye doğru IV oluşur.



Yukarıda verilen paragraftaki boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri yazılmalıdır?

7.

I



II

A) Yüksek basınç

L

B) Alçak basınç

K

C) Alçak basınç

K

D) Alçak basınç

K



www.sinavyayin.com



III



IV

yüksek

rüzgâr

yüksek

yağmur

yüksek

rüzgâr

düşük

rüzgâr

HABERLER Hava Durumu

Arama

Bu gece saatlerinden itibaren Trakya, İstanbul, Yalova ve Çanakkale ile Balıkesir’in kıyı kesimlerinde başlayacak olan kuvvetli rüzgârın hızı saatte 60 kilometreye ulaşacak. Sabah saatlerinden itibaren etkisini artırarak kuzey ve kuzeydoğu yönlerinden oluşacak kuvvetli fırtınanın hızının saatte 90 kilometreye ulaşması bekleniyor. Bu nedenle meydana gelebilecek ulaşımda aksamalar, ağaç ve direk devrilmesi, çatı uçması gibi olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunması gerekmektedir. Giriş

Şifreni hatırlayamıyor musun?

Şifre



Yukarıda verilen hava durumu ile ilgili,



I. Hava olayları insanların günlük yaşantısını etkiler.



II. Hava olayları birçok bölgeyi etkileyebilir.



III. Fırtınanın hızı değişiklik gösterebilir.



yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

255

D) I, II ve III

FEN BİLİMLERİ

L

İklim ve Hava Hareketleri 1. Geceleyin hava sıcaklığının azalmasıyla havadaki

Test - 4

3. I. Ankara’da hava sisli, sıcaklık

su buharı yoğuşarak toprak, ağaç dalları ve yap-

12°C

rakların üzerinde ................ adı verilen su damlacıklarını oluşturur. Buna göre boş bırakılan yere gelebilecek hava olayı aşağıdakilerden hangisidir? A) Sis



B) Çiy

C) Yağmur



D) Kırağı

2. Dünya’da birbirinden farklı birçok iklim yaşanmaktadır. Dünya’nın oluşumundan bu yana iklimler her zaman aynı kalmamış, zamanla değişimlere uğramıştır. Dünya, milyonlarca yıl öncesinden günümüze kadar aşırı soğuk ve aşırı sıcak iklimleri geçirerek gelmiştir.



Ülkemizde ise başlıca üç iklim çeşidi görülür.



II. İzmir’de hava parçalı bulutlu, sıcaklık 16°C



III. Bursa’da hava yağmurlu sıcaklık 14°C



Yukarıda bazı illerin hava durumları numaralarla verilmiştir.



Belirtilen hava durumları ile verilen sembollerin doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır? A) I



II



B) I





II



III



III



C) I



D) I



II



II



III



III





Ege Denizi

Karadeniz



www.sinavyayin.com



Karasal İklimi

Akdeniz İklimi



4. Bir bölgede uzun yıllar boyunca gözlemlenen hava

Karadeniz İklimi

Akdeniz

olaylarının ortalamasına iklim denir.

Açıklamalar ve görsel incelendiğinde,



I. İklimler zamanla değişmektedir. II. Ülkemizin deniz kıyılarında farklı iklim tipleri görülür.

A) Ankara’ya sabah saatlerinden itibaren kar yağması bekleniyor.

III. Ülkemizin büyük bölümünde aynı iklim tipi görülür.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi iklim ile ilgili bir ifadedir?

yorumlarından hangilerine ulaşılır?

B) Artvin’de bir hafta boyunca yağmur yağması bekleniyor.

A) Yalnız I

B) I ve II

C) İç Anadolu’da yazlar sıcak ve kurak geçer.

D) I, II ve III

D) Bolu Dağı sis nedeniyle ulaşıma kapatıldı.

C) II ve III



256

Test - 4

İklim ve Hava Hareketleri

5. Aşağıda iklim ve hava olaylarına ait özellikler karışık olarak verilmiştir.

a. Tahmini sonuçlardır.



b. İlgilenen bilim insanlarına klimatolog adı verilir.



c. Geniş bir alanda etkilidir.



d. En az 30-35 yıllık ortalama verilerdir.



e. Belirli bir dar bölgede etkilidir.



f. İlgilenen bilim dalı meteoroloji olarak adlandırılır.

A)

Hava Olayları

b, c, e

a, d, f

İklim

Hava Olayları

b, c, d

a, e, f



B)



D)

İklim

Hava Olayları

a, b, c

b, c, f

İklim

Hava Olayları

a, e, f

b, c, d

www.sinavyayin.com

C)

İklim

6. Aşağıdaki görsellerde gece ve gündüz havadaki taneciklerin kara ve deniz üzerindeki hareketleri gösterilmiştir.



Buna göre görseller incelendiğinde aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir? A) Rüzgârın yönü gece ve gündüz değişmektedir. B) Gündüz karalar yüksek basınç alanıdır. C) Geceleyin denizlerde alçalıcı hava hareketi görülür. D) Deniz kıyısında bulunan bir evin gündüz saatlerinde bacasından çıkan dumanın denize doğru gittiği görülür.

257

FEN BİLİMLERİ

İklime ait özelliklerin yazıldığı harfler iklim kutusuna, hava olaylarına ait özelliklerin yazıldığı harfler hava olayları kutusuna yazıldığında aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

DNA VE GENETİK KOD DNA ve Genetik Kod

Test - 1

2. ÜNİTE 1. Aşağıdaki şekilde DNA modeli verilmiştir.

3.

1

2

3

4

Eda, iç içe geçebilen numaralandırılmış kutuları, fen bilimleri dersinde öğrendiği gen, DNA, kromozom ve nükleotid kavramları arasındaki büyüklük ilişkisi ile ilişkilendirilmek istiyor ve aşağıdaki grafiği çiziyor. Büyüklük



Buna göre DNA modeline bakılarak, I.

Nükleotitler DNA’nın temel yapı birimleridir.

II.

Bir DNA molekülünde fosfat sayısı kadar şeker vardır.

III. DNA’daki organik bazlar adenin, timin, guanin ve sitozindir. ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız III

B) I ve II

C) II ve III

D) I, II ve III

2. Bir DNA molekülünde bulunan adenin organik

bazının sayısı timin organik bazının sayısına, guanin organik bazının sayısı ise sitozin organik bazının sayısına eşittir. DNA molekülünde bulunan fosfat ve şeker sayıları da birbirine eşittir.

www.sinavyayin.com



K

Miktar

M

Yapı

N

Eda, çizdiği grafik ile kutuları doğru eşleştirdiğinde Eda’nın aşağıda verilen ifadelerden hangisini söylemesi beklenmez? A) K ile gösterilen yapı kromozom ise 4 numaralı kutu ile eşleştirilmelidir. B) 1 numaralı kutu L ile eşlenirse 3 numaralı kutu M ile eşlenir. C) M’nin en küçük görev birimleri N ile gösterilen yapılardır. D) 1 numaralı kutu gen ise 4 numaralı kutu DNA olmalıdır.

4. Aşağıda DNA moleküllerinin hangisinde nükleo-

150 70 50 40 30 20

Şe

Fo

sf

at

ke Ad r en in Ti m in G ua ni n Si to zin

tidler doğru bir şekilde dizilmiştir?



Yukarıdaki grafikte bir ortamda bulunan fosfat, şeker ve organik bazların miktarları verilmiştir.



Buna göre, bu maddeleri kullanarak en fazla kaç tane nükleotid yapılabilir? A) 30

L

B) 50

C) 70

D) 150

258

A) A

T

B) A

T

C G

G C

A T

T A

T

T

G

C

C) T

A

D) A

T

C A

G T

G G

C C

A

G

T

C

Test - 1

DNA ve Genetik Kod

5. DNA, hücrenin yönetim ve kontrol merkezi olduğu için her hücrede bulunmak zorundadır. Bu nedenle yeni hücre-

ler oluşmadan önce DNA kendini eşleyerek sayısını 2 katına çıkarır. Böylece yeni hücre oluşumu tamamlandığında DNA, her hücreye eşit miktarda aktarılır.



DNA’nın kendini nasıl eşlediği aşağıdaki görselde verilmiştir.



1. iplik 2. iplik

3. iplik

4. iplik

1. iplik

Buna göre DNA’nın kendini eşlemesi tamamladığında hangi DNA ipliklerinin nükleotid dizilimleri birbirinin aynısıdır? A) 1 ve 2

B) 3 ve 4

6. Aşağıda bazı canlıların kromozom sayıları verilmiştir.



1

Kromozom sayısı = 46

2

www.sinavyayin.com



Kromozom sayısı = 16

C) 1 ve 3

3

4

Kromozom sayısı = 500

Kromozom sayısı = 16



Yalnızca verilen görseller incelendiğinde,



I. Kromozom sayısı en fazla olan canlı eğrelti otudur.



II. Farklı türelere ait canlıların kromozom sayısı aynı olabilir.



III. Kromozom sayısıyla canlının gelişmişlik düzeyi orantılıdır.



verilen çıkarımlardan hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II

B) I ve II

C) I ve III

259

D) 2 ve 3

D) I, II ve III

FEN BİLİMLERİ

2. iplik

DNA ve Genetik Kod

1.

I. zincir

A

3.

II. zincir A G T C

T C A G

Test - 2

Yapısında neler bulunur? Organik bazlar (adenin, timin, guanin, sitozin), şeker ve fosfat bulunur.

T C

A G T

B) A

T C T

C) G

C G T

D) C

G A T

G T

T A

molekülüdür. DNA’nın temel yapı birimi nedir? Nükleotitlerdir.



Ezgi DNA’yı tanıtmak için yukarıdaki gibi bir tanıtım kartı hazırlamıştır.



Ezgi bu kartta DNA ile ilgili sorulardan kaç tanesine doğru cevap vermiştir?

A) 1

www.sinavyayin.com

A) T

2. Aşağıda DNA’nın eşlenmesi olayı anlatılmıştır. Yapısında bulunan bilgilerin yeni oluşacak yavru hücrelere geçmesini sağlamak için DNA molekülü kendini eşler. Kendini eşlerken önce DNA’nın iki ipliği birbirinden ayrılmaya başlar. Sitoplazmada serbest hâlde bulunan nükleotitler çekirdeğin içine girer ve DNA’nın açılan kısımlarındaki nükleotitlerle eşlenir. Sonuçta DNA molekülünün aynısı, iki DNA molekülü oluşur.

yönetici

bulunur.

Modellemede kare içerisine alınan bölümdeki DNA parçasının nükleotid dizilişi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

C A

Hücrelerimizin

Kromozomlarda

DNA’nın kendini eşleme modellemesi yukarıda verilmiştir.

C A

DNA nedir?

Nerede bulunur?

B) 2

C) 3

D) 4

4. İnsana ait kalıtsal her bir özellik oluşurken özelliklerin ortaya çıkmasını sağlayan genlerin yarısı anneden diğer yarısı da babadan alınır. Buna göre, DNA testi; I. Parçalanmış aile bireylerinin bir araya getirilmesi, II. Suçluların tespiti, III. Çocukların biyolojik anne ve babalarının teyit edilmesi çalışmalarından hangilerinde kullanılabilir?

Buna göre DNA’nın eşlenmesiyle ilgili aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Oluşacak yeni iplikler arasındaki nükleotitlerde bulunan bağ sayısı kaçtır? B) DNA miktarı artar mı? C) DNA’nın kendini eşlemesi nasıl olur? D) DNA kendini neden eşler?

260

A) I ve II

B) I ve III

C) II ve III

D) I, II ve III

Test - 2

DNA ve Genetik Kod

5. Aşağıda DNA molekülünün görseli verilmiştir.

Verilen görsel incelendiğinde,



I. Nükleotidin yapısında; fosfat, şeker ve organik baz bulunur.



II. Nükleotidler üst üste bağlanırken organik bazlar kullanılır.



III. DNA çift zincirli sarmal yapıdadır ve DNA molekülünde toplam nükleotid kadar şeker ve fosfat bulunur.



yukarıdaki çıkarımlardan hangilerine ulaşılır? A) Yalnız II

B) I ve II

www.sinavyayin.com



C) I ve III

D) I, II ve III

6. DNA hücrenin yönetici molekülüdür ve yaşamsal faaliyetleri yönetir. DNA’nın yapısında organik bazlar bulunur.

Aşağıdaki grafikte DNA molekülünün 1. ipliğinde bulanan organik bazlar ve bu organik bazların sayıları verilmiştir.



Organik baz sayısı 50 40 30 20

Adenin

Timin

Sitozin

Guanin

Organik baz çeşidi

DNA molekülü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Bu DNA molekülünün 2. ipliğinde 140 tane organik baz bulunur. B) Bu DNA molekülünün 2. ipliğindeki adenin sayısı, guanin sayısından azdır. C) Dört çeşit organik baz bulunur. D) Bu DNA molekülünde timin sayısı sitozin sayısından fazladır.

261

FEN BİLİMLERİ

Nükleotid

Kalıtım

Test - 3

1. Canlının genetik yapısına bağlı olarak çevrenin de

3.

etkisiyle ortaya çıkan görünüşe fenotip, fenotipin meydana gelmesine neden olan genetik yapıya ise genotip denir.



A)

Genotip Fenotip

Genotip Fenotip Yeşil tohumlu bezelye

ss

Ss

D)

Sarı tohumlu bezelye

•C  anlıların sahip olduğu gen yapısıdır. •G  enetik yapı ve çevrenin etkisiyle ortaya çıkan dış görünüştür.



Çaprazlama sonuçlarını açıklayan grup liderlerinden hangileri % 50 saf döl elde etmiştir?

B) Güneş, Ay C) Güneş, Dünya, Mars D) Ay, Dünya, Mars

4. Bir kalıtsal özelliğin nesiller boyunca nasıl aktarıldığını gösteren şemaya soyağacı denir.



Kavramlar

•B  ir kalıtsal özelliğe ait anne ve babadan gelen genlerin farklı özellikte olmasıdır.

Mars

A) Güneş

rı verilmiştir.

Tanımlar

Dd x Dd

8-A sınıfında öğrencilerin oluşturduğu gruplarına, Elif Öğretmen hazırladığı çaprazlama kartlarını dağıtmıştır.

UU

2. Aşağıda kalıtım ile ilgili bazı kavramlar ve tanımla-

Ay



Genotip Fenotip Uzun boylu bezelye

Güneş

Dünya

Genotip Fenotip

Kısa boylu bezelye

Uu

C)

B)

DD x dd

DD x Dd

Buna göre, aşağıdaki tabloların hangisinde bezelye bitkisine ait genotip ve fenotipler doğru gösterilmiştir? (U: Uzun boy, u: Kısa boy, S: Sarı tohum, s: Yeşil tohum)

www.sinavyayin.com



Dd x dd

Baba

Anne : Kıvırcık saçlı erkek

• Genotip

: Kıvırcık saçlı dişi Özkan

• Gen • Melez döl • Fenotip

Buna göre kavramlar ve tanımlar eşleştirildiğinde hangi kavram açıkta kalır?

Özge

: Düz saçlı dişi



Soyağacı ile ilgili olarak



I. Anne düz saç geni bulundurur.



II. Özkan’da kesinlikle düz saç geni bulunur.



III. Baba saç şekli bakımından melez döldür.



çıkarımlarından hangileri doğrudur?

A) Genotip

B) Gen

A) I ve III

B) II ve III

C) Melez döl

D) Fenotip

C) I ve II

D) I, II ve III

262

Test - 3

Kalıtım

5. Bezelyelerde çiçeği yanda özelliği baskın, çiçeği uçta özelliği çekiniktir.

Aşağıdaki şekilde çiçeği yanda olan iki bezelyenin çaprazlanması ve çaprazlama sonucu oluşan bezelyeler gösterilmiştir.

X Çiçeği yanda

Çiçeği yanda

1



Çiçeği yanda

2

Çiçeği yanda

Çiçeği yanda

3

Çiçeği uçta

4

Buna göre bezelyelerin genotipleri ile ilgili,

www.sinavyayin.com

II. Çaprazlama sonucu oluşan 4. bezelye homozigottur. III. Çaprazlama sonucu oluşan bezelyelerin genotip oranı

FEN BİLİMLERİ

I. Çaprazlanan çiçeği yanda olan bezelyeler heterozigottur. 3 saf döl baskındır. 4

IV. Çaprazlama sonucu oluşan 2 ve 3. bezelyelerin genotipleri aynı olamaz.

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II.

B) II ve IV.

C) I, II ve III.

D) II, III ve IV.

6. Aşağıda bezelyelerde tohum rengi üzerine yapılan çaprazlamalar verilmiştir.

Aa x Aa

Aa x aa

Aa x AA

Yapılan çaprazlamalar sonucunda oluşacak bezelyelerin fenotip olasılığı grafik olarak gösterilmiştir. Fenotip Oranı (%)

Fenotip Oranı (%)

Fenotip Oranı (%)

Fenotip Oranı (%)

100

100 75

50

25 1

Tohum rengi

2

Tohum rengi

: Sarı tohum



3

Tohum rengi

4

: Yeşil tohum



Buna göre çaprazlamalar ile grafikler eşleştirildiğinde hangi numaralı grafik açıkta kalır?



(Sarı tohum = A, Yeşil tohum = a) A) 1

B) 2

C) 3

263

D) 4

Tohum rengi

Kalıtım

Test - 4

1. Derya ve Savaş çocuklarının sayısı, cinsiyeti ve

3. “Akraba evliliği, aralarında kan bağı bulunan birey-



Derya: İki kız bir de erkek çocuğumuz var.





Savaş: Sadece oğlumuzun göz rengi mavidir.



bilgileri veriyorlar.



Buna göre, bu ailenin soyağacı aşağıdakilerden hangisi gibidir?

göz renkleri ile ilgili,

A)

Savaş

Ulaş

C)

Taha

2.

: Mavi gözlü kız

: Erkek

: Mavi gözlü erkek

B)

Derya

Berfin Savaş



: Kız

Ceren

Öykü

D)

Derya

Birgül

Savaş

Gizem

Savaş

Civan

Düzgün Tohumlu Bezelye

II.



III. Sadece kız çocukları kalıtsal hastalıklara ya-



Merve

Buruşuk Tohumlu Bezelye

4.



Yukarıda düzgün tohumlu bezelye ile buruşuk



Buna göre çaprazlama yapılan bezelyelerin

D) I, II ve III

Aile

Anne

Baba

Reyhan

AA

aa

Barbaros

Aa

aa

Levent

aa

aa

Görkem

Aa

Aa

Tabloda dört farklı ailenin saç rengi bakımından

Buna göre, melez kahverengi saçlı olduğu olamaz? (A kahverengi saç genini, a sarı saç geni-

(Düzgün tohumluluk geni (D), buruşuk tohumluluk

ni temsil etmektedir.)

genine (d) baskındır.)

D) DD x DD

C) II ve III

bilinen Özge’nin ailesi aşağıdakilerden hangisi

genotipleri aşağıdakilerden hangisidir?

C) Dd x dd

B) I ve II

genotipleri verilmiştir.

birinci kuşaktaki bezelyelerin fenotipleri verilmiştir.

B) Dd x Dd

A) Yalnız I

Derya

Yağmur

A) DD x dd

yargılarından hangileri doğrudur?

Beste

tohumlu bezelyenin çaprazlamasından oluşan



Fiziksel anormallikler görülebilir. kalanma riski taşır.

Düzgün Tohumlu Bezelye



Genetik hastalıkları taşıyan genlerin bir araya



x



I.

gelme olasılığı yüksektir.

Derya

Osman

Buna göre, akraba evliliklerinin yapıldığı ailelerde doğacak çocuklarla ilgili,

www.sinavyayin.com



lerin evlenmesi olayıdır.”

264

A) Reyhan

B) Barbaros

C) Levent

D) Görkem

Test - 4

Kalıtım

5. Baskın Alel: Bir karakterin oluşumunda etkisini her zaman fenotipte gösteren alellere denir.

Çekinik Alel: Genotipte baskın bir alelle bulunduğunda fenotipte etkisini gösteremeyen alellere denir.



Bezelyelerde bazı karakterlere ait özelliklerin çaprazlanması ve oluşan F1 dölünün özellikleri aşağıda verilmiştir. 1

2

3

X

X

X

Mor çiçek

Mor çiçek

F1 dölü

Beyaz çiçek

Düzgün

Buruşuk tohum

Boğumlu

F1 dölü

Düzgün meyveli

F1 dölü

Buruşuk tohum

Buruşuk tohum

Karakterlere ait özelliklerin baskınlık ve çekiniklik durumunu önceden bilmeyen bir öğrencinin,



I. Düzgün meyveli ve mor çiçekli olma bezelyelerde baskın özelliktir.



II. 1. çaprazlama ve 3. çaprazlamada, çaprazlanan bezelyeler melez genotipe sahiptir.



III. 2. çaprazlamada, çaprazlanan bezelyelerden en az biri saf döldür.



yaptığı yorumlardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız III.

B) I ve II.

www.sinavyayin.com



C) I ve III.

D) II ve III.

6. Aşağıda insanda cinsiyet oluşumu ile ilgili şema verilmiştir. Anne 44 + XX

22 + X Yumurta hücresi



X

Baba 44 + XY

22 + X Yumurta hücresi

22 + X Sperm hücresi

22 + Y Sperm hücresi

44 + XX

44 + XY

44 + XX

44 + XY

Kız

Erkek

Kız

Erkek

Buna göre cinsiyet oluşumu ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisine ulaşılamaz? A) Cinsiyetin oluşmasında babadan gelen kromozomlar belirleyicidir. B) Kromozomlar sadece cinsiyeti belirler. C) X kromozomları yan yana geldiğinde cinsiyet kız, X ve Y kromozomları yan yana geldiğinde cinsiyet erkek olur. D) Doğacak çocuğun kız ya da erkek olma olasılığı aynıdır.

265

FEN BİLİMLERİ



Mutasyon ve Modifikasyon 1. Çevrenin fenotipte meydana getirdiği kalıtsal olma-

4. Çevresel faktörlerin bazıları genlerin yapısını değil,

yan değişikliklere modifikasyon denir.



Test - 5

genlerin dış görünüş üzerine etkisini değiştirir. Bu

Aşağıdakilerden hangisi, modifikasyona örnek verilemez?

kalıtsal olmayan değişimlere modifikasyon denir.

Canlılarda ortaya çıkan bazı özellikler aşağıda verilmiştir.

A) Çuha çiçeğinin 30 °C de beyaz, oda sıcaklığında kırmızı çiçek açması



B) Sirke sineklerinin 16 °C de yetiştirilince düz kanatlı, 25 °C de kıvrık kanatlı olmaları

I.

Kahverengi gözlü anne ve babanın mavi gözlü çocuklarının olması



C) Bitkilerin gündüz fotosentez yapıp gece yapmaması

II.

Arı sütü ile beslenen lavralardan kraliçe arının oluşması



D) Karahindiba bitkisinin ovada yetiştirilince uzun, dağda yetiştirilince kısa gövdeli olması

III. Çuha çiçeği bitkisinin yüksek sıcaklıkta beyaz renkli çiçek açması



Bu özelliklerin hangileri modifikasyona ör-

2. Karanlıkta yetişen mısır fidelerinde klorofil pigmen-

ti oluşmaz ancak fideler ışığa çıkarılınca yeşil renk aldığı gözlenir.



Bu olay, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) Işık, genlerin yapısını bozar. B) Klorofil pigmenti oluşmasında çevrenin önemi vardır. C) Karanlıkta, renk pigment geni mutasyona uğramıştır.

www.sinavyayin.com

nektir?

D) Çevrenin gelişmede etkisi yoktur.

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

5. Mutasyon ve modifikasyona ait örnekler aşağıda verilmiştir.



1.

Ağırlık kaldırarak antrenman yapan sporcunun kol kaslarının gelişmesi



2.

İnsanda ve bazı hayvanlarda görülen saç, kaş, kirpik gibi yapıların beyaz olması olarak bilinen albinoluk



3.

Van kedisinin gözlerinin farklı renkte olması



4.

İstiridyenin suyun akışına göre kabuk şeklinin değişmesi



5.

Tek yumurta ikizlerinin beslenmeye bağlı olarak boy ve kilolarının farklı olması



3. Aşağıdakilerden hangisi mutasyonların özelliği

Bu örneklerin mutasyon ve modifikasyona ait olma durumlarına göre gruplandırılması aşağı-

değildir?

dakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Vücut hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar kalıcıdır.



B) Varyasyona neden olabilirler. C) Genlerin yapısında meydana gelen değişimlerdir. D) Mutasyonlar genellikle çekinik özellikte olurlar.

266

Modifikasyon

Mutasyon

A) 1 ve 2

3, 4 ve 5

B) 2 ve 3

1, 4 ve 5

C) 1, 4 ve 5

2 ve 3

D) 1 ve 4

2, 3 ve 5

Test - 5

Mutasyon ve Modifikasyon

6. Bir öğrenci “DNA ve Genetik Kod” ünitesiyle ilgili aşağıdaki posteri oluşturmuştur.

Çekirgeler 16°C’ta yetiştirilirse beneksiz, 25°C’ta yetiştirilirse benekli olur.

Karahindiba bitkisinin dağda yetişeninin kısa boylu, ovada yetişeninin uzun boylu olması



Buna göre poster incelendiğinde,



I.



II. Çevresel faktörler canlılarda değişikliğe yol açabilir.



III. Çevresel faktörler canlılardaki genlerin işleyişini değiştirebilir.



verilen çıkarımlardan hangilerine ulaşılır?

Posterdeki olaylar modifikasyona örnektir.

A) Yalnız I.

B) I ve II.

7. Arı veya karınca larvaları farklı besinlerle besle-



B) Modifikasyon

C) Adaptasyon

D) Yapay seçilimi

yanlış ise “Y” yönünde ilerlenecektir.

Mutasyonların hepsi zararlıdır. D Altı parmaklık

modifikasyona örnektir. D Y

Arılarda gözlemlenen olay aşağıdakilerden hangisine örnek olarak verilebilir? A) Mutasyon

D) I, II ve III.

8. Aşağıdaki şemada verilen ifadeler doğru ise “D”

nirse; farklı vücut şekline sahip olurlar ve farklı davranışları gerçekleştiren birey gruplarını oluştururlar. Örneğin arı larvaları çiçek tozuyla beslendiğinde işçi arılar, arı sütüyle belendiğinde ise vücut büyüklüğü işçi arılara göre daha büyük, üremede ve kovanı yönetmede görevli kraliçe arı oluşur.



C) II ve III.

FEN BİLİMLERİ



www.sinavyayin.com

Ortanca bitkisinin asitli toprakta kırmızı çiçek, bazik toprakta mavi renkte çiçek açması

1. çıkış



267

2. çıkış

Y Mutasyonlar çevre şart-

larının etkisiyle oluşabilir. D Y 3. çıkış

4. çıkış

Buna göre doğru çıkış aşağıdakilerden hangisidir? A) 1. çıkış

B) 2. çıkış

C) 3. çıkış

D) 4. çıkış

Adaptasyon ve Biyoteknoloji

3. Aşağıdaki fotoğraflarda yer alan canlılardan

1.

hangisinin yaptığı açıklama adaptasyon değildir?

Haber 1800’lü yılların ortasına kadar İngiltere’de yaşayan güve kelebeklerinin çoğu ve ağaç gövdeleri açık renkliydi. Bu yüzden kuşlar güve kelebeklerini zor fark ediyordu. Sanayi Devrimi’yle gövdeleri koyu renkle kaplanan ağaçlardaki açık renkli güve kelebeklerinin yaşama şansı azalıyordu. Zamanla çevre şartlarına uyum sağlayan koyu renkli güve kelebeklerinin yaşama şansının arttığı görüldü.

Test - 6

A)

Ilıman iklimde yaşarım. Büyük yapraklarım sayesinde fazla suyu terleme ile dışarı atarım.

B)

Yukarıdaki gazete haberinde,

Sırt ve karın bölgelerimdeki renk farklılıkları sayesinde su içinde beni zor görürler. Bu sayede avımı bulmam kolaylaşır.

C)

Renk değiştirme özelliğim sayesinde düşmanlarımdan korunurken, besin bulma şansım da artar.

I. adaptasyon, II. modifikasyon,

kavramlarından hangilerine örnek verilmiştir? A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

D) I, II ve III

www.sinavyayin.com

III. mutasyon

4. Canlılar değişen çevre koşullarında düşmanlarından korunma, avlanabilme ve üreme şanslarını arttıracak şekilde adaptasyon gösterirler.



2.

1 Kartalın gaga ve pençe yapısı

2

4

5 Filin uzun hortum ve büyük kulak yapısı

Albinoluk



3 Hemofili 6

yan canlılara göre daha fazla üreme hücresi oluşturması

Zebranın çizgili görünümü

1, 2, 4, 5, 6

B) Hangileri adaptasyon örneğidir?

1, 2, 5



III. Deve kuşlarının uzun ve kaslı bacaklara sahip olması



C) Hangileri modifikasyona örnektir? 3, 4 D) Hangileri mutasyona örnektir?

II. Bukalemunun bulunduğu ortama göre renk değiştirmesi

Cevap

A) Hangileri kalıtsaldır?

Aşağıda bazı canlılara ait adaptasyonlar verilmiştir.

I. Su ortamında yaşayan canlıların, karada yaşa-

Kaslı vücut yapısı

Damla, yukarıdaki örneklere ait sorulardan hangisini doğru cevaplamıştır? Soru

15 °C - 25 °C arasında bir sıcaklıkta yetiştirilirsem kırmızı, 25 °C - 35 °C arasında yetiştirilirsem beyaz renkli çiçeklerim olur.

D)

2, 3, 4

268

Buna göre adaptasyonların nedeni hangi seçenekte doğru belirtilmiştir? I

II

III

A)

Korunma

Avlanma

Üreme

B)

Avlanma

Üreme

Korunma

C)

Üreme

Avlanma

Korunma

D)

Üreme

Üreme

Avlanma

Test - 6

Adaptasyon ve Biyoteknoloji

5. Aşağıdaki tabloda dört farklı canlının sahip olduğu bazı adaptasyonlar verilmiştir. Kutup Pengueni

• Derilerinin altında yağ depolar.

• Derilerinin altında yağ depolar.

• Dengeyi sağlamak için kısa bacaklara ve geniş ayaklara sahiptir.

• Dengelerini sağlamak için kısa bacaklara ve geniş ayaklara sahiptir.

Çöl Tilkisi

Kutup Tilkisi



Tabloya göre,

www.sinavyayin.com

• Kulak ve kuyrukları uzun, vücut yüzeyleri geniştir.

• Kulak ve kuyrukları uzun, vücut yüzeyleri dardır.

I. Aynı türe ait canlılar farklı adaptasyonlar kazanarak farklı bölgelere uyum sağlayabilir. II. Aynı bölgede yaşayan farklı tür canlılar benzer adaptasyonlar kazanırlar. III. Adaptasyonlar kalıtsal değildir.

yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I.

B) I ve II.

C) II ve III.

D) I, II ve III.

6. Aşağıda bazı kavramlar ve tanımları verilmiştir. Kavramlar • Adaptasyon • Varyasyon • Doğal seçilim • Yapay seçilim

Tanımlar • Ortama uyum sağlayabilen canlıların hayatta kalması, uyum sağlayamayan canlıların yok olmasıdır. • Bir tür içindeki canlı çeşitliliğidir. • İnsanlar tarafından canlılar arasındaki üstün organizmaların seçilerek üretilmesine ve bunların kontrollü olarak geliştirilmesi olayıdır.

Buna göre tanımlar ve kavramlar eşleştirildiğinde hangi kavram açıkta kalır? A) Adaptasyon

B) Varyasyon

C) Doğal seçilim

269

D) Yapay seçilim

FEN BİLİMLERİ

Kutup Ayısı

Adaptasyon ve Biyoteknoloji 1.

Test - 7

4. I. Meyveli yoğurt

Genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanlar farklı genetik hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Yapılan çalışmalarda canlıların yaşamlarını korumayı ve sağlıklı yaşamın devamını sağlamayı hedefler.



II. Vitamin tableti



III. Konsantre deterjanlar



Yukarıda verilen ürünlerden hangileri bioteknolojik çalışmalar sonucunda üretilir?

Hayvancılıkta daha verimli döllerin üretilmesini sağlar.

A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

D) I, II ve III

Tarım alanında daha verimli tohumların üretilmesini sağlar.

Yukarıda verilen ifadelerden kaç tanesi genetik mühendisliği çalışmalarına örnek verilebilir? A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

5. Eşeyli üreme ile oluşmuş ergin bir koyundan (1.  birey) kopyalama yöntemiyle yavru (2. birey) koyun elde edilmiştir.

2. Tuğçe, biyoteknolojik yöntemlerin olumlu ve olumsuz yönlerini anlatacağı sunum için hazırladığı posterde bir hata yapıyor. Olumlu 1. Kök hücre

Olumsuz 4. Sağlık problemleri

2. Dayanıklı bitki üretimi 5. İnsülin üretimi 3. GDO’lu sebze ve meyve üretimi

6. Genetik kirlilik

Buna göre Tuğçe hangi numaralı özelliklerin yerini değiştirirse hatasını düzeltmiş olur? A) 1 ve 4

B) 2 ve 4

C) 3 ve 5

D) 2 ve 6

www.sinavyayin.com

Özellikler



Aşağıdaki şemada 2. bireyin kopyalanması ve eşeyli üremesi gösterilmiştir. 1. ergin birey



2. yavru birey Yumurta

Sperm Döllenme

3. Genetik mühendisliği alanında yapılan çalışmalar

4. yavru birey

Zigot

insanlığa olumlu katkılar sağladığı gibi olumsuz etkileri de vardır.



3. ergin birey

Kopyalama



Buna göre, genetik mühendisliği alanında yapılan aşağıdaki çalışmalardan hangisi diğerlerinden farklı bir sonuç ortaya çıkarmıştır?

Buna göre; I. 1. ve 2. bireylerin DNA üzerindeki nükleotid dizilimleri birbirinden farklıdır.



II.

1. bireyin, 2. bireye genetik katkısıyla, 3. bireyin 4. bireye genetik katkısı aynıdır.

A) Tarım alanında uzun süre saklanabilen tohumlar üretilmesi



B) Genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanların genetik hastalıklara neden olması



III. 2 , 3 ve 4. bireylerin genotipleri birbirinden farklıdır.

C) Hayvancılıkta verimli döller elde ederek et ve süt veriminin artırılması D) DNA parmak izinin çıkarılması

270

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız III

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

Test - 7

Adaptasyon ve Biyoteknoloji

6. Aşağıda biyoteknoloji ve genetik mühendisliği uygulamalarına birer örnek verilmiştir.



Biyoteknoloji Uygulaması

Genetik Mühendisliği Uygulaması

• Kirli sularda yaşayan bakterilerin kirli suları temizleyen canlılar hâline getirilmesi

• Bitki ve hayvanlardan daha fazla, daha lezzetli ve daha kaliteli ürünler elde edilerek artan insan nüfusunun gıda probleminin çözülmesi

Buna göre biyoteknoloji ve genetik mühendisliği uygulamaları ile ilgili, I. Her iki çalışmada da canlıların genetik yapısı değiştirilmiştir. II. Biyoteknoloji uygulamalarında canlı hücreler kullanılır. III. Canlılara yeni özellikler kazandırılmıştır.



yapılan yorumlardan hangileri doğrudur? A) Yalnız II.

B) I ve II.

C) I ve III.

D) I, II ve III.

Geni değişecek olan DNA molekülü



İstenilen özellikteki genin uygun bölüme eklenmesi

FEN BİLİMLERİ

7. Aşağıda genetik mühendislerinin yaptığı çalışmanın bir görseli verilmiştir.

Yeni özellik kazanmış DNA molekülü

Buna göre görseldeki çalışma aşağıdakilerden hangisidir? A) Gen tedavisi

B) Klonlama

C) Aşılama

8.

D) Gen aktarımı

9. Mayoz Bölünme

Kara kaplumbağası



Modifikasyon

Mutasyon

Deniz kaplumbağası

Yukarıdaki resimlerde görülen aynı türün bireyleri arasındaki farklılığın temel nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

Mitoz bölünme



Yukarıda numaralandırılarak verilen kavramlardan hangileri canlılarda tür içi çeşitliliğe neden olur?

A) Doğal Seçilim

B) Modifikasyon



A) 1 ve 2

B) 2 ve 3

C) Mutasyon

D) Adaptasyon



C) 1 ve 3

D) 2 ve 4

271

Test - 1

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 1. ÜNİTE

1. 1881 yılında Osmanlı Devleti’nin ödeyemediği borçlarını tahsil etme amacıyla kurulan Düyûn-u Umûmiye İdaresi,

Osmanlı Devleti’nin pek çok gelir kaynağına el koyarak ekonomi alanında idareyi ele almıştı. Devletin en önemli gelir kaynaklarından biri de tuz gelirleriydi. Yemekleri tatlandırmanın yanı sıra, yiyecekleri uzun süre bozulmadan saklamak için de kullanılan tuz, Osmanlı coğrafyasında bolca bulunmaktaydı. Gerek madenler, gerekse tuz üretimi yapılan sahil ve göller devlet malı sayıldığından üretilen tuz da devletin malı olup önemli bir gelir kaynağıydı. Avrupalı tüccarlar iç piyasadaki tüketimin artması için de çaba göstererek çok miktarda tuza ihtiyaç duyulan salamura zeytin, balık ve turşu üretimini destekledi. Düyûn-u Umûmiye İdaresi’nin Osmanlı Devleti’ndeki tuz üretilen yerlere el koyması ve alınan vergilerde düzenleme yapması sonucunda aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmiş olabilir? A) Ülkenin hammadde kaynakları Batılı tüccarlar tarafından kendi yararlarına işlenmiştir. B) Sermaye yetersizliğinden dolayı yabancı tüccarlar Osmanlı piyasalarından çekilmiştir. C) İç tüketimin daha da artması sonucunda tuz fiyatları giderek düşmüştür. D) İç piyasadaki yerli tüccarlar yabancı tüccarlar karşısında daha da güçlenmiştir.

2. 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde yerli malı üretimi-

4. Aşağıdakilerden hangisinin, Osmanlı Devleti’nde

nin ekonomideki payının azaldığı, mamul (işlenmiş) mal ihracatın hızla gerilediği, buna karşılık ithalatın arttığı görülmüştür.

Fransız İhtilali’nin yaydığı akımların başlayıp gelişmesinde etkili olduğu söylenemez? A) Osmanlı Devleti’nin çok uluslu bir yapıya sahip

Bu bilgilere göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

olması

B) Osmanlı yönetiminin her alanda ıslahat girişi-

minde bulunması

A) Doğu ticaret yollarının öneminin arttığına

C) Osmanlı Devleti’nin askerî ve siyasi alanda hız-

B) Osmanlı ekonomisinin yabancılarla rekabet

la güç kaybetmesi

eder hâle geldiğine

D) Rusya, İngiltere ve Fransa’nın, sömürgecilik

C) Osmanlı sanayisinin geliştiğine

siyasetine milliyetçiliği de alet etmek istemeleri

D) Ülkenin Batılı devletlerin açık pazarı hâline gel-

diğine

5. Avrupa devletlerine tanınan kapitülasyonlar ve Sa-

nayi İnkılabı sonucu, Osmanlı Devleti’nde ticaret gerilemiş, el tezgâhlarına dayanan üretim düşmüştür. Alınan dış borçlar ödenemeyince 1881’de Düyun-u Umûmiye İdaresi kurulmuş, alacaklı devletler Osmanlı Devleti’nin maliyesini denetim altına almışlardır.

3. 19. yüzyılda görülen gelişmelerden bazıları şunlardır: •

Fransız İhtilali ile milliyetçilik akımının yayılması



Makine gücüne dayalı sanayinin gelişmesi

Aşağıdakilerden hangisi, bunlara bağlı olarak Osmanlı topraklarında görülen gelişmelerden biri değildir?

Bu duruma bakılarak, Osmanlı Devleti ile ilgili;

A) Kapitülasyonların kaldırılması

III. Avrupalı devlet sayılmıştır.

I. Ekonomik bağımsızlığını kaybetmiştir. II. Kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırmıştır.

B) Lonca Teşkilatının önemini kaybetmesi

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

C) Küçük el tezgâhlarının öneminin azalması D) Azınlıkların bağımsızlık amaçlı isyanlar çıkar-

ması

338

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

Test - 1

Bir Kahraman Doğuyor

6.



Şekil - 1: Alaturka sofra düzeni

Şekil - 2: Alafranga sofra düzeni

Osmanlı Devleti’nde yemek, önceleri yer sofrasında (alaturka usul) yenirken 19. yüzyılın sonlarına doğru özellikle şehirlerdeki varlıklı kesim arasında masa, sandalye kullanarak Avrupaî tarzda (alafranga) yemek yeme alışkanlığı başlar. Sofralar gittikçe daha Avrupaî tarzda donatılır; çatal, kaşık, bıçak takımları kullanılır; masalarda zarif porselen takımlar yerini alır. Yemek ve tatlı çeşitleri arasında Avrupa mutfağından örnekler görülmeye başlanır. Yaşanan bu değişim, o dönemde basılan Osmanlıca yemek kitaplarında da görülür. Basılan kitaplarda sadece değişik yemek tarifleri verilmez; yeni tarzda yemek pişirme usulleri, masa ve sandalyeli sofra düzeni gibi konularda da bilgiler verilir. Eski ve sofra düzenlerinin karşılaştırmaları yapılır. Okuduğunuz bu metne göre, 19. yüzyıl sonlarından itibaren Osmanlı toplumunda yaşanan bu değişim aşağıdakilerden hangisinin doğal bir sonucu olarak kabul edilemez? A) Osmanlı’da askerî ve teknik alanlarda yaşanan değişimin zaman içerisinde sosyal, kültürel ve ekonomik alan-

lara da yansıması

olarak görmeye başlaması

C) Batılılaşmanın, XIX. yüzyıl ortalarından itibaren Osmanlı aydınlarının önemli bir kısmı için modernleşme ve

yenileşme anlamına gelmesi

D) Hayatını Avrupai şekilde sürdüren ve bunu savunan bireylerin toplumsal alanda giderek daha az görünür hale

gelmesi

7. Osmanlı Devleti’nin dağılmasını önlemek için ileri

8. Devletin kurtuluşunun tek yolu, çağın fikir ve ihti-

sürülen fikir akımlarından biri de “Osmanlıcılık”tı. Bu fikri savunan Genç Osmanlılar (Jön Türkler); ırk, din ve mezhep ayrımı gözetmeksizin tüm Osmanlı yurttaşlarının eşit haklara sahip olmasını, bu hakların güvence altına alınmasını istiyorlardı.

yaçlarına uygun medeni bir millet ve devlet hâline gelmektir. Tevfik Fikret’in de savunduğu, devletin dağılmasını önlemek için ortaya çıkan bu görüş aşağıdaki fikir akımlarından hangisi ile ilgilidir?

Buna göre, Genç Osmanlıların;

A) İslamcılık

I. Türk ve Müslüman nüfusu çoğaltmak,

B) Batıcılık

II. Milliyetçi isyanların önüne geçmek,

C) Osmanlıcılık

III. Azınlıkların sayısını azaltmak

D) Türkçülük

fikirlerinden hangilerini amaçladığı savunulabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

339

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

B) Osmanlı’nın askerî alanda kendisine üstünlük kuran Avrupa medeniyetini, gelişme ve modernleşme modeli

Bir Kahraman Doğuyor

Test - 2

1. Mustafa Kemal İstanbul’da Harp Akademisi’nde iken, onun üstün niteliklerini ilk keşfeden Osman Nizami Paşa ola-

caktı. Osman Nizami Paşa, Mustafa Kemal’in sınıf arkadaşı Ali Fuat’ın (Cebesoy) evinde kendisini mahcubiyetle dinleyen Mustafa Kemal'e şunları söylemişti: “Mustafa Kemal Efendi oğlum, görüyorum ki arkadaşının babası İsmail Fazıl Paşa seni takdir etmek hususunda yanılmamış. Şimdi ben de onunla aynı fikirdeyim. Sen, bizler gibi yalnız subay olarak normal hayata atılmayacaksın. Keskin zekân ve yüksek kabiliyetin memleketin geleceği üzere etkili olacaktır. Bu sözlerimi bir iltifat olarak alma! Sende memleketin başına gelen büyük adamların daha gençliklerinde gösterdikleri az bulunan kabiliyet ve zekâ belirtileri görmekteyim. İnşallah yanılmamış olurum.” Gelecek günler Osman Nizami Paşa’nın görüşlerini haklı çıkaracaktı. Okuduğunuz bu metin ile Mustafa Kemal’in sınıf arkadaşı Ali Fuat (Cebesoy)’ın anılarında yazdığı aşağıdaki ifadeler karşılaştırıldığında hangisinin Osman Nizami Paşa'nın haklılığını ortaya koyduğu söylenemez? A) “O zamanlar Türk okullarında yabancı dil öğrenimi kolay değildi. Kendi kendisine çalıştığı ve büyük çaba gös-

terdiği kesindi: Toplamı yedi yüz elli kişiyi bulan birinci sınıfta, kendisi gibi dil bilenlerin sayısının parmakla sayılacak kadar az olduğunu söyledi.”

B) “Mustafa Kemal, lise tahsilini Kuleli Askerî Lisesi’nde yapmak istiyordu. Selânik’te Hasan Bey adında vatanper-

ver bir kurmay subay 'Bundan vazgeçiniz oğlum, Manastır’a gidiniz, orada daha iyi yetişirsiniz.' demiş. Mustafa Kemal de, Hasan Bey’in tavsiyesini dinlemiş.”

C) “Tarihe ve özellikle Türk tarihine merakı vardı. Türk tarihini iyi bilen, bütün genişliği ve derinliği ile kavramış

bulunan Manastır İdadisindeki Tarih Hocası Kolağası Mehmet Tevfik Bey'den daima saygı ile bahsetmiştir.”

D) “Fikirlerimizi, toplamı binleri aşan Harp Okulu öğrencilerine aşılamak için sınıfta el yazısı ile bir dergi çıkarmaya

karar verdik. Bu görevi başta Mustafa Kemal olmak üzere Ömer Naci ile İsmail Hakkı üzerlerine almışlardı.”

2. Selanik’te Türklerle birlikte Rum, Bulgar, Sırp, Ya-

4. “Eğer hitabet hocamız imdadıma yetişmeseydi, ben

hudi ve Ermeniler de yaşamaktaydı.

şair olup çıkacaktım. Çünkü hevesim vardı. Asım Efendi bir gün beni çağırdı. 'Bak oğlum Mustafa dedi, şiiri filan bırak. Bu iş senin iyi asker olmana mâni olur. Diğer hocalarınla da konuştum. Onlar da benim gibi düşünüyorlar.' demişti."

Buna göre, çeşitli milletlerden insanların bir arada yaşadığı Selanik şehri aşağıdaki olayların hangisinden olumsuz etkilenmiştir? A) Islahat Fermanı

B) Tanzimat Fermanı

C) Sanayi İnkilabı

D) Fransız İhtilali

Yukarıda Mustafa Kemal’in, Manastır Askeri İdadisinde yaşadığı bir olay verilmiştir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

3. Ali Rıza Efendi’nin ailesi Aydın’ın Söke yöresinden

A) Hocaları, Mustafa Kemal’in başarılı bir asker

Selanik’e gelmiştir. Zübeyde Hanım, Konya’dan Rumeli’ye göç eden bir ailenin kızıdır.

olacağını öngörmüştür.

B) Osmanlıda şairlik, popüler bir meslek olarak gö-

Bu açıklamaya göre, Mustafa Kemal’in ailesiyle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

rülmemiştir.

C) Mustafa Kemal’in askerliği seçmesi hocalarının

A) Osmanlı Devleti’nin uyguladığı iskân politikasıy-

kendisini zorlaması ile olmuştur.

la Rumeli’ye yerleştirildiklerine

D) Askerî okullarda edebiyatla ilgilenmek hoş kar-

B) Aile köklerinin, Batı Anadolu ve İç Anadolu’da

şılanmayan bir uğraştır.

olduğuna

C) Azınlık isyanları çıkınca Anadolu’ya geri dön-

düklerine

D) Balkanların Türkleştirilmesinde rol oynadıklarına

340

Test - 2

Bir Kahraman Doğuyor

5.

Belgrad

Sofya Manastır

İstanbul Selanik

İzmir Ticaret Gemileri Demiryolu Ulaşımı Batılı Fikirler

Haritada verilen bilgilerden de yararlanılarak çıkarımlar yapıldığında Osmanlı'nın son dönemlerinde aşağıdakilerden hangisinin yaşandığı söylenemez? pa’nın hammadde ihtiyacını karşılayan önemli ihracat limanları hâline gelmişlerdir.

B) Batıdan gelen milliyetçilik fikirlerinin etkisini gösterdiği Selânik ve Manastır, yayılan bu fikirlerin dergi, gazete ve

kitaplar gibi yayınlar aracılığıyla gittikçe yayılıp kuvvetlendiği merkezler hâline gelmişlerdir.

C) Farklı bağlantı noktalarına ulaşan demiryolu ağı ile Selânik ve İstanbul, ticaret kapasitelerini daha da arttırarak

farklı din ve milletlerden insanların ticaret yaptığı kentler hâline gelmişlerdir.

D) Balkanlardan Avrupa’ya geçmek isteyen tüccar ve elçilerin sık kullandığı rotalar üzerinde olan Selânik ve Sof-

ya, konumları gereği ekonomik anlamda Osmanlı’nın en büyük ticarî merkezleri hâline gelmişlerdir.

7. I. Selanik Askerî Rüştiyesi

6. Selanik, Rumeli’de yer alan bir Osmanlı kentiydi.

II. Manastır Askerî İdadisi

Limanıyla Ege Denizi’ne açılan şehir, Manastır, Üsküp, Belgrad ve İstanbul’a demir yolu ile bağlanmıştı.

III. Mahalle Mektebi IV. Selanik Mülkiye Rüştiyesi

Bu durumun, Selanik’te öncelikle aşağıdakilerden hangisinin gelişmesine olumlu katkı sağladığı söylenebilir? A) Ticaret

B) Eğitim

C) Milliyetçilik

D) Bilim

V. Şemsi Efendi İlkokulu Mustafa Kemal’in öğrenim gördüğü okullar kronolojik olarak sıralandığında, aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

341

A) III - IV - V - II - I

B) I - IV - II - III - V

C) III - V - IV - I - II

D) IV - I - III - II - V

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

A) 17. yüzyıldan sonra ticarette öne çıkmaya başlayan Selânik ve İzmir, özellikle Sanayi Devriminden sonra Avru-

Bir Kahraman Doğuyor

Test - 3

1. • 1877 – 1878 Osmanlı Rus Harbi'nin bozgun ve toprak kayıpları ile sonuçlanmasının ardından Namık Kemal ünlü “Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini / Yoğimiş (yokmuş) kurtaracak bahtı kara mâderini (annesini)” mısralarını yazar.

• Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı sırasında Mecliste yaptığı konuşmada Namık Kemal'in bu dizelerine atıfta bulunarak “Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini / Bulunur kurtaracak bahtı kara mâderini” sözünü söyler. Bu bilgi ile aşağıdaki ifadelerden hangisi arasında doğrudan bir ilişki kurulabilir? A) Mustafa Kemal, ‘Türk milletinin yüzyıllardan beri beklediği sesi’ olarak değerlendirdiği vatan şairinin eserleri ile

vatan sevgisi ve hürriyet aşkını pekiştirmiştir.

B) Mustafa Kemal, dönem düşünürlerinin kişi için özgürlükçü, toplum için cumhuriyetçi yönlerinden etkilenmiştir. C) Mustafa Kemal, Türkçülük fikrini savunan şair ve yazarların eserlerinin etkisinde kalarak askerî ve siyasi poli-

tikalarını oluşturmuştur.

D) Mustafa Kemal, edebiyata olan ilgisini hiç kaybetmemiş, dönemin şair ve yazarlarının güncel eserlerini sürekli

takip etmiştir.

2. Mustafa Kemal’in, Manastır Askerî İdadisinde sev-

4. Mustafa Kemal, Balkan Savaşları sırasında 1912 yı-

diği derslerden biri de tarihti. Tarih Öğretmeni Kolağası Mehmet Tevfik Bey sayesinde onda tarih bilinci oluşmuştur.

lında Gelibolu Yarımadası’nda görev almıştır.

Bu görevin Mustafa Kemal’e aşağıdakilerden hangisini kazandırdığı söylenebilir?

Mustafa Kemal’in idadide başlayan bu tarih sevgisinin hayatının sonuna kadar devam ettiğine aşağıdakilerden hangisi kanıt oluşturmaz?

A) Kafkas Cephesi’nde Muş ve Bitlis’i kurtarması B) Suriye Cephesi’nde Halep’in kuzeyinde İngiliz-

leri durdurması

A) “Nutuk” adlı eserini yazarak bir dönemin tarihi

C) Irak Cephesi’nde Kutü’l Amare’de İngiliz asker-

olaylarını anlatması

lerinin esir alınması

B) Çok partili hayatı desteklemesi

D) Çanakkale Savaşı’nda düşmanın çıkarma ya-

C) Türk tarihi ile ilgili araştırmalar yapması için

pacağı noktaları tahmin etmesi

Türk Tarih Kurumunu kurdurması

D) Anadolu’da yaşamış uygarlıklarla ilgili arkeoloji

müzeleri kurdurması

5.

3. Aşağıda verilen isimlerden hangisinin Mustafa

Şehirler



Bulunma sebepleri

Kemal’in fikrî yapısının oluşmasında etkili olduğu söylenemez?

I. Trablusgarp

Derne komutanlığı

II. Şam

5. Ordu’da staj

A) Namık Kemal

III. Manastır

Askerî ataşelik

B) Ziya Gökalp

IV. İstanbul

31 Mart Olayı’nın bastırılması

C) Şinasi

Mustafa Kemal’in bulunduğu şehirler ile ilgili yukarıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

D) Tevfik Fikret

A) I

342

B) II

C) III

D) IV

Test - 3

Bir Kahraman Doğuyor

6. Mustafa Kemal Atatürk’ün düşünce dünyasının oluşumunda yerli ve yabancı bazı aydınlar etkili olmuştur. Gençlik yıllarında okuduğu yazar ve düşünürlerden etkilenmiş, ileride gerçekleştireceği başarıların temellerini onlardan aldığı ilhamla atmıştır.

Namık Ke󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲 Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini; yok mudur kurtaracak bahtı kara mâderini (annesini)?

Meh󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲󰇲 Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet, sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir.

Ziy󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧 Sen ben yokuz, biz varız.

Vol󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹

Je󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧󰇧 (Jan 󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏󰈏

Mon󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹 (Mon󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹󰇹

Özgürlük, adaletten başka

İnsanın özgürlüğü; isteği her şeyi yapabilmesinde değil, istemediği hiçbir şeyi yapmak zorunda olmamasıdır.

Cumhuriyet erdemli

bir şey değildir.

insanların yönetimidir.

Yerli ve yabancı bu yazarların düşüncelerini ortaya koyan sözleri değerlendirildiğinde Mustafa Kemal’in daha genç yaşlarındayken vatan ve millet sevgisi ile dolu olmasına katkı sağlayan şair, yazar veya düşünürler aşağıdakilerden hangileri olabilir? A) Namık Kemal - Ziya Gökalp - Mehmet Emin Yurdakul B) Montesquieu - Jean Jack Rousseau - Tevfik Fikret C) Tevfik Fikret - Mehmet Emin Yurdakul - Voltaire D) Jean Jack Rousseau - Mehmet Emin Yurdakul - Montesquieu

7. Mustafa Kemal’in ordunun siyasete karışmasını

8. Mustafa Kemal Trablusgarp Savaşı'nda, kılık de-

istememesi;

ğiştirerek gazeteci Mustafa Şerif Efendi kimliğiyle bölgeye gitmiş ve oradaki yerli halkı örgütleyerek

I. İttihat ve Terakki Cemiyetinden ayrılması, II. Trablusgarp Savaşı’na gönüllü olarak katılması,

İtalyanlara karşı başarılar elde etmiştir.

III. Anadolu’ya geçerek Millî Mücadele’yi başlatması

Bu durum onda;

durumlarından hangilerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur?

II. vatanseverlik,

A) Yalnız I

B) Yalnız II

IV. yenilikçilik

C) I ve III

D) II ve III

I. cesaret, III. ileri görüşlülük, özelliklerinden hangilerinin varlığını göstermektedir?

343

A) I ve II

B) I ve IV

C) II ve III

D) III ve IV

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

Tevfi󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫󰈫 Kızlarını okutmayan millet, oğullarını manevi öksüzlüğe mahkum etmiş demektir.

Bir Kahraman Doğuyor

Test - 4

1. Atatürk, “Bir ordunun cevheri ne olursa olsun, siya-

4. “... Bir gün gelecek biz de paşa olacağız. Fakat mes-

Atatürk bu sözlerine aşağıdaki olaylardan hangisini örnek göstermiş olamaz?

Mustafa Kemal’in Harp Akademisindeyken arkadaşı Ali Fuat'a söylediği bu sözüne bak›larak askerî kişili€i hakk›nda;

sete karışırsa birlikte hareket ve savaşma kabiliyetini kaybeder, vatanın müdafaa gücünü hiçe indirir. Siyasete karışmış bir ordunun karışmadan önceki disiplinini ve savaşma kabiliyetini yeniden kazanabilmesi için çok zaman ister.” demiştir.

leğimizde şerefli hizmet ederek belki yavaş belki de süratle yükseleceğiz. Rütbelerimizi savaş meydanlarında kazanacağız, yoksa istibdatçı bir padişaha kul olarak değil.”

A) Balkan Savaşı’nda ordudaki subayların “İttihat-

I. Ona göre askerlik mesle€i şeref ve kahramanl›k mesle€idir.

B) İttihat ve Terakki Cemiyeti üyelerinin arasında

II. Özgür düşünceye önem veren mücadeleci bir kişili€e sahiptir.

C) II. Meşrutiyet’i sonlandıran 31 Mart Vakası’nda

III. Dönemin şartlar›na göre özgün bir karakteri bulunmaktad›r.

D) Askeri Îdadi ile Harp Okulunda askerî tarih ve

yorumlarından hangileri yapılabilir?

çılar” ve “İtilafçılar” diye iki gruba ayrılmasını aydınlar kadar askerlerin de olmasını ordudaki siyasi çatışmaların rolünü

siyaset gibi konularda eğitim verilmesini

meden bırakmaz, bırakmak zorunda kalırsa bıraktığı tarihi not ederdi. Ayrıca okurken önemli gördüğü fikirleri işaretler, onları yakın arkadaşları ile sözlü veya yazılı olarak tartışırdı. Fransızca ve Almancadan çeviriler yapar, askerlik mesleği dışında edebiyat, tarih, sosyoloji ve hukuk kitapları da okurdu. Bu açıklamaya dayanılarak Mustafa Kemal ile ilgili; I. Başarılarının arkasında talihin önemli bir rolü vardır. II. Fikir hayatının şekillenmesinde farklı eserleri incelemesi etkili olmuştur.

www.sinavyayin.com

2. Mustafa Kemal bir eseri okumaya başlayınca bitir-

C) I ve II

D) II ve III

C) II ve III

D) I, II ve III

5. 1909: 31 Mart Olayı’nı bastıran Hareket Ordusu içinde yer aldı.

1913: Sofya Askerî Ataşeliğine atandı. Batılı temsilcilerin görüş ve fikirlerini öğrenme fırsatı yakaladı.

yorumlarından hangileri ileri sürülebilir? B) Yalnız II

B) I ve III

1911: Trablusgarp’ta İtalyanlara karşı yerli halkı örgütledi. 1912’de Derne Komutanlığına getirildi.

III. Okuması sayesinde çok yönlü bir kişiliğe, gerçekçi ve bilimsel bir düşünce yapısına sahip olmuştur.

A) Yalnız I

A) I ve II

1915: Çanakkale’de kahramanlık destanı yazdı.

Görselde verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

3. Aşağıdakilerden

hangisi, Mustafa Kemal’in Şam’da görevli iken kurduğu cemiyettir?

A) Cumhuriyet rejiminin önündeki en büyük engel-

leri ortadan kaldırmıştır.

A) İttihat ve Terakki Cemiyeti

B) Avrupalı diplomatların siyasi fikirleri hakkında

bilgiler edinmiştir.

B) Vatan ve Hürriyet Cemiyeti

C) Askerî başarıları Millî Mücadele‘nin lideri olma-

C) Genç Osmanlılar Cemiyeti

sına altyapı oluşturmuştur.

D) Hürriyet ve İtilaf Cemiyeti

D) Farklı askerî kademelerde görev yapmıştır.

344

Test - 4

Bir Kahraman Doğuyor

6. Bilindiği gibi üniformalar, askerî görevini yapmakta olan erlerin ve onlara komuta eden subayların görevleri gereği giydikleri şartlara uygun özel donanımlara sahip olan giysilerdir. Osmanlı Devleti de her dönemde, gelişen dünyaya ve ihtiyaçlara uygun farklı üniformalar tasarlamış ve ordusunu en iyi şekilde donatmaya çalışmıştır. Devletlerin askerî geçmişlerini de temsil eden simgeler barındıran bu üniformalar zaman içerisinde sınıflandırılmış ve çeşitli kataloglarla kayıt altına alınmıştır. 1911 – 1912 yılları arasında İtalya ile yapılan Trablusgarp Savaşı’nda kullanılan üniformalar da zaman içerisinde gördüğünüz (Resim 1) gibi kayıt altına alınmıştır.



Resim - 1

Resim - 2

Çocukluğundan beri asker olmak isteyen ve askerî üniformaya duyduğu hayranlığını her zaman belirten Mustafa Kemal’in Trablusgarp’a subay kıyafetleri ile değil de fotoğrafta (Resim 2) gördüğünüz yerel kıyafetlerle gazeteci kılığında gitmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Osmanlı yönetiminin siyasi birliğini geç sağlayıp sömürge yarışında geride kalan İtalya’ya karşı direk savaşa

girmek istememesi

B) Osmanlı yönetiminin Balkanları savunabilmek için Trablusgarp’taki bazı subayları gizlice Balkanlara çağırması C) Osmanlı yönetiminin Trablusgarp’ı savunabilmek için bazı subayları bölgeye gizlice göndermek istemesi D) Osmanlı yönetiminin On İki Ada’yı savunma amacıyla bazı subaylara emir verip dünya basınına yapılan hak-

sızlığı anlattırmak istemesi

7. Aşağıdakilerden hangisi Mustafa Kemal’in siyasi

8. “Arkadaşlar bu gece burada sizleri toplamaktaki

ve askerî hayatıyla ilgili doğru bir bilgi değildir?

amacım şudur: Ülkenin yaşadığı kötü anları size söylemeye gerek görmüyorum. Bunu hepiniz biliyorsunuz. Bu talihsiz ülkeye karşı önemli görevlerimiz vardır. Onu kurtarmak biricik hedefimizdir. Sizden fedakârlıklar bekliyorum. Milleti egemen hâle getirmek, kısacası vatanı kurtarmak için sizi göreve davet ediyorum.”

A) 31 Mart Ayaklanması'nı bastıran “Hareket Or-

dusu”na bu adı Mustafa Kemal vermiştir.

B) İlk askerî başarısını Trablusgarp’ta kazanmıştır. C) 1905 yılında Harp Akademisinden “teğmen” rüt-

besiyle mezun olmuştur.

D) Şam’da bulunduğu sırada “Vatan ve Hürriyet”

Mustafa Kemal’in Şam’da yaptığı yukarıdaki konuşma onun aşağıdaki kişilik özelliklerinden hangisine sahip olduğunu kanıtlar niteliktedir?

adıyla bir cemiyet kurmuştur.

345

A) Yenilikçiliği

B) Liderliği

C) Çalışkanlığı

D) Askerî dehâsı

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK



MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR

Test - 1

2. ÜNİTE 1. “Trablusgarp ve Balkan Savaşları’nda müttefik bildiği Almanya’dan somut hiçbir yardım göremeyen Osmanlı yönetimi dış siyasette yeni yardımcılar aramaya karar vermiştir. İttihatçılar Almanya’nın ilgisini aşırı maddi bularak Rusya’nın da isteklerini frenlemek üzere İngiltere ve Fransa ile ittifak yapmanın alt yapısını hazırlamaya çalışmışlardır. Bunun için bir yandan hükûmetlerle görüşmeler yapılırken diğer taraftan ticari, iktisadi ayrıcalıklar (nehir taşımacılığı, demiryolu-liman inşası ve işletmesi, donanma ve tersane ıslahı, silah siparişleri vb.) verilmeye başlanmıştır. İttihatçıların bazı devletler ile yakınlaşma çabaları görülmüşse de bu girişimlerden de olumlu sonuç alınamamıştır.”

Osmanlı Devleti’nin sunduğu ayrıcalıklara rağmen İngiltere, Fransa, Almanya ve Rusya’nın Osmanlı Devleti ile ittifak kurmak istememelerinin sebebi hangisinde doğru olarak verilmemiştir? I

İngiltere

Zengin petrol yatakları ele geçirmek

Asya’daki sömürgelerine giden yolu güvence altına almak

II

Rusya

Boğazların ve Marmara’nın kontrolünü ele geçirmek

Doğu Anadolu’da hâkimiyet kurarak güney sınırlarını güvence altına almak

III

Fransa

Anadolu’nun güneydoğusunda yeni sömürgeler kurmak

On İki Ada’yı alarak deniz ticaret yolları üzerinde hâkimiyet kurmak

IV

Almanya

Maddi imtiyazlar elde ederek sanayisi için yeni pazarlar açmak

Orta Doğu’daki petrol yataklarını ele geçirmek

A) I

B) II

C) III

2.           

3.

  

D) IV

İNGİLTERE Orta Doğu’da zengin petrol yataklarını ele geçirmek için Osmanlı Devleti'ne karşı Arapları ayaklandırdı.

       

ALMANYA Orta Doğu’da etkin olmak için Osmanlı Devleti’ni kullandı.

 ­ €  

İTALYA Kuzey Afrika’daki son Osmanlı toprağı olan Trablusgarp’a saldırdı.

RUSYA Osmanlı ülkesindeki Ortodoksları kışkırtarak sıcak denizlere ulaşmaya çalıştı.

Almanya’nın Osmanlı Devleti üzerindeki şemada verilen politikaları ile Osmanlı Devleti’nin özellikleri eşleştirilmek istenirse aşağıdakilerden hangisi dışarıda kalır?

I. Dünya Savaşı öncesindeki durumu anlatan bu kutucuklara bakıldığında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Coğrafi konumu

A) Devletler çıkarlarına göre hareket etmişlerdir.

B) Ham madde kaynakları

B) Osmanlı toprakları sömürgeci devletlerin iştahı-

nı kabartmıştır.

C) Dinî güç

C) Farklı milletleri içinde barındırması Osmanlı ül-

D) Nüfus yapısı

kesinde karışıklığa neden olmuştur.

D) Osmanlı Devleti, dönemin büyük ve güçlü dev-

letleriyle iş birliği yapmıştır.

346

Test - 1

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

4.

IV. ……………… Antalya Muğla İzmir Aydın On İki Ada

I. ……………… Irak Ürdün Filistin Yemen Arabistan Osmanlı Devleti’nden almayı planladıkları topraklar

II. ……………… Adana Antakya Lübnan Suriye

III. ……………… Boğazlar Erzurum Van Bitlis

Birinci Dünya Savaşı sırasında önce birtakım gizli antlaşmalar yapılmış, büyük devletler Osmanlı'dan almak istedikleri yerleri kendi aralarında belirlemişlerdir.

A) I – İNGİLTERE

B) I – İNGİLTERE



II – FRANSA



II – İTALYA



III – RUSYA



III – RUSYA



IV – İTALYA



IV – FRANSA

C) I – FRANSA

D) I – FRANSA



II – İNGİLTERE



II – RUSYA



III – RUSYA



III – İNGİLTERE



IV – İTALYA



IV – İTALYA

5. I. Dünya Savaşı’nın özel sebepleri arasında dev-

6. Boğazları ele geçirerek sıcak denizlere inmek, bir

letler arası ilişkiler önemli yer tutuyordu. Fransa Almanya’nın siyasal birliğini kurarken işgal ettiği kömür ve demir yatakları bakımından zengin olan Alsas-Loren bölgesini geri almak istiyordu.

Slav İmparatorluğu kurmak ve Osmanlı Devleti’nde yaşayan Ortodoks Hristiyanları kışkırtmak... Yukarıda tarihî hedeflerinden bahsedilen ülke aşağıdakilerden hangisidir?

Bu bilgilere göre I. Dünya Savaşı’na ortam hazırlayan temel neden aşağıdakilerden hangisidir? A) Fransız İhtilali sonrasında yayılan milliyetçilik

anlayışı

B) Avrupa devletleri arasındaki ekonomik rekabet C) Balkan topluluklarına hâkim olma düşüncesi D) Sömürgecilik siyasetinin Avrupa kıtasının dışı-

na çıkarılmak istenmesi

347

A) İtalya

B) İngiltere

C) ABD

D) Rusya

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

Tabloda boş bırakılan yerlere bu devletlerin ismi yazılmak istendiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Test - 2

1. “Osmanlı ordusu, dört yıllık savaş boyunca düşmanlarını zaman zaman şaşkınlığa ve yenilgiye uğratmıştır. Rusya,

Avusturya-Macaristan, Bulgaristan, Sırbistan ve Romanya orduları pes ettikten çok sonra bile Osmanlı ordusu ayaklarının üzerinde durarak kararlılıkla savaşmayı sürdürmüştür. Osmanlı Devleti, savaşın büyük bölümünde aynı anda dört cephede (ve zaman zaman da beşincisinde) savaşmıştır. Böyle bir performans, Büyük Britanya (İngiltere) hariç, savaşan tarafların hiçbiri tarafından erişilemeyen bir başarıydı.” Aşağıdakilerden hangisi, verilen metinde geçen Osmanlı ordusunun Birinci Dünya Savaşı’nda aynı anda savaştığı farklı cephelerden biri değildir? A)

B) Musul

Suriye

Filistin

Irak

C)

D)

Hicaz

Trablusgarp

Bingazi

Yemen

2. ABD Başkanı Wilson’un yayımladığı aşağıdaki

3. • Osmanlı Devleti’nin İngiltere’nin sömürgelerine

A) Cemiyet-i Akvam (Milletler Cemiyeti) adında bir

• Orta Asya Türklerine ulaşıp bütün Türkleri bir çatı altında toplamak için açılan cephedir.

B) Boğazlar, dünya ticaretine açılacaktır.

• Mustafa Kemal’in Yıldırım Orduları Grup Komutanı olduğu cephedir.

ilkelerden hangisi, öncelikle dünya barışının kurulması ve korunmasını hedeflemektedir?

giden yolu kapatmak ve Mısır’ı ele geçirmek için açtığı cephedir.

teşkilat kurulacaktır.

C) Uluslar, çoğunlukta oldukları yerlerde kendi yö-

Yukarıda özellikleri verilen I. Dünya Savaşı’ndaki cepheler arasında aşağıdakilerden hangisi bulunmamaktadır?

netimlerini kuracaklardır.

D) Alsas-Loren, Fransa’ya geri verilecektir.

A) Suriye - Filistin Cephesi B) Kanal Cephesi C) Hicaz - Yemen Cephesi D) Kafkas Cephesi

348

Test - 2

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

4. “İkinci defa gördüğüm bu şehir, artık şark vilâyetlerinin iktisadi merkezi, yaylanın gülü, bu civarda söylenen türkü-

lerin yarısından çoğunun güzelliğini övdüğü eski Erzurum değildi. Harp, hicret, katliamlar, tifüs, çeşit çeşit felâket, üzerinden ağır bir silindir gibi geçmiş, her şeyi ezip devirmişti. Hiçbir yerde memleketin Birinci Cihan Harbi’nde geçirdiği tecrübenin acılığı burada olduğu kadar açıkça görülemezdi. Ölüm her yana doludizgin saldırmış, seçmeden avlamıştı. Uğursuz tırpan durmadan, bir saat rakkası gibi işlemiş, rast geldiği her şeyi biçmişti.” Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Beş Şehir” isimli kitabından alınan bu parçada, Erzurum’un Birinci Dünya Savaşı’nın en çok etkilediği şehirlerden biri olduğu vurgulanmıştır. Bunun nedeni sadece işgale uğraması değil, aynı zamanda ---Verilen metinde bırakılan boşluk aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanırsa, cümlede anlatılmak istenenle o dönemde yaşananlar örtüşmüş olur? A) bölgeye Osmanlı Devleti’nden herhangi bir yardım ulaştırılamamasıdır. B) bölge insanının yaşadığı sağlık ve ekonomik sorunlar ile yoksulluktur. C) isyan eden Erzurum halkının bağımsızlık istemesidir.

5. I. Birinci Dünya Savaşı’nın süresinin uzamasına

7.

neden olmuştur.

II. Birinci Dünya Savaşı’nın kısa sürede sona ermesine neden olmuştur. Sonuçları verilen bu olaylar, aşağıdakilerden hangileridir? I

II

A)

ABD'nin savaşa girmesi

Almanya'nın savaşa katılması

B)

Osmanlı Devleti’nin Çanakkale Savaşı'nı kazanması

ABD'nin Wilson İlkeleri'ni yayımlaması

C)

Bulgarisan'ın savaştan çekilmesi

Enver Paşa'nın ülkeyi terk etmesi

D)

Rusya'nın savaştan çekilmesi

İtalya'nın taraf değiştirmesi

“...... Erzurum’dan gönderdiğim mektubun cevabı henüz gelmedi. İhtimal ki size ulaşmadı. İki buçuk aydır sizden hiç mektup alamadım. Ben de iki mektup gönderebildim. Kusura bakmayınız. Çünkü hareket zamanıdır. Bu mektubu da Hasankalesi’nde yazmaya mecbur kaldım. İleri gitmekle meşgulüz. Askerimiz ise Kars’a kadar gitmiştir, gitmektedir. ....” (Cepheden Mektuplar, s. 75.) I. Kolordu Sıhhiye Bölüğü Karantina Yazıcısı Kadir, babası Mehmet Ağa’ya bu mektubu aşağıdaki cephelerin hangisinden yazmış olabilir? A) Suriye

B) Hicaz

C) Kafkas

D) Kanal

6. Müttefiklerinden umduğu yardımı alamayan Çarlık Rusya’sında rejim değişikliği oldu ve Rusya savaştan çekildi.

8. Mustafa Kemal, Birinci Dünya Savaşı sırasında (----)

Rusya’nın savaştan çekilmesi,

ve (----) şehirlerini Ruslardan geri alarak tuğgeneralliğe terfi etmiştir.

I. Boğazlar, II. Doğu Anadolu, III. Musul

Parçadaki boşluklara aşağıdakileden hangilerinin gelmesinin uygun olacağı söylenebilir?

bölgelerinden hangilerinin paylaşımını yeniden gündeme getirmiştir?

A) Çanakkale – Edirne

A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

D) I, II ve III

B) Bitlis – Kars C) Van – Muş D) Muş – Bitlis

349

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

D) bölgede yaşayan Ermenilerin tamamının isyan etmesidir.

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Test - 3

1. Türk toplumu duygularını, yaşadığı olayları, efsanelerini türkülerle dile getirmiş, türkülerle yaşatmıştır. Türk kültü-

ründe askerlik ve vatan sevgisi, bu uğurda yapılan kahramanlıkları anlatan hikâyeler büyük öneme sahiptir. Askerlik türküleri, asker, askerlik, sefer, seferberlik, akın, savaş gibi olayları konu edinen, bunları içli ve yiğitçe seslendirişlerle dile getiren söyleyişlerdir. Bunlara aynı zamanda kahramanlık türküleri de denir. Kimi metinler askerin, kimi geride kalanların ağzından söylenir. Bu türkülerde askere çağrılmak, askerlik için yola çıkmak, askerin kışlada veya savaş alanındaki hayatı, esirlik, zaferler, bozgunlar, sılaya, sevgiliye duyulan özlem sıkça işlenir. Askerlik türküleri Birinci Dünya Savaşı sırasında da söylenmiş, cepheden cepheye koşan Mehmetçik için yakılan türküler Anadolu’da dilden dile yayılmıştır. Aşağıdaki türkülerden hangisinin söz konusu döneme ait olması beklenmez? A) Havada bulut yok, bu ne dumandır?

B) Çanakkale içinde aynalı çarşı



Mahlede (mahallede) ölen yok, bu ne figan(feryat)dır?



Ana ben gidiyom düşmana karşı



Şu Yemen elleri, ne de yamandır.



Off, gençliğim eyvah!



Ah o Yemen’dir, gülü çemendir



Giden gelmiyor, acep nedendir?

C) Hey on beşli, on beşli

D) Bin cefalar etsen almam üstüme oy



Tokat yolları taşlı



Gayet şirin geldi dillerin dostum oy



On beşliler gidiyor



Varıp yâd ellere meyil (gönül) verirsen oy



Kızların gözü yaşlı



Kış ola bağlana yolların dostum, dostum dostum…

2. Alman Generali Liman Von Sanders “Türkiye’de

4.

Beş Yıl” adlı kitabında “Mustafa Kemal Bey sorumluluk yüklenmekten korkmayan doğuştan bir liderdi. 25 Nisan sabahı 19. Tümeniyle kendiliğinden düşmana saldırmaya karar verdi, onu kıyıya sürdü ve üç ay boyunca kendisine yapılan çetin saldırılara inatçı ve sarsılmaz bir biçimde karşı koydu. Onun azmine tam olarak güvenebilirdim.” diye yazmıştır.

I ...................

Alman generalin anlattıkları Atatürk’ün aşağıdaki kişilik özelliklerinden hangisiyle ilişkilendirilemez? A) Vatanseverliği

B) Barışçılığı

C) Kararlılığı

D) Liderliği

• Uzak Doğu sömürge yollarının güvenliğini sağlamak

amacıyla aşağıdaki cephelerden hangisini açmıştır?

D) Çanakkale

• Kafkas

• Çanakkale

• Galiçya

• Kanal

• Irak

• Romanya

I

• Rusya ile karadan bağlantı sağlamak,

C) Irak

III ...................

• Hicaz-Yemen Yukarıda verilen diyagramda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

• Petrol bölgelerini ele geçirmek,

B) Suriye

II ...................

• Suriye-Filistin • Makedonya

3. I. Dünya Savaşı’nda İtilaf Devletleri;

A) Kanal

Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler

350

II

III

A) Yardım

Taarruz

Savunma

B) Taarruz

Savunma

Yardım

C) Savunma

Yardım

Taarruz

D) Taarruz

Yardım

Savunma

Test - 3

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

5. “Bombasırtı Olayı çok önemli ve dünya harp tarihinde eşine rastlanması mümkün olmayan bir hadisedir. Karşılıklı

siperler arasındaki mesafe sekiz metre, yani ölüm muhakkak. Birinci siperdekilerin hiçbirisi kurtulmamacasına şehit düşüyor. İkinci siperdekiler yıldırım gibi onların yerine gidiyor. Fakat ne kadar imrenilecek bir soğukkanlılık ve tevekkülle biliyor musunuz? Bomba, şarapnel, kurşun yağmuru altında öleni görüyor, üç dakikaya kadar öleceğini biliyor ve en ufak bir çekinme bile göstermiyor. Sarsılma yok. Okuma bilenler Kur’an-ı Kerim okuyor ve cennete gitmeye hazırlanıyor. Bilmeyenler ise, Kelime-i Şahadet getiriyor ve ezan okuyarak yürüyorlar. İşte bu Türk askerindeki ruh kuvvetini gösteren, dünyanın hiçbir askerinde bulunmayan, tebrike değer bir örnektir.” Bu metin Mustafa Kemal’in Birinci Dünya Savaşı’nda görev yaptığı cephelerden birinde yaşadığı anları anlatmaktadır. Yine aynı cephede “Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimize başka kuvvetler ve kumandanlar gelebilir.” emrini veren Mustafa Kemal aldığı isabetli kararlarla savaşın seyrini değiştirmiştir.

II

III I

IV

Bahsi geçen cepheyi harita üzerinde göstermek isteyen Ahmet, kaç numaralı daireyi göstermelidir? B) II

C) III

6. • Halil Paşa tarafından yönetilmiştir.

D) IV

8.

• Bu mücadelede Osmanlı ordusu başarılı olmuş ve çok sayıda İngiliz askerî esir alınmıştır.

Mustafa Kemal, düşmanın Conkbayırı hattını aşarak ilerleyeceğini tahmin ediyordu. Bu sebeple bu hattın güçlendirilmesine çalıştı.

• Irak - Musul cephesinde yaşanan bir mücadeledir. Yukarıda özellikleri verilen zafer aşağıdakilerden hangisidir? A) Sakarya

B) Sarıkamış

C) Çanakkale

D) Kut’ül Amare

Çanakkale Düşman güçleri 25 Nisan 1915 sabahı Mustafa Kemal’in öngördüğü noktadan saldırdı.

7. Mustafa Kemal’in Çanakkale Savaşı’nda başarılı

Bu ifadelere bakılarak Mustafa Kemal’in aşağıdaki kişilik özelliklerinden hangisine sahip olduğu söylenebilir?

olmasında;

I. savaş stratejisini iyi bilmesi, II. bölgeyi iyi tanıması,

A) Açıksözlülük

III. askerlerini yönlendirme kabiliyetine sahip olması

B) İleri görüşlülük C) Disiplinlilik

durumlarından hangileri etkili olmuştur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) II ve III

D) I, II ve III

ırı

kbay

Con

D) Alçak gönüllülük

351

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

A) I

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Test - 4

1. “Harp etmek eskiden erkekçe bir işmiş, şimdi insanca bir iş... Kadınlar bizden daha iyi dövüşüyorlar. Miting ya-

pıldığı zaman burada olup Sultanahmet Meydanı’nı görmeliydiniz. Siyah çarşaflı bir kadın kalabalığı, memleketin üzerinde bir an, siyah bir bayrak gibi dalgalandı. Bazı hareketler, o hareketin şeflerine neden o kadar büyük değer verdirebiliyor, ben işte o gün anladım. Miting tepeden tırnağa kahramanlıktı. ‘Harpte değildim!’ diye hiç üzülmeyin, ‘Sultanahmet Mitingi'ni göremedim.’ diye üzülmelisiniz. Kadınlar, muhallebici dükkânlarında, tiyatrolarda kendileri için gerilen kafesleri; tramvaylarda, vapurlarda çekilen perdeleri, bir yıkış yıktılar ki... O gün Nedime benden daha erkekti vallahi...” Kemal Tahir’in Esir Şehrin İnsanları adlı romanından alınan parçada sözü geçen miting, aşağıdaki olaylardan hangisine duyulan bir tepki olarak düzenlenmiş olabilir? A) Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasına B) Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasına C) İtilaf Devletleri’nin işgallere başlamasına D) Sevr Barış Antlaşması’nın imzalanmasına

2. “Mondros Ateşkesi, Osmanlı Devleti’nin müttefikleriyle

4. Mondros Ateşkesi’nin aşağıdaki maddelerinden

beraber sürüklendiği acı mağlubiyetin yüz kızartacak bir sonucudur. Bu ateşkes maddeleri, Türk topraklarını, yabancıların işgaline sunmuştur.” 

hangisi Trakya ve Anadolu toprakları arasındaki bağlantının kopmasına neden olmuştur? A) Toros tünelleri ile tüm demir yolları, İtilaf Devlet-

(Nutuk, s. 791.)

leri subayları tarafından denetlenecektir.

B) Doğudaki altı ilde karışıklık çıkarsa İtilaf Devlet-

Atatürk’ün bu ifadesine göre, Mondros’un aşağıdaki maddelerinden hangisi örnek gösterilebilir?

leri buraları işgal edebileceklerdir.

C) Osmanlı ordusu terhis edilecek, orduya ait silah

A) İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir

ve cephaneler İtilaf Devletleri’ne teslim edilecektir.

durumun ortaya çıkması hâlinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.

D) İstanbul ve Çanakkale Boğazları İtilaf Devletle-

B) Osmanlı ticaret gemileri İtilaf Devletleri’nin hiz-

ri’nin denetimine bırakılacaktır.

metinde bulundurulacaktır.

C) Posta ve telgraf kablolarının denetimi İtilaf Dev-

letleri’ne bırakılacaktır.

D) Toros tünelleri İtilaf Devletleri’nin denetimine bı-

rakılacaktır.

5. Mondros Ateşkesi’nden sonra başlayan işgaller

karş›s›nda Anadolu’da önce bölgesel sonra Mustafa Kemal’in de çal›şmalar›yla ulusal direniş başlam›şt›r.

3. ‹tilaf Devletleri ve az›nl›klar Anadolu’daki faali-

Buna göre, aşa€›dakilerden hangisine ulaş›lamaz?

yetlerini, aşa€›dakilerden hangilerine dayand›rarak gerçekleştirmişlerdir? ‹tilaf Devletleri

A) Bölgesel direnişi savunanlar TBMM’ye karş›

Az›nl›klar

A) Mondros Ateşkesi

Wilson ‹lkeleri

B) Sevr Antlaşmas›

Moskova Antlaşmas›

C) Sevr Antlaşmas›

Amiral Bristol Raporu

D) Mondros Ateşkesi

Londra Konferans›

ayaklanm›şt›r.

B) Mustafa Kemal, direnişin vatan›n bütününe

yay›lmas›n› istemiştir.

C) ‹şgallere karş› Türk halk› sessiz kalmam›şt›r. D) Bölgesel direniş zamanla ulusal direnişe dönüş-

müştür.

352

Test - 4

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

6.

“Fesli, kravat ve papyonlu beylerin civarında İstanbul’un esnaf halkı ve sarıklılar belki alışılmış bir gruplaşmaydı. Ama asıl ilginci hiç de küçümsenmeyecek sayıda hanımlar da mitinglerin müdavimi olmaya başlamıştı. Zaten esas konuşmacılar da hanımlardı. İlk defa muhtelif görüşlerden halk bir şiar (ülkü, misyon) etrafında toplanmış gibiydi. 1920’nin Ocak ayının 13’ündeki mitingde, öğretmen ve 1935 mebuslarından olan Nakiye Elgün Hanım başhatipti. Ama ondan önceki liste daha ilginçti. Asıl, İzmir’in işgali ve Atatürk’ün Samsun’a hareketinden birkaç gün sonraki mitingde (23 Mayıs 1919) kürsüye çıkan Halide Edip’ti. Ortak tema: “Ya şanla şerefle sürdürdüğümüz tarihe devam ederiz yahut ihmal ettiğimiz tarihle birlikte ebediyen kayboluruz.”

Gazetede yayımlanan bir köşe yazısında geçen ifadelerle aşağıdakilerden hangisi arasında ilişki kurulamaz? A) Halkın büyük çoğunluğu, başlayan işgallerle beraber İstanbul Hükûmetinin tepkisiz kalması nedeniyle kendili-

ğinden örgütlenmeye başlamıştır.

B) Yaşadığı toprakları korumak isteyen halk, Kuvayımillîye’yi oluşturarak işgalci güçlere karşı silahlı mücadeleye

geçmiştir.

C) İşgal güçlerinin haksız işgalleri karşısında halktan bazı kişiler, miting ve protestolarla işgallerin haksızlığını tüm

dünyaya duyurmaya çalışmıştır.

7. Mondros Ateşkes Antlaşmas›’n›n koşullar› çok

8. Mondros Ateşkes Antlaşmas›’ndan sonra ‹tilaf

a€›rd›. Bu belge, bir ateşkes anlaşmas›n›n taş›mas› gereken hükümlerden çok fazlas›n› getirerek Osmanl› Devleti’nin yaşama hakk›n› hemen hemen yok ediyordu.

Devletleri ve yandaşlar›, her türlü hukuksal kurallar› çi€neyerek Türk topraklar›n› işgal etmeye başlad›lar. Aşa€ıda verilen devletler ile işgal ettikleri yerler eşleştirmelerinden hangisi, bu ateşkes sonras›nda gerçekleşmemiştir?

Mondros Ateşkes Antlaşmas›’n›n böyle a€›r koşullar taş›mas›n›n temel gerekçesi, aşa€›dakilerden hangisine ba€lanabilir?

A)

A) Anlaşma Devletleri’nin Misak›millî kararlar›na

İzmir ve çevresi Yunanistan

tepki göstermesine

B)

B) Anlaşma Devletleri’nin Osmanl› topraklar›na

Çukurova ve çevresi

göz dikmesine

C) Almanya’n›n Osmanl› Devleti’ni desteklemiş ol-

Fransa

mas›na

C)

D) Osmanl› Devleti’nin I. Dünya Savaş›’n›n uza-

Trablusgarp ve çevresi

mas›na neden olmas›na

İtalya D)

Musul ve çevresi Britanya İmp. (İngiltere)

353

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

D) Farklı görüşlere sahip gruplar işgaller karşısında birlikte hareket etmeye başlamıştır.

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Test - 5

1. Zeynep, cemiyetlerle ilgili hazırladığı tabloda bir hata yapmıştır. Zararlı Cemiyetler

Yararlı Cemiyetler

I

Doğu Anadolu Bölgesi Taşnak ve Hınçak Cemiyetleri

Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk-i Milliye Cemiyeti

II

Batı Anadolu Bölgesi

Mavri Mira Cemiyeti

İzmir Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti

III

Akdeniz Bölgesi

Kilikyalılar Cemiyeti

İngiliz Muhipleri Cemiyeti

IV

Karadeniz Bölgesi

Pontus Rum Cemiyeti

Trabzon Muhafaza Hukuk-i Milliye Cemiyeti

Zeynep'in yaptığı hatayı düzeltmesi için kaç numaralı satırda düzeltme yapması gerekir? A) I

2.

B) II

Zararlı cemiyetler

C) III

4. “Kuvayımilliye, milletin ruhundan var olma ihtiyacın-

Yararlı cemiyetler

I

Pontus Rum

Trabzon Muhafaza-i Hukuk

II

Etnik-i Eterya

Kilikyalılar

dan ve istiklalinden doğmuş bir birliktir ki, onu hiçbir şey bozamayacaktır.” Yukarıda Millî Mücadele’nin yayın organı olan Hâkimiyet-i Millîye gazetesinde yer alan bir yazıya yer verilmiştir.

III Hınçak ve Doğu Anadolu Müdafaa-i Taşnak Sütyun Hukuk IV Mavri Mira

Buna göre, Kuvayımilliye ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Reddi İlhak

Tabloda verilen, azınlıkların kurduğu zararlı cemiyetler ve onlara karşı kurulan yararlı cemiyetler eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) I

B) II

C) III

D) IV

A) Milletin kendisi tarafından oluşturulmuştur. B) Milletin var olma mücadelesi sonucunda ortaya

çıkmıştır.

D) IV

C) Millî Mücadele Dönemi boyunca askerî birlik

olarak mücadele etmiştir.

3.

D) Milletin bağımsızlık fikri Kuvayımilliye'nin doğ-

masında etkili olmuştur.

Osmanlı Vatandaşları Tarafından Kurulan Cemiyetler

Amerikan mandasını savunuyordu.

Doğu illerimizi kapsayacak ayrı bir devlet kurmak amacındaydı.

5. Kuvayımilliye’nin Millî Mücadele’deki aşağıdaki faaliyetlerinden hangisi askerî özellikleriyle ilgili değildir?

Saltanat ve halifeye kesin bağlılıkla kuruldu.

A) İşgalleri yavaşlatmaları

Verilen bilgiler, aşağıdaki cemiyetlerle eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır? A) Kürt Teali

B) Reddi İlhak

C) Wilson Prensipleri

D) Teali İslam

B) Halkı bilinçlendirmeleri C) Düşmanı yıpratmaları D) TBMM’ye karşı çıkan isyanları bastırmaları

354

Test - 5

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

6. • Erzurum Kongresi’nde Temsilciler Kurulu (Heyet-i Temsiliye) oluşturulmuş, oluşturulan bu heyet yine aynı kong-

rede alınan “Temsilciler Kurulu, Doğu Anadolu’nun bütününü temsil eder.” kararıyla çalışmalarına başlamıştır.

• Temsilciler Kurulunun üye sayısı (Heyet-i Temsiliye), Sivas Kongresi’nde artırılmış, kongrede “Temsilciler Kurulu, yurdun bütününü temsil eder” kararı çıkmıştır. • Yurdun değişik yerlerinde faaliyet yürüten tüm cemiyetler tek çatı altında toplanmıştır. Verilen bilgilere dayanılarak; Sivas Kongresi’nin karar metninde geçen “Vatanımızın ve milletimizin karşı kar-

şıya olduğu zulüm ve acılarla, tamamen aynı maksat ve amaçla millî vicdandan doğan vatansever ve millî cemiyetlerin birleşmesinden oluşan topluluk ‘----’ adını almıştır.” ifadesinde geçen millî varlığa yararlı cemiyet aşağıdakilerden

hangisidir?

A) Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti B) İzmir Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti C) Millî Kongre Cemiyeti D) Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti

9. Yunanlar “Türkler Ege Bölgesi’ndeki Hristiyanlar›

Mondros’tan sonra başlayan işgallere karşı halk arasında oluşan tepkiler Amiral Bristol Raporu

I

Yerel dire- Kuvayımilliye niş cemiyetbirlikleri leri

II

katlediyor.” gibi as›ls›z iddialarla ‹zmir’i işgal etmişler ancak Türk halk›n›n yo€un direnişiyle karş›laşm›şlard›r. Bunun üzerine bölgeye gönderilen uluslararas› bir heyet Amiral Bristol Raporu’nu haz›rlam›ş ve Yunan iddialar›n›n geçerli olmad›€›n› tüm dünyaya duyurmuştur.

Bölgesel kongreler

III

IV

Buna göre, Amiral Bristol Raporu’nun özelli€iyle ilgili aşa€›dakilerden hangisi söylenebilir?

Yukarıdaki numaralandırılmış kutucuklardan hangisi çıkarılırsa kavram haritası doğru olur? A) I

B) II

C) III

A) Yunanlar›n hakl›l›€›n› gösterme amac› taş›r.

D) IV

B) Türklerin etkisinde haz›rlanm›şt›r. C) Tarafs›z bir şekilde haz›rlanm›şt›r. D) Bölgede Rum nüfusun yaşamad›€›n› göstermiştir.

8. “Türkler! Türk ve Müslüman bugün en kara gününü

10. Kuvayımilliye birlikleri, işgaller üzerine yerel savun-

yaşıyor. Gece, karanlık bir gece, fakat insanın hayatında sabah olmayan bir gece yoktur. Bugün elimizde top, tüfek denilen alet yok. Fakat ondan büyük, ondan güçlü bir silahımız var, birliğimiz ve inancımız.”

may› sa€lamak amac›yla kurulmuş direniş güçleri olup tam bir askerî disipline sahip de€illerdi. Buna göre, aşa€›dakilerden hangisi Kuvay›milliye birliklerinin özelliklerinden biri de€ildir?

Halide Edip Adıvar, bu konuşmasında aşağıdakilerin hangisinden söz etmemiştir?

A) Yunan ilerlemesini yavaşlatm›şlard›r. B) Güney Cephesi’ndeki savunmay› yürütmüşlerdir.

A) Milletin zor şartlarından

C) Düzenli ordunun kurulmas› ile kald›r›lm›şlard›r.

B) Birlik ve beraberliğin öneminden

D) Padişah›n deste€i ile varl›klar›n› sürdürmüşlerdir.

C) Ümitsiz olmadığımızdan D) Bölgesel mücadelenin başladığından

355

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

7.

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Test - 6

1.

I

II

III

IV

V

Günümüz Türkçesine çevrilen yukarıdaki gazetelerin manşetleri olayların gerçekleşme sırasına göre sıralandığında aşağıdakilerden hangisi doğru olur? A) I – II – III – IV – V

B) II – IV – III – I – V

C) V – I – III – II – IV

D) I – V – III – II – IV

2. Amasya Genelgesi’nde Kurtuluş Savaşı’nın yöntemi

3. • İstanbul Hükûmeti ................I................. ile

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?

• ................II.................. ile manda ve himaye ilk kez reddedilmiştir.

“----” kararı ile belirtilmiştir.

Temsil Heyetinin varlığını resmen tanımıştır.

A) Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlike-

• ................III................. ile bütün cemiyetler birleştirilmiş, tek çatı altında toplanmıştır.

B) Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kur-

Bu cümlelerde boş bırakılan yerler, sırasıyla aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanmalıdır?

dedir.

taracaktır.

C) İstanbul Hükûmeti üzerine düşen sorumluluğu

I

yerine getirememektedir.

D) Anadolu'nun her bakımdan en güvenli yeri olan

Sivas'ta millî bir kongre toplanacaktır.

356

II

III

A)

Sivas Kongresi

Erzurum Kongresi

Misakımillî

B)

Amasya Genelgesi

Balıkesir Kongresi

Sivas Kongresi

C)

Amasya Görüşmeleri

Erzurum Kongresi

Sivas Kongresi

D)

Misakımillî

Amasya Genelgesi

Erzurum Kongresi

Test - 6

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

4. “Seymenlik geleneğinin kökleri Orta Asya Oğuz Türkleri’ne kadar uzan-

maktadır. Anadolu’nun bu küçük şehrinde yaşayanlar, tarihin pek eski devirlerinden beri bilinen bir Türk ananesini (geleneğini) millî vicdanlarında gizli bir sihir olarak yaşatmaktadırlar. Seymen alayı, daima kızılca günlerde yani millî felâket günlerinde kurulmuştur. Bir beyliğin veya devletin yıkılış sıralarında, halk yeni bir devlet kurmak, yeni bir reis seçmek için Seymen Alayı kurmuştur.” Okuduğunuz metne göre, resimde de görmüş olduğunuz tarihteki son büyük “Seymen Alayı” ne zaman kurulmuş olabilir? A) Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı B) Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelişi C) Mustafa Kemal’in Sivas’a gelişi D) Mustafa Kemal’in İstanbul’a dönüşü

7. Mondros Ateşkes Antlaşması’nı bahane ederek

İtilaf Devletleri'nin ülke topraklarını işgal etmeye başlaması Mustafa Kemal’de, bir şeyler yapılması gerektiğini düşündürdü. Mustafa Kemal; çeşitli kişilerle iletişime geçerek teşkilatlanmayı amaçladı. Görüştüğü kişilerden bazıları kendisine destek verirken, bazıları onun fikirlerine karşı çıktı. O dönem yaşadıklarını Mustafa Kemal şu sözcüklerle ifade etmiştir: “Kendi kendime şu kararı verdim: Münasip bir zamanda ve fırsatta İstanbul’dan kaybolmak, basit bir tertiple Anadolu içine girmek, bir müddet isimsiz çalıştıktan sonra bütün Türk milletine felâketi haber vermek.”

II. Sivas Kongresi III. Misakımillî’nin kabulü IV. Erzurum Kongresi V. Havza Genelgesi Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık döneminde yaşanan yukarıdaki gelişmelerin kronolojik sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A) I - V - IV - II - III B) II - IV - V - I - III C) III - V - IV - II - I

Verilen parçadan yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

D) V - IV - II - I - III

A) Mustafa Kemal, vatanın tehlikede olduğunun

farkındadır.

B) Mustafa Kemal, insanları bilinçlendirmeyi amaç-

lamıştır.

6. Genelge ve kongrelerde alınan aşağıdaki karar-

C) Mustafa Kemal, Anadolu’ya gitmek için planlar

yapmıştır.

lardan hangisi, Osmanlı Devleti’nin yerine yeni bir devletin kurulacağının göstergesidir?

D) Mustafa Kemal, öncelikle Anadolu’da yeni bir

devlet kurmayı amaçlamıştır.

A) Manda ve himaye kabul edilemez. B) Kuvayımilliye’yi etkin, millî iradeyi hâkim kılmak

esastır.

C) Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, parça-

lanamaz.

D) İşgallere karşı hep birlikte savunma yapılacak-

tır.

357

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

5. I. Amasya Görüşmeleri

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Test - 7

1.

Kütüphanede Misakımillî haritasının orijinalini gören Ahmet, bu haritanın günümüze uyarlanmış hâlini merak ediyor. Dilsiz bir harita üzerine çizim yapmaya karar veren Ahmet, Misakımillî kararlarındaki; • Türk toprağı olarak belirlenen bölgeleri kırmızıya boyamaya, • Referanduma gidilecek bölgeleri mavi çizgilerle taramaya karar veriyor. Buna göre Ahmet aşağıdaki bölgelerden hangisinde tarama yapmamalıdır? A) Bakü

2.

B) Kars

C) Batı Trakya

D) Batum

3. TBMM, dönemin imkânlarının elverdiği ölçüde se-

çimlerin yapılması ve milletin kendisini yönetecek temsilcilerini seçmesi ile açılan, vatanı düşman işgalinden kurtaracak demokratik bir devletin temellerini atan bir meclistir.

Tarih: 12 Ocak 1920 Yer: İstanbul Toplantının Amacı: Başlayacak olan barış görüşmelerinde Türk halkının kabul edebileceği şartların ortaya konulması

Buna göre, TBMM ile ilgili,

Toplantının Özelliği:

I. Geleneksel egemenlik anlayışı devam ettirilmiştir.

Osmanlı Mebusan Meclisinin yaptığı son toplantı olması

II. Millet egemenliğine dayanan yeni bir devlet kurulmuştur.

Toplantıdan Çıkan Kararlar:

III. Üyeleri toplumun belli bir kesimi tarafından seçilmiştir.

Türk milletinin kayıtsız şartsız bağımsızlığını hedefleyen Misakımillî'nin (Millî Ant) kabul edilmesi

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

Yukarıdaki bilgilere dayanılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Son Osmanlı Mebusan Meclisinde, bağımsızlı-

ğa yönelik karar çıkmıştır.

A) Yaln›z I

B) I ve II

C) I ve III

D) II ve III

4. Çerkez Ethem’in TBMM’ye karşı isyan etmesi-

B) Moskova Antlaşması’nın kabul edilmeyeceği

nin sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

belirtilmiştir.

C) Ulusal irade bağımsızlık istediğini göstermiştir.

A) Düzenli ordunun kurulması

D) Osmanlı Mebusan Meclisinin aldığı son karar

B) İtilaf Devletleri’nin kışkırtması

Millî Ant’tır.

C) Azınlık ayaklanmalarının haklılığı D) İstanbul Hükûmeti’nin kışkırtması

358

Test - 7 5.

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Bir milletin ve onun temsilcisi olan devletin ülke toprakları üzerinde yasama, yürütme ve yargılama gibi siyasi yetkileri kullanma hakkı

Egemenlik

Bağımsız olma niteliğini edinme, istiklal sahibi olma

Bağımsızlık

Millî Egemenlik

Millî (Ulusal) Bağımsızlık

Seçeneklerdeki tanımlardan hangisi şemalarda verilen kavram ilişkisiyle doğrulanamaz? A) Halkın kendi kendini yönetmesine millî egemenlik denir. B) Bir milletin bağımsız ve hür yaşamasına millî bağımsızlık denir. C) Millî egemenlikte hâkimiyet gücü, halkın elindedir. D) Millî bağımsızlık ülkelerin kendi kendine yetememesidir.

6. Her devlette yasama, yürütme ve yargı gücü vardır.

8. “Ulus egemenli€ine dayanan yeni bir devlet” fikri,

Pek çok devlette bu güçler arasında kuvvetler ayrılığı ilkesi uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, kurulduğu dönemde yasama, yürütme ve yargı gücünün tamamını kendinde toplamıştır.

Amasya Genelgesi ile Erzurum ve Sivas kongreleri kararlar›nda yer almas›na karş›n, Misak›millî kararlar›nda bu fikre yer verilmemiştir.

A) ‹şgal devletlerinin bask›s›

A) Savaş ortam› nedeniyle h›zl› ve kesin karar almak

B) Mecliste Müslüman milletvekillerinin ço€unlukta

olmas›

B) Saltanat ve halifeli€e karş› olunmad›€›n› göstermek C) Mustafa Kemal’in Meclis başkanı olmas›n› sa€-

C) Misakımillî’nin Osmanlı Mebuslar Meclisinde

D) ‹stanbul yönetimi ile birlikte hareket etmek

D) Amasya Genelgesi ile kongre kararlar›n›n yeter-

lamak

kabul edilmiş olması li görülmesi

7. • Büyük Millet Meclisi üzerinde bir güç yoktur. • Büyük Millet Meclisi yasama, yürütme, yargı yetkilerine sahiptir. • Hükûmet kurmak zorunludur.

9. TBMM’nin aç›l›ş›ndan sonra Meclise Mustafa Kemal

24 Nisan 1920 günü meclis başkanı seçilen Mustafa Kemal’in Meclise sunduğu önergede yer alan bu kararlara bakılarak,

taraf›ndan verilen bir önergede “TBMM’nin üstünde bir güç yoktur.” ifadesi yer alm›şt›r. Bu önerge, aşa€›dakilerden hangisini gerçekleştirmeye yöneliktir?

I. Meclis, padişahtan üstün tutulmuştur. II. İstanbul Hükûmeti yok sayılmıştır. III. Güçler birliği ilkesi kabul edilmiştir.

A) Ö€retimde birli€i

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

B) Ulusal egemenli€i

A) I ve II

B) I ve III

C) II ve III

D) I, II ve III

C) Sevr Antlaşmas›’n› D) İstanbul Hükûmeti'nin etkinliğini

359

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

Aşa€›dakilerden hangisi, bu durumun temel nedenidir?

TBMM’nin bu uygulamasının temel amac› aşa€›dakilerden hangisidir?

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

Test - 8

1.

V

II

Bolu, Düzce, Adapazarı

Pontus Rum

I Ermeniler

IV Çopur Musa

III Delibaş Mehmet

Millî Mücadele döneminde TBMM Hükûmeti'ne karşı pek çok isyan gerçekleşmiştir. Haritadaki isyanlardan hangilerinin ortak amacı yaşadıkları bölgelerde kendi bağımsız devletlerini kurmaktır? A) I ve II

B) I ve III

C) II ve IV

2. 10 Ağustos 1920’de imzalanan Sevr Antlaşması’nın

D) III ve V

3. Sevr Antlaşması’nın hukuken geçersiz sayılma-

maddelerinden bazıları şöyledir:

sının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

1. İstanbul Osmanlı Devleti'nin başkenti kalacak ancak Osmanlılar, antlaşma hükümlerine uymaz ve azınlık haklarını yönetmezse, İstanbul da ellerinden alınacaktır.

A) Toplantıya katılanların vatan haini ilan edilmesi B) Kapitülasyonları genişleterek ekonomik ba-

ğımsızlığı yok sayması

C) Antlaşmanın Türk milleti üzerinde olumsuz bir

2. Boğazlar savaş zamanında bile bütün devletlerin gemilerine açık bulundurulacak ve kendisine mahsus bayrağı ve bütçesi olan bir komisyon tarafından kontrol edilecektir.

etki yaratması

D) Meclis tarafından onaylanmamış olması

3. Azınlıklar her derecede okul açabileceklerdir. 4. Osmanlı ordusu on beş bini jandarma olmak şartıyla 50.700 kişiden ibaret olacak ve topları bulunmayacaktır.

4. • Azınlıkların hakları, komşu ülkelerdeki Müslümanların da aynı haklardan yararlanmaları şartıyla kabul edilecek ve sağlanacaktır.

Verilen maddelerden yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Osmanlı Devleti’nin egemenlik haklarını kısıtla-

• Siyasi, adli, mali gelişmemize engel olan kapitülasyonlar kaldırılmalıdır.

B) Osmanlı Devleti’nin güvenliği sağlanmıştır.

• Batı Trakya’nın hukuki durumu halkın vereceği oylarla belirlenmelidir.

mıştır.

C) Boğazlar, Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmıştır.

Misakımillî’nin bu kararları dikkate alınarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

D) Azınlıklar aracılığıyla Osmanlı Devleti’nin iç iş-

lerine karışmak amaçlanmıştır.

A) Uluslararası eşitlik prensibi benimsenmiştir. B) Tam bağımsızlık ilkesi kabul edilmiştir. C) Ulusların kendi geleceğine karar verme hakkı-

nın olduğu vurgulanmıştır.

D) Temsil Heyeti, İstanbul Hükûmetince tanınmıştır.

360

Test - 8

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

5.

Hıyanet-i Askeriye Kanunu İttihat ve Terakki Hükûmeti tarafından Birinci Dünya Savaşı sırasında çıkarılmıştır.

Hıyanet-i Vataniye Kanunu Büyük Millet Meclisi tarafından Millî Mücadele sırasında çıkarılmıştır.

Şemada görülen her iki kanunun ortak noktası aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Henüz otoritesi ve meşrutiyeti tartışmalı olan TBMM’ye yönelik isyanların engellenmesi B) Birinci Dünya Savaşı sırasında art arda yaşanan yenilgilerin engellenebilmesi C) Askerlerin politikayla uğraşması ile askerî iş ve işlemlerin bağdaştırılamaz olması D) Asker kaçakları, bozguncu, casus ve firarilerden kurulu çetelerin önlenebilmesi

6. Mustafa Kemal’in TBMM’ye verdiği önergede

8. “Millî ve ekonomik gelişmemizi sağlamak için siyasi,

A) Geçici olmak kaydıyla bir hükûmet başkanı tanı-

Misakımillî’de yer alan bu kararla aşağıdakilerden hangisine karşı çıkılmıştır?

yer alan aşağıdaki maddelerden hangisi, Meclisin sürekliliği ilkesi ile doğrudan ilgilidir?

adli ve mali gelişmemize engel olan sınırlandırmalar kaldırılmalıdır.”

mak veya padişah vekili atamak doğru değildir.

B) Hükûmet kurmak zorunludur.

B) Boğazların ticarete açılmasına

D) Meclisten seçilecek bir heyet, hükûmet işlerini

yürütecektir.

C) Osmanlı borçlarının ödenmesine D) Kapitülasyonlara

9. TBMM’ye karşı çıkan Çerkez Ethem İsyanı’nın bas-

7. TBMM açıldıktan sonra Anadolu’nun değişik yerle-

tırılmasıyla orduda emir – komuta zinciri tam anlamıyla sağlanmış ve “düzenli ordu” tartışması son bulmuştur. Düzenli ordu birliklerinin I. İnönü Savaşı’nda Yunanları yenilgiye uğratması düzenli orduya katılımı artırmıştır.

rinde İstanbul Hükûmeti ve İtilaf Devletleri’nin kışkırtmaları sonucunda birçok ayaklanma çıkmıştır. TBMM, bu ayaklanmaları bastırmak için Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu çıkarmış, üyeleri milletvekillerinden seçilen İstiklal Mahkemelerini kurarak isyancıları cezalandırmıştır.

Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kuvayımilliye’nin etkisi giderek azalmıştır.

A) TBMM güçler birliği sistemini uygulamıştır.

B) Düzenli ordunun prestiji artmıştır.

B) Çıkan isyanları bastırmakta zorlanan TBMM,

C) Düzenli ordunun kurulmasından sonra Meclis açılmıştır.

dış ülkelerden yardım almıştır.

C) TBMM otoritesini korumaya çalışmıştır.

D) Yunan ordusu Birinci İnönü Savaşı’nda yenilmiştir.

D) İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletleri TBMM’ye

karşı aynı tutumu sergilemişlerdir.

361

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

A) Azınlıkların Türk vatandaşı sayılmasına

C) TBMM’nin başkanı hükûmetin de başkanıdır.

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 1.

Test - 9

Afyonkarahisar Mebusu Nebil Efendi

“Boşuna yorulmuşlar. Türkiye yok diyeydiler, daha iyi ederlerdi.” “…Bu millet hiçbir zaman esir yaşamayacaktır. O; kuvvetini Allah’ından, tarihin muazzam kuvvetinden almıştır ve o kuvvet dünyada bir Türk namı kalıncaya kadar kendisini gösterecek ve hiçbir zaman istiklalinden vazgeçmeyecektir.”

Erzurum Mebusu Necati Bey

“Biz, hâkimiyetimize, istiklalimize, şerefimize aykırı olan böyle bir barışı bir an için kabul edeceklerden değiliz. Bu uğurda her türlü fedakârlığı kabul ettik ve hiçbir şeyden çekinmeyeceğiz.”

Konya Mebusu Refik Bey

“Ey Avrupa! Ey İngiltere! Senin ortaya koyduğun esası kabul etmeyecek bir Türk ve bir İslamiyet vardır.”

Saruhan (Manisa) Mebusu Mustafa Necati Bey

“Şu harbin ortaya çıkardığı birçok durumla vaziyeti anladık. Ona göre size yardım edeceğiz.’’

Trabzon Mebusu Ali Şükrü Bey

Büyük Millet Meclisi’nin oturumlarından alınmış ifadelerde mebusların kesinlikle kabul etmediklerine dair şiddetli eleştirilerde bulundukları olay aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Sevr Barış Antlaşması

B) Mondros Ateşkes Antlaşması

C) Hıyanet-i Vataniye Kanunu

D) Paris Barış Konferansı

2. İtilaf Devletleri Anadolu’da yapacakları işgalleri

4. • Yasama ve yürütme yetkileri TBMM’ye aittir.

Mondros Ateşkes Antlaşmasının 7. ve 24. maddelerine dayandırmışlardır. Antlaşmanın 24. maddesine göre “Erzurum, Van, Elâzığ, Diyarbakır, Sivas ve Bitlis’te herhangi bir karışıklık çıkarsa buralar işgal edilecektir.”

• Geçici bile olsa bir hükûmet başkanı veya padişah vekili kabul edilemez. • TBMM’nin üzerinde hiçbir güç yoktur. I. TBMM’de alınan bu kararlara göre,

İtilaf Devletleri'nin antlaşmaya böyle bir maddeyi koydurmalarının amacı aşağıdakilerden hangisidir?

I. Güçler birliği ilkesi benimsenmiştir.

A) Kapitülasyonların devamını sağlamak

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

II. Padişah ve halifenin gücü yok sayılmıştır. III. Millet egemenliği benimsenmiştir.

B) Silahlı direnişe engel olmak C) Bu bölgede Ermeni Devletinin kurulmasını sağ-

lamak

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) II ve III

D) I, II ve III

D) Zor durumda olan Rusya’ya yardım etmek

5. Mustafa Kemal, Osmanlı Mebusan Meclisinin acilen

3. Misakımillî’de kapitülasyonların kesinlikle kaldırıl-

toplanmasını istemiştir.

ması gerektiğine karar verilmiştir.

Mustafa Kemal bu istekle;

Bu kararla, aşağıdakilerden hangisi amaçlanmıştır?

I. ulusal egemenliği gerçekleştirmek, II. İstanbul Hükûmetinin denetlenmesini sağlamak,

A) Ulusal egemenlik

III. Anadolu’da işgalleri geciktirmek

B) Ulusal bağımsızlık

durumlarından hangilerini amaçlamıştır?

C) Mandater yönetim D) Halifeliğin kaldırılması

362

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

D) II ve III

Test - 9

Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

6. Sevr Antlaşması'na göre; •

Rumeli sınırımız, aşağı yukarı İstanbul vilayetinin sınırı tayin olunuyordu.



Batı Anadolu, Yunanlılara verilecekti.



Güney sınırımız, Mardin, Urfa, Gaziantep, Amanos Dağları ve Osmaniye'nin kuzeyinden geçmekte ve bu sınırın güneyini Fransa'ya bırakmaktaydı.



Doğuda Beyazıt, Van, Muş, Bitlis ve Erzincan'ı içine alan bir Ermeni devleti kurulacaktı.

Verilen maddelerden yola çıkarak; I. İstanbul Hükûmeti'nin bu antlaşmayı imzalaması halkın, İstanbul Hükûmeti'ne olan ümidini tamamen kaybetmesine neden olmuştur. II. Antlaşma halkın, Osmanlı Devleti'ne bırakılan topraklara göç etmesine neden olmuştur. III. Osmanlı Devleti'ne bırakılan topraklarda tam bağımsızlık sağlanmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? B) Yalnız III

C) I ve II

7. Türk milleti halkı, Müdafaa-i Hukuk cemiyetleri ve

D) I, II ve III

9. Sevr Antlaşması Hükmü

Kuvayımilliye şeklinde örgütlenerek işgallere karşı tedbirler almış, kendilerinden kat kat üstün güçlerle mücadele etmekten çekinmemiştir.

İlgili Olduğu Alan

Boğazlar bölgesi, ayrı bir bayrağı ve bütçesi olan uluslararası bir komisyonun denetimine bırakılacaktır.

Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?

Gayrimüslimlere çok geniş haklar verilirken Hükûmet, bu konuda sürekli olarak denetlenecektir.

A) Bağımsızlığa olan inanç ve kararlılığın B) İstanbul Hükûmetinin halkı örgütlemesinin

I Siyasi II Ekonomik

Osmanlı ordusu jandarma kuvveti de dâhil olmak üzere 50700'ü geçmeyecek, zorunlu askerlik kaldırılacaktır.

C) Birinci Dünya Savaşı’ndaki yenilgilerin D) Eğitim düzeyinin yüksekliğinin

Müttefik devletler kapitülasyonlardan yararlanacak ve Osmanlı Devleti savaştan zarar görenlere tazminat ödeyecektir.

8. Mondros Ateşkes Anlaşması’yla başlayan işgaller-

III Askerî

IV Hukuki

den cesaret alan azınlıkların, Türk köylerine baskınlar düzenleyerek vahşete varan katliamlara giriştikleri görülmüştür.

Yukarıdaki tabloda Sevr Antlaşması’nın bazı hükümleri ve hangi alan ile ilgili oldukları eşleştirilmiştir.

Azınlıkların böyle hareket etmelerinin nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

Bu eşleştirmenin doğru olabilmesi için numaralandırılmış alanlardan hangileri yer değiştirmelidir?

A) Anadolu’daki bütün azınlıkları birleştirmek B) Türkleri göçe zorlamak C) Bulundukları bölgelerde devlet kurmak D) İtilaf Devletleri’nin işgallerini yaygınlaştırmak

363

A) I ve II

B) II ve III

C) II ve IV

D) III ve IV

T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

A) Yalnız I

Test - 1

FRIENDSHIP UNIT 1 1.

Nehir: Dear Mert, I am really busy, but I can’t refuse it. I will meet you in front of Lily Cafe.

Kaan: Dear Mert, Thanks for inviting me. I’d love to but I can’t. I will be in Istanbul for the weekend.

Melis: Dear Mert, What time should I be there? Please text me.

Can: Dear Mert, That’s a great idea but I can’t come. I will take care of my baby sister.

According to the mails above, which of the following is true? A) Nehir can’t join the party. B) Can won’t come to the party. C) Kaan will come to the party. D) Melis has another plan for the weekend.

2. The chart below shows the results of a study on

3.

favorite type of weekend activities of 100 teenagers. 30

I never tell lies.

WEEKEND ACTIVITIES I always say ‘please’.

25 25

20 15 20

I keep my friends’ secrets.

18

20

10

17

I love extreme sports.

5

I buy presents for my friends.

0 Exhibition Concert Book fair

Play

Party

Which of the following adjectives IS NOT suitable for Paul’s personality?

Which of the following is CORRECT according to the information above?

A) adventurous

A) Most of the students like plays.

B) honest

B) Having a party is the most popular activity.

C) kind

C) Exhibitions are not very popular.

D) laid-back

D) Book fairs are the most popular places.

416

Test - 1

Friendship

4. Eren: Hi, everyone. Are you doing anything at the weekend? I have a great plan. We are going to a theatre play. Would you like to come?

Steven: I’m sorry, but I can’t. I will go on a picnic with my family. Margaret: I’d love to, but I am going to study for my English test. İsmail: That would be great but I will join a bowling tournament. Which of the following activities IS NOT stated as an excuse? B)

C)

5.

D)

6.

Hande: Hello, everyone. Are you free on Wednesday? Would you like to try the new Italian restaurant in the town?

Dear Lily, We are having a family reunion party on Sunday. It is going to be amazing. You will like the atmosphere. I’m expecting all of you to join this event. Take care. See you. Mark Hi Mark, Thanks for inviting me. I’d love to come, but I can’t. I have to care with my little sister. I’m really sorry. I hope we can meet another time. Cheers, Lily

Amy: Sure, it sounds good. I will be there. Karen: I am busy but I can’t refuse it. Because I love Italian cuisine. Jason: That sounds great. When will we meet?

Why does Lily refuse the invitation? A) She must study for her homework.

Suzan: I’m sorry but I can’t. My brother has a birthday party.

B) She will meet her classmates C) She isn’t interested in parties. D) She needs to look after her sister.

Which of the following is CORRECT according to the dialogue given above? A) Amy has an excuse. B) Karen accepts the invitation. C) Jason refuses the invitation. D) Suzan will come to the new restaurant.

417

İNGİLİZCE

A)

Friendship 1.

Test - 2

Ali thinks a best friend should be honest and caring. He also thinks that best friends should spend time together, have lots of things in common and share many things. Zeynep has a lot of friends, but she doesn’t share a lot of things with them. Matt likes sharing his time with his friends and he is a very tactful person. Lisa is a true friend. She always keeps her friends’ secrets and never tells anyone. Thomas never argues with his friends. He thinks friends are very important.

According to the text above, who CANNOT be Ali’s best friend? A) Zeynep

2.

B) Matt

C) Lisa

D) Thomas

3. Jam: ---- ?

Hi, everyone. I am organizing a suprise birthday party for Nancy. Would you like to join us?

Zehra: No, not at all. Why do you ask? Jam: Well, shall we go to cinema to see the new film? Which of the following completes the dialogue?

Ela

A) Why don’t we watch a romance

I’d like to come but I can’t accept the invitation. I will prepare a birthday party for my brother.

B) Do you like exhibitions C) Are you doing anything on Saturday George

D) Do you like eating out

I’m really busy, but I can’t refuse your invitation. I don’t want to miss the fun.

4. George: Are you doing anything on Friday night?

John

Would you like to meet me for a drink? Bahar: ----.

That sounds good. When is the party?

Which of the following CANNOT be Bahar’s response? Merve

A) That would be great. I need to buy some new jeans.

Who refuses the invitation with an excuse? A) Ela

B) George

C) John

D) Merve

B) I’m sorry, but I can’t. I am visiting my aunt. She is in hospital. C) I’d love to, but I am studying for my Maths exam. D) Yeah, that would be awesome. Can we meet in front of cafe?

418

Test - 2

Friendship

5.

7.

Busra: Hello, everyone. Shall we go shopping at the weekend?

JOIN US FOR CHESS TOURNAMENT Venue: GREAT WHITE HALL Dallington High School It’s between 10:00- 17:00 For more information call Mr. Jackson : 568 356 8787

Landon: Sure, it sounds good. I would love to.

Which of the following DOES NOT have an answer in the invitation?

Ahmed: I am busy but I can’t refuse it.

A) When does the event start?

Philip: That sounds great. When will we meet?

C) How can we learn more about the event?

B) Where is the event? D) How much do we pay?

A) Landon

B) Ahmed

C) Philip

D) Emily

6.

8.

Thursday Friday 10 am-6 pm 1 pm-8 pm going on a picnic

tennis course

Saturday 2 pm-7 pm

Sunday 4 pm-6 pm

taking care of baby sister

bowling tournament

Eren: Do you have any plans for Saturday? Would you like to go to cinema with us? Julie: Yes, I do. What time will you meet? Eren: At 5 pm. Julie: ----. Which of the conversation?

Which of the following DOES NOT have an answer in the invitation?

following

completes

the

A) That sounds great, I will be there

A) Where is the party?

B) I’d love to, but I will join to a bowling tournament

B) How can we learn more about the party?

C) I am sorry but I can’t. I will take care of my sister

C) What time will we meet?

D) That is a great idea, I will come with you

D) How much do we pay?

419

İNGİLİZCE

Who refuses the invitation?

www.sinavyayin.com

Emily: I’d love to, but I am going on picnic with my classmates.

Test - 1

TEEN LIFE UNIT 2 1. The pie chart below shows favorite daily activities of Russian teenagers. play instruments

read books

40%

15% 20%

cook dinner

25%

do exercise

Favorite daily activities

We understand from the pie chart that Russian teenagers ----.

2.

A) dislike cooking dinner

B) prefer reading books to doing exercise

C) don’t like doing exercises

D) play instruments more than cooking

PREFERENCES OF MUSIC TYPES

Boys

%70 %50

%45 %30

Pop

%25

Jazz

3. Lily: Hello Nathalie. ----?

Girls

Nathalie: At half past seven. I have breakfast before I leave home. %60

Lily: ----?

%50

Nathalie: My lesson starts at 8:30.

%30

Rap

Lily: ----?

Rock

Nathalie: I usually have activities and courses.

According to the chart above, which of the following is true?

Which of the following questions DOES NOT Lily ask?

A) Girls prefer jazz music more than boys.

A) What time does your school start?

B) Boys prefer pop music to rap music.

B) How do you go to school?

C) Girls prefer rock music more than boys.

C) What do you do after school?

D) Boys love rock music more than girls.

D) What time do you get up on weekdays?

420

Test - 1

Teen Life

4. The chart below shows teenagers’ favorite activities.

Answer the questions (6 - 7) according to the passage.

45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 shopping studying drawing together

Hi. I’m Abigail. I am sixteen years old and my home is in San Diego, California. My friends think that I am a hardworking student. They are right because I always get high marks at school. I want to study medicine at university. I want to be a good doctor in the future. I get on well with funny people. My best friend is a very funny girl. She is good at making jokes and I always laugh at her jokes. I am interested in books and I spend a lot of time on reading. I am crazy about music. I like listening and singing rap songs.

playing cooking chess

Activities

According to the chart above, which of the following is WRONG? A) Most teenagers prefer shopping to drawing.

6. Abigail gets high marks at school because ----.

B) Most of the teenagers prefer studing together. C) Teenagers prefer cooking to playing chess.

5. Mert likes drawing, listening to music and playing chess. He dislikes exercising and shopping.

Which picture shows an activity that Mert enjoys? A)



A) she is studying medicine www.sinavyayin.com

D) 20 % of teenagers prefer shopping.

B) she is a hardworking student C) she spends a lot of time on reading D) she likes listening to rap music

7. According to the passage, which one is WRONG?

A) Abigail is good at making jokes. B) Abigail is crazy about music. C) Abigail wants to be a doctor in the future.

B)



D) Abigail is interested in reading.

C)

İNGİLİZCE

8.

D)

According to the picture, which one is TRUE? A) I like going shopping with my friends. B) I like spending time with my friends. C) I don’t like being with my friends. D) I don’t like going to the cinema with my friends.

421

Teen Life

Test - 2

1. The chart below shows students’ favorite book types. Boys

BOOK TYPES

Girls

%70 %50

%50

%40 %25

%30

%25

fantasy

%20

travel

science fiction

detective

According to the chart above, which of the following is true? A) Girls prefer travel books more than boys.

B) Boys prefer science fiction more than girls.

C) Girls prefer detective books more than boys.

D) Boys love fantasy books more than girls.

2. Emma: I prefer Indian music because it’s harmonic.

4. Julia: I am organizing a meeting with old friends. Would you like to join?

Alican: I dislike jazz music. It’s unbearable.

Hakan: That would be great but I need to take my sister to swimming course.

Ayça: I am fond of pop music, it’s terrific. Tom: Classical music is impressive so I prefer it.

Julia: ----?

Which of the following is TRUE according to the conversation?

Hakan: Twice a week. Julia: ----?

A) Ayça dislikes pop music.

Hakan: At three p.m.

B) Emma thinks Indian music is unbearable.

Julia: ----?

C) Alican prefers jazz music.

Hakan: Yes. She loves it.

D) Tom thinks classical music is good.

3.

Which of the following questions DOES NOT Julia ask? A) How often does she go

Hello! I’m Dave. I prefer joining after school activities. I play chess with my friends on Wednesdays. I meet them at 15:30 after school and we go to chess club together. We sometimes have dinner.

B) What time does she go to course C) What does she do at the weekends D) Does she like swimming

5. Simon is ---- of making models in his free time.

Which question IS NOT answered in the text? A) Who does he play chess with?

Choose the best option to fill in the blank.

B) What does he usually do after school?

A) keen

B) interested

C) crazy

D) fond

C) Where do they go to play chess? D) When does he go home?

422

Test - 2

Teen Life

6.

EQUIPMENT FOR CAMPING • torch • sleeping bag • map • compass • tent

Which of the following is not stated in the list above? A)

B)

C)

D)

Answer the questions (7 - 8) according to the passage.

TAKING A YEAR OUT Eighteen-year-old Sarah Parker is a student, but she isn’t at the university yet. She is taking a “gap year”. She says “I decided not to start my university education after I graduated from high school. I am here in Ghana, Africa, for six months. I am teaching English and Maths to school children. I am also helping to build the school library. I feel happy here because I am not lazy and I feel more responsible. I think I am growing up here.” Taking a gap year is very common in Europe. Lots of teenagers are working at different places

7. What is Sarah doing in Ghana, Africa?

8. Teenagers take a gap year ----.

A) She is on holiday.

A) before they go to high school

B) She is teaching Maths and English.

B) at the university

C) She is studying at a university.

C) after they start a university

D) She is learning foreign languages.

D) before they start a university

423

İNGİLİZCE

before they start their university education. They learn lots of things.

Test - 1

IN THE KITCHEN UNIT 3

1. Ekin and Ethan go out for dinner. Ekin likes eating fish and milky desserts. He also prefers drinking soup as a starter. He likes soups with vegetables. Ethan prefers eating meat.

MENU STARTER

RESTAURANT

SALADS

MAIN DISH

DESSERT

• Lentil Soup

• Tomato Salad

• Pasta

• Pudding

• Chicken Soup

• Avocado Salad

• Pizza

• Ice Cream

• Steak

• Baklava

• Tomato Soup

• Grilled Chicken • Grilled Fish

According to the text, what do they order? A)

RECEIPT

B)

Chicken soup Steak Pasta Ice cream

RECEIPT

C)

Chicken soup Pizza Fish Pudding

Tomato soup Grilled Fish Meatballs Pudding

2. The table shows food preferences of 200 university

D)

RECEIPT Tomato soup Pizza Grilled Chicken Ice cream

3. Belinda: I prefer grilled fish to steamed fish.

students in Istanbul.

Which picture shows the cooking preference of Belinda?

FOOD PREFERENCES

60

RECEIPT

50

A)

B)

C)

D)

40 30 20 10 0

meat

chicken vegetables

pizza

dessert

Which of the following is true according to the table above? A) More than half of the students prefer eating pizza. B) Half of the students like desserts. C) Students like meat more than vegetables. D) Their favorite food is pizza.

424

Test - 1

In The Kitchen

4. Ayşe: Have you heard of Noodles?

(7 - 9) For these questions, choose the best option to fill in the blanks.

Emma: No.----? Ayşe: It belongs to China.

7. A: Don’t put too much ---- It’s not healthy.

Emma: What are the ingredients?

B: You are right.

Ayşe: Minced meat, garlic, onion, tomato, pasta and spice. Which of the following questions completes the dialogue?

A) tasty

B) delicious

C) salt

D) spicy

A) Which cuisine does it belong to B) What are the ingredients C) How do you make it D) What is the recipe

Fatma: First peel the onions and chop them. Then, chop the parsley. Add bread crums and meat. Give shape by your hand and fry them.  Which of the following completes the dialogue?  A) What are the ingredients of meatballs B) How do you cook meatballs

Ali: What do you want for breakfast?

C) How often do you prepare breakfast 

Burak: Can you ---- some eggs?

D) How do you eat pizza

Ali: OK. A) mix

B) boil

C) squeeze

D) heat

6. Matthew: How do you cook meat?  Birsen: ----. Which of the following completes the dialogue?

9. A: Do you like eating Mexican food?

A) I prefer chicken salad B) I like roasted fish  

B: Yes, I do. I like ---- food very much.

C) I always eat it 

A) spicy

B) sour

C) bitter

D) sugar

D) I usually grill it

425

İNGİLİZCE

5. Jacob: ----? 

www.sinavyayin.com

8.

In The Kitchen

Test - 2

Answer questions 1 - 3 according to the recipe below. CHOCOLATE CAKE Ingredients

Process

●● 2 cups of flour

●● Mix flour, sugar, baking powder, cocoa powder and vanilla

●● 2 cups of sugar ●● 2 tsp of baking powder ●● 2/3 cup of cocoa powder ●● 3 eggs

●● Add eggs and oil. ●● Whisk all the ingredients. ●● Pour the mixture into the cake tray. ●● Bake at 200 °C degrees for 45 minutes in an oven.

●● 1 cup of oil ●● 2 tsp of vanilla

1. Which of the following pictures DOES NOT belong to chocolate cake recipe? A)

B)

C)

D)



2. What do you need to do right after you add eggs and oil? A) Mix all the ingredients

B) Bake at 200 °C degrees

C) Add baking powder and vanilin

D) Put the mixture into a mixing bowl

3. Which of the following don’t you need for this recipe? A)

B)

C)

D)

426



Test - 2

In The Kitchen

Answer questions 4 - 5. according to the recipe below.

(7 - 8) For these questions, choose the best option to fill in the blanks.

PIZZA RECIPE 

7. Ayşe: You always cook delicious meals. How do

First, put yeast and sugar in water and wait

you succeed this? Please tell me.

for 3 minutes. Add oil, two cups of flour and

Mathew: OK. If you want to be successful at cooking, it’s ---- .

salt. Mix all the ingredients. Knead for 2-3 minutes. Put the dough in a large bowl and wait about 50 minutes. Chop peppers, some

A) important to follow the correct process

cheese and tomatoes. Next, put dough into a

B) difficult to cook at home

baking tray. After that spread tomato sauce

C) easy to mix each ingredients

and put chopped pepper, sausages and

D) good to be lazy

some corn. Then sprinkle cheddar cheese on the top. Bake at 200° C for 35 minutes. Bon apetit. P.s: For a better pizza use mozzarella cheese.

4. Which question is NOT answered in the recipe? A) How many minutes do we bake it?  B) How much flour do we need to use?  C) When do you eat pizza? D) What can we do for a better taste?

5. What do you need to do after putting cheddar cheese on top?

www.sinavyayin.com

8.

A) Add oil, two cups of flour B) Knead for 2-3 minutes C) Put dough into a baking tray

Jale: It is ---- to eat too much fast food. Tülin: You are right. I think we must eat more fruit and vegetables. A) not healthy

B) not bad

C) not tasty

D) boring

9. Alex: I want to cook some rice. Can you help me?

6. Mashed Potatoes Recipe

III. wash the potatoes. 

Mary: Of course. It’s very easy to make rice. First put some butter in the pan and heat it. ---- Add two glasses of boiled water and some salt. Finally, mix them and wait for twenty minutes. It’s ready.

IV. peel them. 

Alex: OK. It’s not very difficult. Thank you.

I.

It is ready. Enjoy it.

II. mash them. 

V. boil them.

A) Put a glass of rice into the pan.

Number the steps for a correct recipe.

B) Add some baking powder.

A) V - IV - II - III - I

B) III - V - IV - II - I

C) Chop an onion.

C) I - III - II - IV - V

D) III - I - V - II - IV

D) Dice the tomatoes.

427

İNGİLİZCE

D) Bake at 200°C for 35 minutes

Test - 1

ON THE PHONE UNIT 4

1. İsmail and Jamie are talking about mobile phones but they have different ideas. İsmail thinks that they are good while Jamie thinks that they are useless.

Which of the following belongs to Jamie? A)

B)

Smart phones help people connect easily.

C)

With mobile phones, internet connection is easy.

D)

You can call emergency services for rescue.

Mobile phones often disturb the concentration.

2. Teenagers talk about their reasons for mobile

3.

phone usage.

I use it to communicate with my friends. Selman I buy things online on my mobile phone.

I do my homework on my mobile.

--------Old fashioned ways

Latest technology

● smoke signals

● video chats

● messenger birds

● text messages

● telegraph

● make phone calls

● letters

● social media

Which of the following is suitable for the blank?

Ayşe

A) THE WAYS OF COMMUNICATION B) TELEPHONE PROBLEMS C) CUSTOMER SERVICES

Henry I use it to follow people on social media.

D) PROS AND CONS OF SMARTPHONES

Lily Which of the following IS NOT true according to the ideas above?

4. Emma felt suprised when she saw the party table. Find the emoji for the bold word in the sentence above.

A) Selman keeps in touch with his friends. B) Ayşe does her shopping online. C) Henry reads magazines and newspapers.

A)

B)

C)

D)

D) Lily uses social media on her mobilephone.

428

Test - 1

On The Phone

5. You want to speak with your friend but his

9.

mother answers the phone. Your friend isn’t available at the moment. Leave a message for him.

The Cons (Disadvantages) of Mobile Phones ●● disturbing concentration ●● addiction ●● security risks

A) Can you tell him to call me back?

●● health problems

B) It’s a bad line. I can’t hear you.

●● ----

C) Would you like to leave a message? D) Hi, could I speak to her please?

Which of the following IS NOT suitable to complete the list above?

6. Ela was angry when she saw the mess.

A) being expensive

Find the emoji for the bold word in the sentence above.

B) having many applications

A)

B)

D) wasting time

C)

D)

B) to inform about a fire C) to buy something D) to inform about an accident

8.

10.

What do you think about the usage of the smartphones?

Nurdan I think they are useful because they ----.

Jamie

Why do we phone a call center?

Which of the following IS NOT suitable for the blank?

●● ---●● ----

A) are easy ways of keeping touch

●● ----

B) provide fast internet connection

●● ----

C) make our lives easier

Which of the following IS NOT suitable to complete the list above?

D) disturb concentration

A) to change or return a product B) to ask for service C) to keep in touch with friends D) to check or confirm a reservation

429

İNGİLİZCE

A) to inform about a burglary

C) making people unsociable

www.sinavyayin.com

7. Why do we NOT call the emergency numbers?



On The Phone

Test - 2

1. Wait a second. I will take a note. Don’t hang up the phone. I’ll put you through to boss.

Nur

Charles

I think Mary is talking with someone else.

Sorry, Sarah I’ll call you later. Frank Nazlı

Which of the following IS NOT true according to the conversations above? A) Nazlı dials a wrong number. B) Nur gets a memo. C) Charles uses an extension. D) Mary is engaged at the moment.

Answer questions 2 - 3. according to the text below.

A new research shows that teenagers communicate differently. 50 percent of them are fond of using social media to connect with each other. 20 percent of them make video chats to communicate with friends. Also, 25 percent of them prefer making phone calls. 80 percent of them write text messages. However, only 10 percent of teens still write letters to their friends or relatives.

2. Most of the teens prefer ---- for communication.

3. Which of the following IS NOT true according to the text above?

A) video chats

A) Most of the teenagers prefer letters.

B) letters

B) Teenagers use text messages mostly.

C) phone calls

C) Half of the teenagers like social media.

D) text messages

D) Teenagers use video chats more than letters.

430

Test - 2

On The Phone 7. Call center: Fly with us airlines. How can I help you?

For questions 4 - 9 choose the correct option to complete the dialogues.

Customer: I would like to make a reservation from Istanbul to St Petersburg on Saturday. Call center: Single or return?

4. Secretary: Good afternoon. Smith Company. How can I help you? 

Customer: Single ticket please.

Jimmy: Hi! Is Mr. Jenkins at the office now ? 

Call center: Okay. Can I have your name and surname?

Secretary: I’m afraid he isn’t. He’s out of office for lunch. ----?  

Customer: It is Yağız Sever. Call center: ----?

Jimmy: I’m Jimmy Harrison. Mr. Jenkins should come to the Flower Café at 6 o’clock tonight. We have a surprise party for Emmy! 

Customer: It is S-E-V-E-R. A) Can I have your birthday, please

Secretary: Ok. I take it down. Have a nice day.

B) How much does the ticket cost

A) Can you please hang up the phone

C) Can you spell that please

B) Would you like to leave a message

D) How will you pay for it

C) Why don’t you call me later

Mathew: Let me check if she’s in.  ...  She’s at home but she isn’t available now. Erdem: Can she call me back? Matthew: Of course, I will tell her. A) Would you like to leave a message?  B) Who’s calling?  C) Can I take your number, please? 

8. Call center: Hi. How can I help you? Jackson: Can I learn my electricity bill? Call center: Okay. ---- ? Jackson: Jackson Davis. Call center: It’s 75 pounds. Jackson: Thank you so much. Call center: You are welcome. Have a nice day. A) Can I have your full name, please B) Can you spell it, please C) Could you hold the line, please

D) Can I speak to Emily?

D) Can I leave him a message, please

6. Mehmet: Is Mr. Miller at office? Secretary: No, he is not available at the moment. Would you like to leave a message?

9. Call center: Hi. Fast Car Company. How can I help

Mehmet: Can you tell him to call me, please?

you?

Secretary: ----?

William: I would like to buy the new red car. ----?

Mehmet: Can you tell him to call me, please?

Call center: It is 160.000 Turkish liras.

Secretary: Of course.

A) Can you say it slowly, please

A) It’s a bad line. Could you repeat that, please

B) How much does that car cost

B) Could you hold the line, please

C) What color is that car

C) Could you tell him to call me back today

D) Can you call the manager, please

D) Would you like to leave a message

431

İNGİLİZCE

5. Erdem: Hello! ---- ? 

www.sinavyayin.com

D) Could I take your name  

Test - 1

KADER İNANCI 1. ÜNİTE 1.

Kaderle İlgili Kavramlar 















Yukarıdaki şemada “?” ile belirtilen yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Tevekkül

2.

B) İnfak

C) Başarısızlık

4. Hz. Ömer (r.a.) kendisinin, veba salgını yüzünden

“Allah’ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli olsaydın, onlar senin etrafından dağılıp giderlerdi. Artık sen onları affet. Onlar için Allah’tan bağışlama dile. İş konusunda onlarla müşavere et. Bir kere de karar verip azmettin mi, artık Allah’a dayanıp güven. Şüphesiz Allah, kendine dayanıp güvenenleri sever.”

Şam’a girmeyip geri dönmesini, Allah’ın (c.c.) takdirinden kaçış olarak değerlendirenlere; hiçbir fiilin bu kapsamın dışında kalmadığını ve dolayısıyla da bulaşıcı hastalık bulunan bir beldeye girmemenin de Allah’ın (c.c.) takdiri olduğunu söylemiştir. Yukarıda anlatılan olayda aşağıdakilerden hangisi dile getirilmiştir?

(Al-i İmran suresi, 159. ayet)

Bu ayette vurgulanan husus aşağıdakilerden hangisidir? A) Tevekkül

B) Haset

C) Kader

D) Rıza

D) Ömür

A) Kısmet

B) Kaza

C) Nasip

D) Kader

5. “Bir toplum, kendilerindeki özellikleri değiştirinceye kadar, Allah onlarda bulunanı değiştirmez.”

(Râ’d suresi, 11. ayet)

3. Özgürlük, insanın kendi iradesine dayanarak karar

“Başınıza gelen musibet, kendi ellerinizle işledikleriniz yüzündendir.”

vermesi ve bu doğrultuda davranmasıdır. Sorumluluk ise bu davranışların sonuçlarını üstlenmesidir. İnsan, iradesi ve aklı sebebiyle yaptığı tercihlerden sorumludur.

(Şûra suresi, 30. ayet)

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Bu ayetlerin verdiği mesaj ile aşağıdaki atasözlerinden hangisi uyumlu değildir?

A) İnsan, akıllı ve irade sahibi bir varlıktır.

A) Ne doğrarsan aşına, o çıkar kaşığına.

B) İnsan, tercih ettiği davranışlardan sorumludur.

B) Ne ekersen, onu biçersin.

C) Sorumluluk, ödül veya ceza gerektirir.

C) Kişinin kınadığı başına gelmeden ölmez.

D) İnsan, kötülükleri özgür iradesiyle yapmaz.

D) Rüzgâr eken, fırtına biçer.

464

Test - 1 6.

Kader İnancı

S

Ü

N

N

E

T

U

L

L

A

H

E V E K K

K A

Z

A

Ü

D

L

E R

Verilen bulmacada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Bir işin gerekli şartlarını yerine getirdikten sonra, işin sonucunu Allah’a bırakmak, Allah’a dayanıp güvenmek demek olan kavrama ne ad verilir? B) Allah’ın sonsuz ilmi ve kudretiyle evrende olmuş ve olacak olan her şeyi takdir etmesine ve takdir edilen şeyin zamanı ve yeri geldiğinde Allah tarafından yaratılmasına ne ad verilir? C) Allah tarafından insana verilen sınırlı özgürlük ve insanın tercih etme kabiliyetine ne denir? D) Allah’ın evrendeki uyumu sağlamak için koyduğu yasalara ne denir?

8.

Madde ve enerjinin oluşumu, yapısı, hareketi,

Akıl

değişimi ve maddeler arası ilişkilerle ilgili yasalardır. Allah’ın (c.c.) koyduğu bu yasalar evrenseldir. Deney, gözlem ve araştırmalar

Özgür irade

sonucu insanlar tarafından tespit edilir Yağmurun yağması, gece ve gündüzün birbirini takip etmesi, ısınan suyun buharlaşması gibi olaylar

Rızık

Allah’ın (c.c.) koyduğu bu tip yasaların bir sonucudur. Güneş’in, Ay’ın ve Dünya’nın birbirlerine olan mesafeleri,

kendi

yörüngelerinde

Peygamber

hareket

etmeleri, aralarındaki çekim kuvveti Allah’ın göstergesidir. Yukarıda hakkında bilgi verilen yasalar, Yüce Allah’ın (c.c.) evrende koyduğu yasalardan hangisidir ? B) Fiziksel yasalar

C) Kimyasal yasalar

D) Biyolojik yasalar

“Şüphesiz biz insana doğru yolu gösterdik. İster şükredici olsun, ister nankör.” (İnsan suresi, 3. ayet) “Ey inananlar! Andolsun ki sizin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah’ı çok anan kimseler için Resûlullah en güzel örnektir.” (Ahzab suresi, 21. ayet)

Solda verilen kavramlarla sağ tarafta verilen ayetler eşleştirildiğinde hangi kavram boşta kalır?

(c.c.) koyduğu değişmez evrensel yasaların

A) Toplumsal yasalar

“Düşünesiniz diye Allah (c.c.) size ayetlerini böyle açıklamaktadır.” (Bakara suresi, 242. ayet)

465

A) Rızık

B) Özgür irade

C) Akıl

D) Peygamber

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

7.

Kader İnancı 1.

SURİYE

LÜBNAN

AKDENİZ

FİLİSTİN

Test - 2 Yakup (a.s.) peygamberin soyundan gelenlere İsrailoğulları denir. Onlar Hz. Yusuf’tan (a.s.) sonra Mısır’a yerleşip burada gittikçe çoğaldılar. Onları yöneten Firavun, İsrailoğullarına haksızlık edip on-

ÜRDÜN

ları köle gibi çalıştırıyordu. Firavun, bir gece rüyasında bir ateşin tahtını yerle bir ettiğini gördü. Bu rüya, İsrailoğullarından doğacak bir erkek çocuğun

MISIR

S. ARABİSTAN

Firavun’u tahtından indireceği şeklinde yorumlandı. Bunun üzerine, o yıl İsrailoğullarından doğan bütün erkek çocuklar, Firavun’un emriyle öldürülmeye



başlandı. Ancak biri hariç. O çocuk, öldürülemediği

niz de zıl

gibi bizzat Firavun’un sarayında büyüyüp yetişmeye başladı.

Firavun’u tahtından eden bu çocuk aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

2.

B) Hz. Süleyman (a.s.)

C) Hz. Musa (a.s.)

D) Hz. İsa (a.s.)

www.sinavyayin.com

A) Hz. Davud (a.s.)

ÂYETE’L-KÜRSÎ

Ayet el-Kürsî, Bakara suresinin 255. ayetidir. Yüce Allah’ın eşsiz sıfatlarını ve gücünü anlatır. Yüce Allah Ayet el-Kürsî’de İslam inancının temel hususlarını bize özet bir şekilde bildirmiştir. Bu ayette Allah’ın (c.) birliği vurgulanarak İslam’ın en temel ilkesi olan “tevhid” üzerinde durulmuştur. Kainattaki bütün olayların O’nun ilmi, iradesi ve kudretiyle gerçekleştiğine değinilmiştir. Göklerde ve yerde ne varsa O’nun olduğu, O’nu ne bir yorgunluk ne de uyku tutmayacağı, her şeyi bildiği, kudretinin sonsuz olduğu vurgulanmıştır.

Allah (c.c) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi Ayet el-Kürsî’de geçen özelliklerinden biri değildir? A) Allah (c.c.) birdir, O’ndan başka ilah yoktur. B) O, sonsuz merhamet sahibi ve affedicidir. C) O’nu ne uyku tutar ne de en ufak bir yorgunluk. D) Her şeyi bilir, gücünün bir sınırı yoktur.

3. İrade, bir şeyi yapıp yapmamaya karar verme gücüdür. Allah’ın (c.c) iradesi sonsuz ve sınırsız iken insanın iradesi sınırlıdır.

Allah’ın (c.c) sonsuz ve sınırsız olan iradesini ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Külli irade

B) Cüzi irade

C) Tevhid

466

D) Takdir

Test - 2

Kader İnancı

1

4.

3 2



4



5 ANAHTAR SÖZCÜK

6

● ■



1 2 3 4 5 6







Dileme, tercih etme, karar verme ve bunlar için gerekli güç ve yeteneğe sahip olmadır. Allah’ın sonsuz ilmi ve kudretiyle ezelde, evrende olmuş ve olacak olan her şeyi takdir etmesidir. Allah’a dayanıp güvenmek ve işlerin sonucunu Allah’a bırakmak demektir. Allah’ın takdir ettiği ömrün bittiği, hayatın sona erdiği andır. Ezelde bilinen ve takdir edilen şeyin, zamanı ve yeri geldiğinde Allah tarafından yaratılmasıdır. İnsanın ve diğer canlıların doğumundan ölümüne kadar geçen zaman dilimidir.

Yukarıda verilen bulmaca çözüldüğünde anahtar kelime kutusuna aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

C)

A

D

E

T

A

Z

İ

M

B)

D)

A

Y

E

T

A

L

E

M

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

A)

467

Kader İnancı 1.

Test - 3

I

II

Kur'anda bu yasalar, geçmiş ümmetlerin başından geçen olaylarla anlatılır.

Madde ve enerjinin oluşumu, hareketi, değişimi ve maddeler arası ilişkilerle ilgili yasalardır.

İnsanlar arasında adalet ve eşitlik bu yasayla sağlanır.

Deney ve gözlem sonucu tespit edilir.

Atalarımız bu yasalara uygun yaşayarak büyük bir medeniyet kurmuştur.

Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi, ısınan suyun buharlaşması bu yasalara örnektir.

III Canlıların doğması, gelişmesi ve üre mesi gibi olaylar bu yasalar kapsamındadır. Allah'ın (c.c.) kuşlara uçabilmeleri için kanat, balıklara solunum yapabilmeleri için solungaç vermesi, hayvanların beslenme türlerine göre çene yapılarının farklı olması bu yasalar çerçevesinde gerçekleşir.

Yukarıda verilen bilgiler sırasıyla evrendeki hangi yasalara aittir? I

II

III

A)

Fiziksel

Toplumsal

Biyolojik

B)

Sünnetullah

Biyolojik

Hukuksal

C)

Toplumsal

Fiziksel

Biyolojik

D)

Hukuksal

Toplumsal

Fiziksel

468

Test - 3

Kader İnancı

2. Aşağıdaki tabloda kaderle ilgili bazı kavramlar hakkında bilgi verilmiştir. 8-C sınıfı öğrencilerinden Beyzanur doğru verilen bilgilerin karşısına “D”, yanlış verilen bilgilerin karşısına “Y” yazmıştır.

D

Y

Allah’ın (c.c.) evrendeki düzeni sağlamak için koyduğu yasalara âdetullah da denir.

Y

Canlıların doğması, gelişmesi ve üremesi gibi olaylar fiziksel yasalar kapsamındadır.

D

Yüce Allah’ın (c.c.) takdiriyle gerçekleşen iradeye cüz-i irade denir.

Y

İnsanın ve diğer canlıların doğumundan ölümüne kadar geçen zaman dilimine ömür denir.

D

Allah’ın (c.c.) Rezzak ismi izzet, şeref ve hükümranlık kapsamında en yüce, aşkın olan anlamlarına gelir.

Y

Beyzanur yapmış olduğu bu etkinlik sonucunda doğru cevap için 10 puan, yanlış cevap için ise –5 puan alacaktır. Buna göre Beyzanur bu etkinlikten toplam kaç puan almıştır? B) 40

C) 30

3. “Kaza geliyorum demez.” atasözü “tevekkül” inancı

D) 20

4. Allah, insana özgürce hareket edebileceği geniş bir

açısından değerlendirildiğinde,

alan açmış ve onu özgürlüğü oranında da sorumlu tutmuştur.

I. Tedbir almak kazayı engellemeyeceğinden, pasif bekleyiş daha zahmetsizdir.

Buna göre,

II. Önceden bazı tedbirler alınmalı, ansızın ortaya çıkacak kazaya karşı hazırlık yapılmalıdır.

I. İnsan, baskı altındayken özgürlüğü kısıtlanır.

III. Can veya mal kaybına sebep olan kötü olayın ne zaman olacağını kestirmek mümkün değildir.

II. İnsana iyiliği ve kötülüğü yapabilme gücü ve imkânı veren Allah’tır. Fakat iyi ya da kötü olanı özgür iradesiyle seçen insandır.

yargılarından hangileri savunulamaz?

III. İnsan, özgürlüğünü doğru yönde kullanmalıdır.

A) Yalnız I

B) Yalnız II

yargılarından hangileri söylenebilir?

C) Yalnız III

D) I ve II

A) Yalnız I

B) I ve II

C) II ve III

D) I, II ve III

469

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

A) 50

Kader İnancı

Test - 4

1. “İnsanoğlu kıyamet günü beş şeyden hesaba çekilmedikçe bir tarafa hareket etmeyecektir.” (Hadis-i Şerif) Ömrünü nerede ve nasıl

Gençliğini nerede ve nasıl

harcadığından

geçirdiğinden

Bildikleriyle amel edip

Malını nereden

etmediğinden

kazandığından

Malını nereye harcadığından Bu hadis-i şeriften aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) İnsan yapıp ettiklerinden sorumludur. B) Helalinden çalışıp kazanmak dinimizin emridir. C) Hayatın en önemli dönemi gençlik çağıdır. D) Allah’ın vermiş olduğu ömrü iyi değerlendirmek gerekir.

3.

2. Allah’ın insanı rızıklandırması; öz itibariyle insanın yeryüzünde yaşamasını sağlayacak olan bütün rızıkları orada yaratması, hazırlamasıdır. Yukarıda verilen bilgiyi, aşağıdaki ayet meallerinden hangisi desteklemez? A) “İşledikleri her şey ise kitaplarda kayıtlıdır. Küçük, büyük her şey satır satır yazılmıştır.” (Kamer suresi, 52-53. ayet)

İnsan akıllı bir varlık olarak yaşadığı dünyayı gözlemlediğinde, dünyanın yaşam için uygun yaratıldığını, varlıkların dengeli ve uyumlu bir bütün oluşturduğunu ve hayatın belirli kurallar içerisinde devam ettiğini görecektir.

Öğretmen Mehmet Bey, bu bilgiler çerçevesinde öğrencilerden bir çıkarımda bulunmalarını istemiştir.

B) “Rabbinin rahmetini onlar mı bölüştürüyorlar? Dünya hayatında onların geçimliklerini aralarında biz paylaştırdık. Birbirlerine iş gördürmeleri için, (çeşitli alanlarda) kimini kimine, derece derece üstün kıldık. Rabbinin rahmeti, onların biriktirdikleri (dünyalık) şeylerden daha hayırlıdır.” (Zuhruf suresi, 32. ayet)

Buna göre hangi öğrencinin çıkarımı bu bilgilerle çelişir? A) Gamze: Her şey bir ölçüye göre yaratılmıştır. B) Kemal: Varlıklar tesadüf sonucu oluşmuştur. C) Ahmet: Canlıların yaşamında denge vardır.

C) “Ben, onlardan bir rızık istemiyorum. Bana yedirmelerini de istemiyorum. Şüphesiz Allah rızık verendir, güçlüdür, çok kuvvetlidir.” (Zariyat suresi, 57-58. ayet)

D) Serpil: Allah her şeyi yerli yerince yaratmıştır.

D) “O, size ayetlerini gösteren, sizin için gökten bir rızık indirendir. Ancak O’na yönelen, düşünüp ibret alır.” (Mümin suresi, 13. ayet)

470

Test - 4

Kader İnancı

4. Aşağıdaki şemada Ayet el-Kürsî’nin okunuşu verilmiştir.

10

ve hüvel aliyyül azim.

Allâhü lâ ilâhe illâ hüvel hayyül kayyûm,

1

lâ te'huzühu sinetün velâ nevm,

2 lehu mâ fissemâvâti ve ma fil'ard,

9 men zellezi yeşfeu indehu illâ bi'iznih,

Ayet el-Kürsi

8 vesia kürsiyyühüssemâvâti vel'ard,

3 velâ yeûdühû hıfzuhümâ

4 7 illâ bima şâe

6

velâ yü-hîtûne bi'şey'in min ilmihî

ya'lemü mâ beyne eydiyhim vemâ halfehüm,

5

Yukarıdaki sıralamadaki hata hangi numaraların yer değiştirilmesiyle düzeltilmiş olur? B) 2 - 7

C) 3 - 8

5. “İnsan için ancak çalıştığı vardır.”

D) 4 - 9

6. Derslerine çok iyi çalışan ve oldukça başarılı so-

nuçlar alan Mustafa, “İstediğin liseye gidebilecek misin?” sorusuna “Allah’ın izniyle” diye cevap veriyordu.

(Necm suresi, 39. ayet) Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yukarıda verilen ayetle anlamca ilişkilendirilemez? A) Zahmetsiz rahmet olmaz.

Mustafa’nın bu tavrı aşağıda verilen kavramlardan hangisi ile açıklanabilir?

B) Akıl için tarik (yol) birdir.

A) Rızık

B) Tefekkür

C) Yol yürümekle, borç ödemekle (vermekle) biter.

C) Tevekkül

D) Teessür

D) Yazın yanmayan kışın ısınmaz.

471

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

A) 1 - 6

Test - 1

ZEKÂT VE SADAKA 2. ÜNİTE 1.

Sadaka-i Cariye İnsanın ölümünden sonra da sevabı devam eden sadakadır. Etkisi devam eden kalıcı hayır işleri öldükten sonra da bu hayırları yapan kimselere sevap kazandırır.

İnsan ölünce üç şey dışında ameli kesilir: Sadaka-i cariye (faydası kesintisiz sürüp giden sadaka), kendisinden faydalanılan ilim ve kendisine dua eden hayırlı evlat. (Hadis-i Şerif) Yukarıdaki görselden hareketle aşağıdakilerden hangisi sadaka-i cariye kapsamında değildir? A) Halil Amca’nın köyüne cami yaptırması B) Serpil Öğretmen’in öğrencileriyle beraber okulun bahçesine ağaç dikmesi

Sadaka-i Cariye

C) Gülfidan Öğretmen’in Afrika ülkelerinde su kuyusu açtırması D) Salih Bey’in atık toplayan çocuklara yardım etmesi

2. Kur’an-ı Kerim’in Âl-i İmran suresi, 134. ayetinde

3.

mealen şöyle buyrulur:

“Takva sahipleri, bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar. Öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah da güzel davranışta bulunanları sever.” Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

“Eğer sadakaları (zekât ve benzeri hayırları) açıktan verirseniz ne güzel. Eğer onu fakirlere gizlice verirseniz, işte bu sizin için daha hayırlıdır. Allah da bu sebeple sizin günahlarınızı örter. Allah, yapmakta olduklarınızı bilir.” (Bakara suresi, 271. ayet)

A) Dinimiz bollukta ve darlıkta yardım etmeyi öğütler.

Yukarıda verilen ayetten aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

B) Paylaşmak ve yardım etmek için zengin olmak gerekir.

A) Gizlice yapılan yardımlar gösterişten uzak olacağı için övülmüştür.

C) Takva sahipleri affedici ve hoşgörülüdürler.

B) Allah (c.) yapılan yardımları karşılıksız bırakmaz.

D) Sorumluluklarının bilincinde olanlar, her zaman Allah için yardımda bulunurlar.

C) Zekât vermek sosyal dengeyi sağlar. D) Yapılan yardımlar günahların silinmesine vesile olur.

472

Test - 1 4.

Zekât ve Sadaka

Zekât hangi mallardan

Ne kadar

Kimlere verilmelidir?

Altın, gümüş, nakit para, ticaret malları

? (I)

Koyun ve keçi

1/40

Sığır ve manda

1/30

Deve

Her 5 deve için koyun veya keçi

Toprak ürünleri

? (II)

●● Yoksullar ●● Düşkünler ●● ? (III) ●● Özgürlüğünü yitirmiş olanlar ●● Kalbi İslam’a ısındırılmak istenenler ●● Yolda kalmış yolcular ●● Allah (c.c.) yolunda çalışanlar ●● Zekât memurları

Zekâtla ilgili bilgilerin verildiği yukarıdaki tabloda numaralandırılmış yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? II

III

A)

1/40

1/20

Fakirler

B)

1/40

1/10

Borçlular

C)

1/30

1/20

Akrabalar

D)

1/30

1/10

Miskinler

5. I. Fakirleri araştırıp bulunuz, görüp gözetiniz.

7. Hepimizin bazen tek başımıza çözemeyeceğimiz

II. Komşusu aç iken tok yatan bizden değildir.

sorunlarla karşılaştığımız hayatın bir gerçeğidir.

III. Kim borçluya kolaylık gösterirse Allah da dünya ve ahirette ona kolaylık gösterir.

Bunları aşabilmek için başkalarıyla yardımlaşmaya

Yukarıdaki hadislerde anlatılmak istenen ana düşünce nedir?

lışanlar olunca sevildiğimizi ve değerli olduğumuzu

ihtiyaç duyarız. Bu konuda bize yardım etmeye çahissederiz. Hz. Peygamber (sav.) bu konuda; “Kim bir Müslümanın dünya sıkıntılarından bir sıkıntısını

A) İnsan; benim malım, ben kazandım dememeli malı vereni unutmamalı, fakirlere yardım etmeli.

giderirse, Allah da onun kıyamet günündeki sıkıntılarından birini giderir. Kim darda kalan birinin işi-

B) Yardımlaşmak insanı yüceltir.

ni kolaylaştırırsa, Allah da dünya ve ahirette onun

C) Yardımlaşmak toplumda huzur ve güven ortamını artırır.

işlerini kolaylaştırır. Kim bir Müslümanın ayıbını örterse, Allah da onun dünya ve ahirette ayıplarını örter. Kul, kardeşinin yardımında olduğu sürece,

D) Yardımlaşmanın çok olduğu toplumlarda suç oranı azalır.

Allah da onun yardımcısı olur.” buyurmuştur. Yukarıda geçen hadis-i şerifte aşağıdakilerden

6. Fitre miktarı aşağıdakilerin hangisinde doğru

hangisine vurgu yapılmamıştır?

olarak verilmiştir?

A) İnsanların ayıplarını örtmek gerekir.

A) Kişinin bir fakire kendi zenginliği ölçüsünde verdiği bir günlük gıda masrafıdır.

B) Biz insanlara yardım edersek, Allah da bize yardım eder.

B) Bir zenginin bir günlük masrafıdır.

C) Darda kalan birinin işi kolaylaştırılmalıdır.

C) Orta hâlli bir insanın bir haftalık mutfak harcamasıdır.

D) Toplumsal barışa katkı sağlanmalıdır.

D) Bir fakirin üç günlük yiyecek miktarıdır.

473

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

I

Zekât ve Sadaka 1. DÜŞKÜNLER/MİSKİNLER

Hiçbir malı veya geliri bulunmayan çok zor durumda olan kimselerdir.

Nisap miktarından daha az malı olan muhtaç kimselerdir. Bunlara fakir de denir. YOKSULLAR

Test - 2

GÖNÜLLERİ İSLAM'A ISINDIRILACAK OLANLAR

BORÇLULAR

YOLDA KALANLAR

Müslüman olmadığı hâlde İslam'a ısındırılmak istenen kimselerdir.

Borçlu olup nisap miktarından daha az malı bulunan kimselerdir.

Memleketinden uzakta bir nedenden dolayı parasız ve çaresiz kalan kimselerdir.

Özgürlüğü elinden alınmış kimselerdir.

Devlet adına zekâtı toplamakla görevli kimselerdir. ZEKÂT TOPLAYAN MEMURLAR

KÖLELER

İslam'ın yayılması ve öğretilmesi için çaba gösteren kimselerdir. ALLAH YOLUNDA OLANLAR

Sadakalar (zekât gelirleri) ancak şunlar içindir: Yoksullar, düşkünler, sadakaların toplanmasında görevli olanlar, kalpleri kazanılacak olanlar, azat edilecek köleler, borçlular, Allah yolunda (çalışanlar) ve yolda kalmışlar. İşte Allah'ın kesin buyruğu budur. Allah bilmekte ve hikmetle yönetmektedir. (Tevbe suresi, 60. ayet)

Yukarıdaki görselden hareketle aşağıdakilerden hangisine zekât verilmez? A) İslam’ı araştıran ve İslam hakkında samimi düşüncelere sahip olan gayrimüslim komşumuza B) Trafik kazası yapan ve bu sebeple yolda kalan yolcuya C) Maddi durumu çok zayıf olan ihtiyaç sahibi akrabaya D) İlim tahsili için memleketinden uzakta olan öğrenciye

2. İslam’ın beş şartından biri olan zekât, maddi imkân-

3. Bir hadis-i şerifte Peygamberimiz (sav.), insanın öl-

larla ve Allah (c.c.) rızası için yapılan bir ibadettir. Zekât, ibadet niyetiyle malın belirli bir bölümünü ihtiyaç sahiplerine onları incitmeden vermek demektir. Zekât, verme zamanı gelince geciktirilmeden yerine getirilmesi gereken bir ibadettir.

dükten sonra amel defterinin kapanacağını, ancak üç sınıf insanın amel defterinin kapanmayacağını, bu kişilere sevap yazılmaya devam edileceğini bildirmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu üç sınıftan biri değildir?

Aşağıdakilerden hangisi, verilen bu bilgilere göre yanlıştır?

A) İnsanların yararına olacak bir eser yaptıran

A) Zekât, ömrümüzün herhangi bir zamanında bir kez verilir.

B) İnsanlığa faydalı bir ilim bırakan C) Akrabalarına miras bırakan

B) Zekât, bir ibadet olduğu için verirken niyet edilmelidir.

D) Hayırlı evlat yetiştiren

C) Zekât, Allah’ın (c.c.) emrini yerine getirmek ve O’nun rızasını kazanmak için verilir. D) Zekât verilirken, fakiri incitecek davranışlarda bulunulmamalıdır.

474

Test - 2

Zekât ve Sadaka

4. Aşağıdaki tabloda Maûn suresi ile ilgili bilgiler verilmiştir.

MAÛN SURESİ Mekke döneminde indirilmiştir. Kur'an-ı Kerim'in 107. suresidir. Maûn, fethedilen yer demektir. Toplam 8 ayetten oluşmaktadır. Yetim ve yoksulların haklarının korunmasından bahseder.

Buna göre doğru olan bilginin başına “✓”, yanlış olanların ise “✗” işareti konulduğunda aşağıdakilerden hangisi ortaya çıkar? A) ✓ – ✗ – ✗ – ✓ – ✓ B) ✗ – ✓ – ✓ – ✓ – ✗

D) ✓ – ✓ – ✗ – ✗ – ✓

“Medyen halkına da kardeşleri Şuayb’i peygamber gönderdik...” (Hûd suresi, 84. ayet) ayetinde ifade edildiği gibi Hz. Şuayb (a.s.) Medyen halkına gönderilmiş bir peygamberdi. Medyen, ticaret yolları üzerine kurulmuş önemli bir şehirdi. Bu nedenle Medyenlilerin ekonomik faaliyetleri büyük ölçüde ticarete dayanıyordu. Ancak onlar bir olan Allah’a (c.c.) kulluk etmeyi unuttukları gibi ticaretlerinde de hile yaparak haksız kazanç elde ediyorlardı. Hz. Şuayb’ın (a.s.) davetini kabul etmedikleri gibi, başkalarının da inanmaması için çaba sarf ettiler. Hz. Şuayb (a.s.) Medyenlileri bu inatlarından vazgeçirmeye çalıştı. Hatalarından dönmedikleri takdirde daha önce Allah’a (c.c.) isyan eden başka kavimler gibi cezalandırılacaklarını söyledi. Ancak Medyen halkı inat ederek Allah’a (c.c.) kulluktan yüz çevirdiler. Bu yüzden Allah (c.c.) onları cezalandırdı. Medyen halkının Allah (c.c.) tarafından topluca cezalandırılmalarına sebep olan en önemli neden aşağıdakilerden hangisidir? A) Aile bütünlüğünü sağlamamaları

B) Sürekli içki içip kumar oynamaları

C) Ticarette hile yapmaları

D) Haksız yere cana kıymaları

475

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

5.

C) ✗ – ✓ – ✓ – ✗ – ✓

Test - 1

DİN VE HAYAT 3. ÜNİTE 1.

2. İnsanın Allah’a sevgi, saygı ve itaatini göstermek,

İnsanın ve toplumun dinden kopması mümkün değildir. O, hem tarihin her yerinde, hem de hayatımızın her köşesinde kendini gösteren bir olgudur. Din, bireyin yaşamına anlam katar. Dinî emirler, tavsiyeler ve öğütler insanın aklına hitap eder, kalbine dokunur ve ruhunu aydınlatır. İnsanın bireysel ve toplumsal hayatını kendi yararına olacak şekilde düzenler.

O’nun hoşnutluğunu kazanmak niyetiyle ortaya koyduğu tutum ve davranışlara ---- denir. Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Ahlak B) Tevhit C) İbadet

Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

D) Zikir

A) Din, evrensel bir olgudur. B) Din, hem insanı hem de toplumu mutluluğa götürür. C) Din, bireyin yaşamına anlam katar.

3. I. Allah ile insan arasındaki bağı kuvvetlendirir.

D) Herhangi bir dine mensup olan insan, ahirette kurtuluşa erer.

II. İnsanın Allah’a olan saygı ve sevgisini canlı tutar. III. Sosyal yardımlaşmaya teşvik ederler. Yukarıdaki öncüllerde verilenlerden hangisi veya hangileri ibadetin faydaları arasında yer alır?

4.

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) II ve III

D) I, II ve III

Hz. Yakup (a.s.)

Zindan

Hz. Yusuf (a.s.)

?

Mısır

Yukarıdaki şemada “?” olan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Medyen

B) Rüya tabiri

C) Kuyu

476

D) Vezir

Test - 1

Din ve Hayat

5.           

D

Y

         

D

      

D

Y ▲



Y ✶



Yukarıdaki şemada verilen bilgilerin doğru “D” ya da yanlış “Y” olduklarına karar verilerek ilerlendiğinde hangi sembolle gösterilen çıkışa ulaşılır? C) ✶

D) ●

7. • Peygamberlerin varlığına iman eden bir kimse

6. Sure, adını birinci ayette geçen “asr” kelimesinden

onları kendisine örnek alır. Peygamberler her anlamda örnek davranışlar sergileyen kişiler olduğu için onları örnek almak bireyi ve toplumu olumlu etkiler.

alır. Asr; zaman, çağ gibi anlamlara gelir. Asr suresi, insanı ebedi mutluluğa ulaştıracak ve ebedi hüsrandan kurtaracak temel yolları açıklar. Surenin başında zamana yemin edilmesi, onun insan hayatındaki yeri ve önemine dikkat çekmek içindir. İnsan, zamanı ve ömrünü iyi değerlendirmelidir.

• Ahiret inancına sahip bir kimse bu dünyada yapılan tüm iyi ve kötü davranışların ahiret hayatında bir karşılığı olduğunu bilir ve ona göre davranır.

Asr suresinde dini sorumlulukların temelini oluşturan ilkelerden bahsedilmiş, ziyana uğramamak ve kurtuluşa ulaşmak için bunlara uymanın önemine dikkat çekilmiştir. Bu ilkeler, bütünlük içinde benimsenerek yaşandığı takdirde insanı dünya ve ahiret mutluluğuna ulaştırır.

Yukarıda verilenlerden yola çıkarak; I. Temel inançların toplumu olumlu etkilediği, II. Temel inançların bireyi olumlu etkilediği, III. Toplumda herkesin İslamiyetin temel inançlarını doğru uyguladığı

Asr suresinde bir Müslümanın sahip olması gereken temel özelliklere vurgu yapılmıştır.

yargılarından hangisi veya hangilerine ulaşılabilir?

Aşağıda verilenlerden hangisi bunlardan biri değildir? A) Samimi bir şekilde iman etmek. B) Salih amel işlemek. C) Kötülüklerden uzak durmak. D) Hakkı ve sabrı tavsiye etmek.

477

A) Yalnız I

B) I ve II

C) Yalnız III

D) I, II ve III

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

A) ▲ B) ■

Din ve Hayat

Test - 2

1.

İslam’ın Korunmasına Önem Verdiği Temel Haklar

Can

I

Mal

II

III

Nesil

IV

V

Akıl

Din

“Ey iman edenler! İçki, kumar, putlar ve fal okları şüphesiz şeytan işi pisliklerdir, bunlardan kaçının ki saadete eresiniz.” (Mâide suresi, 90. ayet) Bu ayet İslam’ın korunmasına önem verdiği ilkelerden hangilerini konu edinmiştir? A) I, II ve IV

B) I, III ve V

C) II, III ve V

2. Kumar oynamak, tefecilik, hile yapmak, gasp,

4. İslam dini, akıl ve can emniyetine büyük önem ver-

hırsızlık İslam’ın yasakladığı kötü davranışlardır. Bunları yapan insanlar toplumca da sevilmez ve dışlanırlar.

miştir.

Aşağıdakilerden hangisi insanın akıl ve beden sağlığına zararlı alışkanlıklarla ilgili verilmiş yanlış bir bilgidir?

Sayılan bu kötü davranışlar, İslam dininin önem verdiği hangi dokunulmaz değere işaret etmektedir? A) Aklın korunması

B) Malın korunması

C) Neslin korunması

D) Canın korunması

D) III, IV ve V

A) İçki içmek ve uyuşturucu kullanmak İslam dininin yasakladıkları arasındadır. B) Zararlı alışkanlıklara bağımlı kişi sadece kendisine zarar verir. C) Alkol kullanmak kişinin iradesini zayıflatır.

3. İçki bir insanlık düşmanıdır. Sevgili Peygamberimiz

D) İslam dini, bize emanet edilen bedenimize iyi bakmamızı ister.

(sav.) “İçki bütün kötülüklerin anasıdır.” buyurmuştur.

5. I. Birbirlerine sevgi ve saygı beslemek

Buna göre içki; I. Aklın korunması,

II. Aynı duyguları paylaşmak

II. Neslin korunması,

III. Birbirlerinin düşüncelerine saygı duymak

III. Malın korunması,

Yukarıdaki öncüllerde verilenlerden hangisi veya hangileri bir ailede bulunması gereken özelliklerdendir?

IV. Canın korunması değerlerinden en çok hangisine zarar vermektedir? A) I

B) II

C) III

D) IV

478

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) I, II ve III

Test - 2

Din ve Hayat

6. Hz. Muhammed (sav.) bir keresinde, “Müflis (iflas etmiş kişi) kimdir bilir misiniz?” diye sorar. Sahabe “Bizim aramızda müflis, parası ve eşyası olmayan kimsedir.” diye karşılık verince şöyle buyurur: “Benim ümmetimden müflis o kimsedir ki kıyamet gününde namaz, oruç ve zekât (gibi ibadetlerin sevabıyla) gelir. Ancak şuna sövmüş, buna iftirada bulunmuş, ötekinin malını yemiş, berikinin canını yakmış, diğerini de dövmüş olarak gelir. Hesap gününde hakkına girdiği kimselere onun iyiliklerinden alınıp dağıtılır. Eğer yaptığı iyilikleri kötülüklerinin cezasını karşılamaya yetmezse hak sahiplerinin günahlarından alınarak onun üzerine yüklenir. Sonra da günahkâr bir kimse olarak cehenneme atılır. İşte asıl müflis bu kişidir.” (Hadis-i Şerif)

Görseldeki hadisin konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Hukuk kuralları

B) Allah hakkı

C) Ticaret ahlakı

D) Kul hakkı

7. Hz. Yusuf (a.s.) Kur’an’da ismi geçen peygamberlerdendir. Hz. Yakup Peygamberin oğludur. Onun hayatını anlatan kıssa Kur’an-ı Kerim’de “Kıssaların en güzeli” olarak nitelenir. Hz. Yusuf (a.s.) güzel görünümü ve ahlakı, sevecenliği ve merhameti ile herkes tarafından çok seviliyordu. Babası Hz. Yakup (a.s.) da ona çok düşkündü. O, insanların yardımına koşar, büyüklerine saygıda kusur etmez, kimseye kaba davranmazdı. Ayrıca güzel bir görünümü ve iyi bir hitabet yeteneği vardı. Onu çok kıskanan abileri, gezmeye götürmek bahanesiyle babalarından izin alıp kırlara götürdüler ve onu bir kuyuya attılar. Bir kervan tarafından kurtarılan Yusuf (a.s.), Mısır’da köle olarak satıldı. Hükümdarın eşi tarafından iftiraya uğraması sebebiyle hapse atıldı. Hz. Yusuf, Allah tarafından kendisine verilen rüyaları yorumlama yeteneği sayesinde hapisten çıkarıldı. Çünkü hükümdarın gördüğü bir rüyayı çok güzel yorum-

Aşağıda verilenlerden hangisi Hz. Yusuf’un (a.s.) özelliklerinden biri değildir? A) Hayatı boyunca yaşadığı zorluklara karşı üstün bir ahlak örneği sergilemiştir. B) Yüce Allah tarafından kendisine rüyaları yorumlama yeteneği verilmiştir. C) Yakalandığı hastalığa sabretmesi nedeniyle, sabır denilince akla gelen peygamberdir. D) Onun hayatını anlatan kıssa, Kur’an-ı Kerim’de kendi adını taşıyan surede anlatılmaktadır.

479

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ

lamıştı. Hükümdar Hz. Yusuf’a (a.s.) Mısır’ın hazinesini teslim ederek onu önemli bir göreve getirdi.

Get in touch

Social

© Copyright 2013 - 2024 MYDOKUMENT.COM - All rights reserved.