Data Loading...
ระบบประสาท update2 Flipbook PDF
ระบบประสาท update2
103 Views
68 Downloads
FLIP PDF 1.17MB
ระบบประสาท Nervous system
คำนำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี ้จัดทาขึ ้นเพื่อให้ ผ้ ทู ี่สนใจเกี่ยวกับเรื่ องระบบประสาท ได้ มาศึกษาความรู้ พื ้นฐานเกี่ยวกับเรื่ องนี ้เพื่อที่จะได้ มีพื ้นฐานแล้ วนาไปต่อยอดต่อกับเนื ้อหาทีส่ งู ขึ ้น ผู้จดั ทาหวังว่าหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี ้จะเป็ นประโยชน์แก่ผ้ อู า่ น หากมีข้อผิดพลาดประการใด ผู้จดั ทาขอน้ อมรับไว้ และขออภัยมา ณ ที่นี ้ด้ วย
สำรบัญ เรื่ อง ระบบประสาท สมอง ไขสันหลัง เส้ นประสาท เซลล์ประสาท
หน้ า 1 2 6 7 9
ระบบประสาท (Nervous System) เป็ นศูนย์กลางทีค ่ วบคุมการทางานของร่างกาย ในการแสดงปฏิกริ ย ิ า ั พันธ์ระหว่างอวัยวะสม ั ผัสกับ ตอบสนองต่อสงิ่ เร ้า โดยทาหน ้าทีป ่ ระสานสม อวัยวะมอเตอร์ ควบคุมการทางานของกล ้ามเนือ ้ การทางานของต่อมและ ึ นึกคิดสติปัญญา การ ระบบต่าง ๆ ในร่างกาย อีกทัง้ เป็ นศูนย์ของความรู ้สก เรียนรู ้ ความจา ตลอดจนการปรับตัวให ้เข ้ากับสงิ่ แวดล ้อม ซงึ่ ประกอบไป ด ้วย
1.สมอง ั หลัง 2.ไขสน ้ 3.เสนประสาท
สมอง(Brain) เป็ นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดในร่ ำงกำย มีรูปร่ ำงเป็ นก้อนรู ปไข่ประกอบด้วยเซลล์ประสำทมำกมำย จำนวน ประมำณพันล้ำนเซลล์อยูใ่ นกะโหลกศีรษะ เซลล์ประสำทในสมองแผ่กระจำยกระแสไฟฟ้ำอยูต่ ลอดเวลำ จำกเซลล์หนึ่งไปยังอีกเซลล์หนึ่ง สมองมีน้ ำหนักเพียง 2% ของร่ ำงกำย ต้องกำรออกซิเจนไปเลี้ยง 20% ของ ออกซิเจนที่สูดเข้ำไปใช้ในร่ ำงกำย สมองของเด็กแรกเกิดมีน้ ำหนักประมำณ 300 – 400 กรัม แล้ว เจริ ญเติบโตขึ้นเรื่ อย ๆ จนถึงอำยุ 15 ปี มนุษย์ถือได้วำ่ เป็ นสัตว์โลกที่มีสมองใหญ่และมีคุณภำพมำกที่สุด มี
น้ ำหนักเฉลี่ยประมำณ 1,300 – 1,400 กรัม มีกะโหลกศีรษะ ซึ่งมีควำมหนำและแข็งแกร่ ง ทำหน้ำที่ ป้องกันไม่ให้สมองได้รับควำมกระทบกระเทือน แบ่งออกเป็ น 3 ส่ วน คือ
สมองส่ วนหน้ า(Forebrain) สมองส่ วนหน้ า (Forebrain) ประกอบด้ วย • ซีรีบรัม (Cerebrum) หรื อสมองใหญ่ เป็ นสมองส่วนที่อยู่บนสุดของศีรษะ มีรอยหยักเป็ นจานวนมาก ขนาดใหญ่เป็ น 85% ของ เนื ้อเยื่อสมอง แบ่งเป็ น 4 พู ได้ แก่ 1) พูหน้ า (Frontal lobe) ทาหน้ าที่ควบคุมการเคลื่อนไหว การออกเสียง ความคิด ความจา สติปัญญา บุคลิก ความรู้สกึ พื ้นอารมณ์ 2) พูขมับ (Temporal lobe) ทาหน้ าที่ควบคุมการได้ ยิน การดมกลิ่น 3) พูหลัง (Occipital lobe) ทาหน้ าที่ควบคุมการมองเห็น และ 4) พูข้าง (Parietal lobe) ทาหน้ าที่ควบคุมความรู้สกึ ด้ านการสัมผัส การ พูด การรับรส • ธาลามัส (Thalamus) เป็ นศูนย์รวมของกระแสประสาททังหมดที ้ ่มาจากอวัยวะทัว่ ร่ างกาย และส่งกระแสประสาทนัน้ ไปยังส่วนของ สมองที่ควบคุมกับเรื่ องนันๆ ้ รวมถึงการรับรู้ สัง่ การ และแสดงออกด้ านความเจ็บปวด • ไฮโปธาลามัส (Hypothalamus) อยู่ใต้ ธาลามัสติดกับต่อมใต้ สมอง (Pituitary grand) ทาหน้ าที่เชื่อมโยงการทางานของ ระบบประสาทและระบบต่อมไร้ ทอ่ ควบคุมกระบวนการเมตาบอลิซมึ บางอย่าง รวมทังการเป็ ้ นศูนย์กลางของระบบประสาทอัตโนมัติ ทา หน้ าที่ควบคุมการนอนหลับ การกิน การกระหายน ้า การหนีภยั การต่อสู้ การรักษาสมดุลของร่างกาย รวมทังการรั ้ กษาอุณหภูมิของ ร่างกาย พฤติกรรมทางเพศ รวมถึงวงจรนาฬิกาชีวภาพ
สมองส่ วนกลาง (Midbrain) อยูต่ อ่ จากสมองส่วนหน้ า ในคนสมองส่วนนี ้จะถูกซีรีบรัมบังเอาไว้ มีหน้ าที่เป็ นสถานีเชื่อมต่อการ ทางานระหว่างสมองส่วนหน้ ากับสมองส่วนท้ าย รวมถึงการควบคุมการเคลื่อนไหวของลูกตาและม่านตา
สมองส่ วนท้ าย (Hindbrain) สมองส่ วนท้ าย (Hindbrain) ประกอบด้ วย • ซีรีเบลลัม (Cerebellum) หรื อสมองน้ อย มีหน้ าที่หลักในการควบคุมการทรงตัว ควบคุมและประสานงานการ เคลื่อนไหวของร่างกาย
• เมดุลลา (Medulla oblongata) เป็ นทางผ่านของกระแสประสาทจากไขสันหลังกับสมอง โดยเป็ นศูนย์กลาง ของระบบประสาทอัตโนมัติ ร่วมกับไฮโปธาลามัส ควบคุมการเต้ นของหัวใจการหายใจ การกลืน จาม สะอึก • พอนส์ (Pons) ควบคุมการเคี ้ยว กลืน หลัง่ น ้าลาย การเคลื่อนไหวใบหน้ า โดยภายนอกของสมองจะมีชนของเยื ั้ ่อหุ้มสมอง (Meninges) อยู่ 3 ชัน้ ทาหน้ าที่ปอ้ งกันสมองถูก กระทบกระเทือน และมีเส้ นเลือดฝอยนาอาหารมาเลี ้ยงสมองอยูเ่ ป็ นจานวนมาก นอกจากนี ้ในระหว่างเยื่อหุ้มสมอง ชันกลางกั ้ บชันใน ้ ยังมีของเหลวที่เรี ยกว่า น ้าเลี ้ยงสมองและไขสันหลัง (Cerebrospinal fluid) ช่วยป้องกัน การกระทบกระเทือน ช่วยนาอาหารไปเลี ้ยงสมองและไขสันหลัง รวมถึงช่วยรักษาความดันสมองให้ คงที่
ไขสั นหลัง (Spinal cord) ไขสันหลัง (Spinal cord) เป็ นเนื ้อเยื่อประสาท มีลกั ษณะเป็ นท่อทรงผอม ต่อลงมาจากสมอง ส่วนเมดุลลา ยาวประมาณ 42 – 45 ซม. บรรจุอยูใ่ นโพรงกระดูกสันหลัง (Vertebral canal) มีเยื่อ หุ้มไขสันหลัง (Meninges) หุ้มภายนอก ไขสันหลังมีหน้ าที่เชื่อมโยงสัญญาณประสาทระหว่างสมองกับ เส้ นประสาทไขสันหลังซึง่ เชื่อมอยูก่ บั อวัยวะทัว่ ร่างกาย โครงสร้ างของไขสันหลังและเส้ นประสาทไขสันหลัง 1.ปี กบน (dorsal horn) เป็ นบริเวณรับความรู้สกึ
2.ปี กล่าง (ventral horn) เป็ นบริเวณนาคาสัง่ 3.ปี กข้ าง (lateral horn) เป็ นบริเวณระบบประสาทอัตโนมัติ
เส้ นประสาท (Nerve) เป็ นกลุม่ ของเส้ นใยบาง ๆ จานวนมากซึง่ เกิดจากเซลล์ประสาทหลายตัว รวมกันเข้ าเป็ นมัด เส้ นประสาทอาจเป็ นมัดของแอกซอน หรื อมัดของเดนไดรต์ หรื อทังสองชนิ ้ ดรวมกันก็ได้
เส้ นประสาทในร่างกายสามารถจาแนก ได้ เป็ น 2 ประเภทใหญ่ ๆ ดังนี ้ 1.เส้ นประสาทที่ออกจากสมอง เส้ นประสาทประเภทนี ้ มีทงสิ ั ้ ้น 12 คูม่ ีศนู ย์กลางอยูท่ สี่ มอง บางคูจ่ ะเป็ น เส้ นประสาทที่เกี่ยวกับการสัมผัส บางคูจ่ ะเป็ นเส้ นประสาทที่ใช้ ควบคุมการเคลื่อนไหวแยกเป็ นทางซีก ซ้ ายและซีกขวา เพื่อรับส่งความรู้สกึ และคาสัง่ ตังแต่ ้ ลาคอขึ ้นไป
2.เส้นประสำทที่ออกจำกไขสันหลัง เป็ นเส้นประสำทที่แยกออกมำจำกบริ เวณไขสันหลัง จำกกึ่งกลำงลำตัวแยกกระจำยออกไป ทำงซีกซ้ำยขวำของร่ ำงกำย เรี ยกว่ำเส้นประสำทที่ออกจำกไขสันหลัง (spinal nerve) ทำหน้ำที่รับส่ งควำมรู ้สึกและคำสัง่ ตั้งแต่บริ เวณลำคอลงไปตลอดทั้งร่ ำงกำยจนถึงปลำยเท้ำ มีหน้ำที่รับควำมรู ้สึกและควบคุมกำรเคลื่อนไหวมีท้ งั สิ้ น 31 คู่ โดยจะ แยกเป็ น 2 ชุด ชุดที่ 1 เป็ นเส้นประสำทส่ วนของกำรรับควำมรู ้สึก เข้ำสู่ ไขสันหลังทำงด้ำนหลัง ส่ วนอีกชุดหนึ่งทำหน้ำที่
ควบคุมกำรเคลื่อนไหว เข้ำสู่ ไขสันหลังบริ เวณช่วงท้อง เส้นประสำทแต่ละเส้นจะมีเซลล์ประสำท (Neuron) หลำย ๆ เซลล์เรี ยงต่อกัน เซลล์ประสำทกระจำยไปเลี้ยงทั้ง ร่ ำงกำย มีประมำณ 12,000 ล้ำนเซลล์ ในไขสันหลังและสมองมีเซลล์ ประสำทมำกที่สุด
เซลล์ ประสาท (Neuron) เซลล์ ประสาท (Neuron) แบ่งออกเป็ น 3 ชนิด ตามหน้ าที่การส่งสัญญาณประสาท คือ
1)เซลล์ประสาทรับความรู้สกึ (Sensory Neuron) ทาหน้ าที่รับความรู้สกึ จากส่วนต่างๆของร่างกายเข้ าสูส่ มอง
และไขสันหลัง 2) เซลล์ประสาทสัง่ การ (Motor Neuron) ทาหน้ าที่นากระแสประสาทออกจากสมองและไขสันหลัง ส่งไปยัง กล้ ามเนื ้อและต่อมต่างๆภายในร่างกาย และ 3) เซลล์ประสาทประสานงาน (Association Neuron) ทาหน้ าที่เป็ นตัวเชื่อมต่อระหว่างเซลล์รับความรู้สกึ กับ เซลล์สงั่ การเพื่อให้ การส่งสัญญาณภายในร่างกายดาเนินไปอย่างราบรื่ น
องค์ ประกอบของเซลล์ ประสาท • ตัวเซลล์ (Cell Body) มีลกั ษณะคล้ ายเซลล์ทวั่ ไป ทาหน้ าที่สร้ างพลังงาน สังเคราะห์โปรตีน เป็ นสาร สื่อประสาท และทาหน้ าที่ควบคุมการเจริญเติบโตและกระบวนการเมแทบอลิซมึ (Metabolism) ของ เซลล์ประสาท • ใยประสาท (Nerve Fiber) เป็ นส่วนประกอบที่ยื่นออกมาจากตัวเซลล์ มีลกั ษณะเป็ นเส้ นแขนงเล็กๆ ใยประสาทมีด้วยกัน 2 ประเภท คือ เดนไดรต์ (Dendrite) ซึง่ เป็ นใยประสาทที่นากระแสประสาทเข้ าสู่ ตัวเซลล์ และ แอกซอน (Axon) ซึง่ เป็ นใยประสาทที่นากระแสประสาทออกจากตัวเซลล์ โดยแอกซอนนัน้ มีเยื่อไมอิลนิ (Myelin Sheath) ที่เป็ นสารจาพวกไขมันซึง่ มีคณ ุ สมบัติการเป็ นฉนวนไฟฟ้าที่ดีหอ่ หุ้ม ทาให้ กระแสประสาทในแอกซอนสามารถส่งผ่านหรื อเคลื่อนที่ไป ได้ อย่างรวดเร็ว
อ้ำงอิง • http://cms574.bps.in.th/group7/nervous?fbclid=IwAR203rPi7Od0ycg MRQj8e4-Io8s0f3S1vRbDCFuaK8XzJ4x8quVhgEVHVzA • https://ngthai.com/science/26788/central-nervous-system/ • http://www.photha.ac.th/wp/?p=6737