BS Biology IIB (2) Flipbook PDF

BS Biology IIB (2)
Author:  K

47 downloads 138 Views 77MB Size

Recommend Stories


Biology
Biology. Botany. Genetics sign. Zoology

BS British Summer 2016
BS — British Summer 2016 Colònies en anglès 7 a 17 anys Experiències lingüístiques a tot el món per a joves 9 a 19 anys Cursos molt singulars 6 a 19 a

MODELO: BS-11520USBMP3
MODELO: BS-11520USBMP3 Lector de CD MP3/ WMA (CD-R / CD-RW ) Slot para tarjetas de memoria SD/MMC Puerto USB para Memory Stick. Encoding / Decoding /

Story Transcript

UKOL SA PABALAT

SINAG Sisikapin nating pawiin ang kadilimang bumalot sa lipunan na ating kinasasadlakan. Sa abot ng makakaya, ang bawat anino ay bibigyang sinag at ang bawat nilalang ay mabibigyang mukha. Isang sinag na magsisiwalat sa mga katotohanang ni minsa’y hindi pa namamataan at magggawad sa bawat isa ng karapatan sa malayang pag-iral. Dimensyon: 6 in x 9 in Konsepto: BS Biology IIB Dibuho sa Pabalat: Lalaine J. Macasaet Tagalapat: Mearelle Elaine S. Colite | Kharen Mae P. De Torres

KARAPATANG ARI | 2022 Reserba ang karapatang ari sa mga indibidwal na awtor ng mga akda sa isyung ito. Hindi maaaring ilathala, ipakopya, ipamahagi sa anumang anyoang mga akda nang walang pahintulot ng awtor. Hindi rin maaaring ibenta sa kahit anong paraan at pagkakataon ang kopyang ito.

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

ISYU I TOMO I 2022

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS Manunulat: Axcel C. Albina | Kaye S. Andrade | Jastine Andrea G. Aldea | Bethlehem C. Cabañeros | Joshua Dany A. Calsado | Kim Charles Whin S. Casao | Miles Geofrrey M. De Gorio | Kristine V. Delica | Ryan A. Fajardo | Carmela Doreen Francisco |Eunice A. Gallardo | John Alexander B. Hachaso | Ivan Ryan G. Jasolin |Samanta B. Jurado | Jemuel J. Kahulugan |Johnphol M. Maligaya | Ayessa Keith R. Oabel | Ma. Gwen Alyanna Oriel| Precious Faith G. Pilao | John Reymart Quejano| Wilralyn C. Rodelas | Dainielle Shayne V. · Tabordan |Nicole S. Tañafranca | Bhea Margarette Yara | Ciarisse E. Zornosa

Dibuhista: Jastine Andrea G. Aldea | Bethlehem C. Cabañeros|Niña Roswel D. Ibañez | Lalaine J. Macasaet | Johnphol M. Maligaya | Gieselle R. Medenilla | Shania Chryzler A. Padera | Dainielle Shayne V. Tabordan

Tagalapat: Mearelle Elaine S. Colite | Kharen Mae P. De Torres

Talaan ng Nilalaman TULA 15. A 7-Colored Arc | ni John Reymart Quejano 17. A Rainbow of the Thousand Stars | ni Bhea Margarette Yara 18. Gusto Ko Rin, Subalit... | ni Jemuel J. Kahulugan 20. Best of Lack | ni Axcel C. Albina 21. Dreams Deferred | ni Axcel C. Albina 22. Sa Likod ng mga Maskara | ni Ryan A. Fajardo 23. Pride Toward Peace | ni Nicole S. Tañafranca 24. Voiceless Sexuality | ni Kristine V. Delica 26. Welcoming Spaces | ni Ma. Gwen Alyanna Oriel 27. Tasting Shame | ni Joshua Dany A. Calsado 28. Buhay Payao | ni Dainielle Shayne V. Tabordan 29. Bakuran | ni Ivan Ryan G. Jasolin 30. Sakà na | ni Carmela Doreen Francisco 32. Cry of Rebellion| ni Eunice A. Gallardo 33. Disabled but able | ni Precious Faith G. Pilao 34. Pangarap na 'Di Hinagilap | ni Miles Geoffrey M. De Gorio 36. Kagawad Pilayo | ni Ciarisse E. Zornosa 38. Retaso mula sa isang metro | ni Miles Geoffrey M. De Gorio 40. Bodegang Kinagisnan | ni John Alexander B. Hachaso 41. Tough years | ni John Alexander B. Hachaso 43. Tayô tàyo | ni Jastine Andrea G. Aldea 44. For I am also a Child of God | ni Samanta B. Jurado 45. Retired but not tired | ni Ayessa Keith R. Oabel

MGA SANAYSAY 49. Hamog at Sirino | ni Johnphol M. Maligaya 51. Voices Within | ni Kristine V. Delica 52. Gently Come Out of the Shell | ni Ciarisse E. Zornosa 55. Barya sa Lata | ni Kaye S. Andrade 56. Pag-asa sa Kinadenang Larawan| ni Nicole S. Tañafranca 57. Mapagpalayang Pag-ibig sa Bahagharing Mundo | ni Jemuel J. Kahulugan 58. Huwad na Kasarinlan | ni Ryan A. Fajardo 61. Entablado Mahiko | ni Bhea Margarette Yara 62. Hubad na Kapalaran | ni Bethlehem O. Cabañeros 64. Unfamiliar Image | ni Ma. Gwen Alyanna Oriel 66. Bakit Tila Walang Natira? | ni Carmela Doreen Francisco 68. Ritmo ng mga Kamao | ni Bethlehem Cabañeros 69. Pagkuyom | ni Axcel C. Albina 73. Nawawalang Hamba | ni Samanta B. Jurado 74. Echoes of the Unheard | ni John Alexander B. Hachaso 75. They call me moron, I call myself moro | ni Joshua Dany A. Calsado 77. Pamanang Salinlahi | ni Kim Charles Whin S. Casao 78. Nakaw na Pagkakataon | ni Precious Faith G. Pilao 79. Distorted Reality | ni Wilralyn C. Rodelas 81. Sa Kamay ng Berdugo | ni Eunice A. Gallardo 82. Batas dahil sa Danas | ni Kim Charles Whin S. Casao 83. Paved Road | ni Ayessa Keith R. Oabel 84. Karagatan sa Kanluran | ni Ivan Ryan G. Jasolin 85. Make me hear your applause | ni John Reymart Quejano

PASAKALYE Saksi ang kasaysayan ng Pilipinas sa kung paano iniukit sa gunita ng sambayanan na ang pagiging kakaiba ay maituturing na isang kapintasan. Isa itong kaisipang pumanday sa mga barikadang untiunting bumalot sa pagkatao at mundo ng mga naging biktima nito. Sa paglipas ng panahon, ang mga minsang mumunting barikada ay nagsipagtaasan at tuluyang ikinubli ang katotohanan sa likod ng mga mukhang pilit na ibinubukod sa lipunan. Hindi kailanman maituturing na tama ang pagbabaluktot sa kamalayan ng mga mamamayan. Tapos na ang mga araw ng pagtalima sa dikta ng isang lipunang mapang alipusta. Sa pagkakataong ito, ating titiktikin ang mga kalawang na namuo sa barikada at bubuwagin ito kasabay ng paggawad sa kanila ng espasyong kanilang nararapat makamtan. Ang mga akdang pampanitikan ng The Stallions ang magsisilbing tanglaw sa pusikit na mundo ng mga pangkat minoryang patuloy na nasisiil. Nakalathala sa bawat pahina ang mga kwento ng kanilang pasakit, panawagan at pakikipaglaban. Dito ay ilalahad ang nagpupuyos nilang damdamin at palalakasin ang mga tinig nilang minsan nang pinatahimik. Sa paglalayong ang kalat-kalat na pulo ay maging isang muog na buo, samahan natin silang tumindig, makipaglaban at makalaya sa takot. Sa lipunang na puno ng pag-igpaw, ating isulong ang konsepto ng malayang pagmamahal, pagtanggap, pakikibahagi at paggalang. Wilralyn C. Rodelas Editor-in-Chief

mga tula Sa aktong pagbukas ng selyadong mga bibig, magu-umalpas ang mga katagang sa lipunan ay yayanig. At kaakibat ng bawat pagsambit, ang alingawngaw ng bawat pagtangis.

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

A 7-Colored Arc ni John Reymart Quejano

Can LGBTQ attain freedom? Or is it something that can ease our boredom? Well, no matter what the reason is We, as well as them are free to do anything we pleased Just like the Rainbow, a 7-colored arc that dazzled and illuminates the mourning sky As they bring harmony and laughter in everyone’s faces Even though they may feel like alone in the isle Or discriminated or lost in an endless maze The term acceptance and freedom are not gender specific Learning their feelings and provide honorific People’s sexuality is not a laughing matter As they did everything to be accepted and to be better Master in playing Hide and Seek For as they see themselves as worthless and freak Self-criticism never ceased Like broken puzzle who lost their piece Come on Society, Take out your worry and pity We can make this world unconditionally joyful and right Where darkness and terror can’t fade out light

15

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

A 7-colored Arc

sining ni Lalaine J. Macasaet Umuusbong ng hindi inaasahan itong pitong makukulay na arko, maging sa kalangitan man o sa buhay ng tao. Ang matingkad nitong kulay ang nagbibigay sigla sa buhay na kung minsa’y kay kulimlim, lalo’t higit sa mga taong ang katauhan ay nakakubli.

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLION

A Rainbow of the Thousand Stars ni Bhea Margarette Yara

You aim to be known You want to be discovered You long for the acceptance and recognition Now, you are the bridge of thousands of successes. You are stars born to shine You are open hand to the dreamers You offer service for the millions of shining stars You are the source of strength, courage, and bravery. You are star makers with great purposes You are beautiful beings of your wonderful world Your place in society has never been different from others You are just special but you are one of us. Your creations are a reflection of your greatness Their success is your success Their beauty and intelligence reflect yours You are them.

17

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Gusto ko rin, Subalit . . . ni Jemuel J. Kahulugan

Gusto ko ring malayang makapaglaro, Tulad ng isang batang nasa kanto. Subalit, kailangan ko munang mag-araro, Para sa bigas na isang kilo. Gusto ko rin sana ng sapatos Tulad ng sa batang kumakaripas kung tumakbo Subalit, kailangan ko raw munang magkayod sa palayan, Para sa gatas ng kapatid kong dalawang taong gulang. Gusto ko ring matutong magbasa at magsulat, Tulad ng isang batang marunong sumulat at bumigkas. Subalit, kailangan ko raw munang magpatubig sa palayan Para may ipangtustos sa pang araw-araw na pangangailangan Kalbaryo ng bawat umaga ang aking pinagdadaanan Pagod at pawis ang aking palaging puhunan. Maraming karapatan ang di ko pa makuha, Sapagkat kakarampot ang sahod na aking kinikita Minsan nang sumabit sa aking isip Ang mukha ba ng pag-asa ay makikita ko pa? Dahil sa murang edad ay naranasan ko na Inhustiya sa aming mga batang magsasaka Umaasa ako sa mapagpalayang bukas, Na rosas naman ang aking makikita. Upang maging malaya katulad ng iba, Malayang maging isang ordinaryong bata.

18

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Gusto ko rin, Subalit ...

sining ni Johnpol M. Maligaya Uhaw sa karapatan at nakakadena sa trabaho dulot ng kahirapan ang mga paslit. Gustuhin mang maglaro at mag-aral ay kailangan muna na magbanat ng buto upang may pang tawid gutom sa pamilya. Sa kakarampot na kanilang kinikita kinakailangan pa na ipagkasya sa pamilya, sakripiso at pagod ang puhunan may maipantawid lamang.

19

Best of Lack ni Axcel C. Albina

Pens and papers, desks and chairs, They always say, “knowledge is power”, but it seems they don't really care. These people say they got my back, then why education is what I lack? They provide me with crayons, pencils and paper galore But education is what I need more. Education they say can make a great life, yet all I know now is to fight for my rights and to continue seeing daylights. 20

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Dreams Deferred ni Axcel C. Albina

I want to learn how to read and write To develop diagnosis and write in prescription pad When this government don't give a damn, Oh, how could I become? It feels as if I'm on my own Would it ever be possible to reach my goal? Now, I can't help but wonder what might I feel, to finally wear the white coat and save a peer?

21

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLION

Sa likod ng mga Maskara ni Ryan A. Fajardo

Sa pagdilat ng mga mata sa pagkakahimlay, Agad na sinusuot mga maskarang sa aki’y bumubuhay Laging isinasaisip na ang mga salita’y dapat tuwid at pantay Isa na nanamang araw na mapagpanggap, dito na ako nasanay Ang pamilyang aking tahanan Ay siya pang hadlang sa pansariling kasiyahan Alam kong mahal niyo ako, Subalit hindi ito ang totoong ako Masarap sa pakiramdam ang magkaroon ng mga kaibigan, Kaibigang tanggap ka nang walang pag aalinlangan Subalit ang mga salitang “sayang ka” ay aking iniiwasan Upang hindi pumatak ang luhang matagal nang pinipigilan Ang pagtatago ay tila isang kadenang nakapulupot sa katawan Subalit isa ring baluti na sumasangga at nagbibigay ng panandaliang kapayapaan Lipunang mapanghusga ang dapat nating tinatawanan Dahil hindi ko maintindihan kung bakit huwad ang aking kalayaan

22

Salaknib Salaknib

MGAAKDANG AKDANGPAMPANIKAN PAMPANIKANNG NGTHE THESTALLION STALLIONS MGA

Pride toward Peace ni Nicole S. Tañafranca

In a deep hole; an existing stigma against community Dealing with high rates of hate-motivated violence; hesitant to seek help from police, hospitals, shelters Stems from internalized homophobia and shame; many secrets kept and identities hidden Experiencing depressions and suicides; detriments and manifests in multitude ways Accepting hardship as the pathway to peace; not threatened or intimidated but appreciated Let us wear teal in support sexual assault; build a relationship towards community and society It is something we must all work together to address; remember to believe it, reassure them It wasn’t their fault; their disclosure must be confidential.

23

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Voiceless Sexuality ni Kristine V. Delica

I have this little friend Keeping me company We share an awful lot Someone who knows me in and out His existence is unbeknownst But, my, his lips wouldn’t close Saying if I won’t take actions He’ll explode, and everyone will know… I am an opportunity Ask me who I am, and I’ll answer Making sure everyone hears No doubts, no fears Won’t care about you For I am my own lead I decide how this book ends Not the opinions you give… That’s what he wanna declare But life’s too complicated To not care about what people say So I’ll just hide you so well

24

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Voiceless Sexuality

sining ni Dainielle Shayne V. Tabordan Queer people's true struggle begins within themselves. Their troubled minds get filled with negative sentiments as they deal with internal homophobia. These sentiments as to how they identify themselves are closely intertwined with the mental health problems that they are having.

25

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Welcoming Spaces ni Ma. Gwen Alyanna Oriel

In a world with diverse sexual orientation and gender identities, Empowering LGBT youth should be one of our foremost priorities, Acceptance may be the key – but not everyone is broad-minded, Indeed, these people should not be disrespected and excluded. Being inclusive is actively working to create safe spaces in society, Promoting inclusive and affirming spaces for the LGBT community, Societies are making legal and cultural progress in embracing them, Here in the Philippines, we must also change our belief system. Inclusive practices start at educating and changing our perspective, Addressing their lack of access to certain needs should be communicative, Promoting representation of LGBT youth promotes inclusiveness, Consequently – only then we can manifest their confidence and openness. Let us empower LGBT youth through diverse and inclusive practices, Create welcoming spaces and never celebrate their absences, Instead, we must manifest significant contributions from them, Let us raise our rainbow flag and sing their upstanding anthem.

26

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Tasting Shame ni Joshua Dany A. Calsado

With the words you confidently expressed The intolerant minds slowly drowned in fear, A grave decision had been confessed Eventually, you were left without a career. "Why isn't the world fair" you asked Is it by choice or by chance? Disheartened but undaunted, you still held through After all, family is more important to you. Bearing a strong will to provide for those who depend You endured against the stigma without end Tired and exhausted you continued your attempt With a positive attitude and a tolerance for contempt. You are a distinct individual among many. A rare soul for a world that is amiss You are a piece that has a lot to carry You are a person that exists

27

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Buhay Payao ni Dainielle Shayne V. Tabordan

O kay alwang mangisda maglayag sa baybayon Yumayakap na hangi't alon - 'sang bulaang representasyon Pawis ang isinilang maralita ; pasasaan Lansang nasa katawan Simbolong kalugmukan Lambat ng Kahirapan Sa pagkakasilo'y pakawalan ang inalipustang karapatan bigyang pansin at wakasan "Hindi man edukado, Ni hindi lisensyado. Pagtingala ng tao Ang dapat matanggap ko."

28

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Bakuran ni Ivan Ryan G. Jasolin

Bakit sa tuwing ako ay lalabas Sa aking sariling bahay ay parang may ibang dinadanas Takot and pangamba na baka ako ay mawala Sa aking sariling bakuran, bakit nga ba? Mga pag-aari ko ay parang hindi sakin Kasi ang mas nakikinabang ay ang kapitbahay namin Sa tuwing kukuha ng mga pangangailangan, lagi silang nakaharang Na para bang sa bakuran ko’y sila pa ang hiyang. Bakit nga ba ganito ngayon ang kaganapan Sariling bakuran ay hindi mapakinabangan Hinding hindi papakinabangan kung hindi manlalaban Bakit sariling lupa’t bakuran wala akong karapatan Ganito ang nangyayari sa dagat natin ngayon Sa atin nakapangalan ngunit sila ang nakikinabang Bawat palaot ay laging may takot at pangambang May humarang na dayuhang barko, bakit ganon?

29

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Sakâ Na

ni Carmela Doreen Francisco

Sa muling pagsikat ng umaga, ako Ay hahawak ng karit, pala at piko Ako’y yuyukod ngunit hindi luluhod Mahirap man ito ‘di dapat mapagod Talastas ko ang hirap sa pagsasaka Batid nila ang liit ng aking kita Ang nakaupo marunong lang pumuna Ang samo ko’y tumayo’t ako’y isalba ‘Sang lumang damit ang gamit sa pag-gapas Hinuhusgahan nila ‘ko sa panlabas ‘Di n’yo alam, daming biyaya sa labas At napupunta iyun sa gumagapas ‘Kaw kabataan! iwaksi maling diwa Na ang magsasaka ay aba’t kawawa Dahil sila ang tunay na mayayaman Nagbibigay na’ting pangangailangan Sakâ na - ipagpaliban.

30

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Sakâ na

sining ni Niña Roswel D. Ibañes Aking itinanim, aking inani, aking inihain, ngunit iba ang kumain. Buong buhay na nagtrabaho’t nagsakripisyo subalit ang aking pinaghihirapan ay napupunta lamang sa mga buwaya’t sakim sa kapangyariha’t karangyaan. Nais tumayo sa pagkakayukod hangga’t maaari nang maiunat ang butong isiniksik at isinantabi. Sakâ na ang pagsasawalang kibo. Panahon na ng pagsaka.

31

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Cry of Rebellion ni Eunice A. Gallarado

We are indigenous people of our land We want equal rights as you all demand Our culture may vary But all these are valid For the sake of our lands, we fight Yet we’re being deprived of right Make us useful, but not used Give us space, do not abuse To live at peace and be safe We will combat and be brave

32

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Disabled but able ni Precious Faith G. Pilao

Missing a hand Doesn’t mean you cannot stand Missing your eyesight Doesn’t mean that your actions won’t be right Being deaf Won’t define yourself Lacking something Won’t say your nothing. Because a hand won’t louden your voice, An eye wouldn’t affect your choice, Your ears won’t tell the truth And that absence can’t stop you to contribute.

33

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Pangarap na 'Di Hinagilap ni Miles Geoffrey M. De Gorio

Kapag ang isang bata ay nagnanais mangarap, Na para bang gusto n’yang silipin ang hinaharap. Madalas nating masabi… Na “libre ang mangarap ng malaki” Kaya ang unang pumapasok sa isip nila… “Paglaki ko, gusto kong maging… Doktor o kaya inhinyero!” “Ako naman gusto kong maging nurse o kaya abogado!” “Ako din gusto kong maging arkitekto!” “Ako, pangarap kong maging guro!” “Ako, gusto kong maging pangulo sa isang malaking kompanya!” “Ang gusto ko, maging pangulo ng bansa.” Ngunit walang kahit isang bata Ang nangarap maging magsasaka. Dahil ang pagiging isang magsasaka Ay hindi nabibilang sa malalaking pangarap. Sino bang nagsasaka lang, ang yumaman na? Sino bang nagsasaka lang, ang nakaahon na sa hirap? Sino bang tao r’yan ang may pakialam Ang napapansin lang naman, ay mga taong may buhay na mainam Kagaya ng doktor at inhinyero, Nars, at abogado, Guro at arkitekto. Minsan pa nga, ang mga magsasaka… Pinagkakakitaan pa ng mga pangulo ng malalaking kompanya! Paya yung maliliit nilang kinikita, lumiliit pa! At oo, napapansin sila ng mga pangulo ng bansa… Kapag mag-eeleksyon na, at muling nangangako na itataas and sahod nila. Kaya tayong mga nakatatanda, Kung sakaling magtatanong tayong muli sa mga bata, Kung ano ang kanilang malaking pangarap... Ay huwag doon lamang matapos ang ating pag-usisa… Bagkus ituro din natin sa kanila ang pagtulong sa mahirap Simulan natin sa pariralang “gustuhin mong…” Gustuhin mong maging inhinyero--Upang makaimbento, Ng makina na nagpapadali sa pagtatanim ng trigo. Gustuhin mong maging doktor--Upang kung magsakit ang mahihirap na kagaya nila Ang gamot na kailangan nila ay maaring mong paliitin ang halaga.

34

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Gustuhin mong maging abogado--Upang ipaglaban ang maliliit nilang sweldo. Gustuhin mong maging arkitekto--Upang iguhit ang mga daan Patungo sa kanilang kaunlaran! Gustuhin mong maging guro--Upang magturo at maging mista Ng panibago nilang pagasa! Gustuhin mong maging pangulo ng malalaking kompanya--Upang gawin silang empleyado Na maaring makatanggap ng benipisyo at tamang sweldo. Gustuhin mong maging pangulo ng bansa--Upang bigyan sila ng mga opurtunidad At ng karapatang umunlad. Gustuhin mong maging matagumpay sa mundo Hindi lang para sa sarili mo Kundi para rin sa mga magsasaka at mahihirap na tao Na nangangailangan ng tulong mo.

35

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Kagawad Pilayo ni Ciarisse E. Zornosa

“Pilay o! pilay o!” sambit ng mga tao kapag nasilayan si Kagawad Pilayo Susuklian ng ngiti at babati“magandang araw sa inyo!” Pagpasok niya sa opisinaang gamit niya’y nakaayos sa lamesa Mapa-papeles, libro at kung ano palahat ito ay naka-organisa walang kalat o alikabok na mapupuna Dedikasyon sa trabaho ay kahanga-hanga Kahit anong dunos, walang inda pagod man o uhawmagbabantay sa kalsadang tirik ang araw kahit mga kasamahang puro pahinga’y kanyang tanaw O, huwarang Kagawad Pilayo Nawa ang lahat ng tao ay katulad mo kapansanan ay hindi hadlangsa kabuting asal at tapat na serbisyo ikaw ay isang ehemplo sa katulad mo 36

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Kagawad Pilayo

sining ni Shania Chryzler A. Padera Hindi kailanman maiuugnay ang kalidad ng paglilingkod sa anumang pisikal na kaanyuan. Walang kakulangan ang makapipigil sa tapat na hangaring maghatid ng serbisyong hindi matatawaran na lagi’t lagi’y para sa kapwa at sa bayan.

37

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Retaso mula sa isang metro ni Miles Geoffrey M. De Gorio

Palagay ko, parang may kulang… Ahh oo, ako ay kulang Ng isang paa. Na sa’kin sana ay magdadala Sa iba’t ibang uri ng isla. Ako rin kulang… Ng dalawang kamay. Eh, sana andami ko nang natapos na mga bagay-bagay Ako nga sa paningin nagkulang… Eh, sana nakita ko kung saan ako sumobra at nagkulang. Tapos s’ya naman pipe… Hininihiling daw n’ya--- na kaya n’yang masabi ang lahat ng kanyang mensahe. Ako… kulang isip… Oo…isip kulang isip ko… Sana isip ko kulang hindi… Nakoo! hindi… hindi… Hindi iyan ang nais kong ipaintindi. Ang ibig sabihin ko na parang may kulang… ay kami. Parang may kulang kami. Parang may kulang kami sa inyo. Na bilang kabataan, dapat suportado namin kayo! Dapat tayong kabataan ang nangunguna Sa pagsusulong ng mga adbokasiya Para sa kapakanan nila! Dapat tayong kabataan Dapat nating tulungan Ang bawat kagawaran Para sa mga taong may kapansanan. Dahil tayo ang nabiyayaan Ng pagkataong may kabuuan Na nakatakdang punan Ang kanilang mga kakulangan.

38

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Kaya giliw kong kabataan, Huwag sana tayong mag pilay-pilayan Sa tuwing tayo ay aanyayahan Na sila’y tulungan Huwag sana tayong pumalagay At mag mistulang walang mga kamay Na mag hahango sa kanila mula sa lumbay. Oh kabataan, Huwag sana tayong magbulag-bulagan Sa sitwasyon na kanilang pinagdaraanan. Huwag sana tayong magbingi-bingihan Sa kanilang mga karaingan Ating pakinggan, Ang kanilang mga saloobin Upang malaman natin Ang problema kung paano lulutasin. At ang kakulangan Sa pagiisip ay hindi natin kapansanan Kaya gamitin natin ang ating katalinuhan Upang malaman Ang sari-sarili nating kakulangan At aksyunan, na mapunan Ang kakauntian Ng kanilang pag-asa Na subukan ang mga bagay… Na tila hinid nila kaya. Kaya, Huwag na tayong magtataka pa Na “parang may kulang” Kundi tulungan natin sila Umpisahan na natin ang unang hakbang.

39

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Bodegang Kinagisnan ni John Alexander B. Hachaso

Ano ka sana ngayon binibini Kung sa isang bodega ng kinagisnan Ikaw ay naalpasan Ilang araw nalang ba bago ang kasal Kahakahapon ay nag lalaro kapa lamang Tama pa ba ang pagdadasal Kung sa labas ng pintuan ay may nag-aabang Nakaguhit naba sa palad ang kapalaran O syang relihiyon ang dahilan Malaking palad sa maliit na katawan Pagdurusa mo ay kanyang kaginhawaan Ilang araw naba ang lumipas Mga batang paslit ay marunong ng kumaripas Panibagong henerasyon na naman ang lilipas Ilang kabataan na naman ang sa bodega ay hihimas Ano ka sana ngayon binibini Kung di ka sana naiposas Sa isang bodegang wala ka ng takas

40

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Tough years ni John Alexander B. Hachaso

If your minds clear, Eyes open And got hopes or fear One…two…three… We went from tough years But in 4 years graduated with a BA Now whatever we say Translates. Hand signs No one would listen Hand signs Someone would laugh Eat, drink take the time Cause it's a long suffer But we are strong We are strong 41

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Tayô tàyo

sining ni Jastine Andrea G. Aldea Hindi magiging hadlang sa pangarap na gustong matamasa ang kahit na anong sabihin ng iba. Itatayo ang sarili gamit ang pangarap sa abot nang makakaya.

42

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Tayô tàyo ni Jastine Andrea G. Aldea

“Halika, tayô táyo.”, Yan ang madalas sakin na ipanloko Tila nga’y nagpapantig na ang tenga ko Pero… Ano nga bang magagawa ko? Gustuhin ko mang tumakbo sa pamilya ko, Upang malaman nilang ang lungkot-lungkot ko Pero oo nga pala, pabigat lang ako sainyo Hay, kailan niyo ba makikita ang halaga ko? Eh, alam ko namang pilay ako Alam kong kulang ang parte ng katawan ko, pero… Kumpleto naman ang pagkato ko Kulang man ang parte ng katawan ko Sila man ay puro parin panunuya, akin na lang itong hinahayaan Upang hindi maging hadlang sa pangarap na gusto kong makamtan Ang pagsuko ay hindi para yun ang aking kahihinatnan Basta lagi ko lang itutuloy ang laban Sa pang araw-araw na pangyayari Pilit binubuksan ang kanilang isipan kasabay ang pagbabakasakali Na baka sila’y maliwanagan at lumawak ang pag-intindi Ipapagpatuloy ko lang ito sapagkat hindi imposible Sana naman maintindihan niyo Sana naman ituring niyo rin akong hindi iba sainyo Sana naman makapamuhay na ako ng normal dito Sana’y pagbigyan at dumating ang araw na ito Tila’y narinig ako ng Panginoon sa aking dalangin Nagbunga ang pagbubukas ko sa kanilang isipan na aking layunin Lumawak na ang pagtanggap, at sa kagaya ko’y sila’y naging matulungin Sa wakas, nawala na sa puso ko ang aking mabigat na bitbitin “Halika, tayô táyo.”, Isang pangungusap na kung saan, Noon ay pawang pang-diskriminasyon, Pero ngayon ay puno na ng determinasyon

43

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

For I am also a child of God ni Samanta B. Jurado

They say that I have special needs And while that’s partly true, The needs that matter the most to me, Are the same ones you have 100. I am the one with whom no one will play, the one that gets bullied and teased. I try to fit in and I want to be liked, But nothing I do seems to please. Did I do something awful? Did I commit some dreadful crime? Did I do something terrible that made me feel I will go insane? And wondering just what wrong I did to deserve all of this pain. Although my needs may be special, I may not walk and run so fast. Although my needs may be special, I feel and hurt the same. I love and want just like you. I know I am special, because I am a child of God just like you. I am that one with a broken heart, though I act like I don’t really care Perhaps there's a reason God made me this way. For I am the child that needs to be loved, Accepted and valued too. I am the child that is misunderstood by the society For I am different, a person with abilities not disabilities

44

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Retired but not tired ni Ayessa Keith R. Oabel

The grandest of the grand creation from above We bow down from their spirit that tough Filled by the bottleneck of shifts but thorough Have been crossed all the path with numerous rounds Aged with timeless wisdom and experience Without query on the outcome by the thirst No talk can precedent to please Through their eyes, they can express bliss Attention is fruitful to receive Hand-holding response can brighten the eve Loved because we looked them respective It must be radical, and not providing because they need what we give They reached the last stage of a mankind But they re-tired themselves to bind Refill the presence upwind Into more crucial intersection of their living with the different minds They retired in the progressive field, but they are not tired in the competitive community Can ease beyond animosity Please our eyes with their own liberty Trust the fate without asking for sympathy They are living with a spirit of youth They are not stepping back like you Re-tiring to be more limitless beneath Recreating the path which struggles and learnings are worth it Admire them because of their strength Bow down to respect the experience that enriched Love as everyone deserved that Look at their eyes, because there is no tiredness that surrounds 45

mga sanaysay Ang mga bisig na sinanay nang magkakadampi. Pupuluputin, bibigkisin at palalakasin kasabay ng pag angkin sa espasyong nararapat tamasahin.

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Hamog at Sirino

sining ni Niña Roswel D. Ibañes Patuloy ang pagbangon para kumayod abutin man ng hamog at sirino sa lansangan. Hindi mapagkakaila ang kakulangan ng anyo habang pasan ang dalahin ng buhay. Kaawa-awa man sa mata ng sangkatauhan ngunit sa kanilang tahanan, siya’y inaasahan.

Hamog at Sirino ni Johnpol M. Maligaya

Sipol ng takuri, usok ng timpladong arinang isinalang sa tungko, at kalembang ng mga kaserolang sa banggerahan ay naghihintay na maisalang sa isang pugon na may gabok pa ng kahapon. Ilan lamang sa mga paulit-ulit na senaryo na makikita tuwing bukang liwayway mula sa isang taong nagplaplano na sa pagsapit ng gabi ay may maiuwi sa mga taong sa kanya ay naghihintay. Sa isang tipikal na pamilya, kalimitan ay nanay at tatay ang nagtatrabaho upang may maihain sa mesa, Ngunit, hindi ito nangyayari sa lahat ng kaso. Mayroong pagkakataon na sadyang isang taong may kapansanan pa ang nagtataguyod ng pamilya at itinadhanang subukin ang katatagan. Ngunit, sa kabila ng diskriminasyon at pasakit dulot ng pisikal na limitasyon, hindi ito nakakahadlang sa kanilang kakayanan at dedikasyon. 49

Hindi lahat ng tao ay nakararanas ng parehong bagyo ng buhay. Dahil marami ang kapos palad, marami sa kababayan natien ang maagang nagbabanat ng buto upang kumita ng pera.. Halimabawa na lamang, maagang namulat sa reyalidad ng mundo ang aking tiyuhin., Bilang panganay sa magkakapatid, nakaatang sa kanya ang malaking responsibilidad na iraos ang pang araw-araw na pangangailangan ng kanyang pamilya. Taglay lamang ang isang saklay, isa siyang magtitinapay sa umaga at magbabalot sa gabi. Katulad ng karamihan, sa reyalidad ng mga may kapansanan hindi na mawawala ang panunukso, pangungutya at pagmamaliit, mga kadahilanan na sapat na upang sila’y malugmok at tuluyang hindi makabangon. ‘’Putol’’, ‘’bulag’’, ‘’bingi’’, ilan lamang sa mga bansag at panlalait na natatanggap mula sa mga taong nakamasid sa isang tabi., Masalimuot at nakakalungkot ngunit ito ang reyalidad. Diskriminasyon at limitasyon sa trabahong mapapasukan ng mga may kapansanan ang isa pang dapat bigyang pansin sa kadahilanang sila’y may taglay na kakayahan, determinasyon at talento na higit pa sa taglay ng mga normal na tao. Dagdag pa rito, hindi lamang ang lipunan ang nagiging hadlang sa mga may kapansanan upang magpatuloy sa buhay at tumulong sa pamilya. Ang panganib sa trabaho ay isa sa matapang na hinaharap ng mga may kapansanan. Dahil sa pisikal na kakulangan, labis na mapanganib para sa mga may kapansanan ang maghanap buhay, andiyan ang mapagsamantalang lipunan at hirap ng transportasyon. Sa kanila ng mga panganib, diskriminasyon at pisikal na limitatsyon nagagampanan parin ng mga may kapansanan ang kanilang responsibilidad sa pamilya. Hindi nagiging hadlang sa pag unlad at pagyabong ang kakayahan at talento ng simuman may kapansanan o wala hindi hadlang ang diskriminasyon, panganib at pisikal na limitasyon sa kakayanang magbuhay ng pamilya,tamang diskarte at kung paano mo harapin ang mga hamon ng buhay. Hindi kayang hadlangan ng kapansanan ang kakayahan ng isang pilay, bulag, pipi, bingi, huwag hatulan ang ang aklat sa pamamagitan ng kaniyang pabalat.

50

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Voices Within ni Kristine V. Delica

Clues, there were clues. I have foreseen countless clues but just not long ago that I realized I am an observer, a side character, not a nobody, but the one who wishes to see but not be seen. I am a five-year-old girl, with no relatives to play with and no one to relate with. My cousins are either older or younger, I never relate. I play house but the younger ones are too noisy and want to play another, the older ones talk like they’re aliens, and again, I cannot relate. Then I was eight and rarely went to my relatives' place, and this is where my brother who is 3 years younger comes along. He often played house and dress-ups with me. We dance, we sing, and pretend that we’re on a runway. These were the happiest moments that were shared between two siblings, the bond was natural. But, the younger me never thought that it would have a negative impact on that little boy. He was often made a laughing joke, discriminated against for that a man never played dress-up or never danced. Years passed, just like siblings, we squabble but still make up. We often walk when the sun goes down, and roads are dark. Opinions, thoughts, and worries, he talks about, and I listen, sometimes giving an opinion and thoughts of one or two. He told me that it worries him, that when we go back to linang where some of our relatives live the impression on him will still be the same. Thoughts like that, he shared, until a slip of the tongue revealed that the relatives may be right. He said, “I have this little voice within me, it makes me confused and question what or who is me.” He tried to suppress, not wanting our uncles and aunties to laugh at him and crash his built confidence. I tried to encourage him that their opinions are irrelevant because they are not the ones who are living his life, but the damage done to that little boy was already made. He often asks, in frustration, what he should do to turn off the voice, to be normal, and be happy. Jokes are frequently made without regard for how others may feel or the impact they may have. These jokes largely targeted members of the LGBT. Yes, they laugh, but it does not imply that they are pleased. The more jokes about themselves they hear, the harder it is for them to accept themselves. Words that cut deeper than swords, leaving scars on the mind but no outward wounds. Will the sounds that filled their heads and hearts ever be illuminated? Thankfully, bold LGBTs' have acted on their burning desire to be recognized as a part of society. They gradually created a community and welcomed their new families who had come out of the closets. Hoping that the support they spread will reach every corner of the globe and urge the world's LGBTs to not allow their true selves to be overpowered, but rather to let their true selves shine. And that these little voices are an opportunity to learn to know oneself, as well as a step toward becoming genuine and content.

51

Gently come out of the shell ni Ciarisse E. Zornosa

“I’m on the right track, baby, I was born this way.” This is the line of Lady Gaga’s song entitled Born This Way and is a good example of positive coming out. Contrary to the song, most individuals believe they are on the wrong track and that in order to fit in, they must belong to the society they are in. One example of such a society is the LGBT community. They tend to doubt themselves since self-acceptance is difficult at first. People who are lonely in life often wish to conceal their identity because they are afraid of being judged by others. According to developmental psychologists, developing a healthy sense of self and finding out how we fit into society is a crucial time in adolescence. Teenagers go through a time of "crisis," according to Erik Erikson's psychosocial theory (1968), where they explore and build their sense of self and identity. This period can last until maturity. People should, in theory, emerge from the "crisis" with a healthy sense of their own distinct identity. Identity encompasses several characteristics, most of which fall under the umbrella issue of "Who am I?" Coming to grips with who they are and developing a good sense of identity can be difficult for some people. This is especially true if they differ from others around them, or if they believe their genuine selves will be rejected by people close to them. Establishing a good sense of self may be challenging and frightening for persons who identify as LGBT or who are questioning this aspect of their identity. While this is not always the case, and some LGBT people have been secure in their sexual or gender identities for a long time, and have many supportive people around them who understand and appreciate them for who they are, it is unfortunately common for LGBT people to struggle with developing a positive sense of self. There are many ways to know oneself. In the LGBT youth, the path to developing a healthy LGBT identity by Natasha Warren-James is a good path to know their own selves. Here is the path: First, Educate yourself. This is true for all of us, regardless of whether we identify as LGBT. Understanding that there is no such thing as "normal" and that the world is rich and intriguing because we are all different is essential for accepting ourselves and others for who we are. Individuals have loved other people, regardless of gender, throughout history and in many cultures, and have felt they are different sex to the one they were assigned at birth. This has been respected in certain societies and stigmatized in others. 52

Gently come out of the shell

sining ni Dainielle Shayne V. Tabordan Society has obliterated the purpose of coming out. It is neither a requirement nor a responsibility. Coming out is all about valuing selfacceptance." The first person I have come out to is myself."

53

Barya sa Lata

sining ni Kaye S. Andrade Ang pagkakaroon ng kakulangan ay resulta ng kalabisan ng iba. Ang kakulangang hindi nagkaroon ng pagkakataon upang makita at patuloy na pinagsawalang bahala. Oras na para sila naman ang pagtuunan ng pansin at ang mensahe sa likod ng barya sa lata.

54

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Barya sa Lata ni Kaye S. Andrade

“Ate, pengeng piso.” Marahil ay minsan mo nang narinig ang katagang ito. Mga salitang nagbibigay ng mas malalim pang kahulugan, higit pa sa tatlong salitang kanilang binibitawan. Ang mensaheng kailanman ay hindi nabigyan ng pansin ng mga kinauukulan. Mga salitang nanggagaling sa mga batang pinagkaitan ng pagkakataon upang makasabay sa mabilis na agos ng panahon. Nakakalungkot mang isipin, ngunit ito ang katotohanang nangyayari sa kasulukuyang lipunan. Isa sa apat na kabataan ay ganitong sitwasyon ang kinakaharap. Kulang sa edukasyon at walang kasiguraduhan para sa kanilang mga kalusugan lalong lalo na sa kanilang kinabukasan. Imbis na paglalaro at pagbabasa, paglilimos ng kwarta ang kanilang tinatrabaho dahil sa pasanin ng kahirapan. Marahil, dahil ito sa wala ring kakayahan ang kanilang mga magulang upang matustusan ang kanilang pangangailangan, o hindi kaya ay dahil wala na ang mga ito na kanila sanang maaasahan. Pagkagutom at walang matirahan ang nararanasan ng ilan. Minsan pa ay inaalipusta dahil sa maruruming mga damit at hindi magagandang amoy ng katawan. Ang mga sugat na naging marka ng kanilang kapos na kapalaran, ang siya namang naguudyok ng katapangan para sa kanilang kinabukasan. Ang pagkabasa sa ulan na tinitiis at hinahayaang matuyo mairaos lamang ang malamigat mahamog na gabi, habang pinagpipilitang ipagkasya ang gabutong katawan sa karton na pinagtagpi-tagpi lamang. Ngayon, gusto kong suotin mo ang sapatos nila. Ang pagkagutom na minsan mo lang maranasan ay araw-araw nilang pinagdaraanan. Ang maayos na tahanang mayroon ka, ay katumbas na ng kaligayahang sa isang gabi ay may matuluyan sila. Ang librong hindi mo manlang mabigyan ng pansin, ay pangarap nilang maatim ng sa gayon ang bukas nila’y magkaroon ng ningning. Walang kasiguraduhang bukas ang araw-araw nilang kinakaharap hanggat ang mga barya sa lata ay kumakalansing at ang kahapong punong-puno ng pangarap ay unti-unting naglalaho habang ang isang lata ay napupuno. Sa pagtatapos ng sanaysay, mensahe sa likod ng mga baryang nililimos nila ay iyo bang nakuha? Ang proteksyon at pagkakataon na hinahangad nila, maibibigay ba? Isang kublit sa balikat, papakinggan mo ba sila? Ang mga pangarap na nais nilang magkatotoo, sa isang hulog mo ay isa kana sa mga bumuo at para na silang nanalo sa lotto. Sa nakakalungkot na pangyayaring ito, nawa ay dumating ang pagkakataon na, imbis na latang may barya, ay diplomang may pangalan ang hawak nila.

55

Pag-asa sa Kinadenang Larawan ni Nicole S. Tañafranca

Bata pa lang ako nakakarinig na ako ng mga iba't-ibang salita tungkol sa LGBT. "Salot sa lipunan", "ugat ng kahalayan", "masamang halimbawa ng kabataan", "walang kwentang anak", at kung ano-ano pa. Noong una, ganoon din ang tingin ko sa kanila bilang parte ng ganitong komunidad, dahil ganito rin ang naririnig ko mula sa aking pamilya. Karamihan sa kanila ay mismong kamag anak o pamilya pa ang nangungutya na kung saan, imbis na sila ay mahalin at unawain, bagkus masasakit na salita pa ang manggagaling sa kanilang pasmadong bibig na tila ba ay parang isang sakit na dapat sugpuin. Walang pinipiling kasarian ang karapatang pantao. Kung iba-base sa aking karanasan, Aaminin ko na mas masaya silang kasama at hindi ako tutol sa kanila. Hindi sila masama, sadyang inaabuso lang sila ng mga taong mapagsamantala. Sa paraan na iyon, doon sila patuloy na hinuhusgahan at tinatapakan. Ang tanging hiling lamang nila ay maintindihan at maging pantay ang tingin sa kung ano man sila. Maintindihan at maunawaan lalong lalo na sa kanilang sariling pamilya, na dapat ay sumusuporta at nagmamahal sa kanila. Hindi naman ito sakit na nakakahawa para pandirian o kagalitan. Hindi hadlang o nasusukat sa kasarian ng tao ang halaga nito sa lipunan, lalo na kung wala kang pinupurwisyo o tinatapakan na tao. Bilang isang parte ng LGBT Community, pinipilit ko at karapatan ko na tumayo at humarap sa mga tao sa kung ano ako. Kahit ang hirap tanggapin sa paningin ng ibang tao, lalong lalo na sa pamilya, pero sa kabila ng mga ito, naging inspirasyon ko ito sa lahat, sa kung paano maging matatag, lumakas ang loob at mabuhay ng may paninindigan. 56

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Mapagpalayang Pag-ibig sa Bahagharing Mundo ni Jemuel J. Kahulugan

“Help me go to hell then. I'd rather go to hell now. Don't all homosexuals deserve to go to hell? Maybe more people would understand me in hell.” – Chang Jia-Han Pilit na hinahadlangan ng mundo ang tunay at makulay na pagmamahal. Matagal nang kinamumuhian, at pinahihirapan ng lipunan, kaya’t ang karamihan ay patuloy na nagtatago sa mundo na pinaliit ng tao. Ipinamumukha na ang magmahal nang malaya ay iba at makasalanan kumpara sa itinuturing na “tama” ng lipunan. Isang malaking kalbaryo na dala ng mga miyembro ng LGBTQ+ ay ang limitado nilang kalayaan sa lipunan na kung iisipin natin, ito ay isang huwad na kalayaan lamang. Araw araw nilang bitbit ang mga salita ng pagmamahal na hindi nila maibigay sa kanilang iniibig at pinipili na lamang ikubli ito sa kanilang mga sarili dulot ng takot sa mga nakamasid na may mapanghusgang mga mata. Para bang sila ay mga pinutulan ng pakpak upang hindi na makalipad pa. At kung magkaroon man ng lakas ng loob at ipangalandakan ang pagmamahal sa kaparehang kasarian, maraming mga kilay ang magsisitaasan at ang iba nama’y magsisitawanan. Isa ito sa mga balakid na kanilang pinapasan. Katulad na lamang ng isang estudyanteng lalaki sa pelikula na hindi inaasahang siya ay mapapaibig sa kapwa niya lalaki. Marami ang naging tutol sa kanilang pagmamahalan lalo’t higit ang kanilang mga pamilya. Pinakita sa pelikula kung paano pinaliit ang kanilang ginagalawan—na ang paghahawakan ng kamay sa harap ng madla ay parang isang sakit ng mundo, at ang pagpapakita ng pagmamahal sa kapwa kasarian ay isang malaking kasalanan. Dito ko mas lalong naintindihan ang pagmamahal ng isang miyembro ng nasabing komunidad—na ang kanilang pagmamahal ay tulad lamang din ng pagmamahalan ng isang babae at isang lalaki, na ang kanilang pagmamahal ay higit pa sa pisikal na pagpapalagayang loob, na ang kanilang pagmamahal ay hindi mas maliit kumpara sa nakasayanan. Kung ipagiibayuhin lamang natin ang ating pag-intindi sa mga nagmamahal nang malaya, makikita natin na hindi sila naiiba dahil lamang sa pinili nilang ipaglaban ang pagmamahal sa kaparehang kasarian. At ang pagmamahal ay isang natural na nararamdaman ng sangkatauhan kaya’t mahalagang magkaroon ang bawat isa ng karapatang maibahagi o maiparamdam ito ano man ang kasarian. Mahaba pa ang kanilang kalsadang tatahakin para makamit ang pantay na karapatan na magmahal nang malaya. Ang lubusang pagtanggap sa pag-iral ng mapagpalayang pagmamahal ang magiging daan sa paglawak ng mundo ng mga taong minsan nang ikinulong ng sarili nitong lipunan. Kaya’t maging kaisa tayo sa pakikibaka nila, tumindig sa kanilang tabi at makisabay sa sigaw ng mga nag-aalab nilang mga puso para sa mapagpalayang pag-ibig na magbubunga ng makulay at mapagpalayang bahaghari para sa mga batang nanatiling takot, at para sa mga taong pinipigilang magmahal ng lubos. Darating din sa dulo na hindi na kailanman matatakot pa ang kahit na sino na magbigay ng pagmamahal dahil ang mapagpalayang pag-ibig ay hindi kailanman mali o makasalanan. Darating din sa dulo na susulyapan natin ang makulay na mundo ng Bahaghari. 57

Huwad na Kasarinlan ni Ryan A. Fajardo

Ang mundo ay nababalot ng napakaraming misteryo. Maraming mga katanungan ang hindi pa nasasagot hindi dahil sa mahirap tuklasin, kung ‘di dahil marami sa atin ang nagbubulagbulagan. Isa ako sa mga taong ‘sing bigat ng mundo ang pinapasan dahil sa natatago kong pagkatao. Parating tinatanong sa sarili kung bakit ba naging ganito, at kung bakit hindi namalayan na kakaiba na pala sa lahat. Hindi magawang maipakilala ang sarili sa iba sapagkat mismo ang sarili ay hindi kilala at ang katotohanan ay pilit na hinuhulaan. Sa araw araw na pagsalubong sa umaga ay hindi mawawala ang mga maskarang mapagpanggap at mapagpalaya sa mga taong mapanghusga. Walang oras na hindi makararamdam ng kaba sa tuwing kikilos ng na nakakaayon sa nararamdaman. Ang pagiging LGBTQ+ ay hindi kagustuhan o inaasahan. Hindi ito dulot ng paninirahan sa malalaking lungsod o pagkakaroon ng mga kaibigang LGBTQ+. Bagama’t walang nakakaalam kung paano mismo natutukoy ang sekswal na oryentasyon at kinikilalang kasarian, nababatid ng karamihan ng mga taong LGBTQ+ ang pagiging iba sa panahong sila ay umeedad pa lamang. Sa halip na magulang ang maging sandalan ng marami sa atin, ay sila pa ang pinakang kinatatakutan na makaalam ng lihim na bubuo sa tunay na pagkakakilanlan. Ang pagsisisi at hiya ay ang mga karaniwang unang nararamdaman ng mga magulang, ngunit hindi ang mga magulang ang nagiging sanhi ng pagiging LGBTQ+ ng kanilang mga anak at wala ring salik ng kapaligiran ang nalalamang “nagiging sanhi” ng pagbabago patungo sa pagiging LGBTQ+ ng isang tao. Napag-alaman sa pananaliksik na ang pagtanggap ng pamilya ay nagsusulong ng kalusugan at pangkalahatang kagalingan. Sa kabilang dako, apektado ang mga miyembro na hindi alam kung paano sasabihin ang totoo na sila ay dumaan na sa isang pagbabago. Parating mabigat ang damdamin at tila walang nakakaintindi, kaya’t marami ang tumataliwas ng landas at nabubuyo ang maayos nap ag-iisip. Hindi madali ang maging miyembro ng ikatlong kasarian, lalo na sa mga taong tago sa kanilang nararamdaman. Masakit isipin na ang espasyo para sa kanilang sariling kasiyahan ay hanggang imahinasyon nalamang. Ating tandaan na ang kasarian ay hindi magdidikta kung gaano kalinis ang iyong kalooban at hindi rin ito ang susukat ng iyong kakayahan bilang isang miyembro ng ating lipunan. Huwag nating madaliin ang mga taong hindi pa handa sa kanilang mga sarili, bagkus ipaalala natin sa kanila na hindi sila sayang at walang dapat na panghinayangan. Walang mali sa iyong pagkatao, ang totoo ay mali lang ang pagtingin sayo ng mga tao. 58

Huwad na Kasarinlan

sining ni Shania Chryzler A. Padera Sa puntong ito ay opisyal nang magpupumiglas sa rehas na minsa’y kumupkop at nagsilbing tahanan. Ang nag uumapaw na damdaming pansamantalang pinigilan ay sisimulan nang kilalanin at ang kalayaang ihayag ang sarili ay sisikapin na kamtin.

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Entablado Mahiko ni Bhea Margarette Yara

Bahaghari kung isimbulo. Masisiyang kulay, maingay at kagulo. Pumunta ka sa bandang malapit sa kanila, siguradong mahahawa ka ng kanilang maiingay na halakhak at tawa. Sila ang mga taong kabilang sa grupong LGBT kung tawagin. Samahan ng mga personalidad na may iba’t ibang kasarian at pagkakakilanlan. Nagmula sa iba’t ibang kwento ng buhay subalit bitbit ang iisang pangarap at hangarin —ang matanggap ng lipunan. Ngunit, paano nga ba nila sisimulan ang kanilang pangarap? Kailan ang tamang panahon para sa pagkakataong noon pa man ay talagang karapat-dapat? Ang pagkakataong makilala sa kung ano sila at sa kung ano ang kanilang kaya. Marahil isa, dalawa, o tatlo sa libo-libong miyembro ng kanilang grupo ay nag-uumpisa pa lamang maglantad, maaari ring apat, lima, o anim sa kanila ay handa na sa pagkilala. Subalit, higit pa sa salitang posible ang katikayakang karamihan sa kanila ay naniniwalang sila ay isinilang na handa upang kilalanin ng lipunan. Isa ang beauty pageant sa mga tanyag na patimpalak sa buong mundo. Nagsama-sama ang pinakamaganda, talentado at matalinong kababaihan, kalalakihan at maging ang mga lesbian, gay, bisexual at transgender o mga miyembro ng LGBT community. Ang mga taong ito ay nag-umpisa sa pangarap na ninanais nila. Sila ay kapwa mga nangangarap na makilala at maipagmalaki ng bayang kanilang pinagmulan. Sila rin ang mga naghahangad na mabigyan ng pagkakataong maipakita ang kung ano ang kanilang kaya. Ngunit hindi ito madali sa isang simpleng indibidwal lalo’t higit kung siya ay nagsisimula pa lamang. Kaya naman, isang malaking ambag ng LGBT community ang magpakilala hindi lamang ng kanilang sarili kung hindi pati ng iba. Taglay nila ang husay sa pagrampa, galing sa pag-lalagay ng mga kolorete sa mukha, pag-aayos ng mga buhok at paghahasa sa matiwasay na pagsagot sa entablado. Ang kakayahang ipinagkaloob sa kanila ay ginamit upang, makatulong sa iba. Katulad na lamang ng pagtatatag ng mga Training Camps. Ito ay inilaan para hubugin ang kakayahan at talento ng mga personalidad sa mundo ng beauty pageants. Sila ang naging susi sa libo-libong Beauty Queens na ngayon ay matagumpay na, at sila ang patuloy na mangangarap para sa pangarap ng mga baguhan at nag-uumpisa pa lamang. Sa pamamagitan ng pagtulong sa iba ay nahahasa rin nila ang kanilang talento. Mula sa paglikha ng mga konsepto, pagdidisenyo ng mga kasuotan hanggang sa pag-aayos ng mga mukha at buhok ay naipapamalas nila ang pagiging malikhain. Sa ganitong paraan ay nakikilala sila at ang kanilang mga gawa. Nakikilala rin sila sa pamamagitan ng tagumpay ng mga taong natulungan nila sa industriya. Marahil ay mahirap tumaya sa isang sugal na hindi sigurado kung ika’y mananalo subalit tiyak na masaya kung itataya mo ito ng may buong puso at pagtitiwala. Sa modernong henerasyon, karamihan sa kanila ay nabubuhay sa ganitong gawain at hangarin. Ano mang antas ng lipunan ang kanilang kinabibilangan o ano mang antas ng pinag-aralan, iisa ang kanilang lugar sa lipunan—makilala at magpakilala. 61

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Hubad na Kapalaran ni Bethlehem O. Cabañeros

Isang haplos sa kamay, dalawang haplos sa hita, gagabi na naman at walang magawa. Ito na ba ang aking kapalaran? Hubad at mukhang walang kinabukasan o kaya ko pa itong damitan sa paraang ako lang ang nakakaalam? Iba’t ibang tinig. Ayaw ko ng marinig. Isa kang patutot, sambit ng isang taong umaawas ang bulsa at nakahiga sa pera. Nararamdaman niyo ba? Ang kahirapang dignidad ang puhunan at katawan ang kinakailangan. Kung hindi ay manahimik kana lang sapagkat wala kang ambag sa aming hapag kainan. “Sus, dahilan lang yan! Marami namang malinis na paraan sadyang aminado lang na isa siyang pokpok ng lipunan,” isa na namang boses ng taong hindi alam kung ano ang kahirapan. Paano kung ikaw ang nasa laylayan? Masasabi mo pa ba yan? Bakit ba ganyan, aminado naman na hindi ito tama sa mata ng karamihan ngunit gaya niyo ay mayroon kaming karapatan na maproteksyunan mula sa iba’t ibang pang-aabuso, diskriminaysyon at karahasan. Ibinabato sa amin ay madaming mabubuting trabaho, magandang suhestiyon ngunit masdan niyo muna ang mg nakagradweyt sa kolehiyo, ang nakararami ay tambay sa kanto at ang ilan ay bumaling na din sa gawaing ito. Maituturing nga ba itong kasalanan? Kung ang maiuuwi mo naman ay pupunan ang mga tiyan na kumakalam? Maituturing ko bang hubad ang aking kapalaran o kahit papaano ay akin itong nadadamitan sa paraang ako lang ang nakaka-alam sapagkat kwento ko naman ang pinag-uusapan? Yun lang naman, ako si Anna at ang nais ko lang ay ang maproteksyunan sa gawaing hindi ko naman kagustuhan at ibinigay lamang sa akin ng isang hubad na kapalaran 62

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Hubad na Kapalaran

sining ni Bethlehem O. Cabañeros Sapagkat nasaglak sa kadiliman, hinubadan ang katawan upang malamnan ang kumakalam na tiyan at matulungan ang pamilyang ako ang nagsilbing sandalan. Nakakalungkot, ngunit, ito ba ay maituturing na kahalayan kung ang nais lang naman ay madamitan ang hubad na kapalaran?

63

Unfamiliar Image ni Ma. Gwen Alyanna Oriel

A family for me is an important entity made up of one or even more individuals and the children they look after. A family is made up of people who love, empower, and respect each other. And I think most people have a misunderstanding of what constitutes a family or what a family must be like. As per some, a family ought to have two parents, one male, and one female. But I'm curious whether anyone else out there has considered parenthood in the form of, say, female to female as well as male to male, and their ability to start and grow a family. Wonder What distinguishes homosexual homes from heterosexual families? There seem to be various fallacies about how a child should be fostered, and homosexual families are seen as outliers by others. One of the most common misconceptions about LGBT families is that their children would grow into adults to be gay like their parents. Over generations, our culture has been circling over an anti-gay cycle, making it more difficult for such people to live their life freely. Spouses are frequently told either their kid will grow up gay, just the same as them, or would be different. But I think the essence of it all is that They may face bullying at school, but still, the young children should understand that their family loves them as much as their heterosexual colleagues. What matters most is the strong bond these people share, not which people make up the household. Parents have a big influence on their child but are not enough precursor to indicate their child's gender. At the end of the day, gender is by choice. With this, Parents' responsibilities, like those of any heterosexual family, are to provide care and affection. Homosexual Parents i.e., Queer parents rely on instilling in their children the fundamental concepts of righteousness and wrongdoing just like any other parents; sexuality doesn't really fall into this category. The essential general rule of parenthood is to allow the children to feel free to explore and to end up being the person that their comfortable being with the pleasure of parental support in the process. Allowing children to feel free to explore and become the person they are most comfortable being with parental support is the most significant general guideline of parenthood. What I grasp and understood about this is that It'll be because homosexual parents are more liberated and willing to accept. Thereafter, Regardless, if the parents are gay and the child says he or she wants to dress up to be like them, I believe that it indicates that the kid wants to have their character, not their gender identity. I remember, Since I was little, I aspired to be just like my mother, who excelled in her field. She was indeed the hard-working mom, and I yearned to be like her. A child’s exposure to one's environment specifically the LGBT community does not imply what will his/ her gender

64

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Queer people will be what they are regardless of the gender of their parents. Again, being gay is a discovery of oneself and influenced by vast internal and external factors he/she experienced in his/her life. But there really are People who are unaware that a parent's sexual orientation has no bearing on their children. Instead of receiving guidance from their parents, hence, the child develops to deeply understand their sexual orientation on their own. Children with homosexual parents have an upside in that they are more open to other elements of life. These parents understand what it's like to grow up with a battle to be accepted and not feel like they have to prove themselves to others in the same way that they understand what it's like to come across things that are out of the norm. These children will be exposed to the lives of other homosexual couples, gaining a better knowledge of what life is like in the LGBT community. Subsequently, this claim is supported by the authors of Gay Marriage, Same-Sex Parenting, and America's Children, William Meezan and Jonathan Rauch had this to say "Marriage may bring increased social acceptance of and support for same-sexfamilies.". My takeaway here is that, a child raised by queer parents will be more accepting of different faiths and/or cultures. And since lesbian, gay, bisexual, and transgender people are seen as differing in today's society it is necessary for queer parents to have their kids ahead of the curve. And because of the great number of challenges, the kids ‘will face from the judgmental society queer parents have a lot to sacrifice. With that being said their family will be the children’s primary safe haven to feel security and receive love and acceptance. My overall thought about this is that, despite significant disagreement regarding the boundaries of becoming a parent, homosexual parents continue to be chastised for their parenting abilities. And People's opinions of them should have no bearing on how their children are nurtured. A traditional family wouldn't have to be made up of men and women. Two men nor women will be excellent parents; they will not need to adhere to the "norm" in order to raise a happy family. An ideal family is defined by love, compassion, encouragement, and understanding.

65

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Bakit Tila Walang Natira? ni Carmela Doreen Francisco

Siguro narinig mo na ang linyang, “napakaraming nurse dito sa amin ngunit bakit tila walang natira, nag-aabroad sila.” Ito’y galing sa kanta ni Gloc9 na “Walang Natira.” Ngunit marahil hindi mo pa naririnig ang linyang, “napakaraming magsasaka dito sa amin ngunit bakit tila walang natira.” Alam mo ba na sa mga nagdaang taon ay patuloy na lumiliit ang bilang ng ating mga magsasaka? Tama, nakapagtataka man ngunit ito’y nangyayari sa ating bansa. Karamihan pa sa mga natirira sa kanila ay matatanda na. Ang pagpunta sa abroad nga rin ba ang dahilan nito? Sa aking palagay ay hindi. Ito ay dahil hindi sila nabibigyan ng pagpapahalaga at sapat na suporta ng gobyerno? Sa isang agrikultural na bansa gaya ng Pilipinas, kritikal ang papel ng mga magsasaka dahil sa kanila nakasalalay ang pagkain ng mga mamamayan nito. Ngunit dahil sa maliit na kinikita nila sa pagsasaka ay nababawasan ang mga nag-iinteres magpatuloy magtanim. Dahil sa madalas na pagkalugi, ang ilan sa mga may-ari ng lupaing sakahan ay binebenta na lamang ang kanilang mga lupa sa mga negosyante. Ang iba ay lumuluwas sa syudad at naghahanap ng sari-saring hanap-buhay para lamang kumita. Meron ding mga nag-aabroad bilang farmers sa malalaking korporasyon sa ibang bansa kung saan mas malaki ang sinusweldo kahit pa mas magaan ang kanilang trabaho. Ang pinaka nakakabahala ay halos wala nang nadagdag sa bilang nila dahil ang interes ng mga kabataan ay malayo sa pagsasaka o agrikultura. Mayroon din namang tulad ko nais tahakin ang landas ng agrikultura ngunit pinanghihinaan ng loob dahil sa mga taong nagsasabi na walang pag-unlad sa trabahong ito. Magsasayang lamang daw ng apat na taon sa kolehiyo gayung kahit sino raw ay kayang matutong magtanim sa mas maikling panahon. Ang ilan pa ay nagsasabing hindi mo na kailangan mag-aral kung ang nais mo lang ay magsaka. Kahit mismong mga magsasaka ay hindi hinihikayat ang kanilang anak na kunin ito dahil batid nila ang hirap sa bukid.

66

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Bakit Tila Walang Natira?

sining ni Dainielle Shayne V. Tabordan Ang bigas ang pangunahing pagkain ng Pilipinas. Balintuna sa nasabi ang mga taong nasa likod nito ay hindi itinuturing na isa sa mga pinagyayamang at pinag-iiral na hanap-buhay ng lipunan. Ang pagsasakang ipinamana ng mga ninuno noon ay nananatiling buhay na lamang hindi dahil sa kagustuhan bagkus sa kahirapan.

Aminin man natin o hindi, kadugsong na ng salitang “magsasaka” ang kahirapan. Kapag sinabing magsasaka, nasa isip ng karamihan ay hindi nakapag-aral, maputik, dukha, at mababa ang antas sa lipunan. Hindi na ito maipagkakaila dahil sa mga suliranin na matagal nang hindi nabibigyan ng solusyon na syang lalong nagbabaon sa mga magsasaka. Ang ilan lang dito ay ang kakulangan sa irigasyon, makinarya, mataas na presyo ng pataba at pamatay ng peste. Sa unti-unting pagkaubos ng ating mga magsasaka ay nanganganib ang ating seguridad sa pagkain lalo na sa panahon ng sakuna tulad ng pandemya. Kung mabigyan lamang ng pansin ng gobyerno ang sektor ng agrikultura at matugunan ang mga hinaing ng mga magsasaka ay hindi tayo mangangambang na darating ang panahon na wala nang natitirang magsasaka. Kung mabibigyan lang sila ng pagpapahalaga gaya ng pagsulong ng matitibay na mga programa at polisiya na tumutulong at pumoprotekta sa mga magsasaka ay mababago ang tingin ng mga tao sa propesyon na ito. Ngunit ang tanong sa aking isipan “kailan pa?”

67

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Ritmo ng Kamao ni Bethlehem O. Cabañeros

“Wala na ba silang ibang gagawin kundi itaas ang kamao at batikusin ang gobyerno?” tinig ng isang taong lunod sa pribilehiyo. Ako ay isang aktibista, sumigaw sa kahabaan ng EDSA, sumisigaw sa gobyernong may sala at nagmamartsa sa mga kalsada. Marami akong reklamo, isinisigaw gamit ang ritmo ng aking kamao. Unang suntok para sa mga paglabag sa mga karapatang pantao, ikalawang suntok para sa pagtaas ng mga lokal na produkto. Ikatlo, ika-apat hanggang sa hindi na matapos at abutin na ng sirino. Naririnig niyo ba ako? Kami? Mga mamamayang pinatutunayan na may saysay ang pagiging aktibista at hindi pa laos ang pakikibaka sa paglutas ng bulok na sistema? Ngayon, kung ikaw ang tatanungin, ano ba ang dapat mong gawin? Tatatalikod kana lang ba at hindi kami bibigyang pansin o makikiisa ka sapagkat ito ay para rin naman sa atin? Madalas tawagin bilang salot sa lipunan at kalaban ng pamahalaan sapagkat wala daw ibang alam kundi ang mag-ingay at bumatikos sa mga taong nasa kapangyarihan. Ang tanong ay, bakit ba tayo tatahimik sa panahong mas kinakailangan ng pag-iingay? May mapayapang paraan ba para sa inaasam na mabuting pamumuno, magandang pagbabago at paglutas sa mga hinanaing ng iba’t ibang tao kung sa madami at malakas na tinig ay hindi na tayo naririnig? Ano ba ito, andito padin tayo. Pilit padin isinisigaw ang mga problema noon sapagkat problema padin ito hanggang ngayon. Nasa akin ba ang pagkukulang at kamalian o nasa mga taong piniling magbulag bulagan at tumahimik na lang? Napakadaling ituring ang sarili bilang isang aktibista kung ikaw ay nag-iisa ngunit mahirap magpaka aktibista sa panahong ang kailangan ay ang pagkilos ng sama-sama at idagdag pa ang lipunan na mapanghusga. Nakinig kaba o makikinig ka pa lang? Ang nais lang naman namin ay marinig ang mga tinig na magtataguyod ng pambansang kaunlaran at masabayan ng pamahalaan ang ritmo ng mga kamaong may ipinaglalaban na walang kinakaharap na peligro at pag-aalinlangan.

68

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Pagkuyom ni Axcel C. Albina

May iba’t ibang anyo ng pandarahas sa buhay ng tao, minsan ay sa mismong lipunan na ginagalawan pa ito masasaksihan kung saan ang mga mapagsamantala ay naghahari-harian sa bulok na sistemang kinagisnan. Sintomas ng kawalan ng responsibilidad ng mga nakatataas ang pagkilos ng mga marginalisadong sektor at napagkaitang indibid’wal. Mga nasa laylayan ng lipunan na mas higit na nangangailangan ng tulong ang mga nasa kulungan. Na sa halip na tulungan ay kulungan ang sagot sa mga problemang hindi nila kayang solus’yonan. Kakainin ang kalayaan mong magpahayag, Sa puntong mas nauna pang lutuin ang anti-terror bill dahil alam nilang hindi masarap sa panglasa ang paglaban sa masa. Binudburan na nga bilang isang batas at hinalo nang tuluyang maging lehitimo ang panunupil at pagpaparusa sa mga kritikal na pahayag laban sa gobyerno. Sino nga ba ang tunay na teroristang gustong gusto nilang lasunin gamit ang putaheng inihain? Sagot ng panday sining: “Eh di ang estadong isasadlak sa labis na paghihirap ang mamamayan niya, na kapag lumaban ay tatawaging ‘terorista.’ Walang mali sa paglaban ng masa—may mali sa sistema kaya lumalaban ang masa!” May mali sa sistema kaya lumalaban ang masa at tandaang hindi katwiran ang batas kung hindi makatwiran ang batas. Sa paulit-ulit na pasakit at pang-aabuso, ipatikim natin ang pait ng pagkasuklam sa kawalang-katarungang pagpaslang at pagsagasa ng mga hayop sa gobyerno sa ating mga karapatang pantao. Ang sandali ng pagkamulat na siguro ang pinakangkrus’yal na sandali sa buhay ng tao. Kung ang pagkuyom ba ng kamay ang magsisimula sa pagkilos na kakabit ng pag-asa. At hindi na sapat ang pagkadismaya sa mga nagawa at ginagawang pang-gagago nila, dahil kailangan mo nang magalit. At kung galit ka talaga, hindi ka na p’wedeng manahimik. Ikaw, bakit ikaw na lang ang hindi galit sa gobyerno? Iyan lang naman ang tanong dito.

69

Pagkuyom

sining ni Niña Roswel D. Ibañez Nag-uumapaw ang pagkamuhi ng mga mamamayang inabuso ng garapal na gobyerno. Ang dugong nabuhay sa mga pasakit na tinamasa ang siyang kumilos upang ipatikim ang kapaitan ng namuong sugat mula sa kalabisan at kalupitan ng nakatataas. Ang mga kaluluwang humihingi ng katarungan ang sumunog sa baluktot na paghatol. Tapos na ang pananahimik. Panahon na para tumindig. Pasiklabin ang nagbabagang damdaming kagustuha’y makamtan ang patas at mabuting pamamahala.

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Nawawalang Hamba

sining ni Johnphol M. Maligaya Kasabay ng paghakbang nila palapit sa huling hantungan ang siyang paghakbang naman ng kanilang pamilya papalayo sa kanilang piling. Isang masalimuot na katotohanan na sa kabila ng kanilang sakripisyo at pagmamahal na ibinuhos, ay kawalan ng kalinga at kapabayaan ang makukuha nilang kapalit.

22 72

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Nawawalang Hamba ni Samanta B. Jurado

Kung pagmamasdan ang kasulukuyang lipunan, makikitang madalas kasama ng ibang matatanda ang kanilang pamilya. Masaya, ang gandang pagmasdan at nakakalambot ng kalooban. Pero ibahin niyo ako, sapagkat sa kaso ko, mag-isa akong nagmamasid sa kawalan, malungkot na sinasalubong ang kaarawan at sa simpleng pagbaba sa isang hagdan ay walang makapitan. Masakit isipin at itanong sa sarili ng paulit-ulit kung bakit nila ako iniwan? Mayroon ba akong pagkukulang o mahirap akong pakisamahan? Sa bawat tanong na umiikot sa isipan ay para akong binubugbog ng katotohanan na ito ako at mag-isa, haharapin ang buhay na walang kasamang pamilya. Sa paglipas ng mga taon, nagsimula sa una hanggang sa hindi na mabilang tumatak na sa isipan na ang hirap pala talaga tumanda ng walang inaasahan. Maayos ang tahanan, pagluluto, pagdadayag at simpleng pagpupunas ng hapagkainan ay hindi na matutukan. Ano na ba ako? Ano pa ba ang silbi ko dito kung sa bawat paggising ko ay tanging inaasahan ay pensyon na nagmula sa gobyerno? Wala ng labis, sakto para sa pagkain, pagbayad ng kuryente, tubig at inumin. Wala ng labis, wala na para sa medisinang kinakailangan. Ngunit naisip ko din, ano pa nga ba ang silbi ng gamutan kung ang iniintay ko na lang naman ay kamatayan at wala na akong dahilan para lumaban? Anim. Iyan ang bilang kung ilang taon na ako iniwan ng aking sariling pamilya at kamag anak. Pasko at lahat ng mga okasyon ay lagi akong mag isa. Paulit- ulit akong nananalangin na sana isang araw ay may kumatok sa pintuan ko at handang yakapin muli ako. Sinubukan ko silang hanapin sa loob ng dalwang taon, ngunit kahit anino ay hindi ko natagpuan. Hindi ko na kayang hanapin pa sila gawa sa mahina kong katawan. Ayoko na mag isa, ayoko na malungkot kada araw pero wala na ako magagawa. Tatanggapin ko na lang ang katotohanan na lilisan ako ng walang nakakaalam. 73

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Echoes of the Unheard ni John Alexander B. Hachaso

There are roughly 1.6 million Filipinos with disabilities in the country, which makes up 1.44% of the population in the Philippines classified as PWD. These numbers are as large as some religious groups in our country. Is the society we live in truly a PWD-friendly environment? PWD was considered a minority group as they are being neglected in almost all aspects of getting opportunities such as getting a better education. Before each one of us embarks on our career we are given free and reliable education but for the PWD individual, it’s a different story. Aside from the fear of being subject of ridicule, not a lot of school offers a program for PWD, this was confirmed by the Department of health that less than 3% of the youth with disabilities do not have proper access on getting an education due to professional teachers are not properly trained to assist children that needs special needs and not all schools have a dedicated center that is for Special Education or also known as SPED. Is the society we live in truly a PWD accepting environment? Lack of basic education opportunities is detrimental to the future of these individuals as most of them would be settling down into jobs that they are not fond of. I believe there is potential in everyone and this minority group is being neglected of their rights for proper education. It is highly improbable to hit on the job of an individual with a disability that they genuinely want to do in their life because of the stigmatism that is surrounding a disability and society’s poor understanding of the skills and ambitions of disabled people. Do the society we live in truly believe in a fair system? In our current conditions, these challenges that PWD face in securing a stable job made it much more difficult because of the living conditions that all individuals must comply with. The majority of the companies that provide services have disregarded the living conditions of PWDs because of the impact of the pandemic throughout the globe and thus they have been overlooked in many ways such as receiving assistance such as the Social Amelioration Program (SAP). Can the society we live in be a society that is PWD-friendly? In these times, adapting to the environment that we are in today is challenging even for high functioning individuals who are active in the community. We should look out for each other in order to push through the trials that we all have to go through that could strengthen the quality of life of one another. What we are as an individual shouldn’t matter and disability shouldn’t affect the opportunities of one another, we should all exercise kindness to one another in order to move forward and become a generation that further strengthens the quality of living of the masses.

74

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

They call me moron, I call myself moro ni Joshua Dany A. Calsado

As a person who had witnessed the progress of a civil conflict centered between religion and marginalization, one could hope and imagine why we, the community, are still opposed to the idea of equal treatment towards people of the Islamic religion? Imagine if you were to be in their place, to spend a life being underrepresented and isolated from society, sheltering your values to avoid the prejudicial treatment of your fellow Filipinos, and wishing for a life free from public discrimination and cruelty. In the ever-progressing peace, the Bangsamoro still linger in our minds as a group associated with threats and terrorism. But why should they be held accountable to a stigma for their struggle, if all that they have done is to protect the rights and freedom of their community? They struggle trying to fit within our society with each eye looking at them with loathing and fear, many experience workplace discrimination and find it hard to place themselves within groups of interactions. Others had it worse with violence and accusations surrounding their everyday lives. Is it appropriate for us to treat them this way simply because we hold different beliefs, even if the root of their problem was our people's harsh and unreasonable treatment, particularly of those in positions of power? To make matters worse, the lives of non-affiliated and innocent individuals of the Islamic religion had been unwillingly drawn into this conflict. This type of oppression and injustice had always been a part of the lives of the people of Islamic religion even more so because of the surge of terrorism in our country. These are also part of our country and as the saying goes “we are created as equals” this includes people born from different religions so they too should possess the same rights and freedom that we have, they are meant to be fair for all and everyone should be able to express themselves freely this includes religion and their way of life particularly if we are inhabitants of the same nation. See to it in your mind to experience being a victim of terrorism and discrimination. Not that I would wish it on anyone but just the mere thought of it fills me with anguish. With the majority of our society set on a misguided ideology, the task of resolving the conflict and distrust will become even more difficult, and it may even prove to be impossible to fix. We should be the ones to break the mold and bring change to our society where many of our fellow citizens are misled to the belief of negative stereotypes against the Islamic religion. No one should be misjudged just because you wear a hijab or grow your beard or even be treated like a terrorist for defending your own beliefs, we should fix this by giving them respect and removing the idea of negativity and the concept of socio-cultural barriers to attain peace. These people have endured so much from the effects of marginalization over and over again. Don't you think it’s time for us to let bygones be bygones and give them the same respect and recognition that we give to others? After all we are of the same flesh and blood.

75

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

76

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Pamanang Salinlahi ni Kim Charles Whin S. Casao

Ang ating bansa mula pa noong unang panahon ay napaka sagana na sa kultura at tradisyon. Bilang ang heograpiya ng ating bansa ay pulo-pulo, ay meron din tayong kaakibat na pamamaraan na babagay sa ating pamumuhay. Ang mga katutubo ay may iba't-ibang kultura at tradisyon na kanilang ginagawa ng magpa hanggang sa ngayon ay umiiral pa. Ngunit ano nga ba ang mga pamamaraang kanilang ginawa upang ito ay kanilang maisakatuparan? Isa sa mga kilalang katutubo na ating nasubaybayan ay si Apo Whang-od na kabilang sa katutubong “Butbut” na nagmula sa probinsya ng Kalinga. Ang pag ta tattoo ang isa sa pangunahing kultura na kanilang ipinakilala sa atin sa pamamagitan ng “social media”. Ang kanyang naging pamamaraan upang maipasa ito sa kanilang lahi ay sa pamamagitan ng pagtuturo nito sa kanila. Napakahalagang matutunan ito ng mga batang katutubo sapagkat sila ang magsisilbing tulay upang maipagpatuloy ang kinagisnang nilang kultura. Isa lamang ito sa mga halimbawa kung paano maipasa ang sarili nilang kultura at tradisyon para sa susunod na henerasyon. Ito ang nagsisilbi nilang pagkakakilanlan kaya marapat lamang na ito ay maipasa upang ito ay ipagpatuloy. Ang sumunod naman ay sa pamamagitan ng pagkukwento. Hindi matututunan ng mga kabataang katutubo ang iba pa nilang kultura at tradisyon kung hindi ito ikukwento sa kanila sapagkat ang pagkukwento ang isa sa paraan upang magkaroon sila ng imahinasyon at mas maintindihan pa ito ng lubusan. Ang pag suporta ng gobyerno sa mga katutubo ay may napakalaking papel para maipag patuloy nila ang kanilang kinagisnang pamumuhay sapagkat pagdating sa usapang pag tatayo ng mga imprastraktura ay kadalasang mga katutubo ang pinakang naaapektuhan. Sinisira nito ang kanilang mga tirahan kaya’t paano na lamang sila makakapag patuloy kung mismong ang tirahan nila ang mawawala sa kanila. Ang mga katutubong grupo ang siyang buhay na patunay kung gaano kayaman ang ating bansa pagdating sa kultura at tradisyon. Ngunit tayo ay iisa lamang at ang pag respeto sa kanila ang isa sa pinakamahalagang papel na maaari nating maiambag sa kanila. Kaya hayaan lamang natin silang mamuhay ng naaayon sa kanilang pamamaraan upang patuloy nilang maisabuhay ang kanilang kinagisnan. 77

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Nakaw na Pagkakataon ni Precious G. Faith Pilao

Simula ng mabuksan ang aking isipan sa reyalidad ng buhay, ako’y nabigla sa mga pangyayaring bumungad sa aking harapan. Ang bansang inaakala kong puno ng kasaganahan ay madami palang nababalot na kahirapan. Di ko lubos akalain na sa likod ng mga magagandang imprastraktura ay mga kaluluwang napapa walang bahala. Noong una palamang ay naging malaking parte na ng ating kasaysayan at kultura ang mga katutubo o kung tawagin na Indigenous Peoples. Di natin maitatanggi na sila ay napaka importante sa pagbuo ng sariling identidad ng ating bansa at sa pagprotekta ng ating kalikasan at kultura. Ngunit bakit parang lagi ko na lamang sila nakikita sa maliit na espasyo ng lipunan na nagsisiksikan, naaapi, minamaliit, naghihirap at ginugulangan.. Paulit-ulit nalamang ang mga eksena na naaagawan ng lupa, dinidiskrimina at pinagdadamutan ng oportunidad. Ngunit sabi nga ni Dr. Jose Rizal “walang Pilipino ang dapat maiwan sa biyaheng papunta sa kaunlaran”. Kaya naman sa kabila ng lahat ng pagsubok at paghihirap na nararanasan, hindi parin nawawalan ng pag-asa ang mga katutubo. Sila ay lumalaban at nagsusumikap na makabangon at makahabol sa biyahe ng kaunlaran. Ika nga nila “Hoy tabi! Kami naman!” Natapos na ang panahon ng aming pananahimik at pagtitiis, panahon na ng aming pag-unlad. At para sa mga IPs simple lang naman ang gusto nilang paraan ng pagunlad. Una, paggalang sa kanilang identidad na kahit ano pa man ang pinanggalingan nila at kahit saan man sila makarating, sila ay itinuturing na kaiisa ng mga sibilisadong tao, walang pangungutya, at walang pangmamaliit. Pangalawa, pagsulong sa pantay na Karapatan at oportunidad para sa kanila. Karapatan sa kanilang mga lupang tinitirhan at sinasaka. Oportunidad na makapag-aral ng maayos at magkaroon ng mas magandang trabaho para sa mas maginhawang kinabukasan. At ang huli ay ang magkaroon ng puwang, puwang sa lipunan na sila ay matanggap, mapansin at matulungan ang kanilang mga pangangailangan upang masolusyonan ang kahirapan. Simple lang ang mga ito ngunit ay makahulugan dahil para sa kanila hindi pagtayo ng maraming imprastruktura ang kaunlaran kundi ang kaayusan ng kanilang buhay at pagtanggap sa kanila sa komunidad hindi bilang maliit ngunit bilang kagalang galang na mga mamamayan ng Pilipinas. Nawa sa mga susunod na panahon ay mas makita ko na silang nakamit ang ninanais nilang kaunlaran. At ang mga susunod na henerasyon ay di na maranasan ang paghihirap. Dahil sa wakas nasasabi at napapamuhay na nilang ang mga salitang “Kami Naman”, kami naman ang mayroong pag-unlad.

78

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Distorted Reality ni Wilralyn C. Rodelas

An eerie sound started to emanate from that specific corner in the room. As a human instinct, I turned my head to check where it was coming from, only to see a woman with a knife on her grip, making her way to cut me by my throat. Her petrifying gaze pierces right through my soul as I unconsciously crumpled into the floor, trembling in fear. I wish it was a nightmare where I can just open my eyes to escape from such a helpless situation, but it happened in broad daylight and its occurrence is only limited to my eyes. This is just another episode of my altered version of reality. One of those non-existent scenarios that lives in my mind rent-free. To live in a unique world that I have is quite an experience. It was filled with a constant chase, a never-ending attempt to get away. On a daily basis, all I ever longed for is a moment of silence, for in that void of sound, arise an opportunity to pull myself together but there was never a chance. The voices in my head continue to splinter into my ears. It never goes away and keeps on murmuring words that poisons my mind which eventually ends up consuming my entire existence. Along with these voices, comes a creature that is a product of my mind. It stays by my side not as a friend, but rather a foe that keeps on pushing me to the cliff of insanity. The battlefield of everyday life is a challenge to keep my sanity intact. I am a warrior who always tries to brush aside these vivid horrifying experiences to the best of my ability. However, like a real battle, things do not always go as planned. For a split-second, I could succumb into this distorted reality of my own perception. I could be a total wreck who spins in and out of the terrifying beliefs that my mind wanted me to believe in. The constant feeling of being spoken ill of, the dreadful feeling of getting killed by the people, the agony of knowing that nobody wants me around, was just too overwhelming for me to handle. And when this happens, I hope you could be something that I could hold onto. Even though it was too scary and embarrassing, I allowed you to catch a glimpse of my world. I do not intend to start a pity party, instead, I wanted you to understand what we are going through. That we are neither monsters nor evils for you to be scared of, we are just ordinary people with an extraordinary mind. Instead of drawing a line against us, I hope you could consider helping us draw a line between what is real and not. Our internal battle alone is already conflicting as it is, it would be very much appreciated if you could spare us some sympathy.

79

Sa Kamay ng Berdugo

sining ni Shania Chryzler A. Padera Oras na para imulat ang mga matang nananatiling pikit sa kabila ng walang habas na pagkitil. Gigisingin na ang damdaming nakahimlay upang manindigan at makipaglaban sa paglalayong maihinto na ang pagdanak ng dugo sa yamang kalupaan.

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Sa Kamay ng Berdugo ni Eunice A. Gallardo

Sa loob ng maraming taon, ang mga katutubo ay nakaranas ng diskriminasyon dahil sa pananaw ng ilan sa mga Pilipino na sila ay mababa at walang kakayahang ipagtanggol ang kanilang mga karapatan. Ito ay dahil karamihan sa atin ay kulang sa kaalaman tungkol sa ating mga katutubo kaya naman wala tayong pakialam sa kanilang mga pakikibaka at nakikita na lamang natin sila bilang mga walang muwang na naninirahan sa iba’t ibang lugar o mga rebelde gaya ng naririnig natin tungkol sa kanila sa mga balita. Kaya naman, hindi binibigyang-halaga ng mga tao sa mga lungsod ang kanilang pagkakakilanlan, mayamang kultura at tradisyon, at mga gawi na talagang mahahalagang bahagi sa ating tunay na identidad bilang mga Pilipino. Ang lahat ng kamangmangan na ito ay nag-ugat mula sa kawalan ng inclusivity ng mga pag-aaral tungkol sa kanila sa ating kurikulum upang ipakilala ang isang tumpak na impormasyon at kritikal na pag-unawa tungkol sa mga katutubong komunidad. Sa pagsisikap na maabot ang mga lugar na ito at mangalap ng impormasyon, ilan sa mga akademikong iskolar, kabilang ang mga mananaliksik at ilang mamamahayag ay pumupunta sa malalayong komunidad at naninirahan kasama nila upang pag-aralan ang lahat tungkol sa mga tao at kanilang kultura. Gayunpaman, kahit na ang mga pag-aaral na ito ay pinagbantaan ng militar. Ito ay nagpapatunay lamang na ang mga humahadlang sa atin na malaman ang kanilang pagkakakilanlan ay ang gobyerno mismo. Isa sa mga kilalang grupo ng katutubo ay ang mga Lumad, ito ay grupo ng mga Austronesian na naninirahan sa Mindanao, na mayroong napakayamang minahan at sakahan. Subalit sa kanilang mapayapang pamumuhay, sila ay nakakaranas ng walang habas na pag-atake at pagkamkam ng kanilang mga lupa. Ang mga pag-atake sa kanilang mga lupain at paaralan at ang mga bansag sa kanila bilang rebelde ng gobyerno ay ilan lamang sa mga dahilan kung bakit dapat tayong tumindig at magsalita at making sa kanila. Na hindi lang mga magsasaka, may kapansanan, at LGBTQ+ community ang mahalaga kundi mga katutubong grupo rin gaya ng mga Lumad. Hindi ko pa rin lubos maisip na habang pinayayaman nila ang kanilang mga lupain sa pamamagitan ng mga estratehiyang pang-agrikultura at pagtatayo ng mga paaralang may kurikulum ng mga prinsipyo ng agroecological at katutubong kultura, at pagtatanggol sa mga lupain na nagmula pa sa kanilang mga ninuno ay itinuturing sila ng gobyerno bilang mga rebelde na umabot sa puntong inaatake sila at ang kanilang mga paaralan. Sa paglaban sa mga pag-atakeng ito, ang mga Lumad ay minilitarisado at ang mas malala, ilan sa mga pinuno nila ang pinatay. Ano ang silbi ng pagpatay sa mga taong ito na hindi armado at walang kalaban-laban? Kung iisipin natin, ang mga pag-atakeng ito sa mga katutubong grupo ay hindi lamang isang intensyon na protektahan ang bansa mula sa mga rebelde kundi isang mas malaking hakbang ng mga oportunistikong kapitalista, kapwa mga kumpanya ng negosyo mula sa lokal at dayuhang mga bansa at ang gobyerno mismo, upang agawin ang kanilang mga lupain. Ang pagsasamantalang ito sa mga katutubo ay laganap sa buong mundo hindi lamang sa ating bansa. Nakalulungkot ngunit totoo, karamihan sa mga bagay na tinatamasa natin ay mga produkto ng pinagsanib na mga interes ng mga dayuhang kumpanya ng pagmimina at mga tiwaling politiko na ang iniisip ay mga pansariling kaunlaran. Marami sa atin ang hindi nakakaunawa sa kahalagahan ng mga katutubo. May mga pagkakataon din na ipinagsasawalang bahala natin ang kanilang pag-iral at burahin ang kanilang pagkakakilanlan sa salaysay ng ating kasaysayan, ngunit dapat nating malaman na sila ay parte ng ating bansa. Sila ay ating mga kababayan. Sa mga pagatakeng nararanasan nila, tayo mismo ay naging biktima ng maliwanag na pagpapanday ng ating tunay na pagkaPilipino. Ngayon na ang oras upang ihinto ang pagiging bulag, pipi, at bingi sa kung ano ang alam nating talagang mahalaga sa ating pag-unlad—ang pakikipaglaban para sa ating mga lupain at ihinto ang pagiging tulay ng mga sakim na kapitalista. Sa digmaang ito kung saan ang mga katutubo ay nasa bingit ng pagkalipol, ang pagkakaroon ng espasyo para sa kanila sa ating lipunan ay napakahalaga. Ito ay isang labanan na dapat tayong lahat ay makilahok at magtagumpay.

81

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Batas dahil sa Danas ni Kim Charles Whin S. Casao

Ang LGBTQIA+ ay isang uri ng samahan ng mga ikatlong lahi na kung saan sila ay binibigyan ng pagkakataon na maipakilala ang kanilang sarili at matanggap sa lipunang kanilang kinabibilangan. Bagaman sila ay nakakakilos ng malaya, ngunit hindI sa lahat ng oras ay palaging umaayon sa kanila ang panahon. Kadalasan, sa tuwing sila ay lumalabas ng kanilang tahanan ay pangungutya agad ang bumungad sa kanila na kesyo “Bakla” daw o walang mabuting maitutulong sa lipunan at maski sa tahanan nga ay ultimo magulang pa nila ang nagsasabi sa kanila ng “pabigat”. Ang pagiging iba sa tipikal na kasarian ay hindi kailanman naging masama bagkus ito ay isa lamang paglalahad ng kanilang tunay na nararamdaman.Hindi hamak na lubhang mabigat ang kanilang nararamdaman ngunit nang dahil na rin siguro sa paulit-ulit na pangungutya ay nakasanayan na lang nila ang magtiis ng kanilang nararamdaman. Ang pag susulong ng organisasyong LGBTQIA+ ng “Anti-Bullying Act” ang isa sa makakatulong sa kanila upang hindi sila dumanas ng matinding pangungutya. Ito ang magsisilbing pananggalang nila upang maipag tanggol ang kanilang mga sarili laban sa mga taong makitid ang utak. Sa tulong nito ay mas maipapahayag na nila ang kanilang mga saloobin ng walang sinuman ang pumipigil sa kanila. Mas magiging malaya na silang makakilos at mas marami pa silang maiaambag sa kanilang komunidad. Ang pananamantala sa kanila ay talagang napakalaking kasalanan. Pare-pareho lang naman tayong tao, na nasasaktan sa mga sinasambit na masama sa atin ng ating kapwa. Mabuti at may ganitong ordinansa na magiging sandigan nila upang mas maging protektado sila sa mga taong walang alam kundi ang manghusga. Hindi man natin nararamdaman ang kanilang mga dinanas, ngunit alam natin kung gaano kasakit ang makutya ka ng kapwa mo ng hindi mo naman talaga sinasadya na maging ganito o ganyan ka. Kahit anong kasarian pa ang meron tayo marapat lamang na irespeto natin ang bawat isa sapagkat sa mata ng Diyos ay tayo ay pantay-pantay lamang. Kung tayo man ang lalagay sa kanilang katayuan ay malamang na mahihirapan din tayo kaya dapat lamang na alam natin ang salitang “respeto” at ito ay ibigay natin sa ating kapwa, hindi lang sa ating mga kaibigan kundi para sa lahat. Kaya marapat lamang na pakinggan natin ang tinig na kanilang mariin na ipinaglalaban sapagkat ang karapatan nilang mabuhay ng mapayapa ang syang naaapektuhan.

82

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Paved Road ni Ayessa Keith R. Oabel

One of the minority groups are PWDs, or Persons with Disabilities. Simply stated, PWDs are people who have one or more types of disability, such as vision, hearing, walking, or cognitive impairment, and restricted participation in normal tasks such as working and interacting socially. I am aware that PWDs are part of our community, and I am also aware of the different kinds of hardships they face every day that the rest of people tend to overlook. Whenever I imagine someone with a mutated arm, my thoughts immediately go to wondering about how he or she will play his favorite games on the phone. I thought of this because my favorite hobby is playing mobile games, and so I realized that PWDs often struggle with participating in their hobbies, too. When I see a man sitting on a wheelchair across the street, all alone, I wonder about who helped him get ready that morning. Because of that thought process, I surmised that PWDs struggle with even getting ready, such as taking showers, changing clothes, preparing breakfast, and so on. Awareness needs to be spread about the reality of PWDs - whether the disability was in-born or developed eventually – so that society may learn to treat them as human beings instead of excluding them. One of the most common challenges that PWDs face is trouble finding a job or work. I noticed this because wherever I go, the employees are often people without disabilities. A child with autism or a person with total vision and hearing loss, for example, will often be rejected at the job interview for the reason that their disability may be a liability. However, I witnessed that some café shops have started to employ PWDs as employees, and more businesses and companies ought to follow their example. I believe PWDs can work – they just need the opportunity to prove themselves. I think that people often overlook the fact that PWDs struggle with something as simple as eating and meal times. Due to various impairments, the act of eating becomes hard and stressful. Thankfully, I have witnessed several innovations directed towards making the lives of PWDs easier. This includes wheelchairs, crutches, braille-writing, and many more. However, I believe we can help PWDs by simple actions such as the way we treat them. Society may show stigma to PWDs with either physical or cognitive disabilities, such as mocking or making fun of them, ignoring or excluding them on purpose, or even patronizing them. We can all help PWDs beyond giving them wheelchairs and prosthetics; the mere treatment we provide them can go a long way to improving their life. Instead of whispering behind the back of someone who’s having hearing problems, we can make them feel included by learning sign languages. Society may never truly understand the life challenges PWDs face, but it is not an excuse to mistreat them or exclude them from opportunities. They are human beings, just like everyone else, and deserve the same opportunities. Whether it be education, work, recreational activities, or social interaction, society must pave the way and make an effort towards giving people with disabilities a better prospect and quality of life.

83

Karagatan sa Kanluran

ni Ivan Ryan G. Jasolin

Madaling araw pa lamang ay nasa laot na. Sakay ng isang mumunting bangka, bitbit ang tibay ng loob at lambat na pangisda. Tutuloy sa paglalayag kahit may takot at pangamba. Walang kasiguraduhan kung may maiuuwi ba sa pamilya o pipigilan ng mga higanteng barko kahit pa nasa sariling espasyo. Iyan ang isa sa mga araw-araw na nangyayari sa kung tawagin ay West Philippine Sea sapagkat ang kapitbahay na bansa ay may interes sa hawak natin na karagatan. Hindi lingid sa kaalaman ng lahat na ang West Philippine Sea ay pinag-aagawan ng dalawang bansa, ang China at Pilipinas. Ito nga ay dapat na hindi pinag-aagawan dahil ayon sa mapa, ang dagat na ito ay pagmamay-ari talaga ng Pilipinas. Itong mga pangyayari na ito ay may malaking epekto sa bansa lalo na sa mga mangingisda na nakatuon ang hanapbuhay sa dagat na iyon. Laging may bitbit na takot at pangamba ang mga mangingisda kapag sila ay pumapalaot. Ito ay sa kadahilanang ang mga dayuhang barko ng China ay maaring nandoon at harangin sila. Pinipilit na lamang nila na pumalaot dahil kung hindi nila gagawin ito, wala silang makakain. Matagal na ang problemang ito sa West Philippine Sea at sa bawat araw na lumilipas, namumuo pa rin ang takot sa puso ng ating mga mangingisda. Bawat araw ay hindi sila sigurado kung may mahuhuli ba sila o ipagpabukas na lang ulit nila ang kanilang nararamdamang gutom. Kung may mahuli naman ay siguro ay kakarampot lang dahil na rin sa mga dayuhang barko na nauna na sa pangingisda dito. Ito ay ilan lamang sa mga kaganapan na pilit nilalabanan ng ating mga mangingisda. Ang Pilipinas ay isang bansa na ang yaman ay nasa kalikasan. Dito umiikot ang kabuhayan ng ilan sa ating mga Pilipino. Matagal na talagang may problema sa West Philippine Sea ngunit hanggang ngayon ay wala pa ring pinagbago. Nakakapasok pa rin ang mga dayuhang barko ng China sa ating dagat. Kulang ang aksyon na ginagawa ng gobyerno ukol dito dahil kung ito ay sapat, matagal na nating Nabawi ang dagat na ito. Ika nga, kung hindi natin maprotektahan ang West Philippine Sea, paano pa kaya ang ibang panig ng Pilipinas.

84

Salaknib

MGA AKDANG PAMPANIKAN NG THE STALLIONS

Make me hear your applause ni John Reymart Quejano

Let’s start with different perspectives that others see on deaf people. People always tend to see deafness as an injury to humans. It separates “impaired” people from “normal” people. And we, the hearing people will feel some kind of sympathy for them. Imagine using no spoken words or no hearing at all, yet at the same time communicating properly. For them, life is like a soundless movie that waits for its ending. These people indeed miss the sound of ocean waving, clock ticking, or thunder roaring. Many have never known what a roar, whistle, rumble, or voice sounds like. It is said that these sounds and others are not part of their lives. Yet in the same sense, many people who can hear miss out on the smiles and twinkling eyes that deaf and mute people cherish and value. Many people think that not being to hear is awful, separate, lonely, and boring. In reality, it is not the hearing loss itself that creates the brand but the people who view deafness as a disability. Hearing does not necessarily mean that you are smart nor does not hearing mean you are dumb. There are some famous people with little to no hearing at all. First, let me introduce to you, Mr. Evan Mercer. He was born deaf. It was not discovered until he was 4 years old. His parents were told that speaking and reading are not the same things. Despite being deaf, he stood at the top of his class and delivered an inspiring speech as their Valedictorian. He says that “Deafness has taught me to never give up.” “Not when you have fallen so far behind, quitting seems an absolute impossibility” he added. He delivered and nailed it in front of many people without having heard any applause or compliment. Next is Thomas Edison. He is also a deaf person but he contributed to the world too many times. He invented the incandescent light bulb, phonograph, and Motion picture. Thomas Edison made so many things and acquires the title of “Father of Invention. It doesn’t matter if you have no hearing or can’t even speak a single word. We are all equal and should always be equal. Deaf people have struggled to find their place in the hearing world. Because hearing loss is not a physical characteristic that sets them apart (such as skin color), deaf people cannot easily be discerned from the hearing majority. Deaf people can choose to assimilate and try to blend in with the hearing society, or they can choose to identify themselves with the Deaf culture. It is important that people feel able to express themselves and attain fluent, two-way communication among the hearing as well as the non-hearing. Our customs and traditions have been passed down to us with our values and beliefs about the “Deaf and Dumb” to constitute our culture of the hearing impaired. I can only imagine how hopeless a deaf person must have felt without a language, a way to communicate top of a community of people that thought they were dumb and insane. For such instances, being deaf or mute is not a hindrance to expressing oneself since many ways of communication can help deaf people to speak for themselves. They are free to do want they want. They are free to dream what they want to dream. We don’t need to close our minds to them in fact that they are human beings like us. Bringing the idea of Love and Acceptance is the least we can do for them.

85

PASASALAMAT Ngayong nagwakas na ang mga tagpo, istorya at tula. Nawa ay namulat ka sa mga bagay na nangangailangan ng ilaw sa kasalukuyan. Nawa ay iyong nabigyang pansin ang bawat aral mula sa obrang dinala ka sa ibat-ibang lugar at pangyayari gamit ang iyong mga mata. Ngayong palabas ka na sa silid kung saan punong-puno ng mga bagay na nagbibigay saysay, nawa ay maging parte ka upang magkaroon ito ng saysay sa tunay na buhay. Pasasalamat sa lahat ng naglaan ng kanilang mga pagod, oras, at talento sa bawat tula, maikling kwento, sanaysay, at mga pinta na nabuo at nagbigay buhay sa SALAKNIB. Higit sa lahat, taos puso kaming nagpapasalamat sa iyo. Ikaw na nagbigay ng oras upang basahin at pagnilayan ang mga akdang sumalamin sa mga istorya ng mga taong naging biktima ng mapanghusgang mundong ating ginagalawan. Sa pagsasara ng pinto, ay ang pagbubukas naman ng ating isipan. Hanggang sa ating muling pagtatagpo.

Kaye S. Andrade Managing Editor

PATNUGUTAN A.Y. 2021-2022 PUNONG PATNUGOT | Wilralyn C. Rodelas KATUWANG NA PATNUGOT | Kaye S. Andrade PUNONG TAGALAPAT | Kharen Mae P. De Torres PUNONG PATNUGOT NG LATHALAIN| Bethlehem C. Cabañeros KONTRIBYUTORS: MANUNULAT | Axcel C. Albina, Kaye S. Andrade, Jastine Andrea G. Aldea, Bethlehem C. Cabañeros, Joshua Dany A. Calsado, Kim Charles Whin S. Casao, Miles Geofrrey M. De Gorio, Kristine V. Delica, Ryan A. Fajardo, Carmela Doreen Francisco, Eunice A. Gallardo, John Alexander B. Hachaso. Ivan Ryan G. Jasolin, Samanta B. Jurado, Jemuel J. Kahulugan, Johnphol M. Maligaya, Ayessa Keith R. Oabel, Ma. Gwen Alyanna Oriel, Precious Faith G. Pilao , John Reymart Quejano, Wilralyn C. Rodelas, Dainielle Shayne V. · Tabordan, Nicole S. Tañafranca, Bhea Margarette Yara , Ciarisse E. Zornosa DIBUHISTA | Jastine Andrea G. Aldea, Bethlehem C. Cabañeros, Niña Roswel D. Ibañez, Lalaine J. Macasaet, Johnphol M. Maligaya, Gieselle R. Medenilla, Shania Chryzler A. Padera, Dainielle Shayne V. Tabordan TAGALAPAT| Mearelle Elaine S. Colite

Get in touch

Social

© Copyright 2013 - 2024 MYDOKUMENT.COM - All rights reserved.