Data Loading...
Tatlar Atıksu Arıtma Tesisi Flipbook PDF
measlan
112 Views
145 Downloads
FLIP PDF 1.24MB
Tatlar Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi, Türkiye’nin en büyük, Dünya’nın da 4. en büyük Atıksu Arıtma Tesisidir. Tatlar Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi, günde 765.000 m³ atıksu arıtma kapasitesi ile aktif çamur prosesi bazında projelendirilerek inşa edilmiştir. Tesiste arıtma sırasında elde edilen biyogazdan elektrik üretilerek tesisin elektrik ihtiyacının % 80’i karşılanmaktadır. Bu şekilde biyogazdan elde edilen elektrik enerjisiyle yıllık 8,5 milyon TL tasarruf sağlanmaktadır. Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ) Genel Müdürlüğü, 2002 yılı I. Aşama için yaklaşık 4 milyon eşdeğer nüfusa hizmet vermek üzere inşa edilen Dünyanın en büyük 4. Atıksu Arıtma tesisini 1 Ağustos 1997 tarihinde işletmeye almış olup 12 Mayıs 2000 tarihinde kesin kabulü yapılmıştır.
Temel Tasarım Kriterleri TEMEL TASARIM KRİTERLERİ 1.Aşama Genişletme aşamaları (Güncel Aşama) Proses hattı sayısı 2½ Tahmini nüfus 3.277.000 Eşdeğer nüfus 3.920.000 Ortalama atıksu miktarı, metreküp/gün 765.000 Ortalama kuru hava debisi, 8,85 metreküp/sn Maksimum kuru hava debisi, 10,19 metreküp/sn Maksimum yağışlı hava debisi, 17,71 metreküp/sn BOİ5 yükü (60 gr/kişi/gün), kg/gün 235.175 Ham ve fazla çamur (%1,5 KM, 20.907 yoğunlaştırılmamış), metreküp/gün Özümlenmiş çamur (%3,3 KM), 6272 metreküp/gün Bant filtre presi sonrasında çamur keki 704 (%30 KM), metreküp/gün Çıkış suyu (arıtılmış su) BOİ5 konsantrasyonu, mg/l < 30 Filtre edilebilir katılar, mg/l < 30
2.Aşama 3.Aşama 3 4 3.970.0004.859.000 4.833.0006.288.000 971.000 1.377.000 11,24
15,94
12,93
18,33
22,48
31,88
290.000 377.300 25.778
33.538
7733
10.061
869
1130
TESİSİN YERİ VE GENEL VAZİYET PLANI Tesis alanı şehir merkezinin batısında 45 km mesafede, Ankara Çayı akıntısı yönündeki Tatlar köyünün (Sincan yakınında) yanında yer almaktadır. Tesisin yeri, 2025 yılında dahi şehir yerleşiminin dışında kalacağı dikkate alınarak seçilmiştir. Şehrin ve arıtma tesisinin topografisi, atıksuyun arıtma tesisine taşınmasında pompa istasyonu gerektirmeyecek şekilde tasarlanmasını mümkün kılmıştır. Kanalizasyon sisteminde toplanan bütün atıksular tesise tamamen cazibeyle ulaşmaktadır. 2025 hedef yılı için tesis alanı 182 hektar alanı kapsamaktadır. Ve ilk aşamada yaklaşık 1/3’ü kullanılmıştır. Tesis 2025 yılında genişletilecektir.
ARITMA PROSESİ VE AKIŞ ŞEMASI • Ön Arıtma Ünitesi • Ön Çökeltme Havuzları • Havalandırma Havuzları • Son Çökeltme Havuzları • Geri dönüş Çamuru Pompa İstasyonu • Ham Çamur Yoğunlaştırma Havuzları • Çamur Özümleyici (Digesters) • Biyogaz Güç İstasyonu • Gaz Depolama Tankları • Özümlenmiş Çamur Yoğunlaştırma Havuzları • Çamur Susuzlaştırma Ünitesi • Sosyal Donatılar
ÖN ARITMA ÜNİTESİ Ön arıtma ünitesi suyun arıtım için uygun hale getirildiği bölümdür. Ön arıtma giriş yapısı için zararlı olabilecek veya operasyonu etkileyecek maddelerin uzaklaştırılmasını kapsar. Bu maddeler kağıt parçaları, tahta, odun parçaları, teneke, pet şişe, her türlü plastik maddeler, kum, gres, yağ, zift ve yüzey pisliğini içerir. Bu maddeleri tutmak için kullanılan metot ızgaradan geçirme ve kum tutucu havuzlarında kumun, yağ ve gresin uzaklaştırılması metodudur. 5 adet kaba ızgaralarda 40 mm den büyük, 5 adet ince ızgaralarda 15 mm den büyük katı maddeler alınarak tam otomatik dolum istasyonunda konteynerlere boşaltılmaktadır. Bu bölümde sudan ayrılan kaba atıklar, her biri 584 m3 hacminde 209 m2 yüzey alanına sahip 10 adet kum tutucu havuzlarında tutulan kum, çöp depolama alanına transfer edilmektedir. Kum tutucu havuzlarda bekleme süresi 11 dakikadır. Yüzeyde toplanan, scum olarak tabir edilen yüzey atığı köpük pompası vasıtası ile döner eleğe gönderilir. Suyla beraber gelen aşırı miktardaki kumun giriş öncesinde tutulabilmesi için, atıksu tesise alınmadan önce iki adet büyük ön kum tutucu havuzundan (1500 m3) geçmektedir. Havuzlar periyodik olarak temizlenmektedir. Ön arıtma ünitesinde bir de Demir Sülfat Dozlama Ünitesi bulunmaktadır. Buradan giriş suyuna Demir sülfat (FeSO4.7H2O) çözeltisi dozlanarak özümleme tanklarında açığa çıkan biyogaz içerisindeki Hidrojen sülfür (H2S) oranının düşürülerek, biyogaz motorlarında ve tesisatta oluşabilecek korozyona karşı önlem alınmaktadır.
ÖN ÇÖKELTME HAVUZLARI Kum tutuculardan çıkan su dağıtım odası vasıtası ile her biri 7600 m3 hacminde 50 m çapında 10 adet dairesel ön çökeltme havuzlarına gönderilir. Bekletme süresi 1,5 saattir. Bu bölümde ön arıtma sisteminde çöktürülemeyen, askıda kalan ve yüzebilen maddeler uzaklaştırılır. Ön çökeltme havuzları dairesel hareketli köprüye bağlı sıyırıcılar vasıtası ile dibe çöken bu maddeler toplanarak cazibe ile ham çamur yoğunlaştırıcı havuzlara gönderilir. İyi bir ön çökeltme havuzunda giren sudaki askıda katı madde miktarının %60-70, BOİ5 miktarının %25-30'unu arıtabilir. Ön çökeltme havuzlarından savaklanan su, aktif çamur ile karıştırılarak biyolojik arıtma için havalandırma havuzlarına gönderilir. HAVALANDIRMA HAVUZLARI Ön çökeltme havuzlarından çıkan atıksu her biri 13.005 m3 hacminde 2600 m2 yüzey alanına (153 m*17 m) sahip dikdörtgen kesitli 10 adet havalandırma havuzlarına giriş yapar. Bekletme süresi 4 saattir. Bu bölümde çözünmüş olan organik maddeler mikroorganizmalar için besin kaynağıdır. Bu besinin kullanılmasıyla aktif mikroorganizma kütlesinin üremesi ve atığın aerobik olarak stabilizasyonu sağlanır. Aerobik mikroorganizmaların yaşayabilmesi için yüzeysel havalandırıcılar yardımı ile suya oksijen transferi sağlanır. Bu havalandırıcılar aynı zamanda karıştırma işlemini de yapmaktadırlar. Havalandırma havuzlarında sabit bir mikroorganizma seviyesi sağlanması amacıyla son çöktürme havuzlarında çöken çamurun gerekli olan miktarı havalandırma havuzlarının girişinden sisteme geri döndürülür. Mikroorganizmaların yaşayabilmesi için uygun pH, oksijen ve besin ortamının sağlanması gereklidir. SON ÇÖKELTME HAVUZLARI Havalandırma havuzlarından çıkan aktif çamurlu su her biri 9200 m3 hacminde 55 m çapında 20 adet dairesel son çökeltme havuzlarına giriş yapar. Havalandırma havuzlarında stabilize edilmiş olan atık, son çökeltme havuzlarında çamur olarak çöktürülür. Çöken bu çamur cazibe ile geri dönüş pompalama istasyonu haznesine gelir. Gerekli miktarı geri döndürülür, fazla miktarı da ham çamur yoğunlaştırma havuzlara sevk edilir. Bekleme süresi minumum 3 saattir. HAM ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRMA HAVUZLARI Bu bölümde, ön çökeltme havuzlarından gelen ham çamur ve son çökeltme havuzlarından gelen fazla çamur karıştırılarak her biri 1964 m3 hacminde 25 m çapında 7 adet dairesel yoğunlaştırma havuzlarında gelir. Çamur, havuzlarda yaklaşık iki gün bekletilerek, yerçekimi ile iyice çöktürülür. Böylelikle çamurun kuru madde oranı yükseltilir. Dikey karıştırıcılar sayesinde farklı bölgelerde çamur fazı oluşumu engellenir. Havuzun yüzeyinden savaklanan su tekrar bir arıtım için tesis girişine pompalanır. ÇAMUR ÖZÜMLEME TANKLARI Ham çamur yoğunlaştırma havuzlarından alınan yoğunlaşmış çamur, pompa vasıtası ile ısı eşanjöründen geçirilerek ısıtılır ve her biri 11.250 m3 hacminde 25 m çapında 35 m yüksekliğinde 8 adet silindirik ön gerilmeli beton özümleme tanklarına pompalanır. Özümleme, çürüyen veya bozunabilen organik maddelerin biyolojik olarak parçalanmasıdır. Özümleme prosesi anaerobik şartlarda uygun pH değeri olan 7,0-7,5 arasında 35 ºC’de iki üç hafta sürer. Bu işlemde son ürün olarak çürümeyen ve bozunmayan katı maddeler kalmaktadır. Üstten alınan gaz filtrelerden geçirilerek her biri 4.000 m3 hacminde 22 m çapında 17 m yüksekliğinde 2 adet silindirik yapıda gaz depolama tanklarına gönderilir. Açığa çıkan gaz
karışımı yaklaşık olarak %80 oranında metan, %20 oranında karbondioksit ve diğer gazları içerir. Açığa çıkan bu biyogaz, elektrik üretiminde, sıcak su ihtiyacının karşılanmasında ve özümleme tanklarında karıştırma işleminde kullanılır. BİYOGAZ GÜÇ İSTASYONU Biyogaz Güç İstasyonu özümleme tanklarında açığa çıkan biyogazı kullanarak elektrik enerjisi üreten gaz motorlarının tesis edildiği yapıdır. Her biri 1.65 MW 2 adet gaz motorları sayesinde tesisin elektrik ihtiyacının yaklaşık %80’lik kısmı karşılanmaktadır. Yılda ortalama 21.000.000 kWh elektrik üretilmektedir. ÖZÜMLENMİŞ ÇAMUR YOĞUNLAŞTIRMA HAVUZLARI Özümleme tanklarında çürütülen çamur, her biri 1964 m3 hacminde 25 m çapında 5 adet dairesel özümlenmiş çamur yoğunlaştırıcı havuzlara alınır ve iyice yoğunlaşması sağlanır. Yoğunlaşan çamur pompayla çekilir ve mekanik çamur susuzlaştırma istasyonuna gönderilir. Yüzeyinden alınan yüksek BOİ5 içeriği olan su tekrar arıtım için tesis girişine pompalanır. Bekleme süresi 2 gündür. ÇAMUR SUSUZLAŞTIRMA ÜNİTESİ Bu bölümde, özümlenmiş çamur yoğunlaştırıcılarından gelen çamura belirli oranda katyonik polielektrolit çözeltisi dozlanarak floklaşması sağlanır. Daha önce 6 adet 30 m3/saat kapasiteli Belt Presler ile susuzlaştırılan çamur, Belt Preslerin ekonomik ömrünü doldurması nedeniyle 2011 yılında kurulan ve daha ileri teknoloji ürünü olan her biri 70 m3/saat kapasiteli 3 adet Santrifüj dekantörler yardımıyla çamur susuzlaştırma yapılmaktadır. Kuru madde miktarı %4-6'dan %27-30'a çıkartılır. Santrifüj dekantörlerden süzülen su, tekrar arıtım için ön arıtma ünitesine pompalanır. SOSYAL DONATILAR İşletme binasında bürolar, eğitim salonu, konferans salonu, kontrol merkezi ve tesis işletmesi için gereken analizlerin yapıldığı bir laboratuar mevcuttur. Tesiste kullanılan ekipmanların ve araçların periyodik bakım ve hafif onarımları toplam 1800 m2 kullanım alana sahip bulunan atölyede yapılmaktadır. Yedek parça deposu da atölye binasında bulunmaktadır. Tesiste çalışan personel için 44 adet lojman mevcut olup sıcak su ve ısınma ihtiyacı arıtma tesisinden üretilen enerji ile sağlanmaktadır. KİRLİLİK YÜKLERİ VE ARITMA VERİMİ Ülkemizde alıcı ortama verilen temizlenmiş sudaki Askıda Katı Madde (AKM) ve BOİ5 miktarları 30 mg/l’nin altında olmalıdır. Ankara Merkezi Atıksu Arıtma Tesisinde de çıkış suyu limit değerleri olarak bu değerler geçerlidir. Tesisin arıtma verimi yıllık ortalamada BOİ5 ve AKM de %90 nın, KOİ de %85 in üzerindedir.
ANKARA'NIN ATIK SULARI, TATLAR MERKEZİ ATIKSU ARITMA TESİSİ'NİN YANI SIRA İLÇELERDE BULUNAN 26 ARITMA TESİSİYLE, STANDARTLARA UYGUN ŞEKİLDE ARITILARAK ANKARA ÇAYI’NA BOŞALTILIYOR. Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin, Sincan-Tatlar mevkiinde bulunan Ankara Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'nde, kentin atık suyu standartlara uygun şekilde arıtılarak Ankara Çayı'na boşaltılırken, işlemler sırasında ortaya çıkan biyogazla ve arıtılarak Ankara Çayı’na aktarılan suyla da elektrik üretiliyor. Tesislerin enerji ihtiyacının yüzde 80’ini karşılayan uygulama sayesinde, yıllık ortalama 8,4 milyon TL değerinde elektrik tasarrufu sağlanıyor. Başkent’tin atık suları, 190 hektar alana kurulu Ankara Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'nin yanı sıra kentin çevresinde ve ilçelerde bulunan 26 arıtma tesisiyle, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın standartlarına uygun şekilde arıtılarak Ankara Çayı’na boşaltılıyor. Atık suların çevreye verebileceği zararları engelleyen arıtma işlemleri, Ankara Çayı'nın boşaldığı Sakarya Nehri için hayati önem taşıyor.
-TESİS, 2025'DE, 7 MİLYON KİŞİYE HİZMET VEREBİLECEK Ankara’nın gelişim ve nüfus artışına paralel olarak genişleme potansiyeline sahip olan Ankara Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'nde, yağışsız günlerde ortalama 765 bin metreküp atık suyu
arıtılıyor. Yağışlı günlerde de bu rakam ortalama 1 milyon 300 bin metreküpe kadar çıkıyor. Bu tesisin yanı sıra ilçelerde bulunan farklı kapasitelerdeki atık su arıtma tesislerinde de 110 bin metrekübün üzerinde su arıtılarak, sağlıklı şekilde yeniden doğaya dönüşümü sağlanıyor.
-SU, GAZ VE ÇAMUR ÜNİTELERİ TAM OTOMASYON... Ankara Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi'nde, gerekli tüm analizler kendi laboratuarlarında yapılıyor. Tesisin su, gaz ve çamur üniteleri, tam otomasyon sistemiyle çalışıyor. Tesislerde gerçekleştirilen işlemler sonucunda katı maddeler ve çamurun, kolayca susuzlaştırılması sağlanıyor. Özümleyici tankların üst kısmında biriken biyogaz, seramik ve çakıl filtrelerden geçirilerek temizleniyor ve her biri 4 bin metreküp kapasiteli 2 alçak basınçlı gaz tankına gönderiliyor. Böylece atık sudan üretilen biyogazla, istasyonda kurulu 3 megavat gücündeki 3 jeneratörde enerji elde ediliyor. Mevcut jeneratörlerin yanı sıra arıtılmış suyun Ankara Çayı’na verildiği noktada, "Arşimet burgusu" olarak adlandırılan yeni hidroelektrik santraliyle de elektrik üretiliyor. Tesis çıkışındaki suyun potansiyel enerjisinden faydalanılarak, her biri 250 kilowatt gücünde 4 adet "Arşimet burgusu" ile saatte 1 megawatt elektrik enerjisi üretilebiliyor. 2025 yılında, Tatlar Merkezi Atıksu Arıtma Tesisi, yeni aşama planlarının gerçekleşmesiyle, yaklaşık 7 milyon kişiye hizmet verebilecek duruma gelecek. Tatlar Arıtma Tesisi'nin yanı sıra Ankara sınırları içinde bulunan ve kapasiteleri daha düşük olan 26 arıtma tesisi de şunlar: "Karaköy, Çubuk, Kazan, Ayaş, Turkuaz, Yapracık (2 adet), Elmadağ, Hasanoğlan, Lalahan, Çayırhan, Evren, Nallıhan, Haymana, Kalecik, Karagedik, Çamlıdere, Akkuzulu, Bezirhane, Yukarı Çavundur, Dempa, Pazar, Orhaniye, İğmir, Dikilitaş, Ortaköy.”