Data Loading...
หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน
การงานอาชีพ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑
ผู้เรียบเรียง ธิติยา จันทรพลาบูรณ์ สุวัฏ สอนจันทร์ ภิญโญ ใจดำ�รงค์
๓
ชั้นประถมศึกษาปีที่
ราคา ๕๒ บาท
คำ�ชี้แจง หนังสือเรียน รายวิชาพืน้ ฐาน การงานอาชีพ ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ ๓ กลุม่ สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพ เล่มนี้ จัดพิมพ์โดย สำ�นักพิมพ์ บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำ�กัด ผู้เรียบเรียง ผู้ตรวจ บรรณาธิการ
๑. ดร.ธิติยา ๒. อาจารย์สุวัฏ ๓. อาจารย์ภิญโญ ๑. อาจารย์์ชลธิชา ๒. อาจารย์ศิวพร ๓. อาจารย์เนาวรัตน์ ๔. อาจารย์สุดาพร อาจารย์เตือนใจ
จันทรพลาบูรณ์ สอนจันทร์ ใจดำ�รงค์ ศรีวะสุทธิ์ อ่วมเลี้ยง เพชรชู ทิมฤกษ์ วสเกษม
หนังสือเล่มนี้ประกันคุณภาพโดยผู้ผลิต และจะต้องส่งให้สำ�นักวิชาการและมาตรฐาน การศึกษา สำ�นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานตรวจประเมินคุณภาพทางวิชาการ เพื่อออกใบอนุ ญ าตให้ใช้ใ นสถานศึกษาแทนใบประกันคุณภาพของสำ�นักพิมพ์ กรณีที่พบ ข้อบกพร่องหรือข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งให้ส�ำ นักพิมพ์ทราบเพือ่ ดำ�เนินการตามทีร่ ะบุในใบประกัน คุณ ภาพสื่ อฯ (ปกหลัง ) พร้อ มทั้ง แจ้ง ให้สำ�นั กวิ ช าการและมาตรฐานการศึ กษาทราบด้ ว ย เพื่อใช้เป็นข้อมูลประกอบการพิจารณาอนุญาตให้ใช้หนังสือในสถานศึกษาต่อไป
สำ�นักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา สำ�นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน
การงานอาชีพ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑
ชั้นประถมศึกษาปีที่
๓
ผู้เรียบเรียง ดร.ธิติยา อาจารย์สุวัฏ อาจารย์ภิญโญ
จันทรพลาบูรณ์ สอนจันทร์ ใจดำ�รงค์
ผู้ตรวจ อาจารย์ชลธิชา อาจารย์ศิวพร อาจารย์เนาวรัตน์ อาจารย์สุดาพร
ศรีวะสุทธิ์ อ่วมเลี้ยง เพชรชู ทิมฤกษ์
บรรณาธิการ อาจารย์เตือนใจ
วสเกษม
สงวนลิขสิทธิ์ สำ�นักพิมพ์ บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำ�กัด พ.ศ. ๒๕๖๓ พิมพ์ครั้งที่ ๑ จำ�นวน ๑๕,๐๐๐ เล่ม สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) ๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมัติ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙ แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อัตโนมัติ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
website : www.iadth.com
คํานํา หนังสือเรียน รายวิชาพื้นฐาน การงานอาชีพ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๓ กลุ่มสาระการเรียนรู้ การงานอาชีพ ได้จัดทำ�ขึ้นตามมาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้ของหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ซึ่งมุ่งเน้นเกี่ยวกับทักษะอาชีพในการทำ�งาน ที่ จำ � เป็ น ต่ อ ชี วิ ต ประจำ � วั น การช่ ว ยเหลื อ ตนเอง ครอบครั ว และสั ง คมได้ ใ นสภาพเศรษฐกิ จ ที่พอเพียง ไม่ทำ�ลายสิ่งแวดล้อม เน้นการปฏิบัติจริงจนเกิดความมั่นใจและภูมิใจในผลสำ�เร็จ ของงาน เพื่อให้ค้นพบความสามารถ ความถนัด และความสนใจของตนเอง เห็นความสำ�คัญ ของคุณธรรม จริยธรรม และเจตคติที่ดีต่ออาชีพ เห็นคุณค่าของอาชีพสุจริตและเห็นแนวทาง ในการประกอบอาชีพ ดังนั้น คณะผู้จัดทำ�จึงได้จัดนำ�เสนอเนื้อหาที่สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ เกี่ยวกับทักษะการทำ�งานเพื่อช่วยเหลือตนเองที่มุ่งให้ผู้เรียน ได้เรียนรู้ด้วยการปฏิบัติจริง (Active Learning) อย่างสมํ่าเสมอในชีวิตประจำ�วัน ให้เลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมืออย่างง่าย ๆ ในการทำ�งานอย่างปลอดภัย หนั ง สื อ เรี ย นเล่ ม นี้ ไ ด้ พั ฒ นาเนื้ อ หาให้ ทั น สมั ย มี ส มรรถนะสำ � คั ญ สอดคล้ อ งกั บ ทั ก ษะ ในศตวรรษที่ ๒๑ ด้ า นการคิ ด การแก้ ปั ญ หา การใช้ ทั ก ษะชี วิ ต ตลอดจนการพั ฒ นาผู้ เ รี ย น ให้มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ จึงหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือเรียนเล่มนี้จะมีประโยชน์แก่ผู้เรียน ให้สามารถสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง และสามารถนำ�ไปปรับประยุกต์ใช้เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ต่อไปในการดำ�เนินชีวิต คณะผู้จัดทำ�
สารบัญ หน้า
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑
งานบ้าน กระบวนการทำ�งานเพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือตนเอง การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือครอบครัว การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือส่วนรวม
๖ ๘ ๙ ๑๖ ๒๒
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย การเลือกใช้เสื้อผ้า การซ่อมแซมเสื้อผ้าอย่างง่าย
๒๘ ๓๐ ๓๖
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓
๔๒ ๔๔ ๔๖ ๕๐
งานเกษตร การปลูกผักสวนครัว ประเภทของผักสวนครัว หลักการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือที่ใช้ปลูกผักสวนครัว ในภาชนะ ตัวอย่างการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ การดูแลรักษาผักสวนครัวในภาชนะ ประโยชน์ของการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ
๕๑ ๕๓ ๕๕ ๕๖
หน้า
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๔
งานช่าง การบำ�รุงรักษาของเล่นและการซ่อมแซม ของใช้ส่วนตัว ประโยชน์ของการบำ�รุงรักษาของเล่น และการซ่อมแซมของใช้ส่วนตัว ตัวอย่างการบำ�รุงรักษาของเล่นและ การซ่อมแซมของใช้ส่วนตัว
๖๐ ๖๒ ๖๔ ๖๕
หน่วยการเรียนรู้ที่ ๕ งานประดิษฐ์ ๗๐ ประเภทของงานประดิษฐ์ ๗๒ วัสดุในท้องถิ่น ๗๕ เครื่องมือ วัสดุ และอุปกรณ์ที่ใช้ในงานประดิษฐ์ ๗๘ กระบวนการของงานประดิษฐ์ ๘๐ การประดิษฐ์ของใช้ในโอกาสต่าง ๆ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่น ๘๑ ประโยชน์ของการประดิษฐ์ของใช้ในโอกาสต่าง ๆ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่น ๘๕ บรรณานุกรม ๘๘
หน่วยการเรียนรู้ที่
งานบ้าน
แผนผังสาระการเรียนรู้ การจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียน การทำ�ความสะอาดกระเป๋านักเรียน การทำ�ความสะอาดรองเท้านักเรียน
กระบวนการทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม การทำ�งานเพื่อ ช่วยเหลือตนเอง
การทำ�งานเพื่อ ช่วยเหลือส่วนรวม
งานบ้าน การทำ�งานเพื่อ ช่วยเหลือครอบครัว
การทำ�ความสะอาดห้องเรียน การปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือน การกรอกน้ำ�ใส่กระบอก
ตัวชี้วัด ๑. ๒. ๓.
อธิบายวิธีการและประโยชน์การทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม (ง ๑.๑ ป.๓/๑) ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือตรงกับลักษณะงาน (ง ๑.๑ ป.๓/๒) ทำ�งานอย่างเป็นขั้นตอนตามกระบวนการทำ�งาน ด้วยความสะอาด ความรอบคอบ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (ง ๑.๑ ป.๓/๓)
กระบวนการทำ�งานเพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม การทำ�งานเป็นกิจกรรมทีท่ �ำ แล้วมีประโยชน์ งานบางอย่างมีประโยชน์ ต่อตนเอง บางอย่างมีประโยชน์ต่อครอบครัวและบางอย่างมีประโยชน์ ต่อผู้อื่น การทำ�งานทุกอย่างควรทำ�ด้วยความเอาใจใส่ และทำ�อย่างถูกวิธี เพื่อให้ได้ผลงานที่ดีมีคุณภาพ การทำ � งานเพื่ อ ช่ ว ยเหลื อ ตนเอง ครอบครั ว และส่ ว นรวมให้ มี ประสิทธิภาพและได้ผลงานที่มีคุณภาพ ควรทำ�ตามกระบวนการต่อไปนี้ ๑. การวางแผนการทำ � งาน เป็นการกำ�หนดเป้าหมายของการ ทำ�งาน กำ�หนดวิธีการหรือขั้นตอนการทำ�งาน การเลือกวัสดุ อุปกรณ์ และ เครื่องมือให้ตรงกับลักษณะงาน ๒. การทำ�งานตามแผน เป็นการทำ�งานให้ส�ำ เร็จตามเป้าหมาย โดย ใช้วิธีการหรือขั้นตอนการทำ�งานที่กำ�หนดไว้ เลือกใช้วัสดุ อุปกรณ์ และ เครือ่ งมือให้เหมาะกับลักษณะงานด้วยความรอบคอบ เพือ่ ความปลอดภัย ในการทำ�งาน ดูแลรักษาและทำ�ความสะอาดบริเวณที่ใช้ทำ�งานทั้งใน ขณะทำ�งานและหลังทำ�งานเสร็จแล้ว ตลอดจนใช้งาน ทำ�ความสะอาด และเก็บรักษาอุปกรณ์ในการทำ�งานอย่างถูกวิธี เพื่อยืดอายุการใช้งาน ให้ยาวนานและประหยัดค่าใช้จ่ายในการซื้อใหม่ ๓. การประเมิ น ผลการทำ � งาน เป็นการตรวจดูว่าผลงานหรือ การทำ�งานสำ�เร็จตรงตามเป้าหมายที่ก�ำ หนดไว้หรือไม่ ถ้าพบข้อบกพร่อง จะได้ปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้น เช่น ลดเวลาในการทำ�งาน เลือกใช้วัสดุ ในท้องถิ่นเข้ามาพัฒนางานเพื่อให้ผลงานดีขึ้น 8
การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือตนเอง การทำ�งานเพือ่ ช่วยเหลือตนเองเป็นการทำ�งานเกีย่ วกับการดำ�เนินชีวติ ประจำ � วั น ที่ นั ก เรี ย นสามารถดู แ ลช่ ว ยเหลื อ ตนเองได้ โดยไม่ เ ป็ น ภาระของผู้อ่ืน เช่น การจัดเก็บและบำ�รุงรักษาของเล่น ของใช้ส่วนตัว การจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียน การทำ�ความสะอาดกระเป๋านักเรียน การทำ�ความสะอาดรองเท้านักเรียน ๑. การจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียน อุ ป กรณ์ ก ารเรี ย น เช่ น สมุ ด หนั งสื อ ปากกา ดิ น สอ ยางลบ ไม้บรรทัด เป็นสิ่งที่ใช้ในการเรียนเป็นประจำ� จึงควรจัดเตรียมให้เป็น ระเบียบ และพร้อมใช้งานอยู่เสมอ การจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียนตามกระบวนการทำ�งาน ทำ�ได้ดงั นี้ ๑.๑ การวางแผนการทำ�งาน ๑) กำ�หนดเป้าหมายในการจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียน เพื่อความเป็นระเบียบ เพื่อป้องกันการสูญหาย เพื่อให้หยิบใช้งานได้ง่ายและสะดวก ๒) กำ�หนดวิธีการจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียน และอุปกรณ์ ที่ใช้เก็บอุปกรณ์การเรียน
9
วิธีการจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียน (๑) รวบรวมอุปกรณ์การเรียน ที่กระจัดกระจายมาเก็บไว้ ในบริเวณเดียวกัน (๒) แยกประเภทเครื่องเขียนและ สมุด หนังสือ (๓) เก็บเครื่องเขียนในกล่อง ใส่เครื่องเขียน เก็บสมุด หนังสือ ไว้ในกระเป๋านักเรียน หรือบนโต๊ะเขียนหนังสือ
อุปกรณ์ที่ใช้เก็บอุปกรณ์การเรียน เช่น กล่องใส่ เครื่องเขียน กระเป๋านักเรียน แฟ้มใส่เอกสาร ๑.๒ การทำ�งานตามแผน เป็นขั้นตอนที่สำ�คัญ งานจะสำ�เร็จ หรือไม่ ขึ้นอยู่กับการลงมือทำ�งานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ ๑.๓ การประเมินผลการทำ�งาน ตรวจดู ว่ า อุ ป กรณ์ ก ารเรี ย น จัดเตรียมเป็นระเบียบเรียบร้อย หยิบใช้งานได้ง่ายและสะดวกหรือไม่ ถ้าไม่เรียบร้อย ให้ทบทวน วางแผนในการจัดเตรียมอุปกรณ์การเรียนใหม่ และจัดเตรียมใหม่อีกครั้ง 10
๒. การทำ�ความสะอาดกระเป๋านักเรียน กระเป๋านักเรียนเป็นเครื่องใช้สำ�หรับใส่เครื่องเขียน สมุด และ หนังสือไปโรงเรียน จึงควรใช้อย่างทะนุถนอม ดูแลรักษา และทำ�ความ สะอาดอยู่เสมอ เพื่อให้ใช้งานได้นาน การทำ�ความสะอาดกระเป๋านักเรียนตามกระบวนการทำ�งาน ทำ�ได้ ดังนี้ ๒.๑ การวางแผนการทำ�งาน ๑) กำ�หนดเป้าหมายในการทำ�ความสะอาดกระเป๋านักเรียน เพื่อให้สะอาด ใช้งานได้นาน ๒) กำ�หนดวิธีการและวัสดุ อุปกรณ์ในการทำ�ความสะอาด กระเป๋านักเรียน และพลาสติก
วิธีการทำ�ความสะอาดกระเป๋านักเรียนที่ทำ�จากหนัง
(๑) เก็บสิ่งของทุกอย่างออกจากกระเป๋า 11
(๒) ควํ่ากระเป๋าและเคาะฝุ่นเศษสิ่งต่าง ๆ ออกให้หมด
(๓) ใช้ผ้าขนหนูผืนเล็กชุบนํ้าบิดหมาด ๆ เช็ดภายใน และภายนอกกระเป๋า
(๔) เช็ดด้วยผ้าแห้ง แล้วจึงนำ�กลับมาใช้ใหม่
วัสดุ อุปกรณ์ในการทำ�ความสะอาดกระเป๋านักเรียน เช่น ผ้าขนหนูผืนเล็ก ๒ ผืน ถังนํ้า
12
๒.๒ การทำ�งานตามแผน เป็ น ขั้ น ตอนที่ สำ � คั ญ งานจะสำ � เร็ จ หรือไม่ ขึ้นอยู่กับการลงมือทำ�งานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ ๒.๓ การประเมินผลการทำ�งาน ตรวจดูวา่ กระเป๋านักเรียนสะอาด ทัง้ ภายในและภายนอกหรือไม่ ถ้าไม่สะอาด ให้ท�ำ ความสะอาดใหม่อกี ครัง้ ๓. การทำ�ความสะอาดรองเท้านักเรียน (รองเท้าหนัง) รองเท้านักเรียนหรือรองเท้าหนังที่สวมใส่ไปโรงเรียน บางครั้ง อาจเหยียบยาํ่ ดิน โคลน หรือนํา้ ทำ�ให้เปือ้ นและสกปรกได้ จึงควรทำ�ความ สะอาดเป็นประจำ� เพื่อให้มีรองเท้าที่สะอาดไว้สวมใส่ไปอีกนาน การทำ�ความสะอาดรองเท้านักเรียน (รองเท้าหนัง) ตามกระบวนการ ทำ�งาน ทำ�ได้ดังนี้ ๓.๑ การวางแผนการทำ�งาน ๑) กำ�หนดเป้าหมายในการทำ�ความสะอาดรองเท้านักเรียน (รองเท้าหนัง) เพื่อให้รองเท้าสะอาด และใช้งานได้นาน ๒) กำ�หนดวิธีการ และวัสดุ อุปกรณ์ทำ�ความสะอาดรองเท้า นักเรียน (รองเท้าหนัง) วิธกี ารทำ�ความสะอาดรองเท้านักเรียน (รองเท้าหนัง) (๑) เตรียมวัสดุ อุปกรณ์ในการทำ�ความสะอาด (๒) เคาะฝุน่ ออกจากรองเท้า ใช้แปรงขนอ่อนปัดฝุน่ ที่เกาะติดรองเท้าหนังออกให้หมด ถ้ามีคราบ สกปรกติดแน่น ให้ใช้เศษผ้าชุบนํา้ อุน่ บิดหมาด หรื อ นํ้ า ผงซั ก ฟอกเช็ ด ถู แล้ ว ใช้ ผ้ า แห้ ง เช็ ด อีกครั้ง 13
(๓) ขั ด รองเท้ า ให้ เ งางาม โดยใช้ ผ้ า แห้ ง หรื อ แปรงขนอ่ อ นป้ า ยครี ม ขั ด รองเท้ า ทาให้ ทั่ ว รองเท้ า ด้ า นนอก แล้ ว ขั ด ถู จ นขึ้ น เงา ถ้ า ใช้ นํ้ า ยาทารองเท้ า ให้ ท าจนทั่ ว ผึ่ ง ลมให้ แ ห้ ง แล้วจึงเก็บเข้าที่
วั ส ดุ อุ ป กรณ์ ทำ � ความสะอาดรองเท้ า นั ก เรี ย น (รองเท้าหนัง) ได้แก่ แปรงขนอ่อน ผ้ า แห้ ง และครี ม ขั ด รองเท้ า หรื อ นํ้ายาทารองเท้า วัสดุ อุปกรณ์ในการท�ำความสะอาด รองเท้านักเรียน (รองเท้าหนัง)
๓.๒ การทำ�งานตามแผน เป็ น ขั้ น ตอนที่ สำ � คั ญ งานจะสำ � เร็ จ หรือไม่ ขึ้นอยู่กับการลงมือทำ�งานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ ๓.๓ การประเมิ น ผลการทำ � งาน ตรวจดู ว่ า รองเท้ า นั ก เรี ย น (รองเท้าหนัง) สะอาดเป็นเงางามหรือไม่ ถ้าไม่สะอาด ให้เช็ดทำ�ความสะอาด ใหม่อีกครั้ง
14
ประโยชน์ของการทำ�งานเพื่อช่วยเหลือตนเอง การทำ�งานเพือ่ ช่วยเหลือตนเองมีประโยชน์ ดังนี้
๑. รู้จัก การพึ่งพาตนเอง
๒. ฝึ ก ความรั บ ผิ ด ชอบและความมุ่ ง มั่ น ในการทำ�งานให้ส�ำ เร็จตามเป้าหมายด้วยความ สะอาด รอบคอบ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
๖. เป็นการใช้เวลาว่าง ให้เกิดประโยชน์
ประโยชน์ของ การทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือ ตนเอง
๓. รู้จักใช้สิ่งของเครื่องใช้ อย่ า งรู้ คุ ณ ค่ า และประหยั ด ค่าใช้จา่ ย เพราะดูแลรักษาสิง่ ของ เครื่ อ งใช้ ไ ด้ ดี เพื่ อ จะไม่ ต้ อ ง เสียเงินซื้อสิ่งของเครื่องใช้ใหม่ บ่อย ๆ ๔. แบ่งเบาภาระของผู้ปกครอง
๕. เกิ ด ความรู้ สึ ก ภาคภู มิ ใ จที่ ส ามารถพึ่ ง พาตนเองได้ ทำ � งานได้ สำ � เร็ จ ตาม เป้าหมาย ช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายของครอบครัว และแบ่งเบาภาระของผู้ปกครองได้
จุดประกายโครงงาน ขจัดกลิ่นเหม็นในรองเท้าด้วยสมุนไพรไทยได้อย่างไร นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันศึกษาค้นคว้าความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรไทยที่มีกลิ่นหอมหรือ มีคุณสมบัติดูดกลิ่นได้ จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น หนังสือในห้องสมุด หนังสือพิมพ์ นิตยสาร เว็บไซต์บนอินเทอร์เน็ต หรือสัมภาษณ์สอบถามจากภูมปิ ญ ั ญาชาวบ้าน แล้วทดลอง นำ�มาใช้ขจัดกลิ่นในรองเท้า เมื่อประสบผลสำ�เร็จจัดทำ�เป็นโครงงานและเผยแพร่ความรู้ แก่ผู้อื่น 15
การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือครอบครัว การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือครอบครัวเป็นการทำ�งานเกี่ยวกับการดูแล รักษาความสะอาดภายในบ้าน เครื่องใช้ในบ้านและบริเวณบ้านให้สะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย ด้วยการปัด กวาด เช็ดถู รวมถึงการบริการสมาชิกใน ครอบครัว เช่น การกรอกนํ้าใส่กระบอก การบริการนํ้าดื่ม การดูแลเด็ก และผู้สูงอายุ การประกอบอาหาร การล้างจาน ๑. การปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือน การปั ด กวาด เช็ ด ถู บ้ า นเรื อ น เป็ น งานช่ ว ยเหลื อ ครอบครั ว ทีท่ �ำ ให้บา้ นสะอาดและน่าอยู่ การปัด กวาด เช็ดถูบา้ นเรือนตามกระบวนการ ทำ�งาน ทำ�ได้ดังนี้ ๑.๑ การวางแผนการทำ�งาน ๑) กำ�หนดเป้าหมายในการทำ�งาน เพื่อให้เพดาน ผนัง พื้นบ้าน และเครื่องเรือนในบ้าน สะอาด ไม่มีฝุ่นละออง ๒) กำ�หนดวิธีการ และอุปกรณ์ปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือน วิธีการปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือน
16
วิธีการปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือน (๑) จัดเก็บของเข้าทีใ่ ห้เป็นระเบียบ และคลุม ตู้ โต๊ะ เก้าอี้ โซฟาด้วยผ้าหรือพลาสติก ผืนใหญ่ เพือ่ ป้องกันฝุน่ หล่นลงบนสิง่ ของ
(๒) ใช้ไม้กวาดหยากไย่กวาดหยากไย่บนเพดาน มุมห้อง และผนังห้อง (๓) ถ้าไม่ได้ใช้ผ้าคลุมเครื่องเรือนไว้ ให้ใช้ ไม้กวาดขนไก่ปัดฝุ่น แล้วใช้ผ้าชุบนํ้า บิดหมาด ๆ เช็ดให้สะอาด (๔) ใช้ไม้กวาดดอกหญ้ากวาดฝุ่นผงที่อยู่บน พื้ น ห้ อ งมากองรวมกั น แล้ ว กวาดใส่ ที่ตักผงนำ�ไปทิ้งถังขยะ (๕) ถูพนื้ ห้องโดยใช้ไม้ถพู นื้ หรือผ้าขีร้ วิ้ ชุบนํา้ บิดหมาด ๆ 17
อุปกรณ์ปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือน
ไม้กวาดขนไก่ ไม้กวาดหยากไย่ ใช้ปัดฝุ่นบนเครื่องเรือน ใช้กวาดหยากไย่บนเพดาน มุมห้อง และผนังห้อง
ที่ตักผงและถังขยะ ใช้รองรับฝุ่นผงที่จะทิ้ง
ผ้าขี้ริ้วชุบน�้ำบิดหมาด ๆ ใช้เช็ดเครื่องเรือน ถูพื้น เช็ดประตู หน้าต่าง
อุปกรณ์ปัด กวาด เช็ดถู บ้านเรือน
ไม้กวาดดอกหญ้า ใช้กวาดฝุ่นผงบนพื้นซีเมนต์ พื้นกระเบื้องหรือพื้นไม้
ถังน�้ำ ใช้ใส่นำ�้ ส�ำหรับซัก ท�ำความสะอาดผ้าขี้ริ้วที่สกปรก ไม้ถูพื้น ใช้ถูพื้นบ้าน ช่วยผ่อนแรงในการถูพื้น
๑.๒ การทำ�งานตามแผน เป็นขั้นตอนที่สำ�คัญ งานจะสำ�เร็จหรือไม่ ขึ้นอยู่กับการลงมือทำ�งานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ ๑.๓ การประเมินผลการทำ�งาน ตรวจดูว่าเพดาน ผนัง เครื่องเรือนและ พื้นบ้านสะอาดหรือไม่ ถ้ายังมีหยากไย่ ฝุ่นละออง หรือคราบสกปรกหลงเหลืออยู่ ให้เช็ดถูหรือทำ�ความสะอาดใหม่ ปลอดภัยไว้ก่อน
ถ้ามีนํ้าหกเลอะเทอะบนพื้น ต้องรีบเช็ดให้แห้งทันที อย่าปล่อยทิ้งไว้ เพราะจะทำ�ให้ลื่นหกล้มได้ 18
๒. การกรอกนํ้าใส่กระบอก ทุกคนในบ้านต้องดื่มนํ้าเป็นประจำ�ทุกวัน นํ้าที่ใช้ดื่มต้องสะอาด โดยผ่านการกรองหรือต้ม แล้วนำ�ไปกรอกใส่กระบอกไว้ดื่ม การกรอกนํ้าใส่กระบอกตามกระบวนการทำ�งาน ทำ�ได้ดังนี้ ๒.๑ การวางแผนการทำ�งาน ๑) กำ�หนดเป้าหมายในการกรอกนํ้าใส่กระบอก เพื่อให้มีนํ้าสะอาดไว้ดื่มตลอดเวลา เพื่อเกิดความสะดวกในการดื่มนํ้า ๒) กำ�หนดวิธีการและอุปกรณ์ที่ใช้กรอกนํ้าใส่กระบอก วิธีการกรอกนํ้าใส่กระบอก (๑) เปิดฝากระบอกนํ้าออก
(๒) กรอกนํ้าใส่กระบอกจนเกือบเต็ม โดยรองนํ้ า จากเครื่ อ งกรองนํ้ า หรือรินนํ้าจากกาต้มนํ้าที่เย็นแล้ว ลงในกระบอกผ่านกรวยกรอกนํ้า (๓) ปิ ด ฝากระบอกนํ้ า ให้ ส นิ ท แล้ ว นำ � กระบอกทีก่ รอกนํา้ แล้วไปวางบนโต๊ะ หรือวางในตู้เย็นให้เรียบร้อย 19
อุ ป กรณ์ ที่ ใ ช้ ใ นการทำ � ให้ นํ้ า สะอาดพร้ อ มดื่ ม และ อุปกรณ์ที่ใช้ในการกรอกนํ้า เครื่องกรองนํ้า ใช้กรองนํ้า กำ�จัดฝุ่นละออง กลิ่น หรือสิ่งสกปรกที่ปนเปื้อนอยู่ในนํ้า ทำ�ให้นํ้าสะอาด พร้อมดื่ม กาต้มนํ้า ใช้ต้มนํ้าเพื่อฆ่าเชื้อโรคที่อาจปนเปื้อน อยู่ในนํ้า ทำ�ให้นํ้าสะอาด สามารถดื่มได้ อย่างปลอดภัย กรวยกรอกนํ้ า เป็ น อุ ป กรณ์ ที่ ใ ช้ ก รอกนํ้ า ลงใน กระบอกนํ้า ป้องกันไม่ให้นํ้าหกเลอะเทอะ
กระบอกนํ้า เป็นภาชนะสำ�หรับบรรจุนํ้าไว้สำ�หรับดื่ม และจำ�เป็นต้องมีฝาปิด เพื่อป้องกันฝุ่นละออง จิ้งจก หรือแมลงเข้าไปทำ�ให้นํ้าสกปรก
๒.๒ การทำ � งานตามแผน เป็ น ขั้ น ตอนที่ สำ � คั ญ งานจะสำ � เร็ จ หรือไม่ ขึ้นอยู่กับการลงมือทำ�งานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ ๒.๓ การประเมิ น ผลการทำ � งาน ตรวจดู ว่ า นํ้ า ที่ ก รอกหกล้ น ออกมาขณะปิดฝาหรือไม่ ถ้าหกล้นต้องเทนํ้าออกเล็กน้อย แล้วปิดฝาใหม่ ให้สนิท 20
ประโยชน์ของการทำ�งานเพื่อช่วยเหลือครอบครัว การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือครอบครัวมีประโยชน์ ดังนี้ ๑. บ้านสะอาด น่าอยู่ และเป็นระเบียบ
๔. ประหยั ด ค่ า ใช้ จ่ า ยในการ จ้างคนมาทำ�งานบ้าน
๒. สมาชิกทุกคนในครอบครัวเกิด ความรักและสามัคคีกัน
๓. การทำ�งานเพือ่ ช่วยเหลือครอบครัว เช่ น การปั ด กวาด เช็ ด ถู บ้ า น เป็นประจำ� เป็นการออกกำ�ลังกาย อย่างหนึ่ง 21
การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือส่วนรวม การทำ�งานเพือ่ ช่วยเหลือส่วนรวมเป็นการทำ�งานเกีย่ วกับการดูแลรักษา การทำ�ความสะอาดวัสดุ อุปกรณ์ สิ่งของเครื่องใช้ และสถานที่สาธารณะ ซึง่ ทุกคนในสังคมใช้รว่ มกัน เช่น การทำ�ความสะอาดห้องเรียน การเก็บขยะ ในบริเวณโรงเรียน การเก็บขยะในสวนสาธารณะ การทำ�ความสะอาดห้องเรียน การทำ�ความสะอาดห้องเรียนเป็นการทำ�งานเพื่อส่วนรวมอย่างหนึ่ง เพราะห้องเรียนเป็นสถานที่ที่นักเรียนใช้ศึกษาหาความรู้และทำ�กิจกรรม ต่าง ๆ ร่วมกับเพื่อน ๆ จึงต้องช่วยกันดูแลรักษาและทำ�ความสะอาด เป็นประจำ� เพือ่ ให้หอ้ งเรียนสะอาด ไม่มฝี นุ่ ละอองและมีบรรยากาศทีน่ า่ อยู่ น่าเรียน การทำ�ความสะอาดห้องเรียนตามกระบวนการทำ�งาน ทำ�ได้ดังนี้ ๑. การวางแผนการทำ�งาน ๑.๑ กำ�หนดเป้าหมายในการทำ�ความสะอาดห้องเรียน เพื่อให้ห้องเรียนสะอาด ไม่มีฝุ่นละออง ๑.๒ กำ�หนดวิธีการและอุปกรณ์ท�ำ ความสะอาดห้องเรียน การแบ่ ง งานกั น ทำ � เพื่ อ ให้ ทุ ก คนมี ส่ ว นร่ ว มในการทำ � ความสะอาดห้องเรียนที่ใช้ร่วมกัน โดยกำ�หนดผู้รับผิดชอบในงานต่าง ๆ เช่น เก็บหนังสือ ยกเก้าอี้พาดไว้บนโต๊ะ กวาดหยากไย่ ปัด กวาด เช็ดถู หน้าต่าง ถูพื้น ทำ�ความสะอาดกระดานและแปรงลบกระดาน นำ�ขยะไปทิ้ง อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การทิ้งขยะโดยการแยกประเภท เช่น ขยะย่อยสลาย ขยะรีไซเคิล ขยะทั่วไป ขยะอันตราย เป็นการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมวิธีหนึ่ง 22
วิธีการทำ�ความสะอาดห้องเรียน (๑) จัดเก็บหนังสือเรียน กระเป๋านักเรียน ไว้ ใ นโต๊ ะ เรี ย นหรื อ ชั้ น วางที่ แ ต่ ล ะ ห้องเรียนจัดไว้ แล้วยกเก้าอี้พาดไว้ บนโต๊ะ (๒) ใช้ ไ ม้ ก วาดหยากไย่ ก วาดหยากไย่ และฝุ่ น ละอองบนเพดานและผนั ง ห้องเรียน (๓) ใช้ไม้กวาดขนไก่ปัดฝุ่นบนหลังตู้ โต๊ะ และเก้าอี้
(๔) ทำ�ความสะอาดประตู หน้าต่าง โดยใช้ ผ้าขี้ริ้วชุบนํ้าบิดหมาด ๆ เช็ดตาม ซอกมุมต่าง ๆ (๕) ทำ � ความสะอาดกระดาน โดยใช้ แปรงลบกระดานลบข้ อ ความและ ภาพออกให้ ห มด จากนั้ น ใช้ ผ้ า ขี้ ร้ิ ว ชุบนํ้าบิดหมาด ๆ เช็ดให้ทั่ว 23
(๖) ทำ�ความสะอาดแปรงลบกระดาน โดย เคาะฝุน่ ชอล์กลงในถังขยะ เพือ่ ป้องกัน ฝุ่นฟุ้งกระจาย แล้วนำ�ไปเก็บเข้าที่ (๗) ใช้ ไ ม้ ก วาดดอกหญ้ า กวาดฝุ่ น ผง บนพื้ น ห้ อ งเรี ย นมากองรวมกั น ไว้ แล้วกวาดใส่ที่ตักผงนำ�ไปทิ้งถังขยะ (๘) ถู พื้ น ห้ อ งเรี ย นโดยใช้ ไ ม้ ถู พื้ น หรื อ ผ้าขี้ริ้วชุบนํ้าบิดหมาด ๆ หรืออาจใช้ นํ้ายาสำ�หรับทำ�ความสะอาดพื้น และ ควรเลือกให้เหมาะสมกับชนิดของพืน้ อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำ�ความสะอาดห้องเรียน ได้แก่ ไม้กวาดขนไก่ ไม้กวาดดอกหญ้า ไม้กวาดหยากไย่ ไม้ถูพื้น ผ้าขี้ริ้ว ถังนํ้า ถังขยะ ที่ตักผง และแปรงลบกระดาน ๒. การทำ�งานตามแผน เป็นขั้นตอนที่สำ�คัญ งานจะสำ�เร็จหรือไม่ ขึ้นอยู่กับการลงมือทำ�งานตามขั้นตอนที่วางแผนไว้ ๓. การประเมินผลการทำ�งาน ตรวจดูว่าบริเวณต่าง ๆ ในห้องเรียน สะอาดแล้วหรือไม่ ถ้าไม่สะอาด ให้ทำ�ความสะอาดใหม่อีกครั้ง
24
ประโยชน์ของการทำ�งานเพื่อช่วยเหลือส่วนรวม การทำ�งานเพือ่ ช่วยเหลือส่วนรวมมีประโยชน์ ดังนี้ ๒. สร้างความรัก และสามัคคีในการ ทำ�งานร่วมกัน
๑. ฝึกนิสัยที่ดี ในการรู้จักเสียสละ เพื่อส่วนรวม
ประโยชน์ของ การทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือ ส่วนรวม ๔. สิ่งแวดล้อมดี เพราะทุกคนช่วยกัน รักษาความสะอาด
๓. สังคมน่าอยู่เพราะ ทุกคนรู้จักช่วยเหลือ และพึ่งพาอาศัยกัน
สรุ ปความรู ้
การทำ�งานเพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม ให้ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ และได้ ผ ลงานที่ มี คุ ณ ภาพ ต้ อ งใช้ วั ส ดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือให้ตรงกับลักษณะงาน ทำ�งานอย่างเป็นขั้นตอน ตามกระบวนการทำ � งาน ด้ ว ยความสะอาด รอบคอบ และอนุ รั ก ษ์ สิ่งแวดล้อม 25
? ๑. ๒. ๓. ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐.
คำ�ถามพัฒนากระบวนการคิด การท�ำงานเพื่อช่วยเหลือตนเองแตกต่างจากการท�ำงานเพื่อช่วยเหลือ ครอบครัว และส่วนรวมอย่างไร การท�ำงานตามกระบวนการมีประโยชน์อย่างไร ถ้าต้องการให้รองเท้านักเรียนสะอาดเป็นเงางามควรใช้วัสดุ อุปกรณ์อะไรบ้าง เพราะเหตุใดจึงต้องท�ำความสะอาดกระเป๋านักเรียนเป็นประจ�ำ การปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือนที่ถูกต้องมีวิธีการอย่างไร ถ้านักเรียนกรอกน�้ำใส่กระบอกจนเต็มก่อนปิดฝา จะเกิดผลอย่างไร การท�ำความสะอาดห้องเรียนแบบอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมมีแนวทางอย่างไร นักเรียนจะท�ำอย่างไรให้อุปกรณ์ที่ใช้ท�ำความสะอาดห้องเรียน มีอายุการใช้งานยาวนาน การท�ำความสะอาดห้องเรียนให้ปลอดภัยจากอุบัติเหตุมีแนวทางอย่างไร ถ้านักเรียนท�ำงานเพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม เป็นประจ�ำ จะเกิดผลดีต่อตนเองและผู้อื่นอย่างไร
กิจกรรมสร้างทักษะชีวิต ๑. นักเรียนจับคู่อุปกรณ์กับลักษณะการท�ำงานแต่ละประเภทให้ถูกต้อง อุปกรณ์ ไม้กวาดดอกหญ้า ไม้กวาดหยากไย่ ไม้กวาดขนไก่ 26
ลักษณะการท�ำงาน ท�ำความสะอาดเพดาน ท�ำความสะอาดพื้นไม้ ท�ำความสะอาดพื้นบนหลังตู้
๒. ๓. ๔.
นักเรียนอธิบายวิธีการท�ำงานเพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และ ส่วนรวมที่เคยท�ำอย่างละ ๑ งาน หน้าชั้นเรียน นักเรียนฝึกจัดเก็บอุปกรณ์การเรียน ท�ำความสะอาดกระเป๋านักเรียน และท�ำความสะอาดรองเท้านักเรียน (รองเท้าหนัง) นักเรียนปัด กวาด เช็ดถูบ้านเรือนของตนเอง ตามงานที่ก�ำหนดให้ แล้วให้ผู้ปกครองช่วยประเมินผลการท�ำงานลงในตาราง ตัวอย่างตารางการประเมินผลของผู้ปกครอง ผลการประเมิน
รายการการประเมิน
ดี
๑. การกวาดเพดานและผนังห้อง
✓
๒. การปัดฝุ่นเครื่องเรือน
✓
๓. การกวาดพื้นบ้าน
พอใช้ ควรปรับปรุง
✓
๔. การเช็ดถูเครื่องเรือน
✓
๕. การถูพื้นบ้าน
✓
ลงชื่อ
๕.
มานิต ดีงาม
ผู้ปกครอง
นักเรียนแบ่งเป็น ๕ กลุ่ม ร่วมกันท�ำความสะอาดห้องเรียน ตามหัวข้อที่ก�ำหนดให้ ดังนี้ กลุ่มที่ ๑ กวาดเพดานและผนังห้องเรียน กลุ่มที่ ๒ ท�ำความสะอาดกระดาน ประตู หน้าต่าง กลุ่มที่ ๓ กวาดพื้นห้องเรียน กลุ่มที่ ๔ ถูพื้นห้องเรียน กลุ่มที่ ๕ เช็ดท�ำความสะอาดโต๊ะ เก้าอี้ในห้องเรียน 27
หน่วยการเรียนรู้ที่
เสื้อผ้า และเครื่องแต่งกาย
แผนผังสาระการเรียนรู้ การเลือกใช้เสื้อผ้า ให้เหมาะสมกับสภาพอากาศ การเลือกใช้เสื้อผ้าให้เหมาะสมกับโอกาส ประโยชน์ของการเลือกใช้เสื้อผ้า และเครื่องแต่งกายได้เหมาะสม กับสภาพอากาศและโอกาส
การเลือกใช้เสื้อผ้า
เสื้อผ้าและ เครื่องแต่งกาย
การซ่อมแซม เสื้อผ้าอย่างง่าย
วัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ซ่อมแซมเสื้อผ้า การซ่อมแซมเสื้อผ้าด้วยวิธีการเนา ประโยชน์ของการซ่อมแซมเสื้อผ้า
ตัวชี้วัด ๑. ๒. ๓.
อธิบายวิธีการและประโยชน์การทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม (ง ๑.๑ ป.๓/๑) ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือตรงกับลักษณะงาน (ง ๑.๑ ป.๓/๒) ทำ�งานอย่างเป็นขั้นตอนตามกระบวนการทำ�งาน ด้วยความสะอาด ความรอบคอบ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (ง ๑.๑ ป.๓/๓)
การเลือกใช้เสื้อผ้า เสื้อผ้าที่เราสวมใส่เป็นประจำ� นอกจากจะใช้ประโยชน์เพื่อปกปิด ร่างกายและทำ�ให้ร่างกายอบอุ่นแล้ว ยังมีส่วนช่วยส่งเสริมบุคลิกภาพ ให้ดูดี การรู้จักเลือกใช้เสื้อผ้าให้เหมาะสมกับตนเองและโอกาสต่าง ๆ จะทำ�ให้ผู้สวมใส่ดูดีมีสง่าและเป็นการแสดงถึงการมีมารยาททางสังคม อีกด้วย ๑. การเลือกใช้เสื้อผ้าให้เหมาะสมกับสภาพอากาศ ๑.๑ อากาศร้อน ควรสวมใส่เสื้อผ้าเนื้อบางที่ตัดเย็บจากผ้าฝ้าย ซึ่งซับเหงื่อ และระบายความร้อนได้ดี เมือ่ อยูใ่ นบ้านควรสวมใส่เสือ้ ผ้าทีใ่ ส่สบาย เช่น เสื้ อ แขนสั้ น หรื อ เสื้ อ กล้ า ม และกางเกงขาสั้ น สีของเสื้อผ้าที่สวมใส่ควรเป็นสีอ่อน เช่น ฟ้า ชมพู เพราะในเวลากลางวันจะไม่ดูดความร้อน จากแสงอาทิตย์ จะทำ�ให้ผู้สวมใส่รู้สึกเย็นสบาย
๑.๒ ฝนตก ควรสวมใส่ เ สื้ อ หรื อ ชุ ด กั น ฝน หรื อ กางร่ ม เพื่ อ ไม่ ใ ห้ เ ปี ย กนํ้า ฝน นอกจากนี้ถ้าเสื้อผ้าที่สวมใส่เปียกฝน ต้องรีบ เปลี่ยนทันที เพื่อป้องกันโรคไข้หวัด 30
๑.๓ อากาศเย็น ควรสวมใส่เสื้อผ้าเนื้อหนา รูปแบบเสื้อควรเป็น แขนยาว กางเกงขายาวหรือสวมเสื้อกันหนาวทับ ถ้าอากาศเย็นมาก ควรสวมถุงมือ ถุงเท้า หรือหมวกไหมพรม เพื่อให้ร่างกายอบอุ่นมากขึ้น สีเสื้อผ้าที่สวมใส่ ควรเป็นสีเข้ม เช่น ดำ� ม่วง นํา้ เงิน เพราะในเวลา กลางวั น จะดู ด ความร้ อ นจากแสงอาทิ ต ย์ ไ ว้ ผู้สวมใส่จึงรู้สึกอบอุ่น ๒. การเลือกใช้เสื้อผ้าให้เหมาะสมกับโอกาส การเลือกใช้เสื้อผ้าให้เหมาะสมกับโอกาส เป็นการเลือกใช้เสื้อผ้า ให้เหมาะสมกับกิจกรรมที่ทำ�และสถานที่ ดังนี้ ๒.๑ อยูบ่ า้ น เสือ้ ผ้าทีส่ วมใส่ อยู่ บ้ า นควรมี รู ป แบบเรี ย บง่ า ย สวมใส่สบาย สะดวกต่อการลุก นั่ง เดิ น หรื อ ทำ � กิ จ กรรมต่ า ง ๆ เช่ น เสื้อยืดแขนสั้น กางเกงขาสั้น ๒.๒ ไปโรงเรี ย น เสื้ อ ผ้ า ที่ ส วมใส่ ไ ปโรงเรี ย นควรเป็ น ชุ ด นักเรียนที่ถูกต้องตามกฎระเบียบ ของโรงเรียน เนื้อผ้าระบายอากาศ ได้ดี และทนทานต่อการซักรีด 31
๒.๓ เล่ น กี ฬ า เสื้ อ ผ้ า ที่ ใ ช้ สวมใส่ เ ล่ น กี ฬ าหรื อ ออกกำ � ลั ง กาย ควรเป็นเสื้อผ้าขนาดพอดีตัว ไม่คับ หรื อ หลวมจนเกิ น ไป เนื้ อ ผ้ า ควรมี ความยื ด หยุ่ น เพื่ อ สะดวกในการ เคลือ่ นไหว ซับเหงือ่ และระบายอากาศ ได้ดี ๒.๔ นอน เสื้อผ้าที่ใช้สวมใส่ นอน ควรเลือกชุดหลวม ๆ ตัดเย็บ จากผ้าเนื้อนุ่ม สวมใส่สบาย ชุดนอน มีทั้งชุดกางเกง ซึ่งสวมได้ทั้งผู้ชาย ผูห้ ญิง และชุดกระโปรงสำ�หรับผูห้ ญิง
๒.๕ ไปเที่ ย ว เสื้ อ ผ้ า ที่ ใ ช้ สวมใส่ไปเที่ยว ควรเป็นชุดที่สุภาพ และคล่ อ งตั ว ในการเดิ น ทาง เช่ น เสือ้ เชิต้ หรือเสือ้ ยืดแขนสัน้ กางเกงยีน ขายาว รองเท้าผ้าใบ หรือรองเท้าหนัง 32
๒.๖ ไปวัดหรือศาสนสถาน เ สื้ อ ผ้ า ที่ ใ ช้ ส ว ม ใ ส่ ไ ป วั ด ห รื อ ศาสนสถาน ควรเป็ น ชุ ด สุ ภ าพ เรียบร้อย เช่น เด็กชายสวมกางเกง ขายาว เสื้อเชิ้ตแขนสั้นหรือแขนยาว เด็กหญิงสวมกระโปรงหรือนุ่งผ้าถุง สวมเสือ้ ปิดคอมีแขนและสีไม่ฉดู ฉาด ๒.๗ ไปงานรื่นเริงสังสรรค์ และงานมงคล เสื้ อ ผ้ า ที่ ใ ช้ ส วมใส่ ไปงานรื่นเริงสังสรรค์และงานมงคล เช่ น งานวั น คล้ า ยวั น เกิ ด งานวั น ขึ้นปีใหม่ งานมงคลสมรส ควรเป็น ชุดที่มีรูปแบบและลวดลายสวยงาม สีสันสดใส ๒.๘ ไปงานศพ เสื้อผ้าที่ใช้สวมใส่ ไปร่ ว มงานศพ ควรเป็ น เสื้ อ ผ้ า สี ข าว-ดำ � เพื่ อ แสดงความเสี ย ใจ ให้ เ กี ย รติ กั บ เจ้าภาพงานศพ และผู้เสียชีวิต
33
๓. ประโยชน์ของการเลือกใช้เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย ได้เหมาะสมกับสภาพอากาศและโอกาส การเลือกใช้เสือ้ ผ้าและเครือ่ งแต่งกายได้เหมาะสมกับสภาพอากาศ และโอกาส มีประโยชน์ ดังนี้ ๑. ร่างกายอบอุน่ และสุ ข ภาพแข็ ง แรง เพราะสวมใส่เสื้อผ้าได้ เหมาะสมกั บ สภาพ อากาศ
ประโยชน์ของ การเลือกใช้เสื้อผ้า และเครื่องแต่งกายได้ เหมาะสมกับสภาพ อากาศและโอกาส
๒. สร้ า งความ มั่นใจให้กับผู้สวมใส่ และช่ ว ยส่ ง เสริ ม บุคลิกภาพให้ดูดี
๓. แสดงถึงมารยาทที่ดีในสังคม เพราะ เลือกใช้เสื้อผ้าได้เหมาะสมกับโอกาสและสถานที่ สรุ ปความรู ้
การเลื อ กใช้ เ สื้ อ ผ้ า ได้ เ หมาะสมจะทำ � ให้ ร่ า งกายอบอุ่ น หรื อ เย็ น สบายตามสภาพอากาศ การสวมใส่ เ สื้ อ ผ้ า ได้ เ หมาะสมกั บ โอกาสเป็นการแสดงมารยาทที่ดี ตนเองเกิดความมั่นใจและเป็นที่ชื่นชม ของผู้พบเห็น เว็บไซต์แนะนำ�
34
มารยาทในการแต่งกายที่พึงประสงค์ https://www.m-culture.go.th/young/ewt_news.php?nid= 348&filename=index
? ๑. ๒. ๓. ๔. ๕.
คำ�ถามพัฒนากระบวนการคิด ก่อนเลือกใช้เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายทุกครั้งต้องค�ำนึงถึงสิ่งใด การเลือกใช้เสื้อผ้าและเครื่องแต่งกายเป็นการท�ำงานเพื่อช่วยเหลือ ตนเองหรือไม่ เพราะเหตุใด ถ้านักเรียนต้องไปเที่ยวบนดอยหรือภูเขาในฤดูหนาว ควรสวมใส่เสื้อผ้า อย่างไร การเลือกใช้เสื้อผ้าได้เหมาะสมกับสภาพอากาศและโอกาสมีประโยชน์ อย่างไร เพราะเหตุใดการไปร่วมงานศพจึงต้องสวมใส่ชุดสีขาว-ด�ำ
กิจกรรมสร้างทักษะชีวิต ๑. นักเรียนสังเกตภาพเสือ้ ผ้าและเครือ่ งแต่งกายทีก่ �ำหนดให้ แล้วอธิบายว่า ควรสวมใส่เสื้อผ้าดังกล่าวในสภาพอากาศอย่างไร และในโอกาสใด
๒. ๓.
นักเรียนเขียนอธิบายวิธีการเลือกใช้เสื้อผ้าและประโยชน์ของการเลือกใช้ เสื้อผ้าได้เหมาะสม นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันเตรียมเสื้อผ้าและเครื่องแต่งกาย แล้วแข่งขัน แต่งกายตามสภาพอากาศและโอกาสที่ก�ำหนดให้ ดังนี้
ฝนตก
ไปเที่ยวสวนสนุก
อากาศร้อน
ไปงานแต่งงาน 35
การซ่อมแซมเสื้อผ้าอย่างง่าย เสื้ อ ผ้ า ที่ ส วมใส่ เ ป็ น ประจำ � อาจมี ก ารชำ � รุ ด ได้ เช่ น กระดุ ม หลุ ด ตะขอหลุด หรือผ้าขาดเป็นรูเล็ก ๆ ถ้าเสื้อผ้าชำ�รุดเพียงเล็กน้อยไม่ควรทิ้ง ควรนำ�มาซ่อมแซมทันที เพื่อให้ใช้งานได้อีก และช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย ของครอบครัวในการซื้อเสื้อผ้าใหม่ การซ่อมแซมเสื้อผ้า เป็นวิธีการทำ�ให้เสื้อผ้าที่ชำ�รุดกลับมาใช้ได้ ซึ่งทำ�ได้หลายวิธีตามลักษณะการชำ�รุด ดังตัวอย่าง ลักษณะการช�ำรุด
วิธีการซ่อมแซม
ผลที่ได้
ด้ายขาดหรือหลุด
ใช้เข็มกับด้ายเย็บ
ตะเข็บเย็บติดกันเรียบร้อย
กระดุมหลุด
ใช้เข็มกับด้ายเย็บ
กระดุมติดกับผ้าเรียบร้อย
36
๑. วัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ซ่อมแซมเสื้อผ้า
การซ่อมแซมเสื้อผ้ามีวัสดุ อุปกรณ์ที่จ�ำ เป็น ดังนี้ ๑.๑ เข็ม ใช้สำ�หรับเย็บผ้า ทำ�จากโลหะ ปลายแหลม มี รู เ ล็ ก ๆ ที่ ก้ น เข็ ม ไว้ สำ � หรั บ ร้อยด้าย เวลาใช้ควรระมัดระวังไม่ให้ปลายเข็ม แทงนิ้วหรือส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เมื่อใช้เสร็จ แล้วปักเข็มไว้บนหมอนเข็มหรือเก็บไว้ในกล่อง ที่มีฝาปิด ๑.๒ ด้ายเย็บผ้า ใช้ส�ำ หรับยึดผ้าให้ติดกัน มีหลายสี ซึ่งควรเลือกใช้ด้ายที่มีสีใกล้เคียงกับ สีของเสื้อผ้าที่จะซ่อมแซม เพื่อความกลมกลืน สวยงาม เมื่อใช้เสร็จแล้วให้ม้วนเก็บด้าย โดย พั น เข้ า กั บ หลอดด้ า ยเพื่ อ ป้ อ งกั น เส้ น ด้ า ย พันกัน จากนั้นเก็บใส่กล่องให้เรียบร้อย ๑.๓ กรรไกร ใช้ สำ � หรั บ ตั ด ผ้ า และด้ า ย กรรไกรมีหลายขนาด ควรเลือกใช้ขนาดที่จับ กระชั บ มื อ เมื่ อ ใช้ เ สร็ จ แล้ ว ให้ เ ช็ ด ทำ � ความ สะอาด จากนั้ น เก็ บ ไว้ ใ นซองหรื อ กล่ อ ง เครื่องมือทุกครั้ง 37
๒. การซ่อมแซมเสื้อผ้าด้วยวิธีการเนา การเนาเป็ น วิ ธี ก ารซ่ อ มแซมเสื้ อ ผ้ า ที่ ด้ า ยเย็ บ ตะเข็ บ หลุ ด หรื อ ด้ายขาดที่ชายเสื้อ ชายกางเกง และชายกระโปรงรุ่ย ให้ติดกันชั่วคราว หรือเนาเป็นแนวเย็บเพื่อจะด้นหรือสอยได้ตรง การเนาทำ � ได้ โ ดยแทงเข็ ม ขึ้ น -ลงห่ า ง ๆ เมื่ อ เนาเสร็ จ แล้ ว จะมองเห็นเส้นด้ายเป็นช่วง ๆ ทั้งด้านบนและด้านล่างของผ้า การเนาที่พบเห็นทั่วไปมี ๔ แบบ ดังนี้
การเนาเท่ากัน ใช้เนาบังคับผ้า ๒ ชิ้น ไม่ให้เคลื่อนจากกัน การเนาเฉลียง ใช้เนาผ้าชั้นนอกกับ ผ้ารองปกหรือสาบเสื้อ
38
ประโยชน์ของ การเนา การทำ�งาน แบบต่ าง อๆ เพื่อช่วยเหลื ส่วนรวม
การเนาไม่เท่ากัน ใช้เป็นแนวที่จะเย็บ ด้วยจักรเย็บผ้า การเนาเทเลอร์ ใช้เนาผ้าเนื้อหนาที่กลิ้ง กดรอยเป็นแนวเย็บไม่ได้
การเนาที่นักเรียนสามารถใช้ซ่อมแซมเสื้อผ้าที่ชำ�รุดจากด้ายขาด หรือด้ายหลุดชั่วคราว ได้แก่ การเนาแบบเท่ากัน ซึ่งมีวิธีการ ดังนี้ ๑. ร้อยด้ายใส่รูเข็ม (สนเข็ม) แล้ว ขมวดปมด้าย จากนัน้ พับทบริมผ้าทีต่ อ้ งการ เนา ให้มคี วามกว้างประมาณ ๑.๕ เซนติเมตร ๒. แทงเข็มทะลุผ้าจากด้านล่างขึ้นมา ด้านบน ๓. แทงเข็ ม ลงบนผ้ า ให้ ด้ า ยมี ค วาม กว้างประมาณ ๐.๕ เซนติเมตร แล้วทำ�ซํ้า ขั้นตอนที่ ๒ และ ๓ จนสิ้นสุดผ้าที่ต้องการ เย็บ ๔. ผูกปมด้ายเพื่อเก็บปลายด้าย ไม่ให้หลุด ปลอดภัยไว้ก่อน
การใช้เข็มเนาเสือ้ ผ้าทีช่ �ำ รุดควรทำ�อย่างมีสมาธิ ไม่หยอกเล่นกัน เพื่อป้องกันอุบัติเหตุเข็มทิ่มแทงนิ้วมือ 39
ประโยชน์ของการซ่อมแซมเสื้อผ้า
การซ่อมแซมเสื้อผ้าด้วยตนเองมีประโยชน์ ดังนี้ ๑. เสือ้ ผ้าทีช่ �ำ รุดนำ�กลับมา ใช้ได้อีกครั้ง
๓. เกิดความภาคภูมิใจ ที่ ส ามารถซ่ อ มแซม เสื้อผ้าได้ด้วยตนเอง
๒. ประหยัดค่าใช้จ่ายในการจ้าง ช่างซ่อมแซม และประหยัด ค่าใช้จา่ ยในการซือ้ เสือ้ ผ้าใหม่
๔. เป็นการใช้เวลาว่าง ให้เกิดประโยชน์
สรุ ปความรู ้ การซ่อมแซมเสื้อผ้าของตนเองด้วยวิธีการเนา จะทำ�ให้
40
เกิดความภาคภูมิใจ ประหยัดค่าใช้จ่ายในการจ้างช่างซ่อมแซม
? ๑. ๒. ๓. ๔. ๕.
คำ�ถามพัฒนากระบวนการคิด เพราะเหตุใดจึงต้องซ่อมแซมเสื้อผ้าด้วยตนเอง ถ้าต้องเนาชายเสื้อที่ด้ายขาด ต้องเตรียมวัสดุ อุปกรณ์อะไรบ้าง การเนาเหมาะส�ำหรับงานประเภทใด การเนาผ้าให้เรียบร้อยและด้ายไม่พันกัน มีวิธีการอย่างไร นักเรียนจะน�ำความรู้เรื่อง การเนาเท่ากัน ไปใช้ประโยชน์อย่างไร
กิจกรรมสร้างทักษะชีวิต ๑. นักเรียนเขียนอธิบายวิธีการซ่อมแซมเสื้อผ้าอย่างง่ายและประโยชน์ ที่ได้รับลงในแผนภาพความคิด ตัวอย่างแผนภาพความคิด วิธีการซ่อมแซม เสื้อผ้าอย่างง่าย ด้วยการเนาเท่ากัน
ประโยชน์ของ การซ่อมแซม เสื้อผ้า การซ่อมแซม เสื้อผ้า อย่างง่าย
๒. นักเรียนเตรียมเศษผ้าขนาด ๑๔ Ö ๑๔ เซนติเมตร จ�ำนวน ๒ ชิ้น เข็ม ด้ายเย็บผ้า กรรไกร แล้วฝึกปฏิบัติการเนาเท่ากัน 41
หน่วยการเรียนรู้ที่
งานเกษตร
แผนผังสาระการเรียนรู้
การปลูก ผักสวนครัว
ประโยชน์ของการ ปลูกผักสวนครัว ในภาชนะ
การดูแลรักษา ผักสวนครัว ในภาชนะ
ประเภทของ ผักสวนครัว หลักการปลูก ผักสวนครัว ในภาชนะ
งานเกษตร
วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือที่ใช้ปลูก ผักสวนครัวในภาชนะ ตัวอย่างการปลูกผักสวนครัว ในภาชนะ
การปลูกผักชี การปลูกสะระแหน่
ตัวชี้วัด ๑. ๒. ๓.
อธิบายวิธีการและประโยชน์การทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม (ง ๑.๑ ป.๓/๑) ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือตรงกับลักษณะงาน (ง ๑.๑ ป.๓/๒) ทำ�งานอย่างเป็นขั้นตอนตามกระบวนการทำ�งาน ด้วยความสะอาด ความรอบคอบ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (ง ๑.๑ ป.๓/๓)
การปลูกผักสวนครัว ผักสวนครัว เป็นพืชผักที่ปลูกไว้เพื่อบริโภคในครัวเรือน ใช้พื้นที่ ปลู ก น้ อ ย ได้ ผ ลผลิ ต เร็ ว ปลู ก ได้ ทั้ ง ในภาชนะ เช่ น กระถางตั้ ง พื้ น กระถางแขวน ยางของรถยนต์ ถังพลาสติก และปลูกลงในแปลงปลูก ปลูกผักสวนครัวในภาชนะ
44
ปลูกผักชีในกระถางตั้งพื้น
ปลูกสะระแหน่ในกระถางแขวน
ปลูกต้นหอมในยางของรถยนต์
ปลูกพริกในถังพลาสติก
ปลูกผักสวนครัวในแปลงปลูก
ผักสวนครัว เป็นพืชที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เมื่อรับประทานเข้าไป แล้วจะได้รบั วิตามินและใยอาหารทีช่ ว่ ยให้อวัยวะต่าง ๆ ทำ�งานได้ตามปกติ และขั บ ถ่ า ยสะดวก ครอบครั ว ที่ ป ระกอบอาหารรั บ ประทานเอง มักจะซื้อผักสวนครัวจากตลาดหรือในซูเปอร์มาร์เก็ต ซึ่งบางครั้งอาจ มีราคาแพง ไม่สดใหม่ หรือมีสารเคมีตกค้างอยู่บนผักสวนครัวมาก ทำ�ให้เป็นพิษต่อร่างกาย ดังนั้น จึงควรปลูกผักสวนครัวไว้รับประทานเอง ที่บ้าน เพื่อจะได้รับประทานผักที่สดใหม่ สะอาด ปลอดภัย และการปลูก ผักสวนครัวแต่ละชนิดควรเลือกปลูกให้เหมาะสมกับฤดูกาล เพื่อให้ได้ ผักที่มีคุณภาพ 45
ประเภทของผักสวนครัว
ผักสวนครัวแบ่งตามส่วนที่น�ำ มาเป็นอาหารได้ ดังนี้ ๑. ผักสวนครัวที่ใช้ผลและฝักเป็นอาหาร
แตงกวา
บวบ
ถั่วฝักยาว
ฟักเขียว
ถั่วลันเตา
มะนาว
มะระ
ฟักทอง
พริกพันธุ์ต่าง ๆ
มะเขือพันธุ์ต่าง ๆ 46
๒. ผักสวนครัวที่ใช้ราก ลำ�ต้นใต้ดิน และหัวเป็นอาหาร
ขมิ้น
กระเทียม
หอมแดง
ข่า
ขิง
หอมหัวใหญ่
หัวไช้เท้า 47
๓. ผักสวนครัวที่ใช้ใบและลำ�ต้นเป็นอาหาร
ผักชี
โหระพา
กะเพรา
สะระแหน่
ผักกวางตุ้งไทย
ผักบุ้งจีน
คะน้า
ผักกาดหอม
ตะไคร้
ผักชีฝรั่ง
ต�ำลึง
ขึ้นฉ่าย
48
๔. ผักสวนครัวที่ใช้ดอกเป็นอาหาร
ดอกโสน
ดอกแค
ดอกกุยช่าย
กะหลํ่าดอก
ดอกขจร
๕. ผักสวนครัวที่ใช้กาบใบและก้านใบเป็นอาหาร
กุยช่ายขาว
ต้นหอม
กุยช่ายเขียว
กระเทียมใบ
คูน 49
หลักการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ ๑. การเตรียมภาชนะ ภาชนะที่ใช้ปลูกผักสวนครัว ควรดัดแปลงจากสิ่งที่ใช้แล้ว หรือชำ�รุด เล็ ก น้ อ ย หรื อ หาได้ ง่ า ย เพื่ อ ประหยั ด ค่ า ใช้ จ่ า ย และใช้ สิ่ ง ของเหลื อ ใช้ ให้มปี ระโยชน์ ภาชนะทีใ่ ช้ควรมีความลึกไม่เกิน ๑๐ เซนติเมตร หากก้นภาชนะ ไม่มีรู ต้องเจาะรูให้นํ้าระบายออกได้ เพื่อป้องกันนํ้าขัง และรากพืชเน่า ๒. การเตรียมพันธ์ุพืช พั น ธ์ุ พื ช ที่ ใ ช้ ป ลู ก ในภาชนะควรเป็ น พั น ธ์ุ พื ช ที่ ห ยั่ ง รากตื้ น เช่ น ผักบุ้งจีน คะน้า ผักกาดหอม ผักกาดขาว ต้นหอม ผักชี ขึ้นฉ่าย กุยช่าย สะระแหน่ โหระพา กะเพรา พริกขี้หนู ตะไคร้ นอกจากนี้ พันธ์ุพืชที่เป็นเมล็ด ควรเลือกที่แก่จัดและแห้ง สำ�หรับ พันธ์ุพืชที่เป็นกิ่งชำ� ควรเลือกที่ไม่อ่อนหรือแก่เกินไป ๓. การปลูก ควรศึกษาวิธปี ลูกผักสวนครัวแต่ละชนิดให้เข้าใจก่อนปลูก เลือกปลูก ผักสวนครัวตามฤดูกาล ปลูกผักสวนครัวที่ให้ผลผลิตได้ตลอดปี ปลูกผัก หลายชนิดในแปลงเดียวกัน ปลูกผักทีม่ อี ายุเก็บเกีย่ วสัน้ บ้างยาวบ้างคละกันใน แปลงเดียวกัน ปลูกผักชนิดเดียวกันแต่ทยอยปลูกครั้งละ ๓-๕ ต้น หรือ เพียงพอสำ�หรับรับประทานในครอบครัวได้ในแต่ละครั้งที่เก็บเกี่ยว ก็จะทำ�ให้ ผู้ปลูกมีผักสวนครัวที่สดใหม่ เก็บรับประทานได้ทุกวันตลอดปี ๔. การดูแลรักษา ควรให้นํ้า ให้ปุ๋ยอย่างเพียงพอ กำ�จัดวัชพืชและศัตรูพืชเป็นประจำ� ๕. การเก็บเกี่ยว ควรเก็บเกี่ยวเมื่ออายุเหมาะสม ตามจุดประสงค์ของการนำ�ไปใช้ ประโยชน์ เช่น ผักชี สะระแหน่ ที่จะนำ�ไปตกแต่งอาหารให้เด็ดแต่พอใช้ ส่วนที่เหลือสามารถเจริญเติบโตต่อไป 50
วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือที่ใช้ปลูกผักสวนครัวในภาชนะ การปลูกผักสวนครัวในภาชนะต้องใช้วสั ดุ อุปกรณ์ และเครือ่ งมือ ดังนี้ ๑. ดินร่วนหรือดินร่วนปนทราย ใช้ส�ำ หรับให้รากพืชยึดเกาะเพื่อ เจริญเติบโต ๒. แกลบดิบ แกลบเผาหรือถ่านแกลบ ใช้ผสมดิน เพื่อทำ�ให้ดิน ร่วนซุย นํ้าและอากาศผ่านได้สะดวก รากพืชชอนไชได้ง่ายและยังช่วยปรับ สภาพดินให้เกิดความสมดุล ป้องกันการเกิดโรคในดิน ช่วยดูดซับความชืน้ และลดความร้อนในดินได้ ๓. ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ใช้เพิ่มธาตุอาหารพืชในดิน ๔. ปูนขาว ใช้ปรับสภาพดินที่เป็นกรด ให้เหมาะสมต่อการปลูก ผักสวนครัวในภาชนะ ๕. ภาชนะ เช่น กะละมังพลาสติก ถังนํ้า ขันนํ้า ยางของรถยนต์ ท่อคอนกรีต กาบมะพร้าว กระบะเปลือกไม้ กระถางดินเผา ใช้สำ�หรับ ใส่ดินปลูกผักสวนครัว
กะละมังพลาสติก
ถังนํ้า
ขันนํ้า
ยางของรถยนต์
51
กาบมะพร้าว
ท่อคอนกรีต
กระบะเปลือกไม้
กระถางดินเผา
๖. ช้อนปลูก ใช้ขุดย้ายต้นกล้า ขุดหลุมปลูกพืช ตักดิน ตักปุ๋ย ๗. ส้อมพรวน ใช้พรวนดินให้ร่วนซุย ๘. บัวรดนํ้า ใช้รดนํ้าผักสวนครัวในภาชนะ
ช้อนปลูก
ส้อมพรวน
บัวรดนํ้า
สร้างเสริมความเป็นอยูอ่ ย่างพอเพียง การปลูกผักสวนครัวภายในบริเวณบ้าน โดยปลูกในภาชนะ ปลูกในแปลงปลูก ปลูกผักสวนครัวเป็นรั้วกินได้ สอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือ มีผักสวนครัวไว้รับประทานอย่างเพียงพอในครัวเรือน และประหยัดค่าใช้จ่ายในการ ซื้อผักสวนครัว 52
ตัวอย่างการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ ๑. การปลูกผักชี ผั ก ชี เป็ น ผั ก ที่ ใ ช้ ป ระโยชน์ ได้ทุกส่วน เช่น ใบและก้านใช้รับประทาน สด เป็ น เครื่ อ งเคี ย งของอาหารต่ า ง ๆ ใบใช้ตกแต่งอาหาร ลำ�ต้นและรากนำ�ไป ผักชี ทุบหรือสับให้ละเอียด ใช้เป็นเครื่องเทศ ปรุงอาหารชนิดต่าง ๆ เพื่อให้มีกลิ่นหอม ผักชีขยายพันธ์ดุ ว้ ยเมล็ดและเจริญเติบโตได้ดใี นดินร่วนปนทราย การปลูกผักชีในภาชนะ มีขั้นตอน ดังนี้ ๑ ผสมดินร่วน ๒ ส่วน ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ๑ ส่วน แกลบดิบ ๑ ส่วน และปูนขาวเล็กน้อยคลุกเคล้าให้เข้ากัน แล้วตักใส่ภาชนะที่จะปลูก ๒ หว่านเมล็ดพันธ์ุให้ทั่วภาชนะ ๓ รดนํ้ า ให้ ชุ่ ม เช้ า -เย็ น ประมาณ ๓-๔ วั น เมล็ ด จะงอก เป็นต้นผักชี
๑
๒
๓ 53
๒. การปลูกสะระแหน่ สะระแหน่ เป็นผักที่นิยมใช้ใบปรุงแต่งกลิ่นอาหารประเภทยำ� ลาบ พล่า ให้น่ารับประทาน ใช้ทำ�ยาขับลม ถอนพิษไข้ หรือนำ�ไปสกัดเป็น นํ้ามันหอมระเหย สะระแหน่สามารถขยายพันธุ์ด้วย วิธีปักชำ� เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนและ ดินร่วนปนทราย การปลู ก สะระแหน่ ใ นภาชนะ สะระแหน่ มีขั้นตอน ดังนี้ ๑ ผสมดินร่วน ๒ ส่วน ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก ๑ ส่วน แกลบดิบ ๑ ส่วน และปูนขาวเล็กน้อยคลุกเคล้าให้เข้ากัน แล้วตักใส่ภาชนะที่ใช้ ปลูกสะระแหน่ ๒ เลือกกิ่งสะระแหน่ที่ไม่อ่อนหรือแก่เกินไป ปักลงไปในดิน โดยให้มีส่วนที่โผล่พ้นดินขึ้นมาประมาณ ๒-๓ เซนติเมตร ๓ รดนํ้าให้ชุ่มแต่ไม่แฉะเช้า-เย็น
๑
๒
๓
ปลอดภัยไว้ก่อน
ในขณะที่ปลูกผักสวนครัวควรใช้ช้อนปลูกย่อยดินหรือคุ้ยดิน ไม่ควรใช้ มือขยำ�ดินหรือคุ้ยดิน เพราะอาจมีเศษของมีคมอยู่ในดินทำ�ให้มือเกิดบาดแผลได้ 54
การดูแลรักษาผักสวนครัวในภาชนะ ๑. การรดน้�ำ ควรรดน้ำ�วันละ ๒ ครั้ง เช้าและเย็น โดยรดพอชุ่มชื้นแต่ไม่แฉะเกินไป
๒. การพรวนดิน ควรพรวนดินทุก ๑๐-๑๕ วัน เพื่อช่วยให้ดินร่วนซุย น้ำ� อากาศ และปุ๋ยเข้าสู่ต้นพืชได้สะดวก
๓. การใส่ปยุ๋ ปุ๋ยที่ใช้ควรเป็นปุ๋ยอินทรีย์ เช่น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยน้ำ�ชีวภาพ เพราะย่ อ ยสลายได้ ต ามธรรมชาติ ไม่ มี ส ารพิ ษ ตกค้ า งในดิ น และผักสวนครัวที่ปลูก โดยใส่ปุ๋ยให้ผักสวนครัวเมื่อเริ่มปลูก คลุกเคล้าปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกกับดินที่ใช้ปลูกก่อนหว่านเมล็ด หรือปักชำ� และใส่ปยุ๋ น้�ำ ชีวภาพเดือนละ ๒ ครัง้ เพือ่ เพิม่ ธาตุอาหาร ในดินให้แก่ผักสวนครัว
๔. การกำ�จัดวัชพืช วัชพืช คือ หญ้าชนิดต่าง ๆ ที่ไม่ต้องการให้เกิดขึ้นในภาชนะปลูก ผักสวนครัว เพราะจะแย่งอาหารของผักสวนครัวที่ปลูก ดังนั้น เมื่อพบวัชพืชต้องรีบใช้มือถอนออกมาทั้งรากทันที
๕. การป้องกันและกำ�จัดศัตรูพืช ศัตรูพืชที่สำ�คัญของผักสวนครัว ได้แก่ แมลงและหนอนต่าง ๆ ที่กัด กินใบและลำ�ต้นของผักสวนครัว จึงควรรูจ้ กั ป้องกันและกำ�จัดอย่างถูกวิธ ี เช่น การจับหนอนที่อยู่บนต้นพืชออก โดยหลีกเลี่ยงการใช้สารเคมี ถ้าจำ�เป็นให้ใช้สารสกัดจากพืชสมุนไพร เช่น สะเดา ฉีดทุก ๓-๕ วัน 55
ประโยชน์ของการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ การปลูกผักสวนครัวในภาชนะมีประโยชน์ ดังนี้
๒. ช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย ในครอบครัว เพราะปลูกได้เอง จึงไม่ต้องซื้อ
๑. เป็นการใช้เวลาว่าง ให้เกิดประโยชน์ ประโยชน์ของ การปลูก ผักสวนครัว ในภาชนะ
๓. มีผักสด สะอาด และปลอดภัย จากสารเคมีไว้รับประทานในครอบครัว สรุ ปความรู ้
การปลู ก ผั ก สวนครั ว ในภาชนะให้ ไ ด้ ผ ลผลิ ต ดี ต้ อ งทำ � ตาม หลักการที่ถูกต้อง ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือให้ตรงกับลักษณะงาน ปลูกและดูแลรักษาอย่างถูกวิธี อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
การใช้ปยุ๋ คอก ปุย๋ หมักและสารสกัดจากพืชสมุนไพรในการดูแลรักษา ผักสวนครัวที่ปลูกในภาชนะ เป็นการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมวิธีหนึ่ง เพราะปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักและสารสกัดจากสมุนไพรสามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ ไม่ทิ้ง สารพิษตกค้างในอากาศ ในดิน และในผักที่ปลูก 56
เว็บไซต์แนะนำ�
ผักสวนครัวรั้วกินได้ http://kaset.vwander.com/vegetables/ ผักสวนครัวรั้วกินได้.html จุดประกายโครงงาน
ถ้าไม่มีพื้นที่จะปลูกผักสวนครัวในภาชนะอย่างไร นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันออกแบบวิธีการปลูกผักสวนครัวในภาชนะให้เหมาะ สำ�หรับที่พักอาศัย ซึ่งมีพื้นที่น้อย โดยดัดแปลงภาชนะที่จะนำ�มาปลูกผักจาก สิ่งของเหลือใช้ เพื่อเป็นการลดขยะด้วย
? ๑. ๒. ๓. ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐.
คำ�ถามพัฒนากระบวนการคิด เพราะเหตุใดจึงควรปลูกผักสวนครัวไว้รับประทานเอง ถ้านักเรียนมีกะละมังรั่วที่ไม่ใช้แล้ว ๑ ใบ จะเลือกปลูกผักสวนครัวชนิดใด เพราะเหตุใด การปลูกผักสวนครัวในภาชนะให้ได้ผลผลิตคุณภาพดี มีวิธีการอย่างไร เพราะเหตุใดจึงต้องเจาะรูที่ก้นภาชนะปลูกผักสวนครัว พันธ์ุพืชที่เหมาะสมสำ�หรับปลูกในภาชนะต้องมีลักษณะอย่างไร นักเรียนจะปลูกผักสวนครัวให้มีผลผลิตรับประทานตลอดปีด้วยวิธีใด ผักชีและสะระแหน่ควรเก็บเกี่ยวอย่างไร ถ่านแกลบมีประโยชน์ต่อการปลูกผักสวนครัวในภาชนะอย่างไร ถ้าดินที่ปลูกมีความเป็นกรดสูง นักเรียนควรทำ�อย่างไร นักเรียนจะนำ�ผักสวนครัวในภาชนะที่ปลูกได้ไปใช้ประโยชน์อย่างไร 57
กิจกรรมสร้างทักษะชีวิต ๑. นักเรียนอธิบายวิธีการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ ๑ ชนิดตามล�ำดับ ขั้นตอนที่ถูกต้อง โดยเขียนเป็นแผนภาพความคิด ตัวอย่างแผนภาพความคิด ขั้นตอนที่ ๔ ขั้นตอนที่ ๓ ขั้นตอนที่ ๒ ขั้นตอนที่ ๑ วิธีการปลูก
ในภาชนะ
๒. นักเรียนอ่านชื่อวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือปลูกผักสวนครัวในภาชนะ แล้วบอกลักษณะการใช้งานให้ถูกต้อง
58
ช้อนปลูก
ส้อมพรวน
บัวรดน�้ำ
ดินร่วน
แกลบเผา
ท่อคอนกรีต
๓.
นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ แล้วลงมือปลูกผักสวนครัวในภาชนะ ได้แก่ ผักชี หรือสะระแหน่ จากนั้นบันทึกผลการเจริญเติบโตลงในตาราง ตัวอย่างตารางบันทึกผลการเจริญเติบโตของผักชี หรือสะระแหน่ วัน/เดือน/ปี
อัตราการเจริญเติบโต ความสูงของลำ�ต้น (เซนติเมตร)
จำ�นวน (ใบ)
๔. นักเรียนอธิบายประโยชน์ของการปลูกผักสวนครัวในภาชนะ ลงในแผนภาพความคิด ตัวอย่างแผนภาพความคิด ประโยชน์ อง ประโยชน์ขของ การทำ งาน ว การปลู กผัก�สวนครั เพืในภาชนะ ่อช่วยเหลือ ส่วนรวม
59
หน่วยการเรียนรู้ที่
งานช่าง
แผนผังสาระการเรียนรู้
การบำ�รุงรักษาของเล่น และการซ่อมแซม ของใช้ส่วนตัว
ตัวอย่างการบำ�รุง รักษาของเล่นและการ ซ่อมแซมของใช้ส่วนตัว
งานช่าง
ประโยชน์ ของการบำ�รุงรักษา ของเล่น และการซ่อมแซม ของใช้ส่วนตัว
ตัวชี้วัด ๑. ๒. ๓.
อธิบายวิธีการและประโยชน์การทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม (ง ๑.๑ ป.๓/๑) ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือตรงกับลักษณะงาน (ง ๑.๑ ป.๓/๒) ทำ�งานอย่างเป็นขั้นตอนตามกระบวนการทำ�งาน ด้วยความสะอาด ความรอบคอบ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (ง ๑.๑ ป.๓/๓)
การบำ�รุงรักษาของเล่นและการซ่อมแซมของใช้ส่วนตัว ของเล่นที่ให้ความสนุกสนานเพลิดเพลิน เช่น หุ่นยนต์พลาสติก ตุ๊กตาผ้า และของใช้ส่วนตัว เช่น กล่องดินสอ เสื้อผ้า แก้วนํ้าพลาสติก ของเล่น ของใช้ ส่วนตัวที่ใช้งานเป็นประจำ� อาจชำ�รุดเสียหาย เช่น ชิ้นส่วนหลุด แตกหัก ฉีกขาดได้ จึงต้องรู้จักบำ�รุงรักษาและซ่อมแซมอย่างถูกวิธี เพื่อให้ใช้งาน ได้นาน ของเล่น ของใช้ส่วนใหญ่มักชำ�รุดเสียหาย เพราะสาเหตุ ดังนี้ ๑. เล่นหรือใช้งานผิดวิธี เช่น ทำ�ให้ของเล่นตกพืน้ ชิน้ ส่วนแตกกระจาย งัดแงะหรือแกะส่วนประกอบต่าง ๆ ของของเล่น ของใช้ โดยไม่อา่ นหรือดูคมู่ อื ๒. เล่นหรือใช้งานแล้วไม่เก็บไว้ที่เดิม จึงอาจทำ�ให้ชิ้นส่วนต่าง ๆ หายไปได้ ถ้าต้องการให้ของเล่น ของใช้ยังมีสภาพดีไว้เล่นและใช้งานได้นาน ควรบำ�รุงรักษาอย่างถูกวิธี ดังนี้ ๑. สำ�รวจชนิดของวัสดุที่ใช้ทำ�ของเล่น ของใช้ที่ชำ�รุด เพื่อจะได้ บำ�รุงรักษาและซ่อมแซมได้ถูกต้องเหมาะสม ๒. ศึกษาคู่มือหรือคำ�แนะนำ�การใช้งานที่บริษัทผู้ผลิตของเล่น ของใช้ทำ�ขึ้นมา และแนบมากับของเล่น ของใช้นั้น เพื่อให้ใช้งานได้ถูกต้อง และบำ�รุงรักษาอย่างถูกวิธี ๓. ตรวจสอบลักษณะการชำ�รุดของของเล่น ของใช้ เพื่อจะได้ บำ�รุงรักษาและซ่อมแซมได้ถูกต้องเหมาะสม
62
การบำ�รุงรักษาหรือซ่อมแซมของเล่น ของใช้ให้นำ�กลับมาเล่น และใช้งานได้อีก มีข้อควรคำ�นึงถึง ดังนี้ ๑. ต้ อ งเก็ บ รั ก ษาอะไหล่ ต่ า ง ๆ หรื อ ชิ้ น ส่ ว นที่ ชำ � รุ ด ไว้ ด้ ว ย เพื่อนำ�มาซ่อมแซม และประกอบใหม่ให้ใช้งานได้ดังเดิม ๒. ความปลอดภั ย ในการใช้ วั ส ดุ อุ ป กรณ์ และเครื่ อ งมื อ ในการซ่อมแซม โดยต้องใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมืออย่างระมัดระวัง ไม่หลอกเล่นกัน เพื่อป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นได้ ๓. การใช้ วั ส ดุ อุ ป กรณ์ และเครื่ อ งมื อ อย่ า งประหยั ด และ รู้คุณค่า โดยใช้เท่าที่จำ�เป็น ใช้อย่างถูกวิธี หมั่นบำ�รุงรักษาและซ่อมแซม เมื่อชำ�รุด เพื่อให้มีอายุการใช้งานยาวนาน โดยไม่ต้องซื้อใหม่ ๔. การทำ�งานด้วยความประณีต ละเอียด รอบคอบ ตรวจ ผลงาน หากพบข้อบกพร่อง ควรแก้ไขให้เรียบร้อย ๕. ทำ�ความสะอาดและจัดเก็บวัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือ ที่ใช้บำ�รุงรักษาและซ่อมแซมของเล่น ของใช้ รวมถึงบริเวณที่ทำ�งาน ให้เป็นระเบียบเรียบร้อย
63
ประโยชน์ของการบำ�รุงรักษาของเล่นและการซ่อมแซม ของใช้ส่วนตัว การบำ�รุงรักษาของเล่นและการซ่อมแซมของใช้สว่ นตัว มีประโยชน์ ดังนี้ ๑. ช่วยยืดอายุการใช้งานของเล่น ของใช้ส่วนตัว 10 year ag
๒. ประหยัดค่าใช้จ่ายในการซื้อของเล่น ของใช้ใหม่
๓. เป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
๔. ฝึกนิสัยให้เป็นคนช่างสังเกต ละเอียด รอบคอบ ประณีต และรับผิดชอบ
๕. เกิดความภาคภูมิใจที่สามารถบำ�รุงรักษาของเล่น และซ่อมแซมของใช้ส่วนตัวได้ด้วยตนเอง 64
ตัวอย่างการบำ�รุงรักษาของเล่นและการซ่อมแซมของใช้ส่วนตัว
การบำ�รุงรักษาของเล่น
ใช้ผ้าชุบน�้ำบิดหมาด ๆ เช็ด ท�ำความสะอาดของเล่นพลาสติก
ใช้ประแจขันนอตที่หลุดออก จากของเล่นให้แน่นเหมือนเดิม
ใช้กาวร้อนติดชิ้นส่วนของเล่น ที่แตกหักที่ท�ำจากพลาสติก ให้อยู่ในสภาพเดิม
ใช้ไขควงขันสกรูว (ตะปูควง) ที่หลุดออกจากของเล่นให้แน่น
65
การซ่อมแซมของใช้ส่วนตัว
ใช้กาวร้อนติดชิ้นส่วน นาฬิกาปลุกพลาสติกที่แตกหัก
ใช้เข็มและด้ายซ่อมแซมเสื้อผ้า ที่ด้ายขาดหรือหลุด
ใช้กาวยางติดพื้นรองเท้า ที่หลุด
ใช้สกอตเทป กระดาษกาว เทปผ้าติดสันสมุดหรือหนังสือ ที่ขาด
66
ปลอดภัยไว้ก่อน
การบีบหลอดกาวร้อนที่ใช้ติดของเล่น ต้องทำ�ด้วยความระมัดระวัง ถ้าออกแรงบีบมากเกินไป นํ้ากาวอาจกระเด็นเข้าตา ทำ�ให้ตาบอดได้ หากโดนมือ ให้แช่ในนํ้าอุ่นที่ผสมนํ้ายาล้างจานหรือนํ้าสบู่ แล้วค่อย ๆ ขัดจนกาวหลุดออก สร้างเสริมความเป็นอยูอ่ ย่างพอเพียง
การซ่อมแซมของเล่น ของใช้ที่ชำ�รุดแล้วนำ�กลับมาใช้ใหม่ โดยไม่ทิ้ง ให้กลายเป็นขยะทีไ่ ม่มปี ระโยชน์ เป็นการใช้ทรัพยากรอย่างคุม้ ค่า และสร้างเสริม ความเป็นอยู่อย่างพอเพียง สรุ ปความรู ้
การบำ�รุงรักษาของเล่นและการซ่อมแซมของใช้ส่วนตัวอย่าง ถูกวิธี จะช่วยยืดอายุการใช้งาน จึงประหยัดค่าใช้จ่ายในการซื้อของเล่น ของใช้ส่วนตัวใหม่ จุดประกายโครงงาน
สิ่งของใดใช้ซํ้าได้ นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันสำ�รวจสิ่งของเครื่องใช้ที่บ้าน ที่โรงเรียน ที่สามารถนำ� กลับมาใช้ซํ้าได้ แล้วค้นคว้าหาความรู้เกี่ยวกับวิธีการนำ�สิ่งของเครื่องใช้ที่สำ�รวจ กลับมาใช้ซํ้า จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น หนังสือในห้องสมุด หนังสือพิมพ์ นิตยสาร เว็บไซต์บนอินเทอร์เน็ต หรือสัมภาษณ์ สอบถามจากครู ผูป้ กครอง แล้ว ทดลองปฏิบัติ เมื่อประสบผลสำ�เร็จให้จัดทำ�โครงงานเผยแพร่ความรู้แก่ผู้อื่น
67
?
คำ�ถามพัฒนากระบวนการคิด
๑. เมื่อถุงผ้าที่ใช้ใส่ของต่าง ๆ ขาดเล็กน้อย นักเรียนจะทำ�อย่างไร ๒. เพราะเหตุใดจึงต้องบำ�รุงรักษาของเล่นอยู่เสมอ ๓. คู่มือแนะนำ�การใช้งานของเล่น ของใช้ส่วนตัวมีความสำ�คัญอย่างไร ๔. การใช้อุปกรณ์และเครื่องมือในการบำ�รุงรักษาและการซ่อมแซมของเล่น ของใช้ส่วนตัวอย่างปลอดภัยมีแนวทางอย่างไร ๕. การใช้เทคโนโลยีในการบำ�รุงรักษาและการซ่อมแซมของเล่น ของใช้ ส่วนตัวอย่างถูกวิธีต้องทำ�อย่างไร ๖. ลักษณะนิสัยใดที่จะเกิดขึ้น เมื่อนักเรียนรู้จักการบำ�รุงรักษาและการซ่อมแซม ของเล่น ของใช้ส่วนตัวเป็นประจำ� ๗. นักเรียนรู้จักเครื่องมือที่ใช้ซ่อมแซมของเล่นหรืออุปกรณ์ต่าง ๆ อะไรบ้าง ๘. ของเล่น ของใช้ส่วนตัวชนิดใดบ้างที่เมื่อชำ�รุดแล้วใช้กาวซ่อมแซมได้ ๙. ถ้ากล่องกระดาษใส่ของที่บ้านฉีกขาด นักเรียนจะซ่อมแซมอย่างไร ๑๐. นักเรียนจะบอกสมาชิกในครอบครัวอย่างไรให้ทุกคนหันมาช่วยกัน บำ�รุงรักษาของเล่นและซ่อมแซมของใช้ที่ชำ�รุด
กิจกรรมสร้างทักษะชีวิต ๑. นักเรียนอ่านลักษณะการช�ำรุดของของเล่น ของใช้ที่ก�ำหนดให้ แล้วอธิบายวิธีการบ�ำรุงรักษาและการซ่อมแซมให้ถูกต้อง
68
กระดุมหลุดจากเสื้อ
ตุ๊กตาผ้าด้ายเย็บขาด
รองเท้าหนังพื้นหลุด
สันปกหนังสือขาด
สกรูวที่ขาโต๊ะหลุด
ของเล่นรถพลาสติกมีชิ้นส่วนแตกหัก
๒. นักเรียนอธิบายประโยชน์ของการบ�ำรุงรักษาของเล่นและการซ่อมแซม ของใช้อย่างถูกวิธี โดยเขียนลงในแผนภาพความคิด ตัวอย่างแผนภาพความคิด
ประโยชน์ของการ บ�ำรุงรักษาของเล่น และการซ่อมแซม ของใช้อย่างถูกวิธี
๓. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันน�ำของเล่น ของใช้ มาคนละ ๑ ชิ้น จากนั้นปฏิบัติการบ�ำรุงรักษาและการซ่อมแซมให้ถูกวิธี
69
หน่วยการเรียนรู้ที่
งานประดิษฐ์
แผนผังสาระการเรียนรู้ ประเภทของงานประดิษฐ์ ประโยชน์ของ การประดิษฐ์ของใช้ ในโอกาสต่าง ๆ โดย ใช้วัสดุในท้องถิ่น
การประดิษฐ์ของใช้ ในโอกาสต่าง ๆ โดยใช้วสั ดุในท้องถิน่
วัสดุในท้องถิ่น
งานประดิษฐ์
เครื่องมือ วัสดุ และอุปกรณ์ที่ใช้ ในงานประดิษฐ์
งานประดิษฐ์ กระบวนการของงานประดิษฐ์
กระถางต้นไม้ตกแต่ง ด้วยวัสดุในท้องถิ่น ที่คั่นหนังสือ
ตัวชี้วัด ๑. ๒. ๓.
อธิบายวิธีการและประโยชน์การทำ�งาน เพื่อช่วยเหลือตนเอง ครอบครัว และส่วนรวม (ง ๑.๑ ป.๓/๑) ใช้วัสดุ อุปกรณ์ และเครื่องมือตรงกับลักษณะงาน (ง ๑.๑ ป.๓/๒) ทำ�งานอย่างเป็นขั้นตอนตามกระบวนการทำ�งาน ด้วยความสะอาด ความรอบคอบ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (ง ๑.๑ ป.๓/๓)
ประเภทของงานประดิษฐ์ งานประดิษฐ์ เป็นการนำ�วัสดุหรือเศษวัสดุในท้องถิ่นมาทำ�เป็นของเล่น เป็นสิ่งของเครื่องใช้ใหม่ ๆ เช่น ของเล่น ของใช้ หรือนำ�มาตกแต่งสิ่งของ เพื่อเพิ่มความสวยงามและน่าสนใจ งานประดิษฐ์โดยทั่วไป แบ่งออกเป็น ๓ ประเภทใหญ่ ๆ ดังนี้ ๑. ของเล่ น เป็ น สิ่ ง ของที่ ใ ห้ ค วามสนุ ก สนาน เพลิ ด เพลิ น ช่วยพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ พัฒนากล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหว
กังหันลม ให้ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน
รถจากขวดพลาสติก ให้ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน
โทรศัพท์กระป๋อง ให้ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ 72
หน้ากากกระดาษและมงกุฎแฟนซี พัฒนาความคิดสร้างสรรค์และให้ ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน
ว่าวกระดาษ ให้ความสนุกสนาน เพลิดเพลิน และพัฒนา การเคลื่อนไหว
๒. ของใช้ เป็นสิ่งของสำ�หรับใช้สอยในชีวิตประจำ�วัน ซองกรรไกร ที่เย็บจากผ้า ใช้ใส่กรรไกร
พัดจากกระดาษ ใช้พัดให้ คลายความร้อน
กล่องใส่ของ จากกระดาษ ใช้เก็บอุปกรณ์ เครื่องเขียน
กระป๋องออมสิน จากขวดนม ใช้เก็บเงิน
73
๓. ของตกแต่ ง เป็นสิ่งของที่ใช้ประดับตกแต่งให้สวยงามและ แปลกใหม่ขึ้น เช่น ตกแต่งเสื้อผ้า อาคารสถานที่
เข็มกลัดจากเกล็ดปลาใช้ประดับตกแต่ง เสื้อผ้า
ต่างหูจากกะลามะพร้าว ใช้เป็นเครื่องประดับ เครื่องแขวนจากเปลือกหอย ใช้ตกแต่งบ้าน
ดอกไม้ประดิษฐ์จากกระดาษย่น ใช้ตกแต่งบ้าน 74
วัสดุในท้องถิ่น วัสดุในท้องถิ่น เป็นวัสดุที่หาได้ง่ายในท้องถิ่นที่นักเรียนอาศัยอยู่ ซึ่งอาจไม่ต้องซื้อหรือซื้อได้ในราคาถูก เพราะมีขายจำ�นวนมาก ตัวอย่างวัสดุในท้องถิ่นที่สามารถนำ�มาประดิษฐ์เป็นของใช้ได้ ดังนี้
เปลือกไม้
เชือกปอ กระถางดินเผา
กระถางดินเผาตกแต่งด้วย เปลือกไม้และเชือกปอ
กระดาษสา
กระดาษแข็ง
วัสดุในท้องถิ่น ที่เป็นส่วนต่าง ๆ ของพืช
บัตรอวยพรตกแต่งด้วย เมล็ดพืช
ตอกไม้ไผ่
กะลามะพร้าว
กะลามะพร้าวตกแต่งด้วยกระดาษสา
เมล็ดพืช
กระจาด
กระติบข้าว 75
เปลือกหอยที่ไม่มีตัวหอยแล้ว
เปลือกไข่
ม่านเปลือกหอย กรอบรูปจากเปลือกไข่
พวงกุญแจ เปลือกหอย
ปลามีเกล็ด
กระเป๋าถือ จากเปลือกไข่
ของ่น วัสประโยชน์ ดุในท้องถิ �งาน ที่เป็เพืนการทำ ส่่อช่ววนต่ าง ๆ ยเหลือ ของสั ตว์ ส่วนรวม
เกล็ดปลา
กล่องใส่ของตกแต่งด้วย เกล็ดปลา
ขนนก ขนไก่
ไม้กวาดขนไก่
พัด
อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การใช้วัสดุธรรมชาติในท้องถิ่นประดิษฐ์ของใช้ เป็นการใช้ทรัพยากรอย่าง คุ้มค่าและยังมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เช่น เปลือกไม้ เมล็ดพืช เชือกปอ กะลามะพร้าว ตอกไม้ไผ่ ซึ่งเป็นวัสดุที่สามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ 76
หิน
วัสดุ ของ ประโยชน์ ในท้ การทำอ�งถิ งาน่น ประเภทหิ เพื่อช่วยเหลืนอ ส่วนรวม และดิ น
ภาชนะดินเผา
ที่ทับกระดาษ
ผ้าทอพื้นเมือง
ดินเหนียว
ประโยชน์ วัสดุ ของ การทำอ�งถิ งาน่น ในท้ เพื่อช่วยเหลือ ประเภทผ้ ส่วนรวม า
กระเป๋าจากผ้าทอพื้นเมือง
เศษผ้า
พรมเช็ดเท้าจากเศษผ้า
สร้างเสริมความเป็นอยูอ่ ย่างพอเพียง
โครงการหนึ่งตำ�บลหนึ่งผลิตภัณฑ์ หรือเรียกย่อว่า โอทอป (OTOP ย่อมาจาก One Tumbon One Product) เป็นโครงการที่รัฐบาลกระตุ้นธุรกิจประกอบการท้องถิ่น มี เป้าหมายเพื่อส่งเสริมให้คนในท้องถิ่นสร้างอาชีพ และสนับสนุนผลิตภัณฑ์ลักษณะ- เฉพาะที่ผลิตและจำ�หน่ายในท้องถิ่นของแต่ละตำ�บล 77
เครื่องมือ วัสดุ และอุปกรณ์ที่ใช้ในงานประดิษฐ์ งานประดิ ษ ฐ์ ข องใช้ จ ากวั ส ดุ ใ นท้ อ งถิ่ น จำ � เป็ น ต้ อ งใช้ เ ครื่ อ งมื อ วัสดุ อุปกรณ์ ให้เหมาะกับลักษณะงาน เพื่อให้ผลงานสำ�เร็จสมบูรณ์ สวยงาม ประหยัดเวลาและประหยัดแรงงานในการทำ�งาน ดังนี้ เครื่องมือ วัสดุ และอุปกรณ์
ลักษณะงาน
คัตเตอร์ ใช้ส�ำหรับตัดหรือกรีดวัสดุบาง ๆ เช่น กระดาษ พลาสติ ก ชนิ ด แผ่ น ให้ ข าดออก จากกัน มีดตัด ใช้ตัดกิ่งไม้ขนาดเล็กที่ไม่หนามาก กรรไกร ใช้ส�ำหรับตัดวัสดุบาง ๆ เช่น กระดาษ พลาสติ ก ชนิ ด แผ่ น ใบไม้ แ ห้ ง ผ้ า ให้ ข าด ออกจากกัน กรรไกรที่เลือกใช้ต้องจับถนัดมือ และเหมาะกับวัสดุที่จะตัด ค้อน ใช้ส�ำหรับตอกตะปู เคาะ ทุบวัสดุต่าง ๆ ให้ได้รูปทรงหรือยึดติดกัน
78
เครื่องมือ วัสดุ และอุปกรณ์
ลักษณะงาน
คีม ใช้ส�ำหรับจับ ถอน บีบวัสดุต่าง ๆ เช่น ตะปู ลวด
เลื่อยฉลุ ใช้ส�ำหรับเลื่อย ฉลุลวดลาย หรือตัด แผ่นไม้บาง ๆ เพื่อให้ได้ตามแบบและขนาดที่ ต้องการ กาว ใช้ส�ำหรับปะติดหรือยึดวัสดุให้ติดกัน กาวมีหลายชนิด ซึ่งควรเลือกใช้ให้เหมาะสม กับวัสดุ เช่น กาวลาเทกซ์ใช้ติดกระดาษ ผ้า ไม้ กาวพลังช้างใช้ติดพลาสติก อุปกรณ์เครื่องเขียน เช่น ดินสอใช้ร่างภาพ เพือ่ ออกแบบงานประดิษฐ์ ไม้บรรทัดใช้วดั ระยะ สีน�้ำและพู่กันใช้ระบายสี
79
กระบวนการของงานประดิษฐ์ ๑. การกำ�หนดปัญหา และความต้องการ เป็นการกำ�หนดของใช้ ที่จะประดิษฐ์
๒. การรวบรวมข้อมูล
๓. การออกแบบ และลงมือสร้าง เ ป็ น ก า ร ร่ า ง ภ า พ ของใช้ ที่ จ ะประดิ ษ ฐ์ ซึ่ ง ประกอบไปด้วยด้านกว้าง และด้านยาว และเตรียม วัสดุ อุปกรณ์ แล้วลงมือ ปฏิบัติจนสำ�เร็จ
80
เป็นการรวบรวมความรู ้ เกี่ยวกับวัสดุ อุปกรณ์ และ วิ ธี ก ารประดิ ษ ฐ์ ข องใช้ ที่ กำ�หนดไว้
๔. การประเมินผล เป็ น การตรวจดู ค วาม เรี ย บร้ อ ยหรื อ ข้ อ บกพร่ อ ง ของผลงาน ถ้าพบจะได้แก้ไข ให้ดีขึ้น
การประดิษฐ์ของใช้ในโอกาสต่างๆ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่น ๑. กระถางต้นไม้ตกแต่งด้วยวัสดุในท้องถิ่น กระถางต้นไม้ในบ้านโดยทั่วไปเป็นเพียงกระถางดินเผาเรียบ มีสีพื้นของวัสดุที่ทำ� ไม่มีลวดลายตกแต่ง ถ้านำ�มาตกแต่งด้วยวัสดุใน ท้องถิ่น เช่น เมล็ดพืช กิ่งไม้ เชือกปอ เป็นรูปร่างต่าง ๆ ก็จะช่วยเพิ่ม ความสวยงาม น่าสนใจ และสามารถนำ�ไปมอบเป็นของขวัญ ของที่ระลึก ให้ผู้อื่นในโอกาสต่าง ๆ ได้อีกด้วย วัสดุ อุปกรณ์ กระถางดินเผา กาวลาเทกซ์หรือกาวแท่งและปืนยิงกาว เชือกปอ เมล็ดถั่วแดง กิ่งไม้แห้ง กระดาษ A4 ดินสอ ยางลบ กรรไกร ผ้าสะอาด วิธีท�ำ ๑. การกำ�หนดปัญหาและความต้องการ ต้องการตกแต่งกระถาง- ดินเผาด้วยวัสดุในท้องถิ่นเพื่อนำ�ไปเป็นของขวัญวันเกิดให้เพื่อน ๒. การรวบรวมข้อมูล รวบรวมข้อมูลการใช้วสั ดุในท้องถิน่ ตกแต่ง สิ่งของเครื่องใช้จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น หนังสือ นิตยสาร เว็บไซต์บนอินเทอร์เน็ต หรือสอบถามผู้ที่เคยทำ�มาก่อน 81
๓. การออกแบบและลงมือสร้าง ตามขั้นตอนต่อไปนี้ ๓.๑ ร่างภาพของกระถางดินเผา ตกแต่งด้วยวัสดุในท้องถิ่นลงในกระดาษ A4 ๓.๒ เตรียมวัสดุ อุปกรณ์ ในการตกแต่งกระถางดินเผา ตามที่ออกแบบไว้ ๓.๓ ลงมือสร้างโดยล้างกระถางแล้ว ใช้ผ้าสะอาดเช็ดให้แห้ง จากนั้นทากาวบริเวณ ขอบกระถาง แล้วใช้เชือกปอพันโดยรอบ ๓.๔ ทากาวที่เชือกปอแล้วทำ�ส่วนของ ดอกไม้ โดยขดเชื อ กเป็ น รู ป วงกลมติ ด บน กระถาง เว้นที่ว่างตรงกลางไว้เท่ากับขนาดของ เมล็ดถั่วแดง จากนั้นติดกิ่งไม้เป็นลำ�ต้นต่อจาก เชือกที่ขดเป็นวงกลมบนตัวกระถาง แล้วทากาว บนเชือกปอ ทีเ่ หลือติดเป็นใบข้างกิง่ ไม้ทงั้ ๒ ด้าน ๓.๕ ทากาวบนเมล็ดถั่วแดง แล้วติด ตรงกลางดอกไม้เป็นเกสร จากนั้นวางไว้ให้แห้ง จึงนำ�ไปใช้งาน ๔. การประเมิ น ผล ตรวจดู ผ ลงานว่ า สวยงาม ประณีตหรือไม่ วัสดุต่าง ๆ ที่ตกแต่ง กระถางดินเผาติดแน่นดีหรือไม่ ถ้าติดไม่แน่นต้องติดใหม่โดยใช้กาว ชนิดเดิมหรือกาวชนิดใหม่ เช่น กาวแท่งที่ใช้คู่กับปืนยิงกาว 82
๒. ที่คั่นหนังสือ
ที่คั่นหนังสือมีประโยชน์ในการใช้คั่นหน้าหนังสือที่อ่านยังไม่จบ เพื่ อ จะได้ อ่ า นต่ อ เนื่ อ งในครั้ ง ถั ด ไป การตกแต่ ง ที่ คั่ น หนั ง สื อ ธรรมดา ให้ดูสวยงามแปลกตาทำ�ได้หลายวิธี เช่น ตัดกระดาษสีเป็นรูปต่าง ๆ ปะติ ด ลงบนกระดาษแข็ ง ติ ด โบหรื อ ริ บ บิ้ น สี ส วยลงบนกระดาษแข็ ง ติดใบไม้แห้ง ดอกไม้แห้ง และเมล็ดพืชลงบนกระดาษแข็ง วัสดุ อุปกรณ์
วัสดุที่ใช้ตกแต่ง เช่น กิ่งไม้แห้ง ใบไม้แห้ง ดอกไม้แห้ง เมล็ดพืช เชือกปอ ขนสัตว์ อุปกรณ์ออกแบบ ได้แก่ ดินสอ ยางลบ และกระดาษ A4 กาวลาเทกซ์ กระดาษแข็ง กรรไกร
วิธีท�ำ ๑. การก�ำหนดปัญหาและความต้องการ ต้องการท�ำทีค่ นั่ หนังสือ จากวัสดุในท้องถิ่นเพื่อน�ำไปใช้เองและมอบให้เพื่อน ๒. การรวบรวมข้อมูล รวบรวมข้อมูลการท�ำที่คั่นหนังสือโดยใช้ วัสดุในท้องถิ่นจากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น หนังสือ นิตยสาร เว็บไซต์บนอินเทอร์เน็ต หรือสอบถามผู้ที่เคยท�ำมาก่อน 83
๓. การออกแบบและลงมือสร้าง ตามขั้นตอนต่อไปนี้
๓.๑ ออกแบบที่ คั่ น หนั ง สื อ โดยใช้ดินสอร่างภาพลงบนกระดาษ A4 ๓.๒ ตัดกระดาษแข็งตามจ�ำนวน ที่คั่นหนังสือที่ต้องการ ให้แต่ละอันมีขนาด กว้าง ๓ เซนติเมตร และยาว ๑๕ เซนติเมตร กว้าง ๓ ซม.
ยาว ๑๕ ซม.
๓.๓ ทากาวลาเทกซ์ บนกระดาษแข็งให้ทั่ว ๓.๔ ปะติดวัสดุตกแต่ง ลงบนกระดาษแข็งตามที่ออกแบบไว้ ๓.๕ วางไว้ให้กาวแห้ง จึงนำ�ไปใช้งาน ๔. การประเมิ น ผล ตรวจดูผลงานว่าตรงตามแผนที่ได้ออกแบบ ไว้หรือไม่ และตรวจสอบการใช้งานว่าสามารถนำ�ไปใช้งานได้จริงหรือไม่ ถ้าใช้งานไม่ได้ อาจต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบการทำ�ที่คั่นหนังสือใหม่
84
ข้อเสนอแนะ ถ้าต้องการให้ชิ้นงานยึดติดกันแน่น ควรใช้กาวชนิดติดทนนาน หรือ กาวแท่งที่ใช้กับปืนยิงกาว ถ้าต้องการเพิ่มความเงางามให้กับชิ้นงาน สามารถทาหรือพ่นแล็กเกอร์ ลงบนชิ้นงานหลังกาวแห้งแล้วได้
ประโยชน์ของการประดิษฐ์ของใช้ในโอกาสต่างๆ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่น งานประดิษฐ์ของใช้ในโอกาสต่าง ๆ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่นมีประโยชน์ ดังนี้
๑. เพิ่มมูลค่าของวัสดุในท้องถิ่น ๒. มีของใช้ที่เป็นประโยชน์หรือใช้มอบเป็นของขวัญ ของที่ระลึกแก่ผู้อื่น โดยไม่ต้องซื้อ
๓. ประหยัดค่าใช้จ่าย เพราะใช้วัสดุในท้องถิ่นที่หาซื้อได้ง่ายและราคาถูก ๔. อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพราะใช้วัสดุธรรมชาติซึ่งสามารถย่อยสลายได้ มาประดิษฐ์เป็นของใช้
๕. ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ๖. ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ในการออกแบบชิ้นงานให้มีความสวยงาม แปลกใหม่
๗. เกิดความภาคภูมใิ จทีส่ ามารถทำ�ของใช้จากวัสดุในท้องถิน่ ได้ส�ำ เร็จด้วยตนเอง ๘. ฝึกความอดทนในการประดิษฐ์ของใช้ให้ส�ำ เร็จ ๙. นำ�ไปจำ�หน่ายเพื่อสร้างรายได้ ๑๐. ประชาสัมพันธ์ท้องถิ่นให้เป็นที่รู้จัก เมื่อนำ�ผลงานที่ท�ำ ได้ไปจำ�หน่าย ให้แก่นักท่องเที่ยว
85
สรุ ปความรู ้
การประดิษฐ์ของใช้ในโอกาสต่าง ๆ โดยใช้วัสดุในท้องถิ่น เป็นการ เพิ่มมูลค่าของวัสดุในท้องถิ่น ช่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ประหยัดค่าใช้จ่าย และ สามารถนำ�ไปจำ�หน่ายเพื่อสร้างรายได้ เว็บไซต์แนะนำ�
? ๑. ๒. ๓. ๔. ๕. ๖. ๗. ๘. ๙. ๑๐.
งานประดิษฐ์ http://www.karn.tv/108idea.html
คำ�ถามพัฒนากระบวนการคิด วัสดุในท้องถิ่นของนักเรียนที่สามารถนำ�มาประดิษฐ์เป็นของใช้มีอะไรบ้าง ขั้นตอนใดในกระบวนการของงานประดิษฐ์ที่ใช้ความคิดสร้างสรรค์มากที่สุด เพราะเหตุใดจึงควรนำ�วัสดุในท้องถิ่นมาประดิษฐ์เป็นของใช้ การตรวจสภาพอุปกรณ์และเครื่องมือก่อนประดิษฐ์ชิ้นงานมีประโยชน์อย่างไร การประดิษฐ์กระถางต้นไม้ตกแต่งด้วยวัสดุในท้องถิ่นและที่คั่นหนังสือ มีสิ่งใดที่เหมือนกัน ถ้าไม่มีกาวลาเทกซ์จะใช้กาวชนิดใดติดกิ่งไม้ ใบไม้บนที่คั่นหนังสือ กระถางต้นไม้ตกแต่งด้วยวัสดุในท้องถิ่น นอกจากจะใช้ปลูกต้นไม้แล้ว นำ�ไปใช้อะไรได้อีก ถ้าในท้องถิน่ ของนักเรียนมีไม้ไผ่จ�ำ นวนมากจะนำ�มาประดิษฐ์เป็นของใช้ชนิดใดได้บา้ ง งานประดิษฐ์มีประโยชน์ต่อนักเรียนอย่างไร นักเรียนจะนำ�ผลงานการประดิษฐ์ของใช้จากวัสดุในท้องถิ่นไปใช้ประโยชน์อย่างไร จุดประกายโครงงาน
การสร้างสรรค์สิ่งประดิษฐ์จากวัสดุในท้องถิ่นทำ�ได้อย่างไร นักเรียนแบ่งกลุ่มร่วมกันศึกษาค้นคว้าความรู้เกี่ยวกับการประดิษฐ์สิ่งของจาก วัสดุในท้องถิ่น จากแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย เช่น ห้องสมุด หนังสือพิมพ์ วารสาร เว็บไซต์บนอินเทอร์เน็ต หรือสัมภาษณ์จากภูมปิ ญ ั ญาชาวบ้าน แล้วประดิษฐ์สงิ่ ของจากวัสดุ ในท้องถิน่ ทีส่ นใจ ออกแบบให้มคี วามโดดเด่น เมือ่ ประสบความสำ�เร็จให้จดั ทำ�เป็นโครงงาน 86
กิจกรรมสร้างทักษะชีวิต ๑. ๒. ๓.
นักเรียนแบ่งกลุ่มเลือกวัสดุที่มีในท้องถิ่นของตนเอง ๑ ชนิด แล้วช่วยกันบอกชื่อของใช้ที่สามารถประดิษฐ์จากวัสดุดังกล่าวให้ได้ มากที่สุด นักเรียนเลือกอธิบายวิธีการและประโยชน์ของการประดิษฐ์ของใช้ จากวัสดุในท้องถิ่นของตนเอง ๑ ชนิด หน้าชั้นเรียน นักเรียนเลือกอธิบายขั้นตอนการประดิษฐ์กระถางต้นไม้ตกแต่งด้วยวัสดุ ในท้องถิน่ หรือทีค่ นั่ หนังสือตามกระบวนการท�ำงานลงในแผนภาพความคิด ในสมุดบันทึก ตัวอย่างแผนภาพความคิด ๔. การประเมินผล ๓. การออกแบบและลงมือสร้าง ๒. การรวบรวมข้อมูล ๑. การก�ำหนดปัญหาและความต้องการ
๔. นักเรียนเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ และประดิษฐ์กระถางต้นไม้ตกแต่งด้วยวัสดุ ในท้องถิ่นและที่คั่นหนังสือ อย่างละ ๑ ชิ้น
87
บรรณานุกรม ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์ และคณะ. สังคมสังเคราะห์องค์ความร้เู กีย่ วกับเศรษฐกิจพอเพียง. พิมพ์ครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ : สำ�นักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.), ๒๕๕๙. เรณู อุกฤษโชค. งานประดิษฐ์ของใช้ของตกแต่งจากเศษวัสดุ. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, ๒๕๕๒. ศักดิ์นคร สีหอแก้ว. รูปแบบการสอนเพื่อทักษะชีวิต สำ�หรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม, ๙ (๑), ๕๓-๖๖. ๒๕๕๘. John Kelsey. กฤษณา อินทรสถิตย์ แปลและเรียบเรียง. เรียนรู้และใช้งานเครื่องมือช่าง อย่างถูกวิธี. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น, ม.ป.ป. สำ�นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, กระทรวงศึกษาธิการ. ตัวชี้วัดและสาระ การเรียนรูแ้ กนกลางกลุม่ สาระการเรียนรูก้ ารงานอาชีพและเทคโนโลยี ตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๑. ข้อมูลเว็บไซต์ มารยาทในการแต่งกายทีพ่ งึ ประสงค์. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://www.m-culture. go.th/young/ewt_news.php?nid=348&filename=index. (วันที่ค้นข้อมูล : ๒๘ มิถุนายน ๒๕๖๒). ผักสวนครัวรัว้ กินได้. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://kaset.vwander.com/vegetables/ ผักสวนครัวรั้วกินได้.html. (วันที่ค้นข้อมูล : ๒๘ มิถุนายน ๒๕๖๒). งานประดิ ษ ฐ์ . [ออนไลน์ ] . เข้ า ถึ ง ได้ จ าก : http://www.karn.tv/108idea.html. (วันที่ค้นข้อมูล : ๒๘ มิถุนายน ๒๕๖๒). 88
ใบประกันคุณภาพสื่อการเรียนรู้ของสำ�นักพิมพ์เอกชน หนั ง สื อ เรี ย น รายวิ ช าพื้ น ฐาน การงานอาชี พ ชั้ น ประถมศึ ก ษาปี ที่ ๓ กลุ่ ม สาระการเรี ย นรู้ การงานอาชีพ เล่มนี้ จัดพิมพ์โดย สำ�นักพิมพ์ บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำ�กัด สำ�หรับใช้ ประกอบการจัดการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ โดยมีโครงสร้าง เนื้อหาตามที่ส�ำ นักพิมพ์กำ�หนด และมีผู้เรียบเรียง ผู้ตรวจ และบรรณาธิการ ดังนี้ ผู้เรียบเรียง ผู้ตรวจ บรรณาธิการ
๑. ดร.ธิติยา จันทรพลาบูรณ์ ๒. อาจารย์สุวัฏ สอนจันทร์ ๓. อาจารย์ภิญโญ ใจดำ�รงค์ ๑. อาจารย์ชลธิชา ศรีวะสุทธิ์ ๒. อาจารย์ศิวพร อ่วมเลี้ยง ๓. อาจารย์เนาวรัตน์ เพชรชู ๔. อาจารย์สุดาพร ทิมฤกษ์ อาจารย์เตือนใจ วสเกษม
สำ�นักพิมพ์ ขอรับรองว่า คณะผูต้ รวจและบรรณาธิการดังกล่าว เป็นผูม้ คี ณ ุ สมบัตเิ ป็นไปตามหลักเกณฑ์ และเงื่อนไขที่สำ�นักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกำ�หนด ซึ่งได้ทำ�หน้าที่ตรวจพิจารณาคุณภาพ และบรรณาธิการหนังสือเล่มนี้ให้มีความถูกต้องและมีคุณภาพในการจัดการเรียนรู้ตามหลักสูตร หากหนั ง สื อ เล่ ม นี้ มี ข้ อ บกพร่ อ ง สำ � นั ก พิ ม พ์ จ ะปรั บ ปรุ ง แก้ ไข และส่ ง หนั ง สื อ ที่ ป รั บ ปรุ ง แล้ ว ให้สถานศึกษา ในกรณีมีเนื้อหาไม่ถูกต้อง ไม่เหมาะสม มีผลเสียต่อการเรียนรู้ ก่อให้เกิดผลเสียหาย ต่อการศึกษา คุณธรรม จริยธรรม และความมั่นคงของชาติ สำ�นักพิมพ์ยินดีให้สำ�นักงานคณะกรรมการ การศึกษาขัน้ พืน้ ฐานถอดถอนรายชือ่ ออกจากบัญชีประกาศกำ�หนดหนังสือเรียน และพร้อมจะเรียกเก็บหนังสือ ที่จ�ำ หน่ายทั้งหมด และชดใช้ค่าเสียหายให้กับสถานศึกษา
(ดร.ศักดิ์สิน โรจน์สราญรมย์) ประธานกรรมการบริหาร สำ�นักพิมพ์ บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำ�กัด
สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) สำ�นักพิมพ์ บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำ�กัด ๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมัติ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙ แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อัตโนมัติ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖ สงวนลิขสิทธิ์ หนังสือเล่มนี้ได้จดทะเบียนลิขสิทธิ์ถูกต้องตามกฎหมาย
website :
www.iadth.com
ISBN : 978-616-05-4468-4
9 786160 544684