THURSDAY

ISSUE 2839

THỨ 5

R

APR 15 2021 PUB Agreement N0 40009120

THE VIETNAMESE NEWSPAPER - www.THOIBAO.COM

Xem trang

36

Trong làn sóng COVID-19 thứ ba dữ dội: Ontario gấp rút khai triển chiến dịch chủng ngừa

CẬP NHẬT VIỆC CHỦNG NGỪA CHO CƯ DÂN VÙNG GTA Ảnh: Zou Zheng/Xinhua, Nathan Denette/The Canadian Press

1-866-898-6925

Toronto thoibao.com

2

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

3

Toronto thoibao.com

4

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

CANADA Toronto thoibao.com

MUÏC LUÏC ACCOUNTING - KẾ TOÁN A.T Services Agnes Huyền Đỗ,CPA,CA CNS Khai Thuế Dang & Associates,CA Diệu Hiền Võ CGA Đồng Hương Services Thy Nguyễn-BTN Tax Vinh Hoa Ngô-CGA

1 79 33 23 33 15 71 67

ATTORNEY AT LAW - LUẬT SƯ Cường (Steven) Nguyễn Dương Thành Lợi Huong Law Office Moses & Associates Nguyen Law Chambers Nguyễn Lý Tưởng Seligman Immigration Law TN Nguyen Law Vikki Mi Nguyễn

13 27 35 37 31 25 41 77 89

AUTO BODY - GLASS - REPAIR 369 Auto Service A & W Auto Glass D & D Vietnam Auto North York Tire Auto

63 23 53 67

BAKERIES - TIỆM BÁNH Bánh Mì Tây Đô

93

DENTIST - NHA SĨ Dương Ngọc Nghi Kim Nguyễn Lê Xuân Đào Luyện Hải Đăng Ng.Thùy Dung&Quản Đ.Minh Nguyễn Phan Lân Nguyễn Thanh Nhàn Nguyễn Thị Thủy Phạm Tiến Lộc Võ Châu Bảo

53 22 35 59 32 15 11 1 1 1

DENTURIST - PHÒNG RĂNG GIẢ Promed Denture 75 Trần Thái Lực 1 DOCTORS - BÁC SĨ Bùi Quốc San-Pain Rehab 7 Pain Rehab-Bùi.Q.San-Lin Chan 166 Võ Hồng Khanh 35 ELECTRONICS-COMPUTER Chatr Mobile

41

EMPLOYMENT - TUYỂN NGƯỜI Connect Staffing Serv.

63

FINANCIAL - TÀI CHÁNH Nancy Truong Robert Huynh Tommy Ly

31 57 59

FUNERAL - NHÀ QUÀN Mai Táng Quốc Tế-SCI

19

FURNITURE - BÁN BÀN GHẾ Tủ thờ & Mattress

47

HERBALIST - ĐÔNG Y Amida Life-Đông Trùng Hạ Thảo Nấm 127 Bài Viết Umeken Koso Ball 60 dShop-Đông Trùng Hạ Thảo 950 4 dShop-Nhân Sâm Mật Ong CAN 86 dShopping-Nhân Sâm CAN (Viên) 62 dShopping-Umeken Beta Ball 142 dShopping-Umeken Enzymes 61 Kamerycah-Fucoidan Product 168 Kamerycah-Fucoidan-Thư (3) 101 Man Of Iron II 83 Maple Life - VigoMate for Men 166 Maple Life-Acai Berry 42 Umeken Mineral L Calcium 107 INSURANCE - BẢO HIỂM Hạ Nguyễn Jennifer Phương Nguyễn Judy Thu Trần Lâm Chí Vân Maria Phương Nguyễn Nguyễn Đình Nghĩa Nguyễn Mỹ Linh Tôn Mỹ Lan

21 49 71 21 13 23 21 6

QUAÛNG CAÙO Trần Diệu Trang Trần Diệu Trinh Vy To

81 69 33

LEGAL - PHÁP LÝ Attinson & Associates Cathy Nguyễn Le Immigration

51 31 73

OPTICAL - MẮT KIẾNG ABC Optical 55 Saigon Opt. (Eyelike) 2 TN Optical 87 OPTOMETRIST - ĐO MẮT Lý Gia Khương Vũ Thuỳ Oanh

55 87

PHARMACY - NHÀ THUỐC TÂY Beverly Hills Pharmacy Dundas Pharmacy Pharmacia Drugs R.O.O.T.S Four Winds University Hlth Phar.

81 65 17 17 31

PRINTING - NHÀ IN Webnews Printing

168

PUBLIC ANNOUNCEMENT - THÔNG BÁO CĐ Bài Viết - Calcium Vitamin D 106 Download Thời Báo Radio App 42 dShop-LeSean Golden Moose 123 dShopping-All Products 29 dShopping-LeSean Products 45 Face Shield TME 108 Hôi Thảo Trưc Tuyến Hống Phúc 117 LeSean Hand Sanitizer-Đại Lý 164 Nhà Thuốc Đức Hội-Lời Cảm Ơn (1) 99 Phiếu Đặt Mua Báo Dài Hạn 99 Secure Shield 164 TB Tử Vi Niên Giám 2021 127 Tech Solutions 147 Thời Báo New Media 128 UNO IP TV Box 139 REAL ESTATE - ĐỊA ỐC David Thành Hướng Dũng Trần-Kelly Trần Hok Ung Lee D. (Thành) Tô Peter Tú Lâm Sam Mcdadi-Tracy Nguyễn Sơn Nguyễn-Huy Nguyễn Trương (Troy) Võ RESTAURANT-CAFE

Phở Cơm 99 Phở Con Bò Phở Pasteur Phở Rùa Vàng - Miss.

SERVICES - DỊCH VỤ Mai Tutor-Dạy Học,Music Mai Tutor-Dạy Học,Music TB-Digital Media SIGNS - BẢNG HIỆU

B Q Signs Bảng Hiệu Nam Signs

9 91 6 13 15 41 17 89 65 27 11 69 103 168 162

Liên bang tài trợ Air Canada 5,9 tỉ đô-la, bao gồm trả tiền vé các chuyến bị hủy vì đại dịch

C

hính phủ liên bang đã đạt được thỏa thuận với Air Canada, sẽ cung cấp tài trợ cho hãng hàng không bị ảnh hưởng nặng nề do đại dịch - đồng thời cam kết hãng hàng không này sẽ hoàn lại tiền vé cho những khách hàng đã bị hủy chuyến bay vào năm ngoái vì đại dịch Covid-19. Theo thỏa thuận được công bố vào tối thứ Hai 12/4, chính phủ sẽ cung cấp cho hãng hàng không lớn nhất nước này một loạt các khoản vay lãi suất thấp trị giá lên tới 5,4 tỉ đô-la và nắm giữ cổ phần của công ty bằng cách mua 500 triệu đô-la cổ phiếu - lần đầu tiên chính phủ có cổ phần trong hãng hàng không kể từ khi nó được tư nhân hóa vào năm 1989. Để đổi lấy sự yểm trợ của chính phủ liên bang, Air Canada đã đồng ý hoàn tiền cho những khách hàng bị hủy chuyến bay vào năm ngoái vì đại dịch Covid-19. Công ty cho biết, những khách hàng đã mua vé không hoàn lại nhưng không đi do Covid-19 kể từ tháng 2 năm 2020 sẽ đủ điều kiện nhận tiền hoàn lại kể từ ngày 13/4. Hãng hàng không này cũng đồng ý khôi phục các chuyến bay trên gần như tất cả các đường bay trong khu vực bị tạm ngưng và đưa ra các giới hạn về bồi thường cho các giới chức điều hành công ty, mua lại cổ phần và trả cổ tức cho các cổ đông. Ngoài ra, trong một thông cáo báo chí, chính phủ liên bang cho biết Air Canada đã đồng ý duy trì lực lượng nhân viên của mình ở mức hiện tại, tôn trọng các thỏa thuận thương lượng tập thể và bảo vệ lương hưu của nhân viên. Công ty hiện có

14.859 nhân viên Canada đang hoạt động. Chính phủ cho biết khoản tài trợ này sẽ bảo đảm Air Canada tiếp tục yểm trợ kỹ nghệ hàng không của Canada - một phần bằng cách cho phép hãng hoàn tất việc mua 33 máy bay Airbus A220, được sản xuất tại cơ sở của Airbus ở Mirabel, Québec. Các biện pháp hạn chế đi lại được áp dụng ở Canada và các quốc gia khác nhằm giảm sự lây lan của Covid-19 đã dẫn đến việc giảm mạnh sự đi lại trong nước và quốc tế. Vào tháng 2, cựu chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Air Canada, Calin Rovinescu đã gọi năm 2020 là “năm ảm đạm nhất từ ​​trước đến nay” đối với ngành hàng không thương mại. Phát biểu trong cuộc họp báo tại Ottawa vào tối thứ Hai, Phó Thủ tướng Chrystia Freeland đã thông báo quyết định của chính phủ nhằm “yểm trợ Air Canada, gần 15.000 nhân viên và các khách hàng của công ty”. Bà Freeland nói: “Đây là một thỏa thuận tốt và công bằng cho Canada và người dân Canada”. Thế Lai (Theo CBC)

17 39

SUPERMARKET - SIÊU THỊ Ample Food Market 8 Ample Supermarket 163 Bến Thành 43 Nation Fresh Foods-Toronto 161 Nations Fresh Foods 141 Pacific Market 165 Siêu Thị Kiến Hưng 167 Wonder Food Mart 3 SUPPLIER - ĐẠI LÝ CUNG CẤP Cantech Distribution 47 Nước Mắm Nhĩ Sư Tử Bay 4 Nurture Growth Bio Fertilizer 7 Panel For Sneeze Guards 84 Sản Phẩm Ngăn Ngừa COVID 140 Supply For You 39 TD Tradings 79 Ventum Mask 124

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

5

CANADA Toronto thoibao.com

Chuyên gia: Đợt thứ tư Covid-19 có thể nhắm vào giới trẻ Canada Trong khi các đơn vị y tế công cộng trên khắp Canada đang tiếp tục đối phó với làn sóng thứ ba của Covid-19, một chuyên gia nói rằng làn sóng thứ tư - nếu xảy ra - có thể trông rất khác so với ba đợt đầu tiên. Khi việc tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 của Canada bắt đầu nhanh hơn và ngày càng có nhiều nhóm có nguy cơ được chích ngừa, Tiến sĩ Isaac Bogoch, Chuyên gia về Bệnh Truyền nhiễm của Đại học Toronto nói rằng đợt thứ tư của đại dịch hầu như sẽ khác về nhân khẩu học - với các nhóm nguy cơ thấp hơn, như những người trẻ tuổi, bị nhiễm

6

bệnh với tỷ lệ cao hơn những nhóm khác. Ông Bogoch cho biết: “Khi ngày càng có nhiều người được chích ngừa, chúng ta sẽ thấy sự thay đổi về nhân khẩu học của những người bị nhiễm bệnh. Bạn có thể gặp làn sóng thứ tư không gây áp lực tương tự lên hệ thống chăm sóc sức khỏe. Như đã nói, chúng tôi vẫn chưa biết điều đó sẽ như thế nào”. Việc chậm trễ nhiều lần từ một số nhà sản xuất vaccine đã khiến cho quá trình tiêm chủng của Canada bị đình trệ và nước này nằm trong số những quốc gia chậm tiêm chủng nhất so với các quốc gia G7 khác. Tuy nhiên, nỗ lực của Canada đã đưa nhiều mũi tiêm hơn đến tay người dân trong vài tuần qua, với tổng số 7,83 triệu liều đã được tiêm tính đến ngày 12/4, theo Health Canada. Thủ tướng Justin Trudeau cuối

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

tuần qua cho biết rằng nước này vẫn đang trên đà nhận được ít nhất 44 triệu liều vaccine Pfizer, Moderna và AstraZeneca vào cuối tháng Sáu. Chính phủ Trudeau cũng đã duy trì lời hứa trước đó rằng bất kỳ người trưởng thành Canada nào muốn tiêm vaccine đều có thể được tiêm vào tháng 9. Tuy vậy, Canada lần đầu tiên vượt qua Hoa Kỳ về tỷ lệ ca nhiễm mới vào hôm thứ Sáu. Một phân tích cho thấy hôm thứ Sáu 9/4, Canada báo cáo tỷ lệ 205,73 ca nhiễm mới trên một triệu người, trong khi Hoa Kỳ nằm ở mức 205,12 trên một triệu người. Cùng ngày 9/4, ghi nhận của ‘Our World in Data’ thuộc Đại học Johns Hopkins cho thấy Hoa Kỳ có tỷ lệ thiệt mạng là 2.97 trên một triệu người, so với 0,85 của Canada. Theo giám đốc y tế công cộng Canada, tỷ lệ nhiễm trùng và nhập viện do Covid-19 cũng bắt đầu gia

tăng ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi - với số liệu cho thấy số ca nhập viện gia tăng ở những người từ 40 đến 59 tuổi. Tiến sĩ Theresa Tam hôm chủ nhật cho biết: “Những dữ liệu này cũng cho thấy ngày càng nhiều người trưởng thành trong độ tuổi này được nhận vào các đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) và phải thở máy trong tháng 3/2021”. Theo ông Bogoch, tác động của làn sóng thứ ba của đất nước cũng có thể xâm nhập và gây ra các biến chứng cho những người bị nhiễm từ làn sóng thứ tư. Bogoch nói rằng giống như cách đối phó ba đợt trước, Canada cần sẵn sàng thực hiện các chính sách và biện pháp y tế công cộng để chuẩn bị cho đợt thứ tư có thể xảy ra. Ông nói: “Chúng ta thoát khỏi làn sóng thứ ba này nhanh như thế nào hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách”. LT (Theo GlobalNews)

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

7

Toronto thoibao.com

8

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

CANADA Toronto thoibao.com

Biểu tình chống giờ giới nghiêm, biến thành bạo động

Một ngày sau khi một số cơ sở kinh doanh ở Montréal Cổ bị thiệt hại trong một cuộc biểu tình bạo động, lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Montréal hôm thứ Hai 12/4 cảnh báo nhân viên của họ tránh xa một số khu vực trong thành phố. Trong một thông báo đăng trên trang web của mình, lãnh sự quán cảnh báo nhân viên tránh khu Vieux Port và trung tâm thành phố Montréal vào cuối buổi chiều và buổi tối

hàng ngày trong tuần này, từ 12/4 đến 18/4, nói rằng họ dự đoán ​​các cuộc biểu tình sẽ diễn ra vào những ngày đó sau 6 giờ chiều Nhân viên lãnh sự quán được yêu cầu “thận trọng nếu bất ngờ ở gần các cuộc biểu tình hay tụ họp đông người”. Cảnh sát Montréal đã bắt giữ 7 người và tiếp tục điều tra sau khi những kẻ bạo loạn đập phá cửa sổ và phóng hỏa ở khu Montréal Cổ trong một cuộc biểu tình lớn diễn ra

tối chủ nhật 11/4 ngay sau khi giờ giới nghiêm mới có hiệu lục. Ban đầu, nhiều trăm người tụ tập tại Công trường Jacques Cartier phản đối lệnh giới nghiêm mới tại Montréal. Đám đông tương đối ôn hòa, một số người nhảy múa theo tiếng nhạc từ loa phóng thanh, thỉnh thoảng hô vang những khẩu hiệu như “Tự do cho giới trẻ”. Tuy nhiên, một số người có mặt đã bắt đầu đốt các thùng rác và đập vỡ cửa sổ của các cửa hàng gần đó. Cảnh sát chống bạo động lập tức tiến vào, bắn hơi cay để giải tán. Khoảng 9:45 tối, đám đông giải tán gần hết, để lại những thiệt hại khắp nơi.

Vào sáng thứ Hai 12/4, phát ngôn nhân cảnh sát Montréal Véronique Comtois cho biết cảnh sát đang điều tra nhiều báo cáo về hành vi sai phạm, đốt phá, cản trở một sĩ quan cảnh sát và đột nhập nhà cửa. Cảnh sát cũng đã biên 107 vé phạt cho những người vi phạm các biện pháp y tế công cộng phòng chống dịch. Trên mạng xã hội Tw i t t e r , T h ị t r ư ở n g Valérie Plante đã lên án cuộc bạo động, gọi đó là “tuyệt đối không thể chấp nhận được”. Bà Plante nói: “Sự mệt mỏi liên quan đến cuộc chiến chống Covid-19 của chúng ta không thể nào biện minh cho hành động phá hoại tài sản công và không tôn trọng các quy

định. Chúng ta phải duy trì đoàn kết và sát cánh với nhau”. Để đối phó với tình hình số ca nhiễm biến thể Covid-19 gia tăng đáng lo ngại, Thủ hiến Francois Legault tuần qua đã loan báo tăng giờ giới nghiêm ở Montréal và Laval lên thành từ 8:00pm-5:00am, thay vì 9:30pm-5:00am, có hiệu kể từ chủ nhật 11/4. Tối thứ Hai 12/4, một cuộc biểu tình tương tự lại diễn ra, nhưng ngay sau khi giờ giới nghiêm bắt đầu, cảnh sát đã tiến vào giải tán. Khoảng hơn 9:30 tối, hầu hết những người biểu tình đã giải tán trong khi cảnh sát vẫn còn biên vé phạt những người vi phạm các quy định phòng chống dịch. LT (Theo CTV)

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

9

CANADA Toronto thoibao.com

Tất cả các trường học ở tỉnh bang Ontario bị đóng cửa trở lại

Trong hôm thứ Hai 12 tháng 4, Thủ hiến Doug Ford của tỉnh bang Ontario đã cho lệnh đóng cửa tất cả các trường học trong tỉnh bang vô hạn định, sau kỳ nghỉ đông vào tháng tư này, vì số người lây nhiễm Covid gia tăng. Tuy nhiên các trung tâm giữ trẻ vẫn được mở cửa, nhưng các dịch vụ giữ trẻ tạm thời trong thời gian trước và sau thời gian trường học mở cửa, dành cho những trẻ em ở tuổi đến trường sẽ không được

10

cho mở cửa hoạt động. Các viên chức của bộ giáo dục tỉnh bang Ontario đã nói là trường học là nơi an toàn, không phải là nguồn truyền bệnh. Nhưng trong tuần lễ trước, các bác sĩ của các ty y tế công cộng các thành phố Toronto, Guelph và vùng Peel đã cho lệnh đóng cửa các trường học. Các viên chức y tế lo ngại là với loài virus biến thể, sự lây truyền và gây bệnh sẽ rất nhanh chóng, và cũng lan tràn trong giới

những người trẻ, và có thể đến các trường học trong tương lai. Hệ thống các trường học ở tỉnh bang Ontario đã bị đóng cửa trong năm ngoái 2020, và được mở cửa trở lại vào tháng giêng năm nay. Những trường học ở khu vực thành phố Toronto, vùng Peel và vùng York đã không được mở cửa lại cho đến ngày 16 tháng 2. Vi ệ c đ ó n g c ử a c á c trường học ở tỉnh bang Ontario sẽ gây những khó khăn không những cho bậc cha mẹ mà còn cho những trẻ em , đã không được học hành bình thường và người ta lo ngại là vì những đóng cửa này, sẽ gây những hậu quả không tốt cho tâm thần của những trẻ em không được đến trường trong thời đại dịch. TH (Theo cp24.com)

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Từ chối đeo mặt nạ, một người bị sa thải Một công nhân ở B.C. bị sa thải vì từ chối đeo mặt nạ đã bị Tòa án Nhân quyền B.C. bác bỏ đơn khiếu nại của ông ta. Người này cáo buộc là bị phân biệt đối xử dựa trên tôn giáo. Nhưng tòa án không đồng ý. Tòa án thường không công khai các quyết định cứu xét, nhưng do họ nhận được nhiều khiếu nại liên quan đến ủy lệnh bắt buộc mang mặt nạ COVID-19, cũng như lợi ích của công chúng, họ đã công khai hóa quyết định. Danh tính của những người liên quan và địa điểm xảy ra vụ việc đều đã được giữ kín. Người khiếu nại là người làm việc cho một cơ sở theo hợp đồng. Khi đến nơi nhận việc, người này được viên quản lý

giám sát yêu cầu đeo khẩu trang nhưng từ chối, cho rằng điều đó trái với qui định tôn giáo của ông ta. Vì vậy ông ta không được phép vào địa điểm làm việc, và sau đó, hợp đồng làm việc của ông ta bị hủy bỏ. Trong đơn khiếu nại với tòa án, ông này cho rằng quyền của ông ta đã bị vi phạm bởi vì tất cả con người đều được tạo ra theo hình ảnh của Đức Chúa Trời. Đơn khiếu nại viết: “Một phần lớn hình ảnh của chúng ta là khuôn mặt để nhận diện. Việc tự ý che khuôn mặt là làm xấu danh Chúa.” Tòa án quyết định rằng đơn khiếu nại đó không chứng minh được tôn giáo cụ thể nào đã cấm đeo mặt nạ. HCY

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

11

GTA

Toronto thoibao.com

Khoảng 15.000 người từ 18 tuổi trở lên sẽ được tiêm chủng tại phòng khám pop-up North Etobicoke Theo tỉnh bang Ontario, khoảng 15.000 người từ 18 tuổi trở lên dự trù ​​sẽ được chủng ngừa tại một clinic pop-up ở Bắc Etobicoke trong ba tuần tới. Một clinic chủng ngừa lớn sẽ được thiết lập tại BAPS Shri Swaminarayan Mandir, nằm gần Finch Avenue và Highway 427 ở North Etobicoke. Clinic này, có sự hợp tác của BAPs Charities, William Osler Health System, và Y tế Công cộng Toronto, mở cửa cho tất cả cư dân từ 18 tuổi trở lên sống ở những khu vực có postal code là M9R, M9V, L4T và L6S. Đặt lịch hẹn chích ngừa sẽ bắt đầu vào ngày thứ Tư 14 tháng Tư và việc và tiêm chủng cũng bắt đầu vào ngày đó. Tỉnh bang cho biết y viện chích ngừa này là một phần của việc triển khai rộng rãi vaccine cho người dân ở các khu vực điểm nóng ở Toronto và Vùng Peel. Cuối tuần qua, 2.400 liều vaccine đã được chích cho cư dân trong khu vực Thorncliffe Park, tại một y viện dã chiến. Trước đó, các giới chức tỉnh bang cho biết sẽ bắt đầu việc chủng ngừa cho cư dân từ 18 tuổi trở lên ở các “hot spot” ở Toronto và Vùng

Peel theo mã bưu chính nhưng thông tin chi tiết về cách thức và thời gian được chủng ngừa vẫn chưa rõ ràng. Theo chính phủ Ontario, các thành phố sẽ cử các đội di động đến các cộng đồng có nguy cơ và các y viện chích ngừa pop-up sẽ được tổ chức tại các khu vực lân cận điểm nóng. Thông tin chi tiết về các clinic này sẽ do các đơn vị y tế công cộng địa phương cung cấp. Kế hoạch tiêm chủng cho những người trong các cộng đồng có nguy cơ cao nhất ở Toronto và Vùng Peel vào cuối tháng Tư và tất cả điểm nóng các vùng lân cận khác vào tháng Năm. Cư dân Toronto từ 50 tuổi trở lên sống ở trong các khu vực điểm nóng hiện được phép sử dụng hệ thống đặt hẹn cấp tỉnh bang để chủng ngừa tại các điểm chích ngừa do thành phố điều hành. Nhưng việc thiếu thông tin liên lạc rõ ràng đã khiến một số cư dân trẻ tuổi của các điểm nóng đến các clinic tiêm chủng hàng loạt do thành phố điều hành ở Toronto vào cuối tuần qua và bị từ chối. Thị trưởng John Tory cho biết ông hy vọng tỉnh sẽ sớm cho phép những người từ 18 tuổi trở lên sống tại các điểm nóng đặt lịch hẹn tại

các clinic của Toronto qua hệ thống đặt hẹn chích ngừa của tỉnh bang nhưng cho đến nay, tỉnh vẫn chưa cho biết tỉnh có kế hoạch thực hiện điều này. Trong khi đó, các thành phố khác của GTA đã báo cáo các vấn đề nghiêm trọng với nguồn cung cấp vaccine, bao gồm cả Vùng York, nơi đã buộc phải đóng điểm tiêm chủng hàng loạt tại Canada’s Wonderland do thiếu vaccine. u

Tới cuối tháng 4, Toronto có thể có 2,500 ca nhiễm mới COVID-19 hàng ngày Hôm thứ Hai 12/4, Giám đốc Y tế công cộng Toronto cho biết thành phố này có thể có thêm khoảng 2,500 ca COVID-19 mỗi ngày vào cuối tháng 4 nếu tốc độ lây truyền hiện tại vẫn giữ nguyên. Trước Hội đồng Y tế Toronto, Dr. Eileen de Villa nhận định rằng làn sóng thứ ba của đại dịch đang “tàn phá” thành phố. “Tất cả những điều này nói lên rằng ngay bây giờ, những gì chúng ta có thể dự đoán về đợt bùng phát thứ ba này là sẽ tồi tệ hơn những gì chúng ta đã thấy trong suốt thời gian đại dịch vừa qua… Điều này là do sự lây truyền gia tăng và mức độ nghiêm trọng tăng lên liên quan đến biến thể B.1.1.7, hiện là chủng chiếm ưu thế.”

12

Bà De Villa nói thêm rằng nếu tốc độ lây truyền tiếp tục như trong tháng 4, thành phố có thể thấy hơn 6,000 ca nhiễm mới COVID-19 hàng ngày vào tháng 6. Kỷ lục các trường hợp nhiễm mới COVID-19 hàng ngày ở Toronto là 1,642, được ghi nhận

trong đợt thứ hai của đại dịch. Toronto đã có 1,269 trường hợp COVID-19 mới vào thứ Hai cũng như 44 trường hợp mới nhập viện, năm trường hợp đang được chăm sóc đặc biệt. Cũng có thêm năm trường hợp tử vong liên quan đến căn bệnh này.

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Theo bà de Villa, thành phố hiện đang trải qua một “sự phát triển bùng nổ, theo cấp số nhân” các biến thể COVID-19. Theo dữ liệu mới nhất, hơn 17% dân số Toronto đã được tiêm một liều vaccine COVID-19. Chỉ 2,3% đã nhận được cả hai liều.

De Villa khuyến nghị rằng hội đồng y tế yêu cầu cả chính quyền liên bang và tỉnh bang ưu tiên và tăng nguồn cung cấp vaccine COVID-19 cho Toronto. Theo bà de Villa, có “sự khác biệt về số người được chích vaccine ở Toronto”. Dữ liệu được trình bày cho Hội đồng Y tế cho thấy những khu vực có một số ca bệnh cao nhất của thành phố là những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất. Những khu vực có tỷ lệ được chích vaccine nhiều nhất bao gồm Forest Hill South (28,9%), Casa Loma (28,9%), Kingsway South (28,8%), Rosedale- Moore Park (28,1%) và Yonge-St. Clair (27,8%). u

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

13

GTA

Toronto thoibao.com

Người đàn ông đẩy người xuống đường rầy xe điện ngầm bị kết án chung thân

Ông Yosuke Hayahara

Người đàn ông cư dân Toronto đã đẩy một người lạ xuống trước một đoàn tàu điện ngầm đang di chuyển gần ba năm trước đã bị kết án tù chung thân và không có cơ hội được ân xá trong 14 năm.

14

Đầu năm nay, John Reszetnik đã nhận tội giết người cấp độ hai trong cái chết của ông Yosuke Hayahara, 73 tuổi. Reszetnik đẩy ông Hayahara, người mà ông ta không quen biết, trước một chuyến tàu đang đến tại subway Bloor-Yonge của Toronto ngay trước 10 giờ 15 sáng ngày 18 tháng 6 năm 2018. Trạm subway này đã được di tản và Reszetnik cũng rời khỏi hiện trường, nhưng đã quay lại ngay sau đó. Khi quay lại, ông ta nói với cả lính cứu hỏa và cảnh sát rằng mình là kẻ gây ra vụ này. Ông ta nói với cảnh sát rằng “hoảng sợ” vì sắp bị đuổi ra khỏi nhà đi thuê.

“Tôi tưởng tượng đó là chủ nhà của tôi, ông ta đang đuổi tôi đi, và tôi không thể tìm thấy một nơi ở, và tôi sẽ vô gia cư. Tôi thực sự đã làm điều đó. Không phải trò đùa. Tôi đã giết ông ta, Chúa ơi”, Reszetnik nói với cảnh sát. Tuy nhiên, tòa cho biết Reszetnik không bị trục xuất mà trên thực tế đã tự nguyện đồng ý rời khỏi một trong hai apartment mà ông ta thuê nên vẫn có thể ở trong căn apartment còn lại. Reszetnik đã bày tỏ sự hối hận vì đã giết Hayahara, và xin lỗi gia đình nạn nhân trong một phiên điều trần vào tháng trước. u

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Ít nhất 105 khách quen có nguy cơ bị nhiễm COVID-19 tại một nhà hàng ở Vaughan

Ít nhất 105 người có thể đã nhiễm COVID-19 sau khi tiếp xúc với nhân viên dương tính với coronavirus tại một nhà hàng ở Vaughan. Y tế Công cộng vùnh York đã đưa ra thông báo hôm thứ Ba 13/04, cảnh báo thực khách của Avenue Cibi e Vini nằm trên Islington Avenue về khả năng tiếp xúc với COVID-19 trong khoảng thời gian từ ngày 30 tháng 3 đến ngày 1 tháng 4. Các giới chức Y tế công cộng cho biết rằng họ đã

xác định được “khoảng 105 người có nguy cơ bị lây nhiễm cao”, nhưng không cho biết có bao nhiêu nhân viên nhà hàng này có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19. Y tế Công cộng vùng York cũng yêu cầu bất kỳ ai dùng bữa tại nhà hàng này trong khoảng thời gian ba ngày kể trên tự cô lập trong 14 ngày kể từ ngày họ có mặt tại nhà hàng. Họ cũng được yêu cầu tự theo dõi các triệu chứng và đi xét nghiệm COVID-19 nếu các triệu chứng phát triển.

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

15

THẾ GIỚI

Toronto thoibao.com

25 chiến đấu cơ Trung Quốc sách nhiễu Đài Loan Hôm 12/04, có đến 25 chiến đấu cơ Trung Quốc xâm nhập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của Đài Loan, một con số kỷ lục, một ngày sau khi Mỹ lên tiếng cảnh cáo Bắc Kinh. AFP dẫn nguồn từ chính quyền Đài Bắc cho biết như trên. Sự hiện diện đông đảo của các máy bay quân sự Trung Quốc trong đó có 18 phi cơ tiêm kích, đã buộc không quân Đài Loan cho các phi cơ cất cánh và ra lệnh cho phía Trung Quốc ra khỏi ADIZ. Đây là ngày thứ 10 liên tiếp trong tháng này, phi cơ Trung Quốc xâm nhập vùng nhận diện phòng không Đài Loan, với số lượng hùng hậu nhất từ trước đến nay. Chuyên gia Antoine Bondaz nhận xét rằng hồi tháng 1 đã có đến 81 lượt phi cơ Trung Quốc xâm nhập, nhưng đó là trong suốt cả tháng, còn hôm 12/04 có đến 25 chiến đấu cơ cùng bay vào thị uy. Trang web của bộ Quốc Phòng Đài Loan nêu chi tiết : 2 chiếc Y-8 (Thiểm Tây), 1 chiếc

KJ-500 (Không Cảnh), 4 chiếc tiêm kích J-10 (Mãnh Long), 14 chiếc tiêm kích J-16 (Thẩm Dương), 4 oanh tạc cơ H-6K (Tây An). Động thái này diễn ra sau khi ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 11/04 tố cáo các hành động ngày càng hiếu chiến của Bắc Kinh đối với Đài Loan. Trong ngày 13/04/2021, Đài Loan cũng là một đề tài quan trọng trong cuộc đối thoại của ngoại trưởng ba nước Pháp, Ấn Độ và Úc. Hôm 12/04 kênh truyền hình quân đội Trung Quốc CCTV-7 đăng một video cho thấy Trung Quốc tập trận bắn đạn thật trên Biển Đông, nói rằng để trả đũa sự khiêu khích của Hải quân Mỹ. Trước đó Hải quân Hoa Kỳ đăng ảnh khu trục hạm hỏa tiễn dẫn đường USS Mustin đi qua phía cửa sông Dương Tử trong khi chiếc tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc đang hướng về phía Đài Loan. u

Nga -Ukraine bên bờ vực chiến tranh

Tình hình giữa hai nước Nga và Ukraine đang hết sức căng thẳng khi đều triển khai lực lượng quân sự hùng hậu, đồng thời Moscow sẵn sàng hỗ trợ phe chống đối Kiev đang kiểm soát vùng Donbas. Rạng sáng 10/4, tờ Kyiv Post (Ukraine) dẫn lời đại tá Ruslan Khomchak, một chỉ huy của nước này, cho hay Kiev chưa dự kiến tấn công vùng Donbas nằm ở vùng đông bắc Ukraine. Theo đó, Kiev vẫn đang tìm kiếm một giải pháp ngoại giao để xử lý vấn đề. Thực tế, chính quyền Kiev không muốn giao quyền tự trị cho khu vực Donbas vốn đang được kiểm soát bởi lực lượng quân sự thân Nga vì lo ngại một vụ “Crimea thứ hai”. Trong khi đó, ông Dmitry

Kozak, Phó chánh văn phòng Điện Kremlin, mới đây tuyên bố Nga sẽ buộc phải bảo vệ công dân nước này sống tại vùng Donbas nếu quân đội Ukraine mở cuộc tấn công nhằm tái chiếm vùng này. Thậm chí, TASS dẫn tuyên bố của ông Kozak đe dọa nếu quân đội Ukraine khai hỏa nhằm vào Donbass thì đó là “khởi đầu cho “ngày tàn” của Ukraine”. Moscow lấy lý do khoảng 640.000 người dân ở Donbas có hộ chiếu Nga nên có quyền triển khai hoạt động quân sự can thiệp nhằm “bảo vệ người dân Nga” nếu Kiev “động binh”. Moscow có thể can thiệp để "bảo vệ người nói tiếng Nga" ở đông Ukraine Tương tự khi thông tin với báo chí, ông Dmitry Peskov, phát ngôn viên Điện Kremlin, cảnh báo là đường dây đối thoại giữa Nga và Ukraine đang “cực kỳ bất ổn” và có thể bùng nổ chiến tranh toàn diện ở khu vực Donbas.♦

Israel là tác giả vụ tấn công cơ sở hạt nhân Iran? Teheran loan báo cơ sở hạt nhân tại Natanz, chuyên làm giàu chất uranium có thể chế tạo vũ khí nguyên tử, bị “tấn công khủng bố” vào sáng 11/4. Cơ quan tình báo Israel gián tiếp xác nhận đã làm tê liệt một phần hoạt động các máy ly tâm của Iran. Báo chí Israel ngày 12/04/2021 trích dẫn nhiều nguồn tin thông thạo cho biết chính cơ quan tình báo Israel Mossad đã gây nên vụ cắt điện tại nhà máy nguyên tử Natanz vừa qua, gây thiệt hại nghiêm trọng hơn những gì đã được Teheran xác nhận. Về phía Iran, cách nay hai ngày, Teheran rầm rộ đưa tin tổng thống Hassan Rohani khánh thành hai máy ly tâm đời mới tại cơ

16

Cơ sở hạt nhân Natanz, phía nam thủ đô Teheran, Iran. Ảnh vệ tinh do công ty Mỹ Maxar Technologies công bố ngày 28/01/2020. - Satellite image 2021 - Maxar Technologies AFP File

sở hạt nhân Natanz miền trung Iran. Hôm 11/4, vào lúc bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin đến Tel Aviv để thảo luận về hồ sơ

hạt nhân Iran, Teheran báo động cơ sở tại Natanz bị mất điện, các máy ly tâm của Iran bị hư hại. Chính quyền Iran lập tức lên án

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Israel đứng đằng sau vụ “tấn công khủng bố” nói trên và báo trước sẽ trả thù. Tháng 7/2020 một vụ nổ đã làm hư hại một phần một

nhà máy lắp ráp những máy ly tâm mới. Khi đó Teheran đã tố cáo Israel đứng đằng sau vụ phá hoại này. Cơ sở tại Natanz là nhà máy làm giàu chất uranium quan trọng nhất của Iran. Sau vụ nổ bí hiểm hồi năm ngoái, chính quyền Iran đã quyết định xây dựng một cơ sở khác dưới lòng đất để lắp ráp những máy ly tâm đời mới. Từ một năm nay, Iran tăng tốc các chương trình hạt nhân, sản xuất 60 kg uranium được làm giàu ở mức độ 20 % và 5 tấn uranium với nồng độ thấp, trong khi đó, chiếu theo hiệp định hạt nhân ký năm 2015, kho dự trữ uranium được làm giàu của Iran không được vượt quá 350 kg.♦

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

17

THẾ GIỚI

Toronto thoibao.com

Miến Điện: Một ngày, hơn 80 người biểu tình bị bắn chết

WHO: Đại dịch Covid-19 lây nhiễm theo cấp số nhân Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hôm 12/04/2021 cảnh báo đại dịch đang trong giai đoạn rất lo ngại vì virus lây lan theo cấp số nhân trong bảy tuần lễ liên tiếp. Riêng tại châu Âu đến hôm qua đã vượt ngưỡng 1 triệu người chết vì Covid. Tổng thư ký WHO nhắc nhở tuy vaccine là công cụ mạnh mẽ để chống lại virus, nhưng đừng quên các biện pháp căn bản như giãn cách xã hội, mang mask, rửa tay, thông khí, xét nghiệm, truy vết các ca tiếp xúc và giữ khoảng cách tiếp xúc. Ra khỏi đợt dịch thứ ba, thậm chí thứ tư ? Chúng ta đang trong giai đoạn khủng hoảng, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhìn nhận như vậy. Với số ca dương tính tăng 9% và các trường hợp tử vong tăng 5 % trong vòng một tuần, đó không phải là tình hình mà chúng ta muốn thấy, hơn một năm khai khi đại dịch khởi phát. Đối với tổng giám đốc WHO, Tedros Ghebreyesus, con số tệ hại trên là do một số nước có những biện pháp y tế không nhất quán, và một

bộ phận dân chúng không chịu tuân thủ. Trên toàn châu Âu tính đến tối 12/04 đã có trên 1 triệu người chết vì Covid, theo con số của AFP. Cả 52 nước và vùng lãnh thổ châu Âu đã có 1.000.288 nạn nhân thiệt mạng vì con virus từ Vũ Hán, đứng trên châu Mỹ la-tinh và vịnh Caribbean (832.577 người chết), Hoa Kỳ & Canada (585.428) và châu Á (285.824). Trong khi đó Anh quốc đã cho mở cửa trở lại dịch vụ ăn uống và thương mại không thiết yếu, do tình hình đã sáng sủa nhờ chương trình tiêm chủng quy mô. Chính phủ đã sớm đạt mục tiêu chích ngừa Covid cho tất cả những người trên 50 tuổi và người dễ tổn thương. Tại Oxford Street, một trong những con đường thương mại chính ở Luân Đôn, các khách hàng mang khẩu trang xếp hàng trước các cửa hàng thời trang từ 5 giờ rưỡi sáng. Trên khắp nước Anh, các tiệm cắt tóc bị quá tải, một số phải mở cửa từ nửa đêm để đáp ứng nhu cầu. u

Đã có ít nhất 82 người thiệt mạng trong vỏn vẹn một ngày ở Miến Điện với vụ lực lượng an ninh bị cáo buộc là đã dùng súng phóng lựu bắn vào những người biểu tình ở một thị trấn gần Rangoon hôm 09/04/2021. Đây là thông tin do Hiệp Hội Hỗ Trợ Tù Nhân Chính Trị tại Miến Điện (AAPP) và một trang tin địa phương tiết lộ. Theo ghi nhận của Reuters, thoạt đầu, thông tin chi tiết về số người chết ở thị trấn Bago, cách Rangoon 90 km về phía đông bắc, không được công bố vì lực lượng an ninh đã chất đống thi thể trong khuôn viên chùa Zeyar Muni và vây kín khu vực, theo các nhân chứng và các phương tiện truyền thông trong nước. Tuy nhiên, vào hôm 10/04,

Hiệp hội AAPP và trang tin Myanmar Now đã loan báo tin này. Theo Myanmar Now, súng đã bắt đầu nổ trước rạng sáng ngày 09/04, và tiếp tục đến buổi chiều. Một người tổ chức biểu tình tên là Ye Htut được trích dẫn đã nhận xét: “Giống như một cuộc diệt chủng… Họ như bắn cả vào mọi cái bóng”. Tổ chức AAPP, lo việc thống kê hàng ngày số người biểu tình bị lực lượng an ninh hạ sát và bắt giữ, trước đó cho biết là đã có 618 người thiệt mạng kể từ ngày phong trào chống đảo chính bùng lên. Con số này dĩ nhiên đã bị quân đội phủ nhận. Trong một cuộc họp báo hôm 09/04 tại thủ đô Naypyidaw, phát ngôn viên chính quyền quân sự chỉ nói đến 248 trường hợp dân thường và 16 cảnh sát thiệt mạng, đồng thời khẳng định rằng lực lượng an ninh không hề sử dụng vũ khí tự động.♦

Mỹ sẽ tiếp tục đưa tàu chiến đến Biển Đông Đại sứ Philippines tại Mỹ cho biết Washington sẽ tiếp tục triển khai tàu hải quân tới Biển Đông, bất chấp sự phản đối của Trung Quốc. "Hải quân Mỹ đã tăng cường hoạt động trong nhiều tháng qua, họ sẽ tiếp tục tăng cường như vậy để bảo đảm tuyến hàng hải ở đó", Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Manuel Romualdez nói trong cuộc phỏng vấn ngày 11/4. "Đó gọi là tự do hàng hải, bất kỳ tàu nào cũng có thể đi qua mà không bị quấy rối hay bị ngăn cản bởi bất kỳ quốc gia nào", ông Romualdez cho biết thêm. Tuyên bố của Đại sứ Philippines được đưa ra trong lúc nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ USS Theodore Roosevelt đang hoạt động trên Biển Đông. Đây là lần thứ 2 tàu sân bay này hiện diện trong khu vực kể từ đầu năm đến nay. Ngoài nhóm tác chiến tàu sân bay USS Theodore Roosevelt, nhóm tàu

18

Ảnh: US Navy

tác chiến đổ bộ USS Makin Island của Mỹ cũng tiến vào Biển Đông tuần trước. Hai nhóm tàu chiến Mỹ cùng tiến hành hoạt động diễn tập chung trong khu vực. "Tàu sân bay Theodore Roosevelt

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

đang ở Biển Đông và đây là một phần trong cách tiếp cận nhằm bảo đảm khu vực tránh khỏi mọi vấn đề, cho phép tàu thuyền đi lại tự do tại những vùng biển quốc tế", Đại sứ Romualdez nhận định.

Ông Romualdez cũng nhắc lại cam kết của chính phủ Mỹ về việc ủng hộ Philippines nếu tình hình với Trung Quốc xấu đi. Hoạt động của các tàu chiến Mỹ diễn ra trong lúc căng thẳng khu vực leo thang liên quan tới vụ hàng trăm tàu Trung Quốc xuất hiện trái phép tại Đá Ba Đầu trong lãnh hải đảo Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Trung Quốc bao biện rằng đây là các tàu cá đang trú ẩn để tránh thời tiết xấu trên biển, song Philippines nghi ngờ các tàu này hoạt động dưới sự kiểm soát của lực lượng dân quân biển Trung Quốc. Sự hiện diện của hàng loạt tàu chiến Mỹ ở Biển Đông được cho là tín hiệu mà chính quyền Tổng thống Joe Biden muốn gửi tới các đồng minh trong khu vực cũng như Bắc Kinh rằng, Washington cam kết duy trì hiện diện quân sự trong khu vực để đối phó Trung Quốc.♦

Toronto thoibao.com

TIN VẮN Venezuela sẽ sản xuất vaccine Covid-19 Abdala của Cuba. Tổng thống Nicolas Maduro, hôm 11/04, nêu rõ mức sản xuất có thể lên đến 2 triệu liều mỗi tháng và sẽ bắt đầu từ tháng 8/2021. Tổng thống Maduro còn cho biết thêm rằng Venezuela sẽ tham gia các cuộc thử nghiệm trên người giai đoạn 3 cho loại vac-xin ứng viên này. Hiện Cuba đã bắt đầu chiến dịch tiêm ngừa từ cuối tháng 3/2021 cho 124 ngàn nhân viên y tế trong khuôn khổ một đợt thử nghiệm quy mô lớn cho những người có nguy cơ cao. Cuba có đến 4 vaccine ứng viên: Mambisa (giai đoạn 1), Ấn Độ qua mặt Brazil về số Soberana 1 (giai đoạn 2), Soberana ca nhiễm Covid-19. New Delhi 2 và Abdala (giai đoạn 3). ngày 12/04 cho biết với thêm gần 170.000 ca nhiễm mới ghi nhận trong 24 giờ qua, Ấn Độ qua mặt Brazil trở thành quốc gia có số bệnh nhân Covid-19 lớn thứ nhì trên toàn cầu, chỉ thua có Mỹ. Trên tổng số 1,3 tỷ dân đã có hơn 13 triệu rưỡi người dương tính với virus corona tính từ đầu mùa

Chủ tịch đảng CDU Armin Laschet và đảng CSU Markus Söder

dịch hồi 2019 tới nay. Brazil tuột xuống hạng ba với chưa đầy 13 triệu 480 ngàn bệnh nhân. Trong hoản cảnh này, Ấn Độ sau khi đã cấm xuất cảng vaccine, cấm luôn cả xuất cảng thuốc Remdesivir, một loại thuốc ban đầu được tìm ra để điều trị bệnh nhân bị Ebola tại châu Phi. Họa vô đơn chí, bộ Y tế nước này thông báo đang thiếu các bộ xét nghiệm Covid-19.

Đức: Lãnh đạo hai đảng bảo thủ chính thức tranh quyền kế nhiệm bà Angela Merkel. Chủ tịch đảng CDU Armin Laschet và đảng CSU Markus Söder vào hôm qua, 11/04/2021 cho biết họ đã sẵn sàng để được đảng của mình đề cử làm ứng viên nhân cuộc bầu cử Quốc Hội liên bang vào tháng 9 và kế nhiệm bà Angela Merkel. Sau một cuộc họp kín của nhóm nghị sĩ CDU / CSU, ông Markus Söder xác nhận: “Chúng tôi nhận thấy rằng cả hai chúng tôi đều phù hợp và đã sẵn sàng” để trở thành ứng cử viên của cánh hữu.♦

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

19

VIỆT NAM

Toronto thoibao.com

Năm học 2021-2022: nhiều trường đại học tăng học phí gấp đôi Năm học 2021-2022, nhiều trường đại học ở TP.HCM như Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Đại học Bách khoa... có mức học phí tăng cao. Truyền thông nhà nước Việt Nam loan tin vừa nói hôm 13/4 và cho biết việc tăng học phí diễn ra sau tiến trình các trường đại học thực hiện tự chủ, bao gồm tự chủ tài chính... Trong đó, Đại học Bách khoa TP.HCM có học phí cao nhất là 66 triệu đồng/năm đối với chương trình chất lượng cao tăng cường tiếng Anh. Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, có mức học phí 32 triệu đồng/năm đối với các ngành Y khoa, Dược học, Răng Hàm Mặt... các ngành còn lại là 28 triệu đồng/ năm. Trong khi năm ngoái, mức thu của sinh viên có hộ khẩu tại TP.HCM là 14,3 triệu đồng, hộ khẩu tỉnh thành khác là 28,6 triệu đồng. Đại học Kinh tế - Luật dự kiến học phí năm 2021 là 20,5 triệu đồng, năm 2022 ở mức 22,6 triệu đồng, năm 2023 thu 24,8 triệu đồng,

năm 2024 là 27,3 triệu đồng và năm 2025 tăng lên 30 triệu đồng. Trong khi học phí hiện tại ở mức khoảng 9,8 triệu đồng/năm. Giải thích về việc tăng học phí, PGS. TS Bùi Hoài Thắng, Trưởng phòng Đào tạo Đại học Bách Khoa cho biết việc tăng học phí để bù đắp kinh phí đào tạo. Theo ông Thắng, chi phí để đào tạo một kỹ sư rất lớn, năm 2019 đã hơn 60 triệu đồng/năm/sinh viên. Trường thu học phí khoảng 12 triệu đồng, nhưng trường có khoản kinh phí thường xuyên do Nhà nước cấp. Hiện nay trường tự chủ, ngân sách Nhà nước không cấp thường xuyên, nên trường phải tăng học phí. Trong khi đó, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch lý giải học phí tăng vì trường tiếp tục đầu tư về cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đào tạo, năng lực thực hành tại các cơ sở y tế... Ngoài ra, các trường còn cho biết thông tin, đơn giá học phí các năm sau có thể được điều chỉnh tăng do trượt giá theo quy định của nhà nước. u

Việt Nam cảnh báo nguy cơ dịch COVID xâm nhập từ nước láng giềng Với việc Campuchia đang trở thành một “ổ dịch lớn” do số ca nhiễm virus corona tăng cao kỷ lục, Việt Nam cảnh bảo nguy cơ dịch xâm nhập trở lại cũng như phải siết chặt kiểm soát người nhập cảnh trái phép. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) gần đây ra cảnh báo rằng Campuchia, quốc g i a l á n g g i ề n g v ớ i Vi ệ t Nam, đang bên bờ vực thảm kịch quốc gia vì đại dịch COVID-19. Trong khi đó Thái Lan cũng được cảnh bảo nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả số ca nhiễm mỗi ngày có thể lên đến 2.800. Trong bối cảnh đó, TPHCMnơi có một huyện giáp ranh với Campuchia và nằm sát các tỉnh có chung đường biên giới dài với Campuchia, đứng trước nguy cơ lớn về khả năng “dịch xâm nhập vào từ nước bạn”, theo Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân thành phố Nguyễn Thành

Phong cảnh báo hôm 12/4. Việt Nam hiện đang trải qua hơn 40 ngày không ghi nhận ca lây nhiễm mới trong cộng đồng và đang lên kế hoạch mở lại một số đường bay quốc tế và cửa khẩu để đón nhận khách nước ngoài vào với việc áp dụng hộ chiếu y tế điện tử. Tính đến ngày 13/4, Việt Nam ghi nhận 2.714 ca nhiễm với 35 trường hợp tử vong. Campuchia đang ghi nhận các ca nhiễm tăng cao nhất từ trước tới nay trong những tuần gần đây, với đỉnh điểm là 576 ca nhiễm mới trong ngày 9/4, theo dữ liệu của Worldometers. Trong khi đó các ca nhiễm mới hàng ngày ở Thái Lan cũng đạt đỉnh điểm trong tháng này, với 985 ca hôm 12/4. WHO cảnh báo nguy cơ dịch bệnh tăng cao ở hai quốc gia này trong những ngày tới khi người dân Thái Lan và Campuchia tổ chức lễ hội năm mới truyền thống. u

Tù nhân lương tâm Ngô Hào đến Phần Lan tị nạn Tù nhân lương tâm Ngô Hào, người đang thụ án 15 năm tù giam với cáo buộc “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân,” vừa đến Phần Lan tị nạn. Một thành viên gia đình của ông Ngô Hào hôm 12/4 thông báo: “Ông Ngô Hào đã rời khỏi Việt Nam đêm 4/4 đến Phần Lan trong tình trạng mang nhiều bệnh.” Bộ Ngoại giao Phần Lan hôm 12/4 không xác nhận cũng không bác bỏ thông tin việc ông Ngô Hào tị nạn nước này. Bộ này phản hồi cho VOA: “Bộ Ngoại giao Phần Lan không bình luận về vấn đề này.” Trong báo cáo về hợp tác phát triển với Việt Nam giao đoạn 2016-2020, Bộ Ngoại giao Phần Lan viết: “Các quyền công dân và quyền chính trị bị hạn chế ở Việt Nam.” Được biết ông Ngô Hào đến Phần Lan tị nạn cùng với vợ là bà Nguyễn Thị Kim Lan.

20

Vào tháng 1/2020, ông Ngô Hào được chính quyền Việt Nam hoãn chấp hành bản án 15 năm tù giam trong thời hạn 12 tháng với tình trạng hai mắt của ông gần như mù lòa và căn bệnh cao huyết áp. Trước đó, được biết ông trải qua hai lần đột quỵ trong trong trại giam An Điềm, tỉnh Quảng Nam. Bà Nguyễn Thị Kim Lan nói với VOA sau khi tòa tuyên án 15 năm tù và 5 năm quản chế đối với ông rằng ông từng kêu gọi bảo vệ quần đảo Hoàng Sa – Trường Sa và kêu gọi trả tự do các tù nhân chính trị Việt Nam. Ông Ngô Hào năm nay 73 tuổi, quê ở Tuy Hoà, Phú Yên. Ông bị bắt giam vào ngày 7/2/2013 và cáo trạng sau đó quy kết ông Hào đã tham gia thực hiện “Cách mạng hoa nhài” theo hình thức bất bạo động “nhằm kêu gọi các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước can thiệp, đấu tranh đòi đa nguyên, đa đảng với mục đích lật đổ chính

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Tù nhân lương tâm Ngô Hào

quyền nước Cộng hòa XHCN Việt Nam.” Sau đó ông bị kết án 15 năm tù giam và 5 năm quản chế với cáo buộc “lật đổ chính quyền.” Ông Ngô Hào là cựu thiếu uý quân đội Việt Nam Cộng Hoà.

Năm 1977, ông bị nhà cầm quyền Việt Nam bắt giam với cáo buộc “chủ mưu, cầm đầu tổ chức Đảng Liên minh Việt Nam” tại Phú Yên và phải ngồi tù 20 năm. u

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

21

VIỆT NAM

Toronto thoibao.com

Bệnh tay - chân - miệng tăng cao trong ba tháng qua

Từ đầu năm đến nay, cả nước Việt Nam ghi nhận gần 17.500 trường hợp mắc bệnh tay- chânmiệng, trong đó có 4 trường hợp tử vong ở Kiên Giang, An Giang và Long An. Theo hệ thống giám sát bệnh

22

truyền nhiễm của Việt Nam, so với cùng kỳ năm 2020, số mắc bệnh tay- chân- miệng năm nay tăng gấp 4 lần và chủ yếu ở miền Nam, cục bộ tại một số tỉnh, thành phố như TPHCM, Đồng Nai, Long An, Đồng Tháp, An Giang.

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Bệnh tay- chân- miệng lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp và đường tiêu hóa. Virus gây bệnh tồn tại trong nước bọt, dịch hắt hơi, sổ mũi, phân, dịch vỡ bóng nước trên da, niêm mạc. Bệnh xuất hiện ở hầu hết 63 tỉnh, thành phố. Tỷ lệ mắc bệnh thường gia tăng trong khoảng tháng 4 - 5 - 9 hàng năm. Các chuyên gia cho biết, biểu hiện sớm nhất của bệnh là mệt mỏi, sốt nhẹ (38 - 38,5 độ C), đau họng, sổ mũi xuất hiện trong vài ngày. Sau đó xuất hiện các mụn nước trên niêm mạc miệng, thường ở mặt trong má, nướu, mặt lưỡi; mụn nước có kích thước nhỏ (2 - 3mm) nằm trên nền niêm mạc viêm đỏ. Các mụn nước trong miệng vỡ ra nhanh chóng tạo nên các vết loét và đau rát. Các mụn nước, bọng nước sẽ liên tục xuất hiện ở bàn chân, bàn tay, đôi khi có mụn nước, bọng nước ở mông.

Tuy nhiên, có một số trường hợp không điển hình và các triệu chứng trên không rõ ràng, chỉ loét miệng, hoặc phồng rộp, chỉ là chấm hoặc ban đỏ. Điều này khiến người thân dễ nhầm lẫn với những căn bệnh khác và thường chỉ được phát hiện khi bệnh đã biến chứng quá nặng. Trẻ có thể mắc bệnh tay chân miệng tái đi tái lại nhiều lần khi tiếp xúc với nguồn lây, mỗi lần sẽ là một chủng virus khác nhau. Theo các chuyên gia y tế, bệnh tay- chân- miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính, chủ yếu xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi. Cho đến nay, bệnh vẫn chưa có vaccine dự phòng. Bệnh dễ lây lan nhưng có khả năng tự khỏi sau 5 - 7 ngày. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách bệnh tay- chânmiệng trẻ em có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. u

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

23

VIỆT NAM

Toronto thoibao.com

Việt Nam nhập cảng gạo Ấn Độ

Việt Nam đã bắt đầu nhập khẩu gạo phẩm chất cao của Ấn Đô để đáp ứng nhu cầu trong nước. Tờ Hindu BusinessLine của Ấn Độ đưa tin hôm 12 tháng 4, dẫn lời Chủ tịch Hiệp hội các nhà Xuất cảng Hàng hóa Nông nghiệp Ấn độ (ACEA) Madan Prakash như vừa nêu. Cụ thể, Hà Nội đang mua gạo trắng 5% và 10% tấm, với giá gạo 5% tấm từ 410-420 USD một tấn.

Ông Prakash cho biết thêm Việt Nam mua gạo này để dùng cung cấp cho lực lượng quốc phòng và nhu cầu công nghiệp. Hà Nội từ cuối năm 2020 đã lần đầu tiên nhập gạo từ Ấn Độ trở lại sau nhiều thập kỷ. Năm 2020 sản lượng lúa của Việt Nam giảm 1,85%. Các nguồn cung gạo ở Châu Á cũng bị thắt chặt. Trong báo cáo thường niên, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ dẫn nguồn từ số

liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho thấy Việt Nam đã nhập khoảng 65.000 tấn gạo tấm từ Ấn Độ trong tháng 12/2020 và tháng 1/2021. Bộ Nông nghiệp Mỹ ước tính Việt Nam sẽ nhập khoảng 500.000 tấn trong thời điểm một năm chào bán kết thúc vào tháng 7. Tuy nhiên, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất cảng gạo Ấn Độ (TREA) B V Krishna Rao ước tính rằng con số này có thể lên đến 1-1.2 triệu tấn. Trong một bài viết của RFA vào tháng 1 năm nay, một số chuyên gia nông nghiệp Việt Nam nhận định việc nhập khẩu từ Ấn Độ là bình thường, và hiện Việt Nam đang thiếu nguồn gạo tấm và gạo thường để dùng làm bột gạo, chế biến bún khô. u

Nón bảo hiểm cũng giả Một đường dây sản xuất mũ bảo hiểm giả các thương hiệu nổi tiếng quy mô lớn vừa bị Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu – Công an TPHCM triệt phá, bắt giữ. Tr u y ề n t h ô n g n h à n ư ớ c Vi ệ t N a m h ô m 12/4 cho biết, vào khuya ngày 11/04, khi kiểm tra đột xuất một kho hàng trên đường Liên Khu 2 – 10, quận Bình Tân, lực lượng chức năng phát giác một nhóm người đang sản xuất mũ bảo hiểm giả mạo mang thương hiệu nổi tiếng. Ngoài việc bắt tạm giữ người, công an TPHCM còn tịch thu nhiều máy móc như máy dập khuôn, đóng quai, máy đóng nút, máy nén khí, máy khoan... và nguyên liệu dùng để sản xuất

mũ bảo hiểm giả. Tin cho biết, mũ bảo hiểm được làm giả vô cùng tinh vi, người tiêu dùng sẽ khó phát hiện nếu chỉ nhìn sản phẩm thật - giả bằng mắt thường. Theo đánh giá của lực lượng chức năng, hàng giả sản xuất tại cơ sở này giống đến 95% so với sản phẩm chính hãng. Từ cuối năm 2017, Chính phủ Việt Nam ban hành lệnh người điều khiển xe máy phải đội mũ bảo hiểm. Mũ phải đạt tiêu chuẩn chất lượng qui định để có thể giúp giảm thiểu tác hại khi xảy ra tai nạn. Tuy nhiên, tình trạng sản xuất và kinh doanh mũ bảo hiểm giả, kém phẩm chất vẫn xảy ra và đã có nhiều vụ bị phát giác, xử phạt. u

Đài Loan bắt giữ nghi phạm người Việt trong vụ tai nạn tàu thảm khốc Đài Loan vừa bắt giam một lao động trái phép người Việt Nam được cho là đã mất tích 5 năm qua sau khi phát hiện người này ngồi trong chiếc xe tải đã gây ra vụ tai nạn tàu thảm khốc ở hòn đảo này hồi đầu tháng, theo truyền thông Đài Loan. Một xe tải gắn cần cẩu, của tài xế Lý Nghĩa Trường (Lee Yi-hsiang), được xác định là vật cản khiến tàu tốc hành Taroko số 408 trật đường ray khi đi vào một đường hầm trong vụ tai nạn khiến ít nhất 50 người thiệt mạng và hơn 210 người khác bị thương hôm 2/4. Taiwan News trích thông tin từ cuộc điều tra ban đầu cho thấy xe tải của ông Lý bị kẹt trong bụi cây vào sáng hôm xảy ra tai nạn và

24

trượt dốc xuống đường ray cách 20m ở bên dưới, chỉ hơn một phút trước khi tàu tốc hành đi đến. Tai nạn, được cho là thảm khốc nhất của Đài Loan trong gần 4 thập kỷ qua, xảy ra khi đoàn tàu cao tốc, chở gần 500 hành khách du hành nhân Tiết Thanh minh về quê tảo mộ, đang đi qua đường hầm thành phố Hoa Liên và đâm vào chiếc xe tải trượt ra khỏi đường từ một công trường xây dựng gần đó. Trong khi các công tố viên điều tra vụ tai nạn, họ phát hiện ra khi xem trích xuất từ camera giám sát, trong đó cho thấy ông Lý ngồi sau tay lái chiếc xe tải đang trên đường vào công trường xây dựng, trong khi một công nhân Việt nam không có giấy tờ đang ngồi

ở ghế cho người đi cùng. Lao động trái phép người Việt, theo Taiwan News trích dẫn nguồn tin từ United News, được người môi giới lao động đặt cho một cái tên Trung Quốc. Điều tra của cảnh sát cho thấy công nhân không giấy tờ 26 tuổi người Việt này đã bỏ trốn khỏi nơi làm việc ban đầu cách đây 5 năm. Cảnh sát nghi ngờ rằng ông Lý đã thuê lao động Việt này làm việc cho mình một cách phi pháp. Cảnh sát đã tìm ra và bắt giam người này hôm 7/4. Sau đó trong cùng ngày, ông ta bị đưa đến Văn phòng Công tố Quận Hoa Liên để thẩm vấn thêm và bị đưa vào danh sách những đồng phạm trong cuộc điều tra tàu tốc hành trật bánh.

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Ông Lý Nghĩa Trường

Cùng đưa tin về việc này, hãng tin Kyodo News của Nhật Bản trích lời của Công tố viên trưởng Quận Hoa Liên cho các phóng viên biết về việc bắt giữ nghi phạm thứ 2, được xác định là một công nhân từ Việt Nam đang ở Đài Loan bất hợp pháp.

Trước đó, ông Lý đã bị bắt từ ngày 4/4 để thẩm vấn vì cơ quan chức năng nghi ngờ người tài xế này đậu xe tải mà không cài thắng khiến nó trượt xuống đường gây vụ tại nạn. u

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

25

ĐỌC BLOG GIÙM BẠN Toronto thoibao.com

C

hị Nguyễn Thúy Hạnh, người vừa bị nhà cầm quyền Việt Nam khởi tố bắt tạm giam hôm 07/4 khép vào tội danh “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo điều 117 bộ luật Hình sự, là một người phụ nữ giàu lòng trắc ẩn, nhân hậu. Đã có nhiều người nhận được sự giúp đỡ của chị, hoặc quan sát, cộng tác cùng chị lên tiếng phản đối nhà cầm quyền bắt giữ chị, cũng như chia sẻ tình cảm của họ với chị Hạnh. Đối với những việc làm của chị Hạnh, phần lớn và nổi trội là sự giúp đỡ, cả về vật chất lẫn tinh thần đối với gia đình các tù nhân Lương tâm, những người đấu tranh dân chủ, người hoạt động xã hội và người phản biện, dân oan… Nhiều người đã chia sẻ các kỷ niệm, việc làm và tình cảm của chị Hạnh đối với bản thân và gia đình trên các diễn đàn. Cá nhân tôi xin được chia sẻ những kỷ niệm về chị Hạnh với tư cách là người bạn của những người nhận được sự giúp đỡ của chị Hạnh. Tôi có nhiều kỷ niệm, chứng kiến nhiều việc làm của chị Hạnh giúp đỡ các gia đình tù nhân Lương tâm, nhưng tôi chỉ xin chia sẻ mấy trường hợp thân thiết nhất với tôi, mà tôi cho là rất điển hình. Qua những kỷ niệm này, chị Hạnh đúng là một người phụ nữ giàu lòng trắc ẩn, nhân hậu hiếm thấy trong xã hội cộng sản điên loạn này.

26

Chị Hạnh

Trước hết là trường hợp người bạn Lê Anh Hùng, nhiều người đều đã biết về anh, và về Quỹ Lê Anh Hùng. Khi Lê Anh Hùng bị bắt giam, khởi tố ngày 05/7/2018, chị Hạnh đã liên hệ với một số người, trong đó có tôi, bàn về việc lập Quỹ Lê Anh Hùng để kêu gọi sự giúp đỡ của cộng đồng, giúp việc thuê luật sư, việc thăm nuôi và cả tiền nuôi con Lê Anh Hùng. Nhờ uy tín và sự nhiệt tình của chị Hạnh, Quỹ Lê Anh Hùng đã thu về được một số tiền không nhỏ, giúp được Lê Anh Hùng và gia đình trong hoàn cảnh khó khăn. Không chỉ kêu gọi và nhận tiền về Quỹ, chị Hạnh còn bàn bạc, liên lạc với gia đình Lê Anh Hùng để thuê luật sư, để gửi tiền thăm nuôi, gửi tiền nuôi con Lê Anh Hùng… những việc làm này không chỉ một vài lần mà còn kéo dài một thời gian khá lâu. Trong khi chị Hạnh vẫn điều phối Quỹ 50K và giúp đỡ trực tiếp rất nhiều gia đình khác. Trước đó, Lê Anh Hùng có chia sẻ với tôi, chị Hạnh đã giúp đỡ Lê Anh Hùng 10 triệu đồng tiền cá nhân của chị khá lâu rồi. Trường hợp người chú Nguyễn Thế Đàm thân thiết của tôi, cũng đã nhận được sự ngưỡng mộ, giúp đỡ tận tình của chị Nguyễn Thúy Hạnh. Khi chị Hạnh biết về chú Nguyễn Thế Đàm, thì ông đã nằm trên giường bệnh. Nhưng Chị ngưỡng mộ khí phách và những hành động của chú Đàm trước đó, nên chị rất thương cảm. Ngoài việc trực tiếp giúp đỡ chú Đàm về vật chất, chị Hạnh còn tìm hiểu thân thế sự nghiệp của chú Đàm để chia sẻ với bạn bè và cộng đồng. Khi gia đình chú Đàm cảm ơn và ngỏ ý chuyển tiền giúp đỡ của chị Hạnh và Quỹ 50K giúp dân oan thì chị lại trực tiếp cùng anh Trương Dũng mua gạo phát tận tay cho những người dân oan… tôi thực sự khâm phục những việc làm không biết mệt mỏi của chị Hạnh trong việc giúp đỡ những người đấu tranh, những người hoạt động phản biện… Nhưng trường hợp đặc biệt nhất, tôi muốn chia sẻ sau cùng. Đó là sự giúp đỡ của chị Hạnh với gia

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Chị Nguyễn Thúy Hạnh

đình tù nhân Lương tâm Lê Thanh Tùng, cũng là người bạn thân thiết của tôi. Khi anh Lê Thanh Tùng ra tù đợt đầu tháng 6/2015, chị Hạnh đã cùng với một số bạn bè tới thăm và tặng quà gia đình anh Lê Thanh Tùng. Khi đó chưa có Quỹ 50K, và chị đã giúp gia đình anh Tùng bằng tiền cá nhân của mình. Chỉ hơn 6 tháng sau, anh Tùng bị bắt trở lại (tháng 12/2015). Chị Hạnh lại tiếp tục giúp đỡ gia đình anh Lê Thanh Tùng bằng nhiều hình thức. Khi Quỹ 50K ra mắt và hoạt động, gia đình anh Tùng cũng như rất nhiều gia đình khác đã nhận được sự giúp đỡ của Quỹ và của cá nhân chị Hạnh. Điều đặc biệt trong trường hợp gia đình anh Lê Thanh Tùng tôi muốn nói đến không phải là sự giúp đỡ về vật chất của chị Hạnh và Quỹ 50K, mà là sự giúp đỡ về tinh thần, sự an ủi động viên vô giá mà chị Hạnh đã dành cho con gái anh Lê Thanh Tùng và gia đình anh. Tù nhân Lương tâm Lê Thanh Tùng có một cô con gái, khi cháu học lớp 8, lớp 9 gì đó, cháu chẳng may có biểu hiện rối loạn tâm thần dạng nhẹ, nhưng không thể tiếp tục học được nữa. Gia đình đưa cháu đi khám chữa ở nhiều nơi, các bệnh viện. Do có liên hệ thân thiết với chị Hạnh, nên chị vợ anh Tùng đã liên lạc nhờ chị Hạnh giúp. Chị Hạnh đã chẳng quản xa gần, vất vả đến với cháu để thăm hỏi, động viên và trò chuyện. Không hiểu do chị Hạnh tâm lý hay lý do gì, cháu nhỏ con anh Tùng đã rất yêu quý và suốt ngày muốn trò chuyện, tâm sự với bác Hạnh. Thậm chí còn đòi

sang nhà bác Hạnh sống. Thôi thì đêm khuya, giữa trưa, sáng sớm, cứ lúc nào cháu muốn nói chuyện lại gọi bác Hạnh. Khi thì bác Hạnh sang tận nơi (bệnh viện Trâu Quỳ, rồi bệnh viện 103) khi thì nói chuyện điện thoại… có lần chị Hạnh gọi cho tôi nói, thôi chết rồi Bình ơi, con bé nhà Tùng suốt ngày gọi chị nói chuyện, không nói thì không đành, mà nói thì mất nhiều thời gian quá, không làm được gì… Chị nói vậy nhưng cuối cùng vẫn dành thời gian cho cháu, vì quá thương cháu và gia đình Lê Thanh Tùng. Với một tấm lòng trắc ẩn, thương người như vậy, chị Hạnh đã bất chấp nguy hiểm khi đứng lên kêu gọi cộng đồng giúp đỡ gia đình cụ Lê Đình Kình, người đã bị nhà cầm quyền bắn chết trong đợt đột kích vào xã Đồng Tâm. Việc phong tỏa tài khoản điếu phúng cụ Kình, rồi yêu cầu trả tiền của chị Hạnh có lẽ là giọt nước tràn ly, dẫn tới việc chị bị khởi tố, bắt giam. Chị đã chuẩn bị tình thần cho tình huống xấu nhất, đó là vào tù. Chúng ta không còn biết làm gì hơn, khi lên án nhà cầm quyền đã bắt giam chị Nguyễn Thúy Hạnh, đồng thời yêu cầu nhà cầm quyền trả tự do cho người phụ nữ bé nhỏ nhưng đã làm được rất nhiều việc, giúp đỡ được rất nhiều người đấu tranh, phản biện, dân oan… Tôi nghĩ rằng, chị Hạnh chính là người tù nhân lương tâm đúng nghĩa và tiêu biểu nhất trong số những người đã và đang bị tù đày vì lương tâm của mình. Ngày 12/4/2021 Nguyễn Vũ Bình

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

27

THỜI SỰ TRONG TUẦN Toronto thoibao.com

Chuẩn bị cho việc mở cửa lại nền kinh tế NGUYỄN TUẤN HOÀNG

T

rong hôm thứ tư ngày 7 tháng 4, giới hữu quyền của tiểu bang California loan báo là tiểu bang này sẽ cho hoàn toàn mở cửa lại nền kinh tế vào ngày 15 tháng 6 sắp tới. Có ba lý do khiến các viên chức tiểu bang đã lạc quan về việc mở cửa lại là số người nhiễm Covid ở tiểu bang sút giảm, số người phải vào bệnh viện cũng sút giảm theo trong khi số người được chủng ngừa Covid gia tăng. Tuy nhiên ông Gavin Newsom, thống đốc tiểu bang California nói là việc phải đeo mask khi tiếp xúc với người khác, vẫn còn được duy trì trong một thời gian. Thống đốc Newsom cũng nói là việc mở cửa lại nền kinh tế của tiểu bang California tùy thuộc theo việc cư dân tôn trọng những ngăn cấm là đeo mask, đề phòng khi tiếp xúc với người khác, cũng như đi chủng ngừa. Thống đốc tiểu bang California nói là trong vòng từ nay cho đến ngày 15 tháng 6, tất cả cư dân tiểu bang, những ai muốn chủng ngừa, sẽ có cơ hội được chủng ngừa Covid. Số người nhiễm Covid ở tiểu bang California đã sút giảm một cách đáng kể: Trong ngày thứ ba 6 tháng 4, có 2,240 người ở tiểu bang Cali bị nhiễm Covid và có 86 người chết, so với con số 46 ngàn người bị nhiễm trong 1 ngày vào ngày 21 tháng 12 năm ngoái và 722 người chết. Tỷ lệ lây nhiễm ở tiểu bang Cali hiện nay là 5.71 phần trăm so với mức lây nhiễm 17.1 phần trăm trong tháng 12 năm ngoái. Theo sự khuyến cáo của tổ chức y tế thế giới thì chỉ nên mở cửa lại nền kinh tế nếu tỷ lệ lây nhiễm Covid dưới mức 5 phần trăm. Trong khi đó Tổng thống Joe Biden sửa lại mục tiêu là sẽ chủng ngừa cho tất cả những người Mỹ muốn chủng ngừa Covid từ nay cho

28

đến ngày 19 tháng 4, thay vì vào đầu tháng 5 như đã dự tính trước đây. Nước Mỹ có quá dư thừa những loại thuốc chủng Pfizer, Moderna và Jassen cho nên sẽ không cần loại thuốc chủng Astra Zeneca nữa, và hàng chục triệu những lô thuốc chủng Astra Zeneca có thể sẽ được chuyển giao cho các quốc gia khác đang cần, trong đó có cả Canada. Bắt đầu từ ngày 19 tháng 4, tất cả những trẻ em từ 16 tuổi trở lên có quyền ghi danh xin chủng ngừa Covid. Nhiều tiểu bang cũng theo gương của tiểu bang California, đang chuẩn bị mở cửa lại nền kinh tế. Những thân hữu của Thời Báo ở tiểu bang Virginia cho biết là cư dân ở tiểu bang này ra đường ào ào, chẳng đeo mask mà chen chúc nhau ở các bãi biển, các tiệm ăn.. Theo bác sĩ Ashish Jha, khoa trưởng phân khoa y tế công cộng của trường đại học Brown thì việc ngăn cản loài Covid ở Hoa Kỳ tuy chưa đến đích, nhưng cũng đã gần đến vì những loài vi rút biến thể hiện có mặt ở Hoa Kỳ. Số người nhiễm Covid ở các tiểu bang khác như tiểu bang Michigan cũng sút giảm mạnh: từ mức trên 11 ngàn người bị nhiễm trong tháng 11 năm ngoái 2020, xuống còn 563 người vào ngày thứ hai 5 tháng 4. Tại Hoa Kỳ, trên 169 triệu liều thuốc chủng ngừa Covid đã được

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

sử dụng và có ít nhất 33 phần trăm cư dân Mỹ được chủng ngừa ít nhất là 1 lần. Tại nước Anh có trên 31.7 triệu người lớn được chủng ngừa ít nhất 1 mũi hay 60 phần trăm số những người trưởng thành ở nước Anh. Với số người lây nhiễm và chết vì Covid sút giảm mạnh, thủ tướng Boris Johnson của xứ này cũng đang dự tính cho mở cửa lại nền kinh tế: trong ngày thứ hai 5 tháng 4 chỉ có 1,610 người nhiễm và 20 người chết, so với con số trên 68 ngàn người Anh bị nhiễm và 2,379 người chết trong 1 ngày vào tháng giêng trước đó. Tại Nam Bán Cầu, chính quyền các xứ Úc Đại Lợi và Tân Tây Lan đang dự tính cho cư dân hai xứ này được tự do qua lại, vì đại dịch Covid đã bị kiềm chế ở hai xứ này. Tuy nhiên nhiều quốc gia như Đức, Pháp và ngay cả Canada cũng đang phải điêu đứng ngăn chận sự lan tràn của loài Covid

trong làn sóng thứ ba. Tại nước Đức, với trên 15 ngàn người bị nhiễm Covid một ngày, bà thủ tướng Merkel đã dự tính ban hành lệnh phong tỏa toàn nước Đức trong những ngày sắp tới. Tại Canada, số người bị nhiễm Covid cũng gia tăng trong những ngày qua và nguy hiểm nhất là loài Covid biến thể. Những nỗ lực của chính quyền liên bang và tỉnh bang trong việc chủng ngừa cho cư dân: tính đến ngày thứ ba 6 tháng 4, có trên 6 triệu người lớn ở Canada được chủng ít nhất một mũi thuốc hay 16 phần trăm dân số. Tuy nhiên số người nhiễm Covid ở Canada tiếp tục gia tăng: trong ngày thứ ba 6 tháng 4, có 6,520 người nhiễm Covid trên toàn Canada. Tại tỉnh bang Ontario, số người lây nhiễm trong những ngày qua lên đến trên 3 ngàn người một ngày, và đã khiến chính quyền tỉnh bang Ontario ra lệnh buộc cư dân phải “tử thủ tại gia” không được đi ra ngoài, trừ những trường hợp cần thiết. Qua kinh nghiệm của các quốc gia Anh, Hoa Kỳ và Do Thái, người ta thấy là vũ khí hữu hiệu nhất để ngăn ngừa đại dịch là cho chủng ngừa đại quy mô: càng nhiều và càng nhanh thì càng tốt! Với số thuốc chủng ngừa được đưa đến Canada gia tăng trong những tuần sắp tới, người ta hy vọng là nền kinh tế của Canada

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

29

THỜI SỰ TRONG TUẦN Toronto thoibao.com

cũng sẽ được mở cửa trong mùa hè năm nay? Một trong những nhu cầu khẩn thiết cho Canada trong việc ngăn cản sự lan tràn của loài Covid là cần có thuốc chủng. Theo những tin tức vừa loan báo thì vào cuối tháng 4 này, Canada sẽ nhận thêm thuốc chủng Jassen của công ty Johnson & Johnson. Chính quyền liên bang Canada đã thỏa thuận mua khoảng 10 triệu liều thuốc chủng Jassen và thuốc chủng này cũng đã được bộ y tế Canada chuẩn y: đây là loại thuốc chủng ngừa Covid thứ tư được chuẩn y cho dùng ở Canada, sau các loại thuốc chủng Pfizer, Moderna và Astra Zeneca. Canada dự định sẽ sử dụng cả 4 loại thuốc chủng để có thể hoàn tất việc chủng ngừa toàn thể cư dân mà thời hạn trễ nhất là tháng 9 năm nay. Tại Hoa Kỳ, tổng thống Biden dự trù hoàn tất việc chủng ngừa vào đầu tháng 5 năm nay? Thuốc chủng Jassen có những lợi điểm sau so với 3 loại thuốc chủng vừa kể: - Chỉ cần chủng ngừa 1 liều thuốc, thay vì 2 liều như ba loại thuốc chủng kia. - Thuốc chủng Jassen chỉ cần giữ trong những tủ lạnh bình thường, nên dễ dàng trong việc chuyên chở đến các y viện xa xôi, không có phương tiện giữ thuốc chủng ngừa ở những tủ lạnh đặc biệt. - Giá cả cũng thấp hơn so với giá của các loại thuốc chủng Pfizer và Moderna.

quả sau 28 ngày chủng ngừa. Sự hữu hiệu xuống còn 66 phần trăm khi thử nghiệm ở trên thế giới và với loại Covid biến thể Nam Phi. - Thuốc chủng Jassen làm giảm nguy cơ bị nhiễm Covid nặng và phải vào bệnh viện đến 85 phần trăm, giảm nguy cơ tử vong nếu bị nhiễm Covid đến 100 phần trăm. - Các thuốc chủng Pfizer, Moderna và Astra Zeneca cũng giảm nguy cơ bị tử vong đến 100 phần trăm. - Các loại thuốc chủng Pfizer và Moderna hữu hiệu đến 95 phần trăm. Nhiều tỉnh bang không dùng thuốc Astra Zeneca cho những người dưới 55 tuổi, có thể dùng thuốc chủng Jassen thế vào. Thuốc chủng Jassen cũng hữu hiệu trong việc muốn chủng ngừa cấp tốc cho một khu vực nào đó, đang bị Covid hoành hoành. Trong thời đại dịch, tương lai của những sinh viên vừa tốt nghiệp đại học cũng rất mịt mờ. Theo những tin tức loan báo hôm 6 tháng 4, thì trong khi trường đại học UBC ở British Columbia, chuẩn bị cho lễ tốt nghiệp qua mạng năm liên tiếp

SO SÁNH GIỮA THUỐC CHỦNG JASSEN VÀ BA LOẠI THUỐC CHỦNG KHÁC

- Thuốc chủng Jassen hữu hiệu 72 phần trăm trong việc phòng nhiễm Covid, và thuốc có hiệu

30

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

thứ nhì, thì có rất nhiều sinh viên tốt nghiệp bậc cử nhân của trường đại học này, đã không biết sẽ làm gì khi chưa có công ăn việc làm. Trả lời các câu hỏi của phóng viên báo chí, cô Ash Sozen vừa hoàn tất bậc cử nhân ngành tâm lý học nói là cô chưa biết làm gì và danh sách cô sẽ làm trong những ngày sắp tới là đi mướn một căn chúng cư, tìm việc làm, mua một con chó và đi nhuộm tóc màu tím. Có rất nhiều sinh viên tốt nghiệp trong năm nay cũng cùng hoàn cảnh như cô Sozen đã nói là họ sẽ nộp đơn xin học tiếp lên các chương trình cao học và tiến sĩ. Theo phát ngôn viên của trường đại học UBC thì số sinh viên ghi danh học lên bậc cao học (master) và tiến sĩ của trường này gia tăng từ mức 21,435 đơn trong năm 2019 lên đến 23,253 đơn xin ghi danh trong năm 2020. Trong năm nay theo bà Susan Porter, viện trưởng trường đại học UBC thì số đơn xin ghi danh học cấp cao học và tiến sĩ của trường đại học này gia tăng từ 25 phần trăm cho đến 30 phần trăm. Theo anh Bạch Việt Nguyễn, sinh viên năm thứ tư của ngành vi sinh học và chủng ngừa cho biết là trận đại dịch diễn ra khiến các sinh viên phải học qua mạng, không được tới trường, càng làm cho anh ta muốn tiếp tục học lên cao hơn nữa. Anh Bạch Việt muốn học lên ngành y khoa và trước đây muốn được nhận vào trường y khoa thì phải qua những cuộc trực tiếp phỏng vấn: phí tổn phi cơ và ăn ngủ để đến các trường đại học y khoa cho các cuộc phỏng vấn

này là một chi phí cao cho những sinh viên. Cũng theo anh Bạch Việt thì thời đại dịch, các cuộc phỏng vấn sẽ diễn ra qua mạng và như thế sẽ không tốn kém nhiều và anh ta có thể nộp đơn cho nhiều trường đại học khác nhau, giúp cho tỷ lệ được nhận vào các trường y khoa cao hơn. Cuối cùng là việc Canada chuẩn bị xây cất xưởng chế tạo thuốc chủng ngừa cúm. Trong hôm 1 tháng 4, ông Francois Phillippe Champagne, tổng trưởng bộ cải tiến đã đến thành phố Toronto công bố việc thỏa thuận với một công ty tư nhân, để thiết lập một cơ xưởng sản xuất thuốc chủng ngừa cúm. Theo ông tổng trưởng bộ cải tiến thì chính quyền liên bang sẽ bỏ ra 415 triệu dollars hợp tác với chính quyền tỉnh bang Ontario và công ty dược phẩm Sanofi Pasteur, để xây cất một cơ xưởng sản xuất thuốc chủng ngừa... cúm, chứ không phải thuốc chủng ngừa Covid! Có lẽ cơ xưởng này trong tương lai có thể biến thành xưởng làm thuốc chủng ngừa Covid nếu cần. Theo như dự tính thì cơ xưởng sản xuất thuốc chủng ngừa cúm này sẽ hoàn tất vào năm 2027. Ông tổng trưởng bộ cải tiến nói là trận đại dịch đã dạy cho mọi quốc gia một bài học là phải tự xây dựng những cơ xưởng sản xuất thuốc chủng cho mình, không thể trông nhờ một ai khi cơn khốn khó xảy đến. Ông nói là từ nay Canada không phải lệ thuộc vào một quốc gia hay một vị tổng thống nào, chúng ta sẽ tự túc, tự cường. NGUYỄN TUẤN HOÀNG

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

31

KINH TẾ TÀI CHÁNH

Toronto thoibao.com

Giá trung bình một căn nhà độc lập ở vùng GTA lên đến 1.4 triệu dollars: tăng 26.6%! NGUYỄN TUẤN HOÀNG

Toronto: Theo bản công bố của hội đồng địa ốc vùng Toronto, TRREB, thì số nhà bán được trong tháng ba vừa qua là 15,562 căn, gia tăng 97 phần trăm so với số nhà bán được trong tháng 3 năm ngoái 2020. Tháng 3 năm ngoái 2020 khi trận đại dịch đang ở cao điểm,

32

từ mức $902,787 trong tháng 3 năm ngoái lên đến $1,097,565: gia tăng 21.6 phần trăm. Trong khi giá trung bình một căn nhà độc lập ở vùng đại thủ phủ Toronto gia tăng 26.6 phần trăm trong vòng 1 năm và ở mức $1,402,849. Giá trung bình một căn nhà bán độc lập gia tăng 17.5 phần trăm và ở mức $1,045,519. Giá trung bình một căn townhouse gia tăng 20.7 phần trăm và ở mức $870,553. thì số người muốn bán nhà và số Trong khi giá trung bình 1 căn người muốn mua nhà sút giảm. condos chỉ gia tăng có 2.6 phần Nhưng đến năm nay thì những trăm và ở mức $676,052. lo lắng về trận đại dịch đã giảm, số nhà bán được và giá nhà đã gia MUA CONDO ĐỂ ĐẦU TƯ tăng cao hơn những con số tiên DÀI HẠN đoán của những chuyên gia địa ốc. Toronto: Theo kinh tế gia Giá trung bình một căn nhà ở Benjamin Tal của ngân hàng vùng đại thủ phủ Toronto đã tăng CIBC thì 40 phần trăm những nhà

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

đầu tư mua condos cho mướn, đã không có lời (negative cash flow) trong những tháng qua, nhưng số người đầu tư bỏ tiền mua condos cũng không giảm. Có nhiều lý do khiến người ta vẫn bỏ tiền mua condos: - giá condo vẫn còn tương đối rẻ, so với giá bán của những loại nhà khác, như là những căn nhà độc lập, cho nên nhiều người vẫn có thể có tiền đặt cọc mua condo. - Mức lãi suất nợ nhà ở Bắc Mỹ hiện nay ở mức thấp nhất trong hàng chục năm qua, khiến rất nhiều người có khả năng mua nhà. - Những nhà đầu tư cũng tin là đầu tư vào các căn condos bây giờ thì không có lời, nhưng về lâu về dài sẽ có lợi vì giá cả của các căn condos sẽ còn tăng cao. Theo nhận xét của kinh tế gia Benjamin Tal thì nhiều người có

Toronto thoibao.com tiền nhưng chưa dám mua nhà, mua condo ở thành phố Toronto vì nghĩ là giá nhà đã tăng cao đến đỉnh. Nhưng cũng theo kinh tế gia Tal thì hãy coi lại giá cả trong vài năm nữa, giá nhà ở Toronto sẽ còn tăng cao hơn nữa, tương tự như giá nhà cao hiện nay ở các thành phố khác như thành phố London, Anh quốc hay thành phố Berlin, Đức quốc. Theo bản tin của hiệp hội những nhà địa ốc thành phố Toronto (TRREB) thì số lượng những căn condo bán được trong tháng 1 vừa qua, gia tăng 85.5 phần trăm so với số lượng condo bán được trong tháng giêng năm ngoái. Tuy nhiên giá condo bán được ở Toronto lại sút giảm 4.7 phần trăm trong vòng 1 năm. MỘT NỮ ĐẦU BẾP TRƯỞNG NGƯỜI VIỆT TIẾT LỘ CÔNG THỨC BÍ MẬT LÀM THỊT GÀ KFC Melbourne, Úc Đại Lợi: Một nữ đầu bếp trưởng người Úc gốc Việt vừa công bố một công thức làm gà quay kiểu “Kentucky Fried Chicken” và đã giúp bà trở nên nổi tiếng trên mạng Intasgram.

Chúng ta cũng biết món gà rán của công ty Kentucky Fried Chicken đã rất được ưa thích từ hàng chục năm qua. Món gà rán KFC đã nổi tiếng nhờ công thức pha bột tối mật’ được sáng chế bởi đại tá Sanders là người sáng lập ra hệ thống tiệm thịt gà KFC. Theo bà đầu bếp trưởng Jessica Nguyễn thì bà đã bỏ rất nhiều thời giờ nghiên cứu cách pha chế của loại bột dành nhào với thịt gà của công ty KFC. Bà đầu bếp Jessica Nguyễn cũng thú nhận là rất khó mà tìm

ra được công thức pha bột 100 phần trăm theo cách KFC, nhưng cách của bà cũng đạt gần được mức độ cách pha chế của công thức tối mật này. Sau đây là công thức các gia vị và thảo mộc dùng pha bột làm gà rán của bà đầu bếp Jessica Nguyễn, cho một lượng 2 cúp bột mì (300 grams) Nửa muỗng ăn Basil  Nửa muỗng ăn Oregano  Nửa muỗng ăn Thyme  Một muỗng ăn Celery salt  Ba muỗng ăn Ground white pepper 

Jessica Nguyễn

Một muỗng ăn Ground black pepper 4 muỗng ăn Smoked sweet paprika 2 muỗng ăn Garlic powder  Một muỗng ăn Mustard powder  một muỗng ăn Ginger power  1 muỗng muối 1 muỗng bột ngọt MỘT NGHỀ CẦN RẤT NHIỀU NGƯỜI Ở MỸ TRONG NHỮNG NGÀY SẮP ĐẾN! Hoa Thịnh Đốn: Dự án đại tu sửa lại hệ thống hạ tầng cơ sở trị giá 1,900 tỷ Mỹ kim của tổng thống Joe Biden sẽ được đệ trình quốc hội và nếu được quốc hội lưỡng viện Hoa Kỳ thông qua, sẽ là dự án tạo công ăn việc làm lớn nhất ở Mỹ từ thời thế chiến thứ Hai cho đến nay. Dự án này có tên là The American Jobs Plan , theo lời tổng thống Biden, sẽ tạo thêm 19 triệu công ăn việc làm cho nước Mỹ mà phần lớn những công việc này không cần đến bằng cấp đại học. Dự án tái thiết cơ sở hạ tầng của chính quyền Mỹ ngoài việc sửa chữa lại hệ thống đường xá cầu cống, nâng cấp hệ thống chuyên

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

33

KINH TẾ TÀI CHÁNH

Toronto thoibao.com

Arnault có số tài sản gia tăng gần 100 phần trăm trong vòng 1 năm qua và ở mức 150 tỷ Mỹ kim. Nhà tỷ phú này là chủ nhân các công ty bán hàng xa xỉ như Louis Vuitton, Christian Dior. Xem thế thì thấy là trong thời đại dịch, người ta cũng mua sắm những thứ hàng hóa đắt tiền, còn hơn là thời bình thường. Một người vừa được gia nhập hàng tỷ phú trong năm nay là siêu sao Kim Kardashian West với số tài sản lên đến 1 tỷ Mỹ kim. Sau đây là danh sách 10 người giàu nhất thế giới chở công cộng, còn có dự án thiết được chính quyền tỉnh bang tài 1. Jeff Bezos, Amazon – $177 lập nửa triệu địa điểm công cộng trợ hai lần trước mà mỗi lần là billion cho cư dân có thể xạc bình điện $200 một em. 2. Elon musk, Tesla – $151 billion những xe chạy bằng điện như loại xe Tesla. NHÀ TỶ PHÚ JEFF BEZOS VẪN Một nghề sẽ cần nhiều người LÀ NGƯỜI GIẦU NHẤT THẾ GIỚI cho dự án này là thợ điện. New York: Trận đại dịch diễn Những nghề khác cần người ra khiến hàng triệu người bị mất như nghề thợ tiện, các nhân viên việc, nhiều cơ sở thương mại phải y tế, những người làm trong các đóng cửa, khai phá sản, nhưng vẫn cơ xưởng sản xuất thép, cũng như không làm hao mòn số tài sản của các nhân viên làm trong các cơ những người giầu nhất là những xưởng cao kỹ. tỷ phú. Trong năm 2020 Hoa Kỳ mất Theo bản thống kê của tạp chí đi 8 triệu công ăn việc làm vì đại Forbes thì người giầu nhất thế giới Jeff Bezos dịch, và mức thất nghiệp hiện ở vẫn là ông Jeff Bezos, chủ nhân mức 6.2 phần trăm. của công ty Amazon. 75 phần trăm trong số 19 triệu Tài sản của người giầu nhất thế 3.Bernard Arnault, LVMH – công ăn việc làm mới sẽ là những giới này gia tăng thêm 64 tỷ Mỹ $150 billion công việc chỉ cần trình độ học vấn kim và số tài sản hiện có của ông 4. Bill Gates, Microsoft – $124 ở mức trung học. Bezos này lên đến 177 tỷ Mỹ kim. billion Lương trung bình của một người Giá cổ phiếu của công ty 5. Mark Zuckerberg, Facebook thợ điện ở Mỹ là 56,900 Mỹ kim Amazon đã gia tăng vượt mức – $97 billion một năm. trong vòng 1 năm qua. 6. Warren Buffett, Berkshire Người giầu hàng thứ nhì thế giới Hathaway – $96 billion là ông Elon Musk, chủ nhân của BẬC PHỤ HUYNH SẮP NHẬN 7. Larry Ellison, software – $93 công ty làm xe hơi điện Tesla với billion TIỀN TRỢ CẤP $400 TỪ CHÍNH số tài sản gia tăng thêm 126.4 tỷ PHỦ ONTARIO 8. Larry Page, Google – $91.5 Toronto: Trong hôm thứ hai ngày Mỹ kim và hiện tài sản của ông billion 5 tháng 4, ông Stephen Lecce, bộ này là 151 tỷ Mỹ kim. 9. Sergey Brin, Google – $89 Nhà tỷ phú người Pháp Bernard billion trưởng giáo dục tỉnh bang Ontario cho biết là các bậc phụ huynh sẽ nhận tiền trợ cấp lần thứ ba, bắt đầu từ ngày 26 tháng 4 sắp tới. Tiền trợ cấp này gồm $400 cho những trẻ em mới sinh cho đến học sinh đang học lớp 12. Những bậc phụ huynh có con trẻ tật nguyền, sẽ nhận $500 một trẻ cho đến khi đến 21 tuổi. Tiền trợ cấp này sẽ được gửi thẳng vào trương mục cho bậc cha mẹ và nằm trong ngân sách năm 2021, qua chương trình tài trợ chống covid có tên là the Ontario Covid-19 Child Benefit. Số tiền tài trợ lần thứ ba này cho các bậc phụ huynh lên đến 868 triệu dollars. Các bậc phụ huynh cũng đã

34

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

10. Mukesh Ambani, Reliance Industries – $84.5 billion NỀN KINH TẾ MỸ PHÁT TRIỂN MẠNH MẼ NHẤT, KỂ TỪ NĂM 1984 London, Anh quốc: Theo những nhận định của quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF phổ biến trong hôm thứ hai ngày 5 tháng 4, thì với dự án kích thích nền kinh tế trị giá 1,900 tỷ Mỹ kim, sẽ giúp nền kinh tế Mỹ phát triển mạnh mẽ, trong khi nhiều quốc gia khác sẽ tiếp tục hứng chịu những khó khăn của thời đại dịch và nền kinh tế của các quốc gia này sẽ thụt lùi so với nền kinh tế của Mỹ. Theo những ước tính của Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế thì mức gia tăng kinh tế của Hoa Kỳ trong năm 2021 sẽ ở mức 6.4 phần trăm, và nhờ vào sự gia tăng này, nền kinh tế thế giới cũng sẽ phát triển ở mức 6 phần trăm. Đã có những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Mỹ đang trên đà phát triển với sự gia tăng 916 ngàn công ăn việc làm mới trong tháng 3 vừa qua, số việc gia tăng nhiều nhất kể từ tháng 8 cho đến nay. Chỉ số sản xuất hàng hóa ISM đã ở mức cao nhất kể từ năm 1983. Theo ước tính của IMF thì nhờ vào dự án tu sửa hạ tầng cơ sở và chương trình chủng ngừa covid hàng loạt, nền kinh tế nước Mỹ sẽ phát triển ở mức cao nhất, kể từ thời cố tổng thống Ronald Reagan cho đến nay, từ những năm 1984. Trong khi nền kinh tế của nhiều quốc gia khác sẽ không phát triển mạnh mẽ cho đến những năm 2022 hay 2023. NGUYỄN TUẤN HOÀNG

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

35

BẠN CẦN BIẾT

Toronto thoibao.com

Trong làn sóng COVID-19 thứ ba dữ dội, Ontario gấp rút khai triển chiến dịch chủng ngừa:

Cập nhật việc chủng ngừa cho cư dân vùng GTA

T

ình hình đại dịch ở Ontario hiện đến hồi nguy ngập với những diễn tiến dồn dập và những biện pháp gấp rút. Trận chiến chống lại đại dịch Covid-19 ở Ontario đang đến hồi quyết liệt. Kể từ hôm 12 Tháng 4, các bệnh viện ở Ontario bắt đầu hủy tất cả các ca phẫu thuật không khẩn cấp để giải quyết tình trạng bệnh nhân COVID-19 tràn ngập các phòng chăm sóc đặc biệt ICU hiện có, đang phải gấp rút tạo dựng một khu “bệnh viện dã chiến” trong khuôn viện Bệnh viện Sunnybrook ở Toronto. Kể từ giữa Tháng 3 năm 2021, Hiệp hội Bệnh viện Ontario và Giám đốc Y tế của Ontario đã tuyên bố tỉnh bang đang trải qua đợt siêu vi tấn công thứ ba; số lượng bệnh nhân nằm khu chăm sóc đặc biệt ICU tại các bệnh viện vào cuối tháng 3 đã tăng đến con số báo động cao nhất kể từ đầu đại dịch. Vào ngày 1 tháng 4 năm 2021, chính phủ Ontario thông báo đóng cửa trên toàn tỉnh lần

36

thứ hai bắt đầu từ ngày 3 Tháng 4. Ngày 8 Tháng 4 năm 2021, Thủ hiến Ford tuyên bố tình trạng khẩn cấp lần thứ ba và ban hành lệnh lưu trú tại nhà có hiệu lực trong bốn tuần và có thể gia hạn tùy theo tình hình biến chuyển. Ngày 6 Tháng 4, Thủ tướng Justin Trudeau cho biết chính phủ liên bang sẵn sàng nhảy vào cuộc và giúp đỡ các tỉnh bang trong nỗ lực tiêm chủng khi hàng triệu thuốc chủng ngừa đang chờ được quản lý trong các tủ đông lạnh trên khắp đất nước. Thủ tướng nói “Tôi nghĩ mọi người nhận ra thực tế rằng tất cả chúng ta phải đẩy nhanh quá trình tiêm chủng. Nếu các tỉnh bang cần thêm nguồn lực hỗ trợ thêm, chúng tôi sẽ có mặt với những nguồn lực đó để bảo đảm những liều thuốc chủng ngừa đó có thể được cung cấp nhanh nhất.” VIỆC TIÊM NGỪA COVID-19 Ở ONTARIO BẮT ĐẦU HƠI TRỄ Theo các tweet của Bộ trưởng Hajdu, Ontario đã nhận được hơn

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

bốn triệu liều vaccine cho đến nay - nhưng đã chỉ sử dụng hơn 2,5 triệu liều trong số đó. Quebec đã nhận được hơn 2,3 triệu loại thuốc chủng ngừa từ chính phủ liên bang và đã quản lý 1,5 triệu loại thuốc chủng ngừa trong số đó. Alberta mới chỉ nhận được hơn một triệu liều và chỉ cho chích hơn 700.000 liều trong số đó. Trong các dòng tweet, bà Hajdu tiếp tục liệt kê các số liệu quản lý thuốc chủng ngừa của từng tỉnh bang và vùng lãnh thổ so với tổng

số liều họ đã nhận - và cung cấp các liên kết mà người dân Canada có thể theo dõi để biết họ có thể nhận thuốc chủng ngừa ở đâu. Bà nói “Rõ ràng là mọi người đều lo lắng để được tiêm phòng. Ở một số khu vực pháp lý, ở một số tỉnh và vùng lãnh thổ, có mức độ nhầm lẫn và lo lắng cao, và vì vậy thông tin này được cung cấp cho người dân Canada để họ có dữ kiện khi họ cố gắng tìm ra khi nào đến lượt mình để tiêm chủng. “ Alexandra Hilkene, phát ngôn viên của Bộ trưởng Y tế Ontario Christine Elliott cho biết: “Mỗi liều vaccine nhận được đã được phân bổ cho một người dân Ontario đang chờ đợi, người đã đặt lịch hẹn qua các đơn vị y tế công cộng, bệnh viện, bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu và hơn 700 nhà thuốc trên khắp Ontario”. Gần như tất cả liều thuốc trong tủ đông lạnh của Ontario đã được nhận trong cuối tuần dài Lễ Phục Sinh. Bà nói “Bây giờ chúng tôi đã nhận được nguồn cung cấp, chúng tôi đã tăng đáng kể các hiệu thuốc, mở rộng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu và nhiều điểm tiêm chủng hàng loạt hơn”. Theo  cơ quan theo dõi COVID-19 Tracker Canada, Ontario đã có 460.000 liều dự trữ trước khi giao hàng cuối tuần dài

Toronto thoibao.com

1,2 triệu liều. Cho đến nay, tổng nỗ lực tiêm chủng của Ontario đã có hơn 2,5 triệu liều được sử dụng. Bà Hajdu cho biết điều hợp lý là các tỉnh và vùng lãnh thổ sẽ quản lý thuốc chủng ngừa khi họ nhận được chúng. Bà nói “Kỳ vọng của chúng tôi là họ làm việc siêng năng nhất có thể để đưa chúng ra ngoài càng nhanh càng tốt. Tôi nghĩ đó là những gì người Canada mong đợi.”

Hajdu không trực tiếp trả lời những câu hỏi lặp đi lặp lại về việc liệu bà có tin rằng các tỉnh đang di chuyển quá chậm hay không: “Tôi nghĩ rằng thật khó để tôi có thể đưa ra câu trả lời chung cho các bạn, vì tất nhiên các tỉnh bang và vùng lãnh thổ có những chiến lược rất khác nhau trên cả nước. Nhưng những gì tôi có thể nói là chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ và sẵn sàng hỗ trợ bất kỳ tỉnh

hoặc vùng lãnh thổ nào gặp khó khăn trong việc khai triển việc tiêm ngừa.” Bà Hajdu cho biết cuộc chạy đua gay go giữa các nỗ lực tiêm chủng và sự lây lan của COVID-19 vẫn tiếp tục là một vấn đề sinh tử để xem ai sẽ thắng. “Người dân Canada lo lắng và họ muốn tiêm phòng và chúng tôi biết rằng thời gian là quan trọng nhất.” Việc tiêm chủng nhanh chóng

càng trở nên khẩn thiết. Theo cập nhật tính đến ngày 10/4 của COVID-19 Tracker Canada, đã có 10.549.140 liều thuốc chủng ngừa đã được phân phối với 71,8% liều đã được quản lý là 7.569.321 liều; 17,862% dân số Canada đã nhận được ít nhất một liều. Riêng ở Ontario, 4.031.325 liều được phân phối, 2.940.166 liều được quản lý (72.9%), tỷ lệ dân số Ontario đã nhận được ít nhất một liều là 17,726%. Như vậy vẫn còn chậm so với số ca nhiễm đang tăng cao. Để đạt được hiệu quả của sự miễn dịch quần thể (còn gọi là miễn dịch bầy đàn) tỷ lệ số dân được tiêm ngừa phải trên 70%. Ontario phải gấp rút khai triển chiến dịch chủng ngừa Covid-19 là điều đúng. Tính đến hôm 11/4, Ontario đã có hơn 387.000 ca nhiễm và 7,552 người chết. Sau sự gia tăng mạnh mẽ các ca nhiễm mới trầm trọng hơn vì các biến thể COVID-19 mạnh hơn, tỉnh bang Ontario chuyển trọng tâm sang các vùng điểm nóng, đặc biệt tập trung ở Vùng Peel và Toronto, mở ra chiến dịch tiêm ngừa rộng rãi cho tất cả người lớn

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

37

BẠN CẦN BIẾT

Toronto thoibao.com

Thị trưởng Toronto được chích mũi vaccine AstraZeneca thứ nhất

từ 18 tuổi trở lên trong một số mã bưu chính nhất định. Trong ngày 11 Tháng 4 năm 2021, Ontario có 4.456 ca nhiễm mới, vượt qua kỷ lục hai ngày trước đó là 4.227 ca. Tỷ lệ trung bình trong bảy ngày của các ca nhiễm mới ở Ontario hiện là 3.573, tăng từ 2.637 vào Chủ Nhật tuần trước 4/4/2021. Tỉnh cho biết hiện có kỷ lục 605 bệnh nhân COVID-19 nằm tại các phòng chăm sóc đặc biệt ICU của bệnh viện trên khắp Ontario, tăng từ 476 một tuần trước, đưa đến tình trạng các ICU bị quá tải. NHỮNG AI ĐƯỢC ƯU TIÊN TIÊM NGỪA TRONG GIAI ĐOẠN TỪ NAY CHO ĐẾN THÁNG 7/2021? - Cư dân từ 50 tuổi trở lên sống tại các điểm nóng COVID-19 (ở Durham, Halton, Hamilton, Niagara, Ottawa, Peel, SimcoeMuskoka, Waterloo Public, Wellington-Dufferin Guelph, Windsor-Essex, York và Toronto) - Cư dân cao niên từ 60 đến 79 tuổi - Cư dân đang có các mối quan tâm tiềm ẩn về sức khỏe, và những người chăm sóc của họ - Những người lao động cần thiết không thể làm việc tại nhà: giáo viên và nhân viên trường học, nhân viên phản ứng đầu tiên (cảnh sát, cứu hỏa, cứu thương…), nhân viên chăm sóc trẻ em, công nhân sản xuất thực phẩm và nông nghiệp và công nhân nông trại - Những người làm việc trong các cửa hàng tạp hóa và hiệu thuốc, sản xuất, công tác xã hội, cơ sở cải huấn, bán lẻ, chuỗi cung ứng, công trình công cộng, dịch vụ tài chính, quản lý chất thải và lĩnh vực năng lượng. Chính phủ kêu gọi người dân hãy tích cực tham gia kế hoạch chích ngừa nên đã tạo thêm sự dễ dàng, mở thêm nhiều địa điểm để tiêm

38

chủng. Mỗi đơn vị y tế công cộng của tỉnh bang đang phát triển một kế hoạch vaccine phù hợp với nhu cầu của cộng đồng của họ. Nếu bạn ở độ tuổi 18-49 và sống ở một điểm nóng được chỉ định, hãy tìm đơn vị y tế công cộng của bạn và kiểm tra trang web của họ để biết chi tiết về việc tiêm chủng trong khu vực của bạn. Các nhóm đủ điều kiện khác có thể sử dụng hệ thống đặt lấy hẹn tiêm ngừa của Ontario để tìm hiểu cách đặt lịch hẹn. Ở các vùng thuộc GTA Toronto và Vùng Peel bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đợt thứ ba của đại dịch, bất kỳ ai từ 18 tuổi trở lên đều đủ điều kiện để được tiêm ngừa COVID-19. Nhưng vào thời điểm này, làm thế nào để được tiêm là hơi phức tạp. Tỉnh bang Ontario đã đưa ra thông báo đó vào hôm Thứ Tư 9/4 vì họ lại vừa ban ra lệnh lưu trú (stay-at-home) lần thứ nhì để đối phó với tỷ lệ ca bệnh tăng cao do các biến thể siêu vi corona gây ra.  Thủ hiến Doug Ford kêu gọi bất cứ ai đủ điều kiện thì hãy nên

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

làm thủ tục đi tiêm ngừa càng sớm càng tốt. Ông thẳng thừng cảnh báo rằng tính mạng của mọi người đang gặp nguy hiểm nếu họ chần chừ chờ đợi. Vì vậy, làm thế nào để biết liệu bạn có đủ tiêu chuẩn để được chủng ngừa hay không; và làm thế nào để bạn nhận được một mũi tiêm? Tình hình đang thay đổi gần như hàng ngày, nhưng điều này sẽ giúp làm rõ một số vấn đề. Hãy theo dõi để biết thêm khi Giai đoạn 2 của kế hoạch tiêm chủng COVID-19 vẫn tiếp tục. DƯỚI ĐÂY LÀ CÁC YẾU TỐ CHÍNH SẼ XÁC ĐỊNH TÍNH ĐỦ ĐIỀU KIỆN CỦA BẠN Bạn bao nhiêu tuổi?  Nếu bạn trên 55 tuổi, bạn có thể đặt hẹn tiêm ngừa tại tiệm thuốc Tây nào gần nhà và tiện cho bạn.  Nếu bạn từ 60 tuổi trở lên, bạn có thể lấy hẹn để được tiêm ngừa tại một địa điểm tiêm chủng hàng loạt rộng lớn hơn và cho nhiều

người hơn.  Bạn sống ở đâu?  Ở một số khu vực “điểm nóng” của Toronto và Peel, nơi đã có một số lượng lớn các trường hợp mắc COVID-19, những người từ 18 tuổi trở lên có thể chủng ngừa.  Chương trình này được thiết lập để mở rộng đến nhiều thành phố hơn trong tương lai gần. Dưới đây là danh sách các điểm nóng đó theo như Bác sĩ Isaac Bogoch, một thành viên của lực lượng đặc nhiệm thuốc chủng ngừa của tỉnh bang cho biết. Nếu bạn nằm trong khoảng tuổi từ 18 đến 50, hiện giờ bạn sẽ không thể đặt lấy hẹn qua hệ thống của tỉnh bang. Thay vào đó, bạn sẽ cần phải tìm kiếm một trang web bật lên hoặc clinic di động hoạt động trong khu vực lân cận của bạn, nơi bạn làm việc hoặc thậm chí có thể là một địa điểm tôn giáo (nhà thờ, giáo đường, chùa) trong cộng đồng của bạn. Bạn làm công việc loại gì? 

Toronto thoibao.com Tỉnh bang cho biết, hầu hết những người lao động thiết yếu sẽ không được tiêm ngừa cho đến giữa Tháng 5, tuy nhiên một số công việc, như những công việc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, sẽ cho phép bạn tiêm ngừa sớm hơn. Bạn có tình trạng sức khỏe tiềm ẩn không?  Hiện tỉnh bang đang tiến hành tiêm mũi đầu tiên cho những đối

tượng có điều kiện cụ thể. Nếu bạn thuộc trong diện này, bạn có thể ghi tên xin lấy hẹn trước để được chích. Bạn có phải là người bản địa không? Tất cả người lớn bản địa đủ điều kiện để chủng ngừa.  Nếu bạn dưới 55 tuổi và không có nguy cơ cao mắc phải COVID-19 - giả sử bạn ở độ tuổi 20, 30 hoặc 40, khỏe mạnh và có thể làm việc tại nhà - bạn sẽ cần

phải tiếp tục chờ đợi. Hãy nhớ rằng, bạn chỉ nên tiêm ngừa ở thành phố hoặc khu vực bạn sinh sống  - mục tiêu bao trùm vẫn là hạn chế khả năng lây lan của COVID-19, có nghĩa là càng ở gần nhà càng tốt. Các chuyên gia cảnh báo rằng chúng ta đang ở trong đợt đại dịch thứ ba do các biến thể của coronavirus có khả năng lây truyền cao hơn chủng siêu vi ban đầu.

Thêm một tuyên bố từ chối trách nhiệm: Những lời hướng dẫn này dành cho công chúng nói chung và không áp dụng cho những người nào sẽ được các nhóm chuyên trách tiêm chủng - ví dụ: các đội di động phân phối vaccine trong các trại tạm trú cho người vô gia cư hoặc các cơ sở tập trung khác. Bây giờ thì đã rõ, đây là nơi bạn nên đặt chỗ tiêm ngừa nếu bạn đủ điều kiện. ONTARIO  Đây là trang mạng để đặt hẹn tiêm ngừa COVID-19 trực tuyến tập trung của cả tỉnh bang: https:// covid-19.ontario.ca/book-vaccine/ Ngoài ra còn có một đường dây điện thoại cho những người cần là 1-888-999-6488. Nếu bạn gọi, hãy bảo đảm bảo là bạn biết chắc mình có đủ điều kiện để tránh nhầm lẫn. TORONTO Các điểm tiêm chủng hàng loạt mở cửa cho người từ 50 tuổi trở lên tại các điểm nóng Những cư dân Toronto trên 50 tuổi sống trong các khu vực lân cận điểm nóng COVID-19 được

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

39

BẠN CẦN BIẾT

Toronto thoibao.com Đơn vị y tế công cộng cũng xác định dựa trên mã bưu điện hiện có thể đặt hẹn cho mũi tiêm đang cung cấp vắc-xin COVID-19 tại một điểm tiêm chủng hàng loạt. cho bất kỳ ai trên 18 tuổi theo các Trong thành phố, những mã mã bưu chính sau đây, mặc dù bưu điện đó là: M1B, M1C, M1E, họ sẽ truy cập bằng cách nào vẫn M1G, M1H, M1J, M1K, M1L, chưa được xác định tại thời điểm M1M, M1P, M1R, M1S, M1T, này. L4T, L4W, L4X, L4Z, L5A, M1V, M1W, M1X, M2J, M2M, L5B, L5C, L5K, L5L, L5M, L5N, M2R, M3A, M3C, M3H, M3J, L5R, L5V, L5W, L6P, L6R, L6S, M3K, M3L, M3M, M3N, M4A, L6T, L6V, L6W, L6X, L6Y, L6Z, M4H, M4X, M5A, M5B, M5N, L7A, L7C. Y tế Công cộng vùng Peel M5V, M6A, M6B, M6E, M6H, M6K, M6L, M6M, M6N, M8V, đang hướng dẫn cư dân đến các M9A, M9B, M9C, M9L, M9M, phòng tiêm chủng ở Brampton và Mississauga. M9N, M9P, M9R, M9V, M9W. Bạn có thể đặt lấy hẹn trước với: Toronto hiện đã tiêm chủng cho 1. Hệ thống Chăm sóc Sức khỏe hơn 675.000 người và bất cứ ai từ 60 tuổi trở lên đều có thể đặt “William Osler Health System” hẹn tại một phòng khám chủng của Brampton. Bạn phải đặt hẹn ngừa hàng loạt. Các địa điểm đó trực tuyến sau khi đã ghi danh mở là: Metro Toronto Convention tài khoản và trả lời các câu hỏi Centre, Toronto Congress Centre, liên quan. Bạn cũng có thể đặt hẹn S c a r b o r o u g h To w n C e n t r e , qua điện thoại theo số 905-494Malvern Community Recreation 6685, từ 8 giờ sáng - 6 giờ chiều, Centre, Mitchell Field Arena, The bảy ngày một tuần. Sự tiêm ngừa chỉ dành cho những người có lấy Hangar (at Downsview Park). Tuần tới, thành phố sẽ mở các hẹn trưóc. 2. Đối tác Y tế “Trillium Health điểm tiêm chủng hàng loạt cuối cùng, sẽ được đặt tại Cloverdale Partners” của Mississauga. Hiện Mall, North Toronto Memorial Trillium có hai bệnh xá tiêm Community Centre và Carmine ngừa COVID-19: một đặt tại Mississauga Hospital, địa chỉ Stefano Community Centre. Y tế Công cộng của Toronto 100 Queensway W Mississauga, và các đối tác của thành phố ON, và một đặt tại University of hiện đang giám sát hơn 25 điểm Toronto Mississauga, địa chỉ 3359 tiêm chủng (bao gồm cả các Mississauga Rd, Mississauga, ON. Khi bạn đặt lịch hẹn, bạn có toán lưu động). Bạn vẫn cần đặt lấy hẹn trước và thể chọn địa điểm nào bạn muốn; được chấp thuận ngày giờ chích đậu xe miễn phí. Peel cho biết chứ không thể ngẫu nhiên tự động một bệnh xá khác cũng đang hoạt động ở Caledon và cũng có một số đến đó bất chợt. Trong khi đó, mấy trăm nhà bệnh xá cộng đồng - nhưng một thuốc ở khắp Toronto đang cung lần nữa: chỉ dành cho một số ít cấp tiêm ngừa COVID cho những được chọn đủ tiêu chuẩn. người từ 55 tuổi trở lên.   PEEL - CÁC ĐIỂM TIÊM CHỦNG HÀNG LOẠT MỞ CHO NHỮNG NGƯỜI TRÊN 60 TUỔI Hôm Thứ Năm 8/4, Bác sĩ Y tế Trưởng của vùng Peel cho biết khu vực này sẽ bắt đầu chuyển hàng tuần qua các nhóm tuổi (cách mỗi 5 tuổi: 80, 75, 70, 65…) vì Peel đặt mục tiêu đẩy nhanh việc khai triển tiêm ngừa COVID-19 ở điểm nóng. Bác sĩ Lawrence Loh nói ông lạc quan kế hoạch này sẽ cho phép khu vực có tỷ lệ COVID-19 cao, thoát khỏi đại dịch sớm hơn. Các quan chức của khu vực cho biết họ sẽ bắt đầu tiêm chủng cho những người từ 50 tuổi trở lên vào Thứ Hai, và sẽ giảm dần các độ tuổi theo gia số 5 tuổi mỗi tuần.

40

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

YORK - CÁC ĐIỂM TIÊM CHỦNG HÀNG LOẠT MỞ CỬA CHO NHỮNG NGƯỜI TRÊN 60 TUỔI Vùng York đang cung cấp dịch vụ đặt lấy hẹn tiêm ngừa Covid-19 cho những người từ 60 tuổi trở lên. Tại một số điểm nóng nhất định - mã bưu chính L4L, L6A, L4K, L4J và L3S - bất kỳ ai trên 45 tuổi đều có thể tiêm liều thuốc chủng ngừa đầu tiên. Bạn có thể đặt lấy hẹn mỗi ngày từ 8:30 sáng. Lưu ý: Bạn phải đặt hẹn trực tuyến. Khu vực York cũng đã mở một địa điểm chích ngừa hàng loạt “drive-thru” (lái xe thẳng qua luôn) rất tiện tại Wonderland của Canada. Clinic ở đây có khi không đủ thuốc tiêm nên phải tạm ngưng. DURHAM - CÁC ĐIỂM TIÊM CHỦNG HÀNG LOẠT MỞ CỬA CHO NHỮNG NGƯỜI TRÊN 60 TUỔI Chương trình của Durham đang hoạt động, mặc dù cũng phải đối mặt với nguồn cung vắc- xin hạn chế. Các “clinic”, bệnh xá khẩn cấp tạm thời được dùng làm nơi chủng ngừa Covid-19 trong vùng Durham là: - Rick MacLeish Memorial Community Centre Arena, Brock - Audley Recreation Centre, Ajax - Garnet B. Rickard Recreation Complex, Clarington - Chestnut Hill Developments Re c r e a tion Comple x Arena (trước đó được gọi là Pickering Recreation Complex), Pickering - Scugog Arena, Scugog

- Uxbridge Arena, Uxbridge - McKinney Centre, Whitby - Ontario Tech Campus Ice, Oshawa Việc đặt lấy hẹn mở cửa lúc 8 giờ sáng hàng ngày và đơn vị y tế công cộng khuyên người cao niên không nên đến trước giờ hẹn chích quá 10 phút để họ không phải đợi bên ngoài. Lấy hẹn qua điện thoại: 1-888-444-5113. Riêng cho Oshawa, số điện thoại là 905-721-4828. HALTON - CÁC ĐIỂM TIÊM CHỦNG HÀNG LOẠT MỞ CỬA CHO NHỮNG NGƯỜI TỪ 60 TUỔI TRỞ LÊN Halton đang điều hành các phòng khám tiêm chủng chỉ định trước là: - Compass Point Bible Church, 1500 Kerns Road, Burlington - Joseph Brant Hospital, 1245 Lakeshore Road, Burlington - Gellert Community Centre, 10241 Eighth Line, Halton Hills - First Ontario Arts Centre Milton, 1010 Main Street East, Milton - Oakville Trafalgar Memorial Hospital, 3001 Hospital Gate, Oakville - S t . Vo l o d y m y r C u l t u r a l Centre, 1280 Dundas Street West, Oakville Để giúp những người không có phương tiện di chuyển, các đơn vị y tế công cộng cũng cung cấp dịch vụ đưa đón miễn phí đến các phòng khám, với điều kiện phải được đặt trước 48 giờ. Phan Hạnh (tổng hợp) Ngày 12/4/2021

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

41

TIN CỘNG ĐỒNG

Toronto thoibao.com

Thể lệ nhận và đăng tin Cộng đồng

Trung tâm Dịch vụ và Y tế Unison 1. Nội dung tin Cộng đồng xin ngắn, gọn, rõ ràng, viết bằng font tiếng Trung tâm Dịch vụ và Y tế Việt. Xin gửi e-mail về địa chỉ: Unison (Unison Health and [email protected] Community Services) phối hợp 2. Các dịch vụ phục vụ Cộng đồng sẽ được đăng tải cách 3 tuần một lần cùng Humber River Hospital và tùy thuộc vào số trang dành cho đề mục tin Cộng đồng. thành lập y viện thử nghiệm 3. Tùy theo tính chất và thời gian tính của bản tin, tòa soạn sẽ sắp xếp COVID-19 Testing Clinic miễn thứ tự ưu tiên đăng tải. Tuy nhiên, chỉ đăng tối đa trong 3 kỳ báo. phí ở 115 Black Creek Drive 4. Hạn chót nhận bản tin Cộng đồng hằng tuần là 6:00pm Chủ nhật. (Eglinton West & Black Creek Drive). Group cũng sẽ nhận ghi tên cho Saigon Park Group Giờ mở cửa: Thứ Sáu hàng tuần Trước tình trạng dịch bệnh đồng hương trên 55 tuổi muốn từ 3pm-7pm, hoặc gọi 416-653Covid-19,với biến thể mới lây lan đến chích ngừa thuốc AstraZeneca 5400 Ext. 3121 để lấy hẹn. nhanh, việc ghi tên chích ngừa vô hiện có ở các dược phòng. Nếu quý đồng hương gặp trở Hội Người Việt Toronto cùng quan trọng và cần thiết. Nếu từ 50 tuổi trở lên (sinh năm ngại khi ghi danh trên mạng trực *Giúp lấy hẹn chích ngừa 1971 trở về trước) hiện cư ngụ tuyến hay có khó khăn vì rào cản COVID-19 trong vùng Peel (Mississauga, ngôn ngữ khi gọi điện thoại ghi Website chính của Ontario và Brampton, Caledon) hoặc Toronto tên chích ngừa, xin vui lòng gọi: Toronto để ghi danh chích ngừa và các vùng phụ cận thuộc tỉnh (365) 388-2817 để biết thêm chi (cho người từ 50 tuổi trở lên - hạn bang Ontario, có thể ghi tên chích tiết và để lại lời nhắn cho biết tuổi này có thể thay đổi): https:// Tên, họ, số điện thoại đồng thời covid-19.ontario.ca/book-vaccine/ ngừa qua các trang mạng sau: https://peelregion.ca/corona.../ chuẩn bị sẵn thẻ Bảo hiểm sức Nếu gặp khó khăn về ngôn ngữ, khỏe (Health Card). vaccine/book-appointment/... liên lạc số phone 416-536-3611 Thiện nguyện viên Saigon Park hay 416-636-8887, hay gởi email Hoặc: https://covid-19.ontario. Group sẽ tiếp xúc với quý đồng đến [email protected] để nhân ca/book-vaccine/ Thuốc chích ngừa hiện có: hương ngay sau khi nhận được viên giúp. tin nhắn. Hoặc có thể liên lạc với Pfizer hoặc Moderna. Khi liên lạc, xin chuẩn bị sẵn Nếu có yêu cầu, Saigon Park Saigon Park Group qua Email: các thông tin sau: số thể bảo hiểm [email protected].

42

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

y tế OHIP (mặt trước và mặt sau), địa chỉ với postal code, và số điện thoại di động có thể nhận tin nhắn (text message). Muốn nhận thông tin về các loại thuốc vaccine đã trình bày qua buổi hội thảo ngày 2 tháng 4, xin gởi yêu cầu đến email VAT@ vatoronto.ca *Mời xem văn nghệ Tết Cộng Đồng 2021 qua mạng với chủ đề “Xuân An Lành” với sự góp mặt của các ca sĩ từ Hoa Kỳ như Quốc Khanh, Hoàng Thục Linh, Đoàn Phi, Nguyên Khang, Diễm Liên, Hồ Hoàng Yến, Ai Ni, Huỳnh Phi Tiễn, Đức Tân, Nguyên Khôi, Nguyên Tú, Huỳnh Gia Tuấn, Helena Hồng Ngọc, Mimi, Xuân Nghi, Kenny, Ngọc Đức, và các tài năng địa phương như Đoàn Văn Nghệ Dân Tộc Tre Việt, Vũ Đoàn Thanh Trúc, Ban Hợp Ca Hương Việt, Nhóm Mãi Xanh, Ban Hợp Ca Phương Nam, Nhóm Âu Cơ. Xem tại: https://www.facebook. com/ Vietnamese Association Toronto VAT *Hội Người Việt Toronto đang mở cửa để cung cấp dịch vụ định

Toronto thoibao.com cư miễn phí cho thường trú dân (chưa có quốc tịch Canada). Xin lấy hẹn trước. Văn phòng Toronto (1364 Dundas St. West) – gọi số 416-536-3611 hoặc email: [email protected], hay phungvatoronto@gmail. com. Văn phòng North York (3585 Keele St., unit 13) - gọi số 416-636-8887 hoặc email: [email protected], hay [email protected]. Trung Tâm Cộng Đồng Mississauga * Nhận giúp quý ghi tên qua mạng chích ngừa Covid-19 . Liên lạc: Cô Ann 905 891 3825 hoặc Cô Thuỷ 647 7817171, hoặc email: [email protected]. Xin chuẩn bị sẵn thẻ Bảo hiểm sức khỏe (Health Card). *Cần tuyển nhân viên cho vị trí tiếp tân văn phòng (receptionist position). Công việc làm toàn thời gian. Liên lạc (905) 990-5116, thứ hai đến thứ sáu (8:30am - 4pm) *Các lớp học tiếng Anh online lớp 1 đến lớp 7 cho người mới định cư hoặc chưa vào quốc tịch. Cấp vé xe bus và giữ trẻ miễn

phí, tại 600 Lakeshore Rd. East, Mississauga. *Dịch vụ điền đơn miễn phí và trợ giúp các thủ tục cần thiết, nhất là trong thời gian thành phố đang bị phong tỏa vì dịch bệnh. *Cần tuyển thêm nhiều thiện nguyện viên để giúp phát triển cộng đồng. *Sinh hoạt cuối tuần: lớp Càn Khôn Thập Linh tiếp tục nhận học viên online. Giờ học: Chủ nhật, 10 -12 giờ sáng. Ghi danh: 647-7817171 (9 am- 7 pm). Lễ Tưởng Niệm ngày Quốc Hận 30 tháng 4 Liên hội Người Việt Canada và Cộng Đồng Người Việt Tự Do Úc Châu sẽ cùng tổ chức Lễ Tưởng Niệm 46 năm ngày Quốc Hận 30 tháng 4. Buổi lễ cũng sẽ có sự tham gia của các cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, Đức, Pháp… Thời gian từ 9:00 tới 11:30 tối (giờ Ottawa, Canada) thứ Sáu 30 tháng 4, 2021. Chương trình sẽ được tổ chức bằng "video conference" và chiếu trực tiếp trên trang Facebook của Liên hội Người Việt Canada,

Facebook Bon Van Nguyen, Anthony Chim, H Chau Le, Peter Dong Van Tran và sau đó sẽ đăng trên YouTube. Zoom Meeting ID: 876 543 1111 Passcode: 240864 https://us02web.zoom. us/j/8765431111 One tap mobile +17789072071,,8765431111# Canada +12042727920,,8765431111# Canada Dial by your location +1 778 907 2071 Canada Chương trình ngoài phần Chào Cờ Canada, Úc Châu, Việt Nam

Cộng Hòa và các phát biểu sẽ là phần văn nghệ đấu tranh. Liên hội Người Việt Canada cũng xin kêu gọi treo Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ trước nhà trong tuần lễ cuối tháng Tư này, và gởi hình chụp để làm tài liệu. Liên Hội Người Việt Canada cũng sẽ thực hiện bản tin đặc biệt với chủ đề “Tháng Tư Đen” theo dạng báo điện tử (e-book). Muốn đóng góp bài vở xin gởi trước ngày 20 tháng 4, 2021. Mọi chi tiết, bài vở xin liên l ạ c Tr ầ n V ă n Đ ô n g , e m a i l [email protected], phone # 306-261-1815; Nguyễn Văn Bon,

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

43

Toronto thoibao.com email bon.nguyen2012@yahoo. Trợ Phong Trào Dân Chủ Quốc com.au Nội Toronto thường tổ chức. Thư từ, yểm trợ xin gởi về: Trung tâm Dixe BloorC o m m i t t e e To S u p p o r t Mississauga Vietnam’s Democracy and Human *Tiếp tục có các dịch vụ giúp đỡ Rights, Toronto miễn phí cho cộng đồng qua điện P.O Box 53057, 5100 Erin Mill thoại và email. Pkwy. Mississauga, ON L5M 5H7 Liên lạc Nga qua email: ngab@ Liên lạc: Nguyễn Văn Tấn 416dixiebloor.ca 271-0638. Trương Phước Nhỏ Số điện thoại tạm thời (905) 416-540-4615 674-5981 X 736 và số fax tạm: ̣289 722-2010. Xin để lại tên, số Việt ngữ Brampton điện thoại, và lời nhắn. Sở giáo dục vùng Peel thông báo * K h a i t h u ế m i ễ n p h í t r ê n vào ngày 1/6/2021 các phụ huynh mạng cho thu nhập thấp, lợi tức hãy nhanh chóng vào website cho một người dưới: $35,000, 2 bên dưới và ghi tên cho con em người: $45,000; 1 người và 1 trẻ của mình học các lớp tiếng Việt. em: $47,500, mỗi trẻ cộng thêm Các lớp Việt ngữ tại Brampton sẽ $2,500. chính thức hoạt động trở lại vào Bắt đầu ghi danh từ ngày 8/3. Tháng ̣9/2021. Chương trình học Ngày bắt đầu khai thuế từ 15/3 qua mạng sẽ chấm dứt. Các em sẽ đến 30/4. Ghi danh tại: taxes@ đến trường học trở lại. dixiebloor.ca Website ghi danh: https:// peelschools.org/parents/programs/ Hiệp hội Người Canada gốc international/register/Pages/ Việt thành viên đảng Bảo thủ default.aspx (ACVC) Mọi thắc mắc hay trở ngại trong Hiệp hội Người Canada gốc việc ghi tên, xin liên lạc cô LưuViệt thành viên đảng Bảo Thủ Thủy 647-781-7171. (The Association of Conservative Vietnamese Canadians- ACVC) Các lớp Việt ngữ Toronto và kính mời quý đồng hương quan phụ cận tâm đến chính trường dòng chính Phụ huynh ghi danh cho con tham gia vào các cuộc vận động em học Việt Ngữ online miễn phí tranh cử cấp tỉnh bang và liên qua link: https://ereg.tdsb.on.ca/ bang trong tương lai. Mục tiêu của public/ilelogin.aspx Hiệp hội ACVC là trợ giúp các Toronto ứng cử viên Đảng Bảo Thủ đắc Lớp Việt ngữ trường Joyce cử ở các đơn vị bầu cử trong vùng P u b l i c S c h o o l , 2 6 J o y c e thủ phủ GTA. Liên lạc: James Parkway,Toronto, M6B2S9. Thứ Nguyễn, Trưởng ban Điều hành Năm từ 3:20- 5:50p.m. ACVC (416) 738-3261, C á c l ớ p Vi ệ t n g ữ t r ư ờ n g Email: [email protected]. Brookhaven Public School, 70 Brookhaven Drive, Toronto, M6M Ủy ban Yểm trợ phong trào 4N8. Thứ Ba từ 3:15 - 5:45 p.m. dân chủ quốc nội Toronto Etobicoke Trong tình hình dịch bệnh lây Các lớp Việt ngữ trường West lan nghiêm trọng, cuộc sống Glen Public School, 47 Cowley của mọi người bị ảnh hưởng về Ave, Etobicoke, M9B 2E4. Thứ nhiều mặt. Tuy vậy, nhiều người Bảy từ 9:00 - 11:30a.m. vẫn đóng góp để giúp đỡ những North York nhà tranh đấu cho dân chủ trong C á c l ớ p Vi ệ t n g ữ t r ư ờ n g nước. Tất cả tài vật ủng hộ đều Firgrove Public School, 270 hoàn toàn đến tay các nhà tranh Firgrove Crescent, North York, đấu cho dân chủ. M3N 1K8. Thứ Tư từ 3:30 - 6 p.m. Ủy ban Yểm trợ phong trào dân Các lớp Việt ngữ trường Calico chủ quốc nội Toronto chân thành Public School, 35 Calico Drive, gởi lời tri ân đến tất cả, đặc biệt North York, M3L 1V5. Thứ Sáu các cơ quan truyền thông. Danh từ 3:15 - 5:45p.m. sách ủng hộ trong thời gian này sẽ Lớp Việt ngữ trường Sheppard được đọc tại buổi tiệc gây quỹ sau PS,1430 Sheppard Avenue West khi đại dịch chấm dứt như buổi M3M 2W9. Thứ Ba từ 3:35- 6:15 tiệc hằng năm mà Ủy Ban Yểm p.m Liên lạc Cô Thiết: 416-364

44

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

7755 Chương trình vẫn tiếp tục nhận Hỏi chi tiết và giúp ghi danh học học sinh trong cả niên học. xin liên lạc cô Diệu Phương: (416) Phụ huynh gặp khó khăn hay 246 9912, cô Pauline: (416) 716- thắc mắc gì khi ghi danh học Việt 3177 Ngữ online theo Link, xin liên lạc: Kim 416-910-2137. Chương trình Việt ngữ tại một số trường công lập Toronto Lớp Việt ngữ vùng North York Niên học 2020-2021, vì dịch Phụ huynh ghi danh lớp Việt bệnh Covid 19, các trường Công ngữ online miễn phí năm học lập sau đây vẫn tiếp tục có chương 2020-2021 cho con em, từ mẫu trình dạy online tiếng Việt dành giáo tới lớp 8, qua mạng www. cho học sinh từ lớp Mẫu giáo đến ileprograms.ca lớp 8 cho đến khi có quyết định Mỗi em sẽ tham dự buổi học mới của Sở Giáo Dục. Chương trong khoảng thời gian 30 phút trình học năm nay không thu lệ mỗi sáng thứ Bảy, chung nhóm phí, và học sinh muốn ghi danh với các bạn (Face-to-Face) trong học online sẽ vẫn ghi danh theo cùng trình độ. trường. Phụ huynh có thể ghi danh Lớp Việt ngữ trường Brookview cho con em mình theo một trong Middle School khai giảng vào hai link sau đây: https://ereg.tdsb. ngày thứ Bảy 03/10/2020, từ on.ca/public/ilelogin.aspx 9:00am- 11:30am. hoặc www.ileprograms.ca. Liên lạc: Cô Thi (416) 8351.Trường Ryerson (gần góc 5308. Bathurst & Dundas W), thứ Bảy, từ 9:30 đến 12:00 sáng. Ngày học Lớp Việt ngữ vùng đầu tiên: Thứ Bảy ngày 3 tháng Mississauga Ghi danh học online miễn phí 10, 2020. 2.Trường HJ Alexander (30 tiếng Việt tại vùng Mississauga King St, góc Weston & Lawrence qua School Days: https://www.school-day.com/ W.), thứ Sáu, từ 4:45 đến 7:15 chiều. Ngày học đầu tiên: Thứ Sáu pg/groups/registration_select_ public/50/PDS/28 ngày 9 tháng 10, 2020. Để hoàn tất ghi danh, cần phải 3.Trường Brookhaven (70 có số OEN (trong Report Card). Brookhaven Drive), thứ Ba, từ Để thêm thông tin xin vào link: 3:30 đến 6:00 chiều. https://www.peelschools.org/ Ngày học đầu tiên: Thứ Ba ngày adulteducation/intllanguages/ 13 tháng 10, 2020. 4.Trường Alexander Muir/ Pages/default.aspx Gladstone (108 Gladstone Ave, góc Dufferin & Dundas W.), thứ Hội Thánh Tin Lành Đắc Tư, từ 3:30 đến 6:00 chiều. Ngày Thắng VN Giờ Thờ Phượng Chúa nhật lúc học đầu tiên: Thứ Tư ngày 14 2:00pm tháng 10, 2020. Lớp Kinh Thánh: Thứ 5 Jane 5 . Tr ư ờ n g S h o r e h a m ( 3 1 & Steelses lúc 7:30pm. Thứ 6 Shoreham Drive, góc Jane Street & Shoreham Drive), thứ Năm từ Mississauga lúc 8:00pm Liên lạc: Ms. Khánh Thái 4163:30 đến 6:00 chiều. Ngày học đầu tiên: Thứ Năm ngày 15 tháng 970-6292 10, 2020.

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

45

Toronto thoibao.com

Phải chăng người già không đáng sống ? PHAN HẠNH

G

iết người già (senicide hoặc geronticide) là một khái niệm cũ từ ngàn xưa nhưng gần đây đã được khơi lại, nhất là trong thời đại-dịch Covid-19 diễn ra như hiện nay. Trong quyển tập 9 truyện ngắn “Stone Mattress” (Nệm Đá) xuất bản năm 2014 của nữ văn sĩ Canada nổi tiếng Margaret Atwood, truyện ngắn chót có tựa “Torching the Dusties” (Đốt những kẻ rác rưởi) đã phơi bày thực trạng người già bị khinh thị như thế nào dưới chủ nghĩa thời đại (ageism) kỳ thị tuổi già. Trong truyện ngắn này, nhân vật chính là Wilma, một góa phụ 80 tuổi mắc hội chứng Charles Bonnet, một tình trạng phổ biến ở những người cao tuổi có thị lực yếu. Tobias, ông bạn cùng ở trong Nhà Dưỡng lão Ambrosia Manor hạng sang với Wilma, kể lại cho Wilma những gì ông thấy. Một ngày nọ có một đám người trẻ biểu tình trước Nhà Dưỡng lão. Họ giơ cao những tấm bảng có ba chữ “Time To Go!” ngầm ý nói

46

những người già đến lúc hãy chết đi! Tobias mô tả lại cho Wilma nghe. Hóa ra nhóm thanh niên biểu tình này thuộc một phong trào quốc tế có tên “Our Turn” (Đến phiên chúng tôi). Họ là một nhóm tích cực chống người già, tìm cách quét sạch cái mà họ gọi là “những thân gỗ mục hết xài” Họ định đốt rụi cả Nhà Dưỡng lão, thiêu sống hết những người già mà họ cho là ăn bám xã hội. Dường như ngay cả chính quyền cũng làm lơ, không muốn cản đường họ. Vậy điều gì sẽ xảy ra với Wilma, Tobias và những người già còn lại khi nhóm “Our Turn” bao vây Ambrosia Manor? Đọc “Torching the Dusties” là một trải nghiệm đáng sợ hầu hết các quốc gia tiên tiến đều bị ảnh hưởng bởi tình trạng dân số già nua tăng lên. Ý tưởng bài trừ người già đã có từ thời cổ đại và vẫn còn tồn tại đến ngày nay, có khi còn sẽ bùng lên. Mặc dù “Torching the Dusties” của Margaret Atwood là hư cấu, là tưởng tượng nhưng cũng không quá xa sự thật. Tính đến nay, Covid-19 đã cướp

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

đi hơn 2 triệu 870 ngàn nhân mạng trên thế giới, phần lớn nạn nhân của nó là những người già; hơn phân nửa số người chết vì Covid-19 ở Canada trong các viện dưỡng lão. Trong khi điều đó đánh động lương tâm hầu hết mọi người thì cũng có một số ít ngưòi nhún vai thờ ơ. Thống đốc Texas là Dan

Patrick tuyên bố người già nên sẵn sàng chết để giúp đỡ nền kinh tế. Người khác dửng dưng bảo người già sẵn đau yếu với nhiều bệnh tật rồi nên dễ chết vì Covid cũng phải thôi. Cả ông cựu tổng thống cũng đưa ra những tuyên bố tương tự. Tàn nhẫn lắm không? Tất nhiên. Nhưng đó cũng là một dấu hiệu của chủ nghĩa kỳ thị tuổi già vẫn còn phổ biến ở Hoa Kỳ. Đặt ưu tiên nền kinh tế hơn mạng sống người già là một hình thức của kỳ thị tuổi tác. Đúng là người cao tuổi thường có một hoặc nhiều tình trạng bệnh lý tiềm ẩn khiến họ dễ bị nhiễm siêu vi hơn. Tuy nhiên, cũng đúng là những người trẻ hơn mà không có các bệnh lý cơ bản được biết đến cũng đã chết vì COVID-19. Có những người luôn coi trọng nền kinh tế hơn mạng sống của con người. Đối với họ, đại dịch Covid-19 không phải là một cái gì để khủng hoảng. Họ sẽ phản bác rằng nếu không có nền kinh tế tốt, cuộc sống của con người nói chung còn tệ hại hơn. Họ đã bỏ qua hàng trăm bước trung gian trong những gì cần thiết cho cả

Toronto thoibao.com Chỉ với chiếc iPhone và chiếc xe đạp, nhiếp ảnh gia Toronto John Hryniuk đã chụp được một trong những bức ảnh mang tính biểu tượng nhất về cuộc khủng

hoảng COVID-19 của Canada. Trong nhiều tháng, Hryniuk đã đạp xe hàng trăm cây số qua Khu vực Đại Thủ phủ Toronto, ghi lại sự sống và cái chết trong

Kelly Steptoe ôm mẹ -bà Patricia Nind đứng ngoài trời lạnh có mưa rơi lất phất khi họ đang xếp hàng chờ chủng ngừa COVID-19 tại một điểm tiêm chủng hàng loạt cho cư dân Vùng York từ 80 tuổi trở lên ở Richmond Hill, Ont., hôm 1/3/2021. Hình: Cole Burston/Canadian Press

nền kinh tế và nhân loại. Trong trường hợp xấu nhất, những ý tưởng hà khắc ngay từ đầu cho thấy sự thất bại của sự sáng tạo và lòng trắc ẩn, cũng như tinh thần đổi mới cơ bản, thứ mà họ cho là vô địch trong các nguyên tắc kinh tế của họ. Không có lập luận đạo đức nào có thể biện minh cho việc hy sinh bất kỳ nhóm người nào, người già, người tàn tật hay trẻ sơ sinh vì nền kinh tế. Dưới cái nhìn của một số người, tuổi tác không phải là yếu

tố duy nhất, nhưng đại khái là bạn càng lớn tuổi, bạn càng có vị trí thấp trong danh sách ưu tiên. Với tư cách là một con người, đạo đức là cố gắng làm sao để không rơi vào hoàn cảnh đó, làm mọi thứ theo cách của con người. Một khi đã không xem trọng mạng sống của người già thì còn xem trọng mạng sống của ai nữa. TẠI SAO CUỘC KHỦNG HOẢNG COVID-19 Ở CANADA BỊ GỌI LÀ DIỆT LÃO?

Những chiếc xe lăn của người chết được để riêng và khử trùng trước khi được dùng lại. Hình: John Hryniuk

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

47

Toronto thoibao.com

thời COVID-19. Anh phát hiện ra nghĩa địa dành cho xe lăn lạnh lẽo này nằm sau một cơ sở chăm sóc dài hạn ở Mississauga, Ontario, nơi có 50 cư dân đã chết. Ở phía trước của cơ sở, một đài tưởng niệm tạm thời đã được tạo ra với những cây thánh giá màu trắng để tượng trưng cho từng người chết. Khi Hryniuk đi dạo một vòng quanh khu nhà, anh phát hiện ra những chiếc xe lăn bị vứt bỏ. Anh hỏi một nhân viên tại sao chúng lại được bao phủ bởi một lớp nhựa và bỏ ở ngoài đó. Anh được cho biết đó là những chiếc xe lăn của người chết. Hryniuk nói rằng phải đến khi trở về nhà và nhìn lại bức ảnh, anh mới nhận ra sức mạnh của nó: “Tôi đang ngồi trước máy tính. Tôi có cảm giác như mình có thể nhìn thấy những cơ thể dưới lớp nhựa. Điều đó khiến tôi hoảng sợ, đó là hình ảnh gây ấn tượng mạnh với tôi.” Bức ảnh đen trắng trơ ​​trọi đại diện cho cơn ác mộng chăm sóc dài hạn trong năm qua một cách đầy ám ảnh. Những người ủng hộ cho người cao niên nói rằng đó là một sai lầm nghiêm trọng - và chết người - khi tập trung vào việc bảo đảm các bệnh viện được chuẩn bị sẵn sàng cho đại dịch trong khi xao lãng đối với các cơ sở chăm sóc dài hạn. Nhiều cơ sở chăm sóc người già trên khắp đất nước đã không thể bảo vệ cư dân của họ. Trong số hơn 22.000 người Canada đã chết vì COVID-19, 55% là những người già trong các cơ sở chăm sóc dài hạn. Các hệ thống đã bị phá vỡ có vấn đề trên diện rộng, bao gồm truy cập PPE, tình trạng quá tải, thiếu nhân viên, và sự kiểm soát nhiễm khuẩn chưa đủ. Laura Tamblyn Watts, một luật sư bênh vực cho quyền lợi của

48

người cao niên, mô tả những gì đã xảy ra với người cao niên trong năm qua là một “cuộc diệt lão” (senicide) giết chết người già: “Tay của chúng ta đã nhuốm máu. Chúng ta đã giết chết những người già và điều đó vẫn đang xảy ra một lần nữa. Chúng ta chưa học được bài học. Khi bạn biết rằng người lớn tuổi sắp chết và bạn từ chối đưa ra các biện pháp cần thiết để cứu họ. Không có gì khác đúng hơn để gọi nó là ‘senicide’, một cuộc diệt lão.” Luật sư Tamblyn Watts sợ hãi về đợt sóng thứ ba và nói rằng cách khắc phục ngay lập tức là trả lương nghỉ phép vì đau ốm cho nhân viên: “Hầu hết các mối đe dọa lây nhiễm đến từ nhân viên; họ thường không thể dành đủ thời gian để nghỉ ngơi, đặc biệt là nhân viên phái nữ thường bị phân biệt đối xử và bị trả lương thấp, nhất là những người đang làm việc tại các cơ sở chăm sóc người già này. Vì vậy, 10 đến 14

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

ngày nghỉ ốm có lương sẽ tạo ra đang mơ về một “bữa tiệc ôm” với các con cháu của bà. Người ủng sự khác biệt rất lớn”. hộ Laura Tamblyn Watts cho biết GIẾT NGƯỜI GIÀ HOẶC BỎ RƠI việc khai triển tiêm chủng mạnh HỌ CHO ĐẾN CHẾT mẽ là chìa khóa để biến ước mơ Devora Greenspon, 88 tuổi, đó thành hiện thực. mang đến một cái nhìn hiếm Tiêm ngừa COVID-19 cho tất hoi về cuộc sống bên trong một cả những người cao niên Canada nhà chăm sóc dài hạn ở Toronto là điều quan trọng nhất phải vốn được xem là vùng nóng làm. Làn sóng thứ ba, được thúc COVID-19: “Tôi đã mất một năm đẩy bởi các biến thể lây nhiễm và của cuộc đời còn lại; và ở tuổi của chết người hơn đang đến gần. Mỗi tôi, đó là một điều lớn lao.” ngày, mỗi giờ, mỗi phút họ phải Giống như nhiều người cao niên chờ đợi thêm để được tiêm ngừa khác, bà đã không thể nhìn thấy có nghĩa là cuộc diệt lão sẽ còn hoặc ôm các thành viên trong gia tiếp diễn. đình trong một năm. Chỉ thỉnh thoảng, vào mùa hè năm ngoái, NHÌN LẠI CÁC QUAN NIỆM DIỆT trong thời gian tạm lắng giữa LÃO TRONG LỊCH SỬ VÀ CÁC những đợt sóng, bà mới có thể ra NỀN VĂN HÓA TRÊN THẾ GIỚI Học thuyết của triết gia cổ Hy ngoài và cảm nhận ánh nắng trên mặt mình: “Tôi thực sự không nghĩ Lạp Pythagoras cho rằng tất cả các đến nỗi sợ bị nhiễm Covid. Sự sinh vật đều bị trừng phạt bởi các cô lập thật kinh khủng. Các nhân vị thần, những người đã giam cầm viên đều đeo mặt nạ và khiên che linh hồn của các sinh vật đó trong mặt; tất cả những gì bạn có thể một cơ thể. Vì vậy, bất kỳ nỗ lực thấy là đôi mắt. Lý do duy nhất nào nhằm thay đổi hình phạt này để tôi nhận ra họ là qua giọng nói sẽ bị coi là vi phạm trực tiếp ý chí của họ. Tôi đã không nhìn thấy họ của các vị thần.  Vào thế kỷ thứ tư trước Công cười hơn một năm rồi”. Một tia hy vọng là việc khai triển nguyên, ông tổ y học phương Tây sự tiêm ngừa toàn diện. Trong khi Hippocrate đã đưa ra 7 lời thể, có nhiều lời phàn nàn về sự rời trong đó lòi thứ năm viết rằng rạc và chậm tiến độ, bà Devora “Tôi sẽ không trao thuốc độc cho Greenspon đã nhận đủ hai liều bất kỳ ai, kể cả khi họ yêu cầu và tiêm thuốc chủng ngừa. Bà rất cũng không tự mình gợi ý cho họ; vui mừng và hy vọng điều đó có cũng như vậy, tôi cũng sẽ không nghĩa là bà sẽ không phải sống trao cho bất cứ người phụ nữ nào thêm một năm nữa trong sự cô những thuốc gây sẩy thai. Tôi suốt lập như những năm trước. Devora đời hành nghề trong sự vô tư và

Toronto thoibao.com thân thiết.” Qua lăng kính của Lời thề Hippocrate, ngay cả sự an tử (euthanasia) và sự trợ tử (assisted dying) giúp cho người chết một cách êm thắm vào thời đó cũng bị cấm. Tuy nhiên, một trong những ví dụ nổi tiếng nhất về sự sai lệch so với quy tắc này xảy ra khi Seneca, một nhà triết học và gia sư của hoàng đế La Mã Nero, đã được vị bác sĩ riêng cung cấp thuốc độc để tự sát. - Ở nước Đức thời cổ, người Heruli là một bộ tộc người Đức trong Thời kỳ Di cư (khoảng 400 đến 800 CN). Procopius nói trong tác phẩm The Wars của ông rằng Heruli đã đặt những người già bệnh tật lên một đống gỗ cao, đâm họ đến chết trước khi nổi lửa giàn thiêu.  - Ở bang Tamil Nadu miền nam Ấn Độ và ở Tích Lan, hành vi giúp cho ngưòi khác “hóa kiếp” được người dân địa phương gọi là “thalaikoothal” là sự thực hành truyền thống của diệt lão (giết chết người già) hoặc trợ tử (Assisted suicide, assisted dying) không tự nguyện, bởi các thành viên gia

đình. Các vụ này được cho là xảy ra hàng chục hoặc có lẽ hàng trăm lần mỗi năm. Có vẻ như những người già đã chấp nhận cái chết của họ rồi vì họ nghĩ họ đã trở thành gánh nặng cho con cái của họ. Họ lập luận là họ đâu còn có thể làm gì khác nếu họ thấy cha mẹ họ chịu đựng đau khổ? Ít nhất họ cũng đang cho cha mẹ họ một cái chết êm đềm. Đó là một hành động nhân phẩm vì sống như một khúc gỗ trong nhiều năm là sự thiếu tôn trọng đối với chính những người cao tuổi. Thông thường, người đó được tắm dầu nhiều vào sáng sớm và sau đó được cho uống những cốc nước dừa tươi, dẫn đến suy thận, sốt cao, phù và chết trong vòng một hoặc hai ngày. Kỹ thuật này cũng có thể bao gồm xoa đầu bằng nước lạnh để làm hạ nhiệt độ cơ thể đến mức gây suy tim. Các phương pháp thay thế bao gồm ép bú sữa bò trong khi bịt mũi, gây nghẹt thở (“liệu pháp sữa”) hoặc dùng chất độc. Mặc dù “thalaikoothal” là bất hợp pháp ở Ấn Độ, tập tục này từ lâu đã nhận được sự chấp nhận

bí mật của xã hội như một hình thức trợ tử giúp cho người đó hóa kiếp; người dân hiếm khi khiếu nại với cảnh sát. Trong một số trường hợp, gia đình thông báo cho người thân của họ trước khi thực hiện thalaikoothal, và các nạn nhân đôi khi còn tự nguyện yêu cầu được giúp cho chết. Tuy nhiên, sự chấp nhận của xã hội có thể dẫn đến lạm dụng nghiêm trọng hơn. Vấn đề này gây chú ý vào đầu năm 2010, khi một cụ ông 80 tuổi bỏ trốn khi nghe các thành viên trong gia đình đang thảo luận sẽ “hóa kiếp” ông. - Ở các lãnh địa vùng gần Bắc Cực, người Inuit (trưóc đây được gọi là người Esquimo) sẽ bỏ mặc những người già của họ trên băng để chết. Diệt lão đối với người Inuit là rất hiếm, ngoại trừ trong nạn đói. Trường hợp cuối cùng được biết đến về một vụ diệt lão của người Inuit là vào năm 1939.  - Ở Nhật Bản từng có một hủ tục rùng rợn gọi là Ubasute ( 姥 捨, có nghĩa đen là ‘vứt bỏ người già’, cũng còn được gọi là Oyasute, có nghĩa là ‘ vứt bỏ cha mẹ’), là đem cha mẹ già yếu đến

một ngọn núi, hoặc một số nơi xa xôi hoang vắng và bỏ lại đó cho chết. Ubasute từng là chủ đề của nhiều tranh ảnh và câu chuyện dân gian ở Nhật Bản, tuy có vẻ là một truyền thuyết hoang đường, một hủ tục độc ác mất nhân tính, nhưng đã có một số trường hợp Ubasute xảy ra ngay cả trong thời đại ngày nay. Nguồn gốc của hủ tục này có thể xuất phát từ Nạn đói Teimei vĩ đại xảy ra vào năm 1783, khi ngọn núi lửa Asama đột ngột phun trào và khiến cho các hoạt động nông nghiệp bị đình trệ trong một thời gian dài, dẫn đến nạn đói nghiêm trọng giết chết khoảng 20.000 người. Cách duy nhất để người dân nơi đây tồn tại là giảm số nhân khẩu, và đã có một đợt “thanh trừng” xảy ra để chọn lọc xem ai là người phải bị “đào thải”. Và kết quả là những người lớn tuổi vốn không còn sức lao động cũng như khả năng tự chăm sóc bản thân đã trở thành đối tượng của đợt “tuyển chọn” này. Họ bị đưa lên núi hoặc những vùng xa xôi hẻo lánh và bị bỏ mặc ở đó cho đến chết. Việc thực hành Ubasute phần

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

49

Toronto thoibao.com

RỬA TAY ĐÚNG CÁCH PHÒNG CHỐNG DỊCH COVID-19 TẠI SAO RỬA TAY LẠI QUAN TRỌNG ĐẾN NHƯ VẬY? Theo bác sĩ Bernie Trần Bích Châu (Toronto), Coronavirus không vào sâu trong da được, chỉ có ba chỗ nó vào thôi: mắt, mũi và miệng. Cho nên mọi người mới được khuyên là tránh đưa tay lên mặt. Nhưng với nhiều người điều này rất khó, nhất là những người đeo kiếng. Một nghiên cứu cho thấy người ta chạm tay vào mặt trung bình 23 lần một giờ.

R

ửa tay thường xuyên luôn được cho là giúp ngăn ngừa được nhiều bệnh truyền nhiễm.

Nếu giữ tay sạch, là ngăn ngừa cho bản thân và cũng không lây nhiễm cho người khác. Cho nên, rửa tay thường xuyên được cho là cách tốt nhất để ngăn ngừa bị lây nhiễm Coronavirus.

Ở thời dịch COVID-19 như hiện nay, sẽ không thừa nếu như cứ nhắc đi nhắc lại: thường xuyên rửa tay đúng cách là biện pháp quan trọng nhất và cũng dễ dàng thực hiện để giảm thiểu việc bị lây nhiễm

NHƯNG RỬA TAY THẾ NÀO MỚI ĐÚNG CÁCH? KHI RỬA TAY VỚI NƯỚC:  Phải rửa tay với xà bông, nước ấm, ít

nhất 20 giây.

 Đừng bỏ sót mu bàn tay, các ngón tay, kẽ

tay và dưới móng tay.

 Tốt nhất là vào Youtube coi video hướng

dẫn cách rửa tay đúng của Tổ chức Y tế thế giới WHO: How to handwash? With soap and water (https://www.youtube.com/watch?v=3 PmVJQUCm4E)

Làm ướt tay và bơm 3-5ml dung dịch vào lòng bàn tay

Chà hai lòng bàn vào nhau

Chà lòng bàn tay này lên mu bàn tay kia và ngược lại

KHI RỬA TAY VỚI HAND SANITIZER:  Dùng một ít chất khử trùng hand

sanitizer chà xát hai tay trong khoảng 20 giây, động tác tương tự như rửa bằng nước. Không rửa hoặc lau sạch chất khử trùng trước khi khô.

50

Chà 2 lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các ngón tay vào các kẽ ngón tay

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Chà ngón tay cái của bàn tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại

Chà các đầu ngón tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại

Toronto thoibao.com lớn chỉ giới hạn trong lĩnh vực văn hóa dân gian, vì không có đủ bằng chứng để chứng minh rằng nó đã được thực hiện rộng rãi trong quá khứ. Tuy nhiên, những câu chuyện này đã truyền cảm hứng cho các hành vi tương tự thời hiện đại, vì có báo cáo rằng tập tục này đang được ‘hồi sinh’. Ví dụ, vào năm 2015, có thông tin cho rằng một người đàn ông 63 tuổi bị buộc tội bỏ rơi người chị tàn tật trên sườn núi để chết vào năm 2011. Trong một báo cáo khác, từ năm 2018, một phụ nữ đã bị bắt vì bỏ rơi người cha già của mình. tại một trạm dịch vụ đường cao tốc. Ngoài ra, do nghèo đói thúc đẩy, ngày

càng có nhiều người gửi người già của họ đến các bệnh viện và cơ sở từ thiện. Khi số lượng người cao tuổi trong nước tiếp tục tăng, trong khi tỷ lệ sinh giảm, cùng với sự suy thoái của nền kinh tế, thì rất có thể trong tương lai, tục lệ này sẽ trở nên phổ biến hơn. - Trên đảo Sardinia thuộc Ý ngày xa xưa có phong tục là xô đẩy những người già yếu ra khỏi số vách đá rơi xuống biển, cho đó là thực hiện hành vi an tử. Sự an tử còn được thể hiện bằng một hình thức khác là sau một lễ ban phước lành, người con trai làm nghẹt thở hoặc dùng vồ gỗ đập sau đầu người cha già yếu để hiến

tế (cúng) cho thần Cronus, người đã cầm lưỡi liềm thiến cha là thần Uranus trong thần thoại Hy Lạp. - Trong văn hóa dân gian Bắc Âu, một số mỏm đá ở Thụy Điển, Na Uy và Băng Đảo được chọn làm các địa điểm nơi diễn ra nghi lễ giết người trong thời tiền sử, theo đó những người già tự ném mình hoặc bị ném xuống cho đến chết. Theo truyền thuyết, điều này được thực hiện khi những người già không thể tự nuôi sống bản thân hoặc phụ giúp gia đình nữa. Mặc dù tập tục này không có bằng chứng lịch sử, nhưng điều này đã tồn tại như một huyền thoại đô thị, một phép ẩn dụ về chương trình an sinh xã hội cho người về hưu ở tuổi luật định không được chính phủ tài trợ đầy đủ, phúc lợi cho người già thiếu hụt. - Ở Serbia, “Lapot” là một thực hành thần thoại về nạn giết người già, giết cha mẹ hoặc các thành viên lớn tuổi khác trong gia đình, một khi họ trở thành gánh nặng phải chăm sóc nuôi dưõng. Tại vùng cao nguyên Zaje inar phía đông của Serbia ngày xưa thời

Serbia bị La Mã chiếm đóng, việc giết người già được thực hiện bằng rìu hoặc gậy, và cả làng được mời tham dự. Ở một số nơi, người ta bôi bột ngô lên đầu nạn nhân với ý bảo kẻ sát nhân chính là những cây ngô chứ không phải con người. - Ở Hy Lạp, sử liệu cung cấp mười tám trường hợp diệt lão mà người dân thời cổ đại tin rằng đã xảy ra. Trong số những trường hợp này, chỉ có hai trường hợp xảy ra trong xã hội Hy Lạp; một phần khác diễn ra trong xã hội La Mã, trong khi phần còn lại xảy ra trong các nền văn hóa khác. Một vụ xảy ra trên đảo Keos ở Biển Aegean. Mặc dù có nhiều phiên bản khác nhau của câu chuyện này, nhưng thực tế huyền thoại có thể đã bắt đầu khi người Athen bao vây hòn đảo. Trong một nỗ lực để bảo tồn nguồn cung cấp thực phẩm, người Keians đã bắt buộc những người trên 60 tuổi phải tự tử bằng cách uống nước nghiền ra từ cây huyết dụ (poison hemlock, tên khoa học là conium maculatum) nổi tiếng là rất độc.  PHAN HẠNH

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

51

VIẾT TỪ DALLAS

Toronto thoibao.com

Tình hàng xóm thời đại dịch HUY LÂM

K

hông cần phải sống ở Mỹ lâu nhiều người cũng nhận ra điều này là cuộc sống của người Mỹ có vẻ cách biệt quá, kiểu đèn nhà ai nấy tỏ. Hàng xóm láng giềng ở sát bên nhau mà nhiều khi cả tháng trời không nhìn thấy mặt nhau. Có người cho là vì người Mỹ thích tôn trọng sự riêng tư của người khác. Tuy nhiên, còn một lý do khác nữa là vì ai cũng bận bịu: ngày thường thì đi làm, cuối tuần thì dành thời gian cho gia đình và bạn bè. Thế nên, hàng xóm sát vách mà hoạ hoằn lắm mới gặp mặt để gật đầu, chào hỏi nhau một câu; hoặc thậm chí có những người hàng xóm chẳng bao giờ nhìn thấy nhau, người dọn tới, người dọn đi lúc nào không hay. Như câu chuyện của hai gia đình Gurock và Catania là hàng xóm của nhau bao lâu mà chưa bao giờ biết nhau cho mãi tới khi có đại dịch thì mới gặp và quen nhau. Mặc dù hai gia đình này chỉ sống cách nhau có hai căn nhà tại thành phố Fort Lee, New Jersey, nhưng vì bận rộn công việc nên họ chẳng bao giờ có cơ hội gặp nhau ở ngoài đường để làm quen. Nhưng rồi trong thời gian có đại dịch, anh Michael Gurock tập một thói quen mới là đi bộ vào mỗi buổi sáng ở trong khu xóm, và một ngày kia anh gặp hàng xóm của anh là bà Marie Catania. Đến khi họ tìm hiểu và biết nhau nhiều hơn, anh khám phá thêm một điều thú vị rằng nhiều năm trước, bà Catania cũng chính là cô giáo dạy

52

vợ anh tại một trường tiểu học ở thị trấn gần đó. Trận đại dịch mang đến quá nhiều chuyện đau buồn ai cũng muốn quên. Nhưng quả tình nếu không có trận đại dịch thì câu chuyện trên không bao giờ xảy ra, anh Gurock và bà Catania sẽ chẳng bao giờ có cơ hội gặp nhau và nói chuyện với nhau. Trong thời gian suốt một năm qua, hai cặp vợ chồng nói trên, một già một trẻ, ngày càng trở nên thân quen và gần gũi nhau hơn – họ cùng xem lại cuốn lưu bút hay kỷ yếu của trường cũ, làm bánh trái mời nhau, tặng quà cho nhau vào những dịp lễ, và thậm chí mới đây vợ chồng Gurock còn giúp ông bà Catania ghi danh chích ngừa Covid. Có thể nói họ giống như một gia định thật sự vậy. Kể từ khi trận đại dịch nổ ra và đẩy sinh hoạt cuộc sống của mọi người tập trung quanh căn nhà của họ thì hàng xóm láng giềng trở nên sống gần gũi nhau hơn, gặp mặt và nói chuyện với nhau thường xuyên hơn. Trong một cuộc khảo sát gần đây của công ty nghiên cứu CivicScience với hơn 3,000 người, có khoảng 32% trong số đó nói rằng họ hiểu biết về cuộc sống của hàng xóm của họ nhiều hơn kể từ khi đại dịch bắt đầu. Theo nhận định của các chuyên gia nghiên cứu về gia đình, rất nhiều trong số những mối quan hệ mới này sẽ còn tiếp tục tồn tại và lâu bền sau này. Là vì trong

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

suốt một năm qua, những người hàng xóm này đã chia sẻ cho nhau những kinh nghiệm sống, họ đã nương tựa vào nhau để cùng vượt qua một thời kỳ khó khăn. Một khi trường học và hãng xưởng mở cửa hoạt động bình thường trở lại, mọi người sẽ lại rời nhà để đi làm hoặc đi học mỗi sáng, nhưng họ vẫn dành thời gian để gặp gỡ hàng xóm của họ chứ không quay về với cuộc sống khép kín như trước. Họ sẽ vẫn nhớ và vẫn cảm thấy có một sự ràng buộc giữa họ và những người hàng xóm kia. Kết quả một số cuộc nghiên cứu cho thấy có sự liên hệ giữa tình hàng xóm láng giềng gần gũi với sức khỏe tâm lý tốt. Trong một nghiên cứu năm 2014 với 1,071 người trưởng thành tuổi từ 40 đến 70, và những người tham gia được hỏi về những sinh hoạt của họ với hàng xóm, chẳng hạn như họ có thường xuyên chào hỏi hoặc tụ tập gặp gỡ nhau không. Và kết quả cho thấy những người thường xuyên liên lạc với hàng xóm có sức khoẻ tâm lý tốt hơn so với những người ít liên lạc. Khi người ta sống nương tựa vào nhau, trở thành một thành viên trong cái mạng lưới xã hội đa dạng nho nhỏ là khu xóm họ ở thì họ nhận được lợi ích về sức khoẻ đó. Có thể coi đó như là một mối quan hệ có qua có lại: Một người trẻ có thể giúp những người lớn tuổi làm công việc đòi hỏi sức lực, chẳng hạn như cào tuyết vào mùa đông

hay quét lá, dọn dẹp vườn tược vào mùa hè, thì chính người trẻ sẽ cảm thấy hài lòng với chính mình vì vừa làm được một công việc tốt để giúp đỡ người khác. Khi một cuộc khủng hoảng hay một thảm họa thiên nhiên xảy ra thì điều này thường thúc đẩy người ta trở nên gần gũi và nương tựa nhau hơn mà vào những lúc bình thường có thể họ không làm thế. Trong năm qua, những người hàng xóm sống trong khu Bald Cypress Court tại thành phố Longwood, Florida, tập được một thói quen mới là cứ hai lần một tuần, vào khoảng 5 giờ rưỡi chiều thì họ lại kéo ghế ra ngồi ở sân trước một nhà nào đó và tâm sự đủ mọi thứ chuyện, từ nuôi dạy con cái tới chuyện chính trị chính em. Họ còn tìm cách giúp đỡ nhau bằng những hình thức mới mà trước thời đại dịch không hề có: Họ chia sẻ với nhau từ cuộn giấy vệ sinh, lọ thuốc rửa, đến cục xà phòng; một người đi chợ thì tiện thể mua giúp luôn cho người khác. Bỗng dưng nay họ không còn chỉ là những người hàng xóm thuần tuý nữa mà đã trở thành những người bạn như đã quen biết từ bao lâu rồi. Cũng trong khu xóm trên, có người vì công việc riêng đã phải đi xa trong ít tháng, đến khi trở về nhà mới nhận ra là căn nhà của họ đã được chăm sóc, bảo trì cẩn thận trong suốt thời gian họ vắng nhà – hồ bơi được dọn dẹp gọn gàng, lối đi bộ được rửa sạch sẽ, vườn

Toronto thoibao.com cỏ được cắt tỉa tươm tất và những tấm bảng đề câu “chào mừng trở về nhà” được cắm ngay trước nhà chào đón họ. Thử hỏi những việc làm tuy nhỏ nhoi nhưng đầy ý nghĩa đó làm sao không khiến người ta cảm động được. Và sự chào đón cuộc trở về đó chắc chắn sẽ tạo một ấn tượng đặc biệt tốt đẹp đối với người chủ nhà mà họ sẽ khó có thể quên trong cuộc đời của họ. Hoàn cảnh bất thường cũng đã khiến những người hàng xóm tương trợ nhau qua những việc làm tưởng là không có gì đáng để nhắc tới nhưng lại chính là nguyên tố giúp cho tình hàng xóm thêm đậm đà. Như câu chuyện của hai người hàng xóm sống tại thành phố New York là cô Victoria Strevens và cô Sandy Parness. Khi trận đại dịch xảy ra thì hai cô hàng xóm này thay phiên đi chợ dùm cho nhau. Trong một lần đi chợ và mang thực phẩm về cho người hàng xóm sống ở tầng dưới trong cùng khu chung cư, cô Strevens trở về phòng mở gói thực phẩm của mình thì mới nhận ra là con gà đông lạnh mà cô mua hơi lớn không vừa với ngăn tủ đá ở nhà. Vì vậy, cô đã phải chạy xuống hỏi

người hàng xóm ở tầng dưới cho cô để nhờ con gà. Đây là một sự nhờ vả mà thường thì trước đây người ta sẽ ngại không hỏi vì tình hàng xóm không thân đến mức để hỏi nhờ một chuyện hơi có vẻ kỳ cục đó. Nhưng nhờ tình hàng xóm thân mật trong thời đại dịch, người này đã lên tiếng, và người kia đã không tỏ vẻ ngạc nhiên khi giúp đỡ nhau cả những chuyện cỏn con như thế. Đến nay, sau mấy tháng, con gà vẫn nằm nguyên trong ngăn đá chưa được chủ nhân mang về. Nhưng điều này không làm cho cô Parness cảm thấy phiền hà

mà lại cho rằng chính con gà đông đá đó đã khiến cho tình hàng xóm giữa hai cô gần gũi hơn. Và nhiều lúc, một vài ranh giới của phép tắc tế nhị cũng bị xoá mờ. Ở trong nhiều khu xóm khắp nước Mỹ, những đứa trẻ con hàng xóm đôi khi quên luôn cả phép tắc căn bản, từ nhà này chạy qua nhà kia, từ nhà kia chạy qua nhà này, rồi cứ thế xô cửa chạy vào mà không thèm gõ cửa hay bấm chuông gì hết. Báo hại cha mẹ cứ phải nhắc nhở hoài là cho dù thân thiết thế nào thì cũng phải giữ chút lễ phép tối thiểu chứ. Nhưng nhắc

thì cứ nhắc rồi đâu lại hoàn đó, chuyện gõ cửa hay bấm chuông vẫn cứ quên. Nhưng điều này cho thấy tình hàng xóm có thể vượt qua mọi thứ ranh giới ngăn cách để kéo mọi người gần lại với nhau. Con người từ khai thiên lập địa là loài sống theo bầy đàn. Rồi xã hội ngày càng văn minh và người ta đâm ra coi trọng sự riêng tư mà dần dà tách ra sống riêng lẻ theo từng đơn vị gia đình. Cuộc sống trở nên khép kín hơn và hầu như mọi sinh hoạt được thu nhỏ vào trong vòng giới hạn gia đình. Đùng một cái trận đại dịch xảy ra đã đánh thức cái bản năng sống bầy đàn nguyên thuỷ đó, đẩy mọi người xích gần lại, nương tựa và giúp đỡ lẫn nhau trong cơn đại nạn. Được sống và sinh hoạt gần gũi người ta mới thấy tình hàng xóm là đáng quý: người ta không chỉ nương tựa, giúp đỡ nhau trong những việc nghiêm trọng, cấp bách mà cả những việc hết sức cỏn con. Trận đại dịch sớm muộn gì rồi cũng phải chấm dứt nhưng tình hàng xóm trân quý đó sẽ còn được duy trì vì người ta đã nhìn thấy có biết bao điều ích lợi trong đó. HUY LÂM

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

53

THƯ CỦA TIẾN

Toronto thoibao.com

Nước Miến nhìn từ Xứ Việt N

guyễn Hưng Quốc vừa gửi đến thân hữu và độc giả của ông một stt ngắn: Elie Wiesel, một giáo sư người Mỹ gốc Do Thái, nói một câu thật hay: “Trái ngược với tình yêu không phải là sự thù ghét mà là sự dửng dưng. Trái ngược với nghệ thuật không phải là cái xấu mà là sự dửng dưng. Trái ngược với đức tin không phải là tà giáo mà là sự dửng dưng. Và trái ngược với sự sống không phải là cái chết mà là sự dửng dưng.” Ứng dụng vào trường hợp của Việt Nam, chúng ta cũng có thể nói: đối lập với dân chủ không phải là độc tài mà là sự dửng dưng; đối lập với độc lập và chủ quyền trên lãnh thổ không phải là sự xâm lược mà là sự dửng dưng; đối lập với sự phát triển không phải là sự lạc hậu mà là sự dửng dưng. Nói một cách tóm tắt, hiểm hoạ lớn nhất của Việt Nam không phải là chế độ độc tài trong nước hay âm mưu xâm lấn biển đảo của Trung Quốc mà là sự dửng dưng của mọi người. Chính sự dửng dưng đến vô cảm của phần lớn dân chúng là điều đáng lo nhất hiện nay.

54

TƯỞNG NĂNG TIẾN

Kiểu “ứng dụng” và “nói tóm tắt” như trên rất có thể khiến nhiều người hiểu lầm rằng dân Việt vốn tính thờ ơ, lạnh lùng, và ăn ở không có (hoặc thiếu) cảm tình. Hổng dám “thiếu” đâu. Cứ đọc báo chí nước ta thì biết: - Fan Việt đội mưa rét vạ vật ở sân bay đón sao Hàn - Đón sao Hàn giữa dịch Corona - Fan vây kín Tân Sơn Nhất để đón nhóm nhạc Hàn giữa đại dịch Corona - Fan bóng đá còn đông đảo và cuồng nhiệt hơn gấp bội : - Việt Nam không ngủ, hàng triệu người xuống đường mừng nhà vô địch SEA games - Đà Nẵng: Dòng người đổ ra đi bão mừng chiến thắng - Cần Thơ: đi bão mừng U22 Việt Nam vô địch - Hà Nội: đi bão ăn mừng chiến thắng bất chấp mưa lạnh Ở California hay Washington, DC năm rồi cũng thế. Người Việt tị nạn cũng tụ tập đông đảo hay biểu tình rầm rộ để ủng hộ hai ứng viên tổng thống (Dân Chủ hoặc Cộng Hoà) cùng biểu ngữ, cờ xí, và “hào khí” ngất trời luôn! Dân Việt – rõ ràng – hoàn toàn không dửng dưng, cũng không vô

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

cảm. Họ chỉ hờ hững và lạnh nhạt trước chuyện sống còn của quê hương đất nước thôi. Sao kỳ vậy cà? Trước những sự kiện đang diễn ra ở Miến Điện, Du Uyên (có vài nhận xét cùng đôi ba câu hỏi nhỏ : Họ bất chấp hy sinh tất cả, ngay cả kinh tế của từng gia đình, từng người để đổi lấy một nền dân chủ thực sự trên đất nước mình. Tuyên bố sẵn sàng chia sẻ thức ăn, nước uống và các đồ dùng sinh hoạt hàng ngày cho nhau, giúp đỡ nhau đến khi kinh tế do quân đội độc tài điều hành sụp đổ… Người dân Miến Điện không chỉ tin vào tự do, dân chủ, mà họ còn tin nhau. Bởi vậy mới có sự đoàn kết như thế! Thường thì có sự gì trên thế giới, dân tình đều sẽ nhìn lại bản thân mình. Nhiều người Việt cũng vậy, không ít người đã hỏi: liệu chúng ta có đủ niềm tin cho nhau khi “loạn lạc” hay không? Và nếu xảy ra những cuộc nội chiến tương tự, thì dân Việt có đủ tin vào tự do, dân chủ để làm nên những điều trên hay không? Không … là cái chắc! Người Việt cũng sở hữu rất nhiều thuộc tính như đa phần nhân loại, chỉ thiếu mỗi … niềm

tin thôi. Họ hoàn toàn không tin tưởng gì vào vận mệnh và tương lai của đất nước nên hết thế hệ này, sang thế hệ khác đều sẵn sàng (và lũ lượt) rời bỏ quê hương, không chút luyến thương. T.S Phương Mai gọi đây là “cuộc tị nạn niềm tin”! Dân Việt cũng chả có chút kỳ vọng hay tin tưởng gì vào nhau cả, theo như lời than thân của nhà hoạt động xã hội Đỗ Cao Cường: “Khi một người Hồng Kông đứng lên, cả triệu người Hồng Kông che chắn, nhưng khi một người Việt Nam đứng lên, họ phải xác định không gia đình, không sự nghiệp, không bạn bè. Đôi khi, một mình họ chống lại cả thế giới này.” Sao đến nông nỗi thế? Dù cũng bao gồm hằng trăm sắc dân (và sống hơn nửa thế kỷ dưới chế độ độc tài) nhưng người Miến chưa bao giờ bị ép buộc phải đấu tố, canh chừng, rình rập, và tố giác lẫn nhau. Nhờ vậy nên dù thường trực phải chịu đựng áp lực của một thể chế cường bạo, họ vẫn còn niềm tin vào tha nhân. Ngoài ra, dân Miến cũng còn giữ được niềm tin vào tôn giáo vì không gian tâm linh của họ không bị vấy bẩn (hay lũng đoạn) bởi đám tu

Toronto thoibao.com

sĩ quốc doanh – như ở Việt Nam. Từ Yangon, nhà báo Từ Khanh tường thuật: “Nhà chùa, dưới chế độ quân phiệt, đóng vai trò hướng dẫn cuộc sống đời và đạo… Các lớp học trong chùa suốt năm thập niên qua tiếp tục dạy con người trở thành kẻ hiền lương trong mọi hoàn cảnh.” Cũng như người Lào, người Miến hiền thật (và hiền lắm) hiền tới cỡ khiến du khách phải lấy làm … ái ngại. Những ông phu xe đều xua tay và lắc đầu quầy quậy, nếu hành khách có nhã ý

trả cho họ một số tiền nhiều hơn giá cả thông thường. Các ông tài xế taxi ở Myanmar cũng thế. Dù xe không có máy tính tiền nhưng chả ai phải mặc cả hay trả giá cò kè gì sất. Những ngày ở Burma, tôi hay la cà nơi quán xá vỉa hè nên thỉnh thoảng vẫn bị chủ quán vội vã rượt theo, la ơi ới, vì tưởng thực khách bỏ quên tiền – số tiền trà nước (pour boire) kín đáo để lại cho những đứa bé chạy bàn. Thực là một dân tộc hiền lương, chất phát, và chắc là rất cả tin. Điều may mắn là đất nước của

họ vẫn còn nhiều điều khả tín. Miến Điện có đảng đối lập (Liên Đoàn Quốc Gia Vì Dân Chủ Đàng - National League for Democracy) với thực lực, cùng lãnh đạo tầm vóc và được người dân tin tưởng. Dân Việt thì hoàn toàn tay trắng, chả có gì làm vốn để chuẩn bị cho một cuộc nổi dậy, một cắc cũng không luôn. Nếu tính từ tháng tư năm 1975 đến nay thì chế độ hiện hành ở Việt Nam chưa gặp phải một đối lực nào đáng kể. Đảng đối lập không, lãnh đạo phản kháng cũng không – nếu “quên” kể hai khuôn

mặt bệnh hoạn thấy rõ là Tổng Thống Đào Minh Quân và Thủ Tướng Nguyễn Hữu Chánh. Cả hai đều là sản phẩm của Cộng Đồng Người Việt Hải Ngoại. Tôi bị bạn bè trách móc vì đã đôi lần đặt đôi câu hỏi nhỏ (Nó Rớt Rồi Sao hay Nó Sập Rồi Sao) với không ít bi quan. Lắm người chỉ muốn nó đổ ngay đi cho khuất mắt, rồi từ từ hậu xét. Nếu ngày mai chế độ quân phiệt Miến Điện cáo chung thì Liên Đoàn Quốc Gia Vì Dân Chủ ở xứ sở này sẵn sàng nhận lấy trách nhiệm và quyền bính. Còn nếu ngày mốt mà bọn cộng sản (bỗng) lăn đùng ra chết hết thì không biết dân Việt sẽ loay hoay và và xoay trở ra sao, với những cái xác thối tha trên khắp mọi nẻo đường đất nước. Không có niềm tin vào nhau, và vào tương lai của đất nước thì ai cũng đều giữ cái thái độ dửng dưng và vô cảm cả (cho nó an toàn) là chuyện tất nhiên. Thiên hạ nơi đâu và thời nào cũng thế, chứ chả riêng chi dân Việt. TƯỞNG NĂNG TIẾN

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

55

GÓC CỦA PHAN

Toronto thoibao.com

MỘT NĂM LÀ BAO LÂU… PHAN

1. Tính theo cuốn lịch thì một năm có ba trăm sáu mươi lăm ngày, nhưng tính theo tuổi đời thì khi còn nhỏ, một năm sẽ rất lâu và khi tuổi đời không còn nhỏ thì một năm rất mau. Hồi nhỏ, khi thấy mẹ đi chợ tết về, phần ta được bộ quần áo mới, đôi giày bata mới, nhưng đợi một hai tuần nữa tới tết để được mặc đồ mới, mang giày mới là rất lâu. Nay tháng tư lại về, nhớ về một năm trước như mới hôm qua. Sau buổi họp cuối tháng ba năm ngoái về tình hình dịch bệnh, cái phòng ăn của hãng có thể ăn trưa một lúc cả trăm người thì bàn ghế dẹp gần hết, chỉ chừa lại mười bốn cái bàn, mười bốn cái ghế cho một lần ăn trưa chỉ mười bốn người, nên có những người phải đi ăn trưa vào giờ ăn sáng và tôi đi ăn trưa lúc sắp ra về. Đó là tôi ăn trưa ngoài xe chứ cũng không có chỗ ngồi trong phòng ăn, ăn trưa phải mở máy lạnh trong xe; rồi mở máy sưởi khi mùa lạnh về, nay lại mở máy lạnh vì trời đã ấm lên. Câu nói của ông bạn già như còn văng vẳng bên tai, “tôi không hiểu hãng tính toán gì mà nguy hiểm cho mọi người lúc dịch đang đỉnh điểm. Sao không đóng cửa tháng tư để an toàn cho mọi người…” Sau đó là cánh đàn ông hầu như đều ăn trưa ngoài xe để nhường cái phòng ăn cho phụ nữ, nhưng ông bạn già của tôi thì nay tôi đi ăn giỗ ông ấy đây, mới đó ông đã lên bàn thờ được một năm. Một năm với tuổi nhỏ là cả một thời

56

gian dài tới bấm đốt những ngón tay bé xíu còn sai trật vì từ lớp một lên lớp hai là phải qua một cái tết, lên một tuổi đời rồi còn qua một mùa hè nữa mới tính là… Nhưng một năm khi đã có tóc bạc trên đầu thì một năm như cái nháy mắt, như còn văng vẳng bên tai cuộc trò chuyện cuối cùng. Tôi nói với ông bạn làm chung, “Hay anh nghỉ không ăn lương cái tháng tư này đi, cứ lấy lý do lớn tuổi là được. Việc hãng làm đồ y tế nên không đóng cửa được lúc chính phủ cần dụng cụ y tế thì để đám trẻ làm…” Anh đã nghỉ suốt tháng tư năm ngoái, nhưng tháng năm không trở lại vì ở nhà cũng không qua khỏi đại dịch bùng phát mạnh vào tháng tư năm ngoái. Anh mới nghỉ vài hôm còn nói điện thoại với tôi về tình hình trong hãng. Anh nghỉ được hết tuần đầu tháng tư năm ngoái thì điềm gở xảy ra, anh nói cho tôi số ổ khoá cái học tủ cá nhân của anh, “Anh lấy cái locker của tôi mà dùng, để sếp cứ cằn nhằn anh máng cái áo lạnh sau lưng ghế làm là không đúng luật…” Tôi có đời nào xài locker đâu. Vào hãng thì cởi áo lạnh, mặc áo làm. Hai cái áo thay nhau máng lưng ghế, bị sếp cự nự hoài. Nhưng cái locker của anh thì tôi cũng chỉ mở khoá một lần cho một người mới muốn có cái locker để tiện dụng cho chị em phụ nữ. Lần đó tôi thừa hưởng được gia tài anh để lại cho tôi một chai nước lọc với cái mì ly, mảnh giấy ghi

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

vài cái passwơrd để anh làm việc. Một năm rồi đó, như mới hôm qua. Hôm tôi gọi anh sau giờ làm nhưng anh không bắt điện thoại, gọi tiếp hôm sau nữa thì chị nhà trả lời: Anh không khoẻ. Sang hôm sau nữa thì anh đã không thở được, đến không nói được là xong. Con anh nhắn tin cho tôi vài hôm sau: Ba con không qua khỏi. Tôi chưa hết suy tư về một người lính cũ thì một năm đã qua. Anh lớn lên trên ghế nhà trường như thời đại anh. Cởi áo học sinh thì mặc áo lính, cởi áo lính thì mặc áo tù, cởi áo tù mặc áo công nhân, chưa kịp cởi áo công nhân để hưởng tuổi già thì đã mặc áo quan. Cả cuộc đời nằm trong câu chuyện ngắn của tôi và anh: Một hôm hai anh em làm trễ. Anh than đói bụng quá nên tôi mở ngăn kéo bàn làm việc, thẩy ra cho anh gói khô bò, còn nói chơi với anh, “ăn khế trả vàng nha đại ca, mụ trẻ mãi không già năm nay đi nghỉ mát về đổi tánh trùm sò, mua cho tôi gói khô bò, tôi chưa dám ăn vì tử tế quá sinh nghi. Nhưng giờ có lý do để ăn được rồi! Cùng lắm tôi nói: tôi có ông anh giống tôi lắm, lại vừa tuổi với chị… Anh ăn trước đi, tôi không dám ăn đồ cúng.” Anh cười quá chừng, “Cái thằng mày coi vậy mà nhát gan. Gừng càng già càng cay nha chú em…” “Thì gừng cay muối mặn… nhường cho anh.”

“Cái này mới đúng là tử tế quá sinh nghi. Anh không sợ đồ cúng đâu vì đồ cúng mới ngon, nhưng răng đâu nữa mà nhai khô bò. Để anh kể cho nghe, hồi anh ra tù cải tạo; về tới nhà đã tồi hù. Sáng hôm sau, bà xã anh bẻ cồ gà làm cơm cúng ông bà tổ tiên che chở cho anh còn mạng để về. Anh chờ hoài mà ba cây nhang cúng không chịu tàn, thèm quá nên bốc cái cẳng gà luộc gặm trước cho đỡ thèm. Má ơi! Mới nhá vô một cái, thấy nhói nhói chân răng. Anh nhả ra coi, cẳng gà còn nguyên mà răng anh nó bể ra như củi mục. Tám năm tù tưởng ốm đói không thôi, ai dè tới răng cũng mục luôn. Mẹ nó, tụi cộng sản…” Giờ thì anh đã về nơi những ước mơ còn đó. Con cúm tàu tai hại đã cướp nốt phần đời còn lại của người lính già vẫn còn phải đi làm để nuôi thân và người em gái hậu phương của anh. Hết một đời người chưa từng hưởng thụ đã thành thiên cổ. Đời người chỉ từ mừng sinh nhật năm trước tới đám giỗ năm sau. 2. Một năm là bao lâu? Rất lâu với tuổi nhỏ nhưng khi không cò nhỏ thì lại rất mau. Câu chuyện của chị bạn kể vui trên bàn tiệc đã lâu nhưng tôi còn nhớ. Chị kể, ông xã chị hồi qua Mỹ cũng cỡ tuổi em bây giờ. Anh ấy đi làm cả ngày lại còn làm thêm giờ, làm thêm

Toronto thoibao.com cuối tuần mới đủ lo gia đình nên hầu như anh không có mặt ở nhà. Nhưng qua năm mươi tuổi, sức khoẻ anh ấy xuống thấy rõ; qua sáu mươi không còn được một nửa hồi bốn mươi… rồi em từ từ thấy, đừng ỷ còn trẻ mà phung phí sức lực. Nay tôi cũng còn gặp ông già đã qua bảy mươi là anh nhà, trong túi áo anh có mấy hũ thuốc, cứ tới giờ uống thuốc là nheo nheo mắt đọc những hàng chữ nhỏ xíu. Anh em bạn ở địa phương thường đùa với anh, “đọc được không? Không thấy rõ thì uống hết mấy hũ một lần cho tiện bề sổ sách…” Tôi thấy mình qua hình ảnh anh. Thấm thoát thời gian định cư ở Mỹ đã bằng tuổi đời khi đến đây. Nửa đời trước sống ở quê nhà tuy gian nan vất vả nhưng giống hệt cuộc đời với cay đắng ngọt bùi, vui buồn sướng khổ. Nhưng nửa đời sau sống bên Mỹ chỉ như cái máy in tiền ngày càng cũ kỹ, hỏng hóc. Hồi mới đến đây cũng tạm in ra đủ tiền trang trải cho cuộc sống, càng về sau khô mực, hết giấy, vụng về… Về ngồi trong những ngày, nhìn từng hôm nắng tàn… nghe nhạc buồn thêm buồn nhưng nghe nhạc vui mà lòng không vui nên cũng không vui. Tôi đọc trong bộ nhớ đã rong rêu, nhớ lâu lắm rồi tôi có đọc đâu đó, chuyện kể về đời người cũng không khác tôi với anh bạn mà tôi mới đi ăn giỗ anh về. Có người thanh niên nọ đi du lịch đến mấy tuần, khi trở về chung cư anh ở. Đậu xe, kéo vali đến thang máy mới biết thang bị hư, đang sửa chữa, không biết chừng nào mới xong… Sau một chuyến đi xa, nhiều ngày, ai lại chẳng muốn trở về nơi ở của mình để nghỉ ngơi. Anh quyết định đi thang bộ để lên phòng anh trên lầu cao. Anh lên đến tầng thứ mười, chẳng có

chuyện gì xảy ra, anh lên đến tầng hai mươi cũng chưa thấy mệt. Nhưng lên đến tầng ba mươi đã có vấn đề trong đầu óc anh! Coi vậy mà mệt ghê ta, nhưng dù sao cũng nửa đường rồi. Anh không có ý nghĩ quay xuống nên tiếp tục lên cao; đến tầng bốn mươi thì anh đã tiến thoái lưỡng nan vì anh đã lên thang bộ được hai phần ba đoạn đường; anh không chắc trở xuống bốn mươi tần lầu, lại kéo vali ra xe để đi ngủ khách sạn có đỡ mệt hơn lên tiếp hai mươi tầng nữa thì được ngủ ở căn phòng quen thuộc của mình. Sau vài phút nghỉ chân, lưỡng lự trong lòng, anh quyết định đi lên hai mươi tầng lầu nữa chứ ai lại đi xuống bốn mươi tầng lầu. Nhưng đến tầng thứ năm mươi anh mới thấm thía: sức người có hạn. Và cũng là lần đầu anh đối diện với hoàn cảnh không quay lại được nữa rồi! Anh quyết định: Bỏ vali ở tầng năm mươi. Sáng mai, người ta sửa xong thang máy thì xuống lấy. Chung cư này khá an ninh, những người thuê chung cư thường gặp trong thang máy cũng toàn người tử tế cả. Anh dựa hai cái vali vào tường, thả bộ lên cầu thang như đi dạo lên đồi cũng không tệ. Nhưng rất tệ khi anh lên đến tầng sáu mươi, lại quên chìa khoá phòng trong xe… Tôi hay anh bạn vừa giáp năm cũng vậy, đã đi qua sáu mươi năm cuộc đời như người bạn trẻ lên sáu mươi tầng lầu bằng thang bộ, anh bạn trẻ quên chìa khoá phòng trong xe đậu dưới bãi đậu xe, làm vô giá trị một cuộc lên cầu thang bộ tới sáu mươi tầng lầu với hai cái vali; còn chúng tôi cũng đã trở về nhưng không phải nơi mà chúng tôi đã ra đi… PHAN

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

57

QUÊ HƯƠNG ĐIỀU TRÔNG THẤY TorontoNHỮNG thoibao.com

Bệnh viện biến thành ổ ma túy San Hà (tổng hợp)

N

hóm buôn bán ma túy số lượng lớn hoạt động vô cùng chặt chẽ, phân công nhiệm vụ rõ ràng, là là tổng đại lý cung cấp ma túy số lượng rất lớn cho các đại lý ma túy cấp I trên khắp thành phố. MỞ PHÒNG ‘BAY LẮC’ TRONG BỆNH VIỆN TÂM THẦN Rạng sáng 15/1, Lê Xuân Quyết bị bắt quả tang ngồi trong xe đậu trên đường Đại Dương, khu Vinhomes Ocean Park, mang rất nhiều ma túy để bán. Khám xét nơi ở của Quyết ở khu đô thị này, cảnh sát thu giữ súng hoa cải và cân điện tử dính một ít hàng trắng Quyết khai quen Nguyễn Xuân Quý đang chữa bệnh ở Bệnh viện Tâm thần Trung ương I, từ trước Tết Nguyên đán 2021. Đáng chú ý, Quyết thừa nhận 3 lần mua ma túy từ Quý và trả cho Quý hàng chục triệu đồng. Năm 2018, trong một vụ án tàng trữ ma túy. Nguyễn Xuân Quý, một trong các bị can được Viện Pháp y Tâm thần Trung ương kết luận mắc chứng rối loạn cảm xúc, Tòa án buộc anh ta phải đi chữa bệnh từ tháng 11/2018. Tháng 1/2020, trong một lần trốn bênh viện ra ngoài, Quý bị bắt giữ do tàng trữ ma túy. Tuy nhiên, do có bệnh án tâm thần nên

58

thần Trung ương I. . Trong thời gian này, Quý nhiều lần ra khỏi bệnh viện và từ ngày 7.1.2021 bị bắt giữ về tội “tàng trữ trái phép chất ma túy”. Căn phòng nơi Quý điều trị nằm trong dãy nhà 2 tầng vừa được đưa vào sử dụng từ cuối năm 2020. Quý ở tầng hai của toà nhà, thường được dành cho những trường hợp “VIP”, mà Quý là trường hợp đặc biệt nhất trong những trường hợp đó. Theo quy định, muốn lên được tầng 2 đã khó, vào được phòng điều trị của Quý còn khó khăn hơn nhiều. Cụ thể, tại đây có 3 lớp cửa mà theo quy định chỉ có các y, bác sỹ mới được quản lý chìa khoá và mở 3 lớp cửa trên nhưng riêng Quý lại được sở hữu một bộ chìa khoá, có thể tuỳ tiện ra, vào bất kể lúc nào? Hàng ngày từ 21h đến 4-5h sáng, có từ 5-7 người đến phòng của Quý để dùng ma túy, mặc dù đây không phải là giờ cho phép bệnh nhân vào thăm. Mỗi ngày, Quý có từ 4-5 lượt khách trực tiếp tới bệnh viện mua bán ma tuý. Quý được sắp xếp một phòng cùng với một bệnh nhân khác. Đầu tháng 2/2021, Quý lợi dụng ngày nghỉ, chỉ có nhân viên trực để tự ý ngăn đôi phòng sử dụng một mình. Bác sĩ phát hiện, yêu cầu dỡ bỏ nhưng Quý nói muốn ngăn để được nằm điều trị riêng cho yên tĩnh. “Do phòng bệnh rộng nên lãnh đạo khoa đồng ý. Trong quá trình điều trị, Quý tự ý sử dụng phòng riêng, mang các thiết bị vào mà lãnh đạo khoa không biết. Mỗi khi bác sĩ kiểm tra phòng, Quý tỏ vẻ tinh thần không ổn định, có nhiều hành vi nguy hiểm gây cản trở, không cho ai vào, Quý sau đó đề nghị ra phòng ngoài để bác sĩ khám bệnh. Bởi vậy lãnh đạo khoa không biết việc bệnh nhân tàng trữ và sử dụng ma túy trong phòng”, một báo cáo nêu như trên. Theo nguyên tắc, bệnh nhân bị kiểm soát việc ra vào rất chặt Số ma tuý thu được trong vụ án chẽ. Tuy nhiên, Quý liên hệ thân

cảnh sát lại trả về bệnh viện. Trong thời gian điều trị, Quý tạo lập mối liên hệ thân thiết với một số cán bộ ở bệnh viện, trong đó có Nguyễn Anh Vũ, để được cầm chìa khóa những nơi cách ly và tự do đi lại. Quý còn sửa sang buồng bệnh, lắp thêm dụng cụ để biến nơi đây thành phòng “bay lắc” có đầy đủ âm thanh, ánh sáng. Sáng 20/3, 3 đàn em của Quý bắt quả tang khi đang đi giao ma túy. Từ lời khai của đồng bọn, Nguyễn Xuân Quý bị bắt giữ khi đang sử dụng ma túy tại một khách sạn ở quận Hai Bà Trưng. Nguyễn Xuân Quý (38 tuổi, trú tại tổ 22 khu Ga, thị trấn Văn Điển, huyện Thanh Trì, Hà Nội) là người cầm đầu băng nhóm này. Khi khám nhà Quý, cảnh sát thu được 6,1 kg ma tuý. Ngoài Quý, còn bắt thêm Nguyễn Văn Ngọc (47 tuổi, ở Đống Đa, Hà Nội); Nguyễn Trung Nguyên (38 tuổi, ở Thường Tín, Hà Nội); Nguyễn Công Thường (35 tuổi, ở Thanh Trì, Hà Nội); Lê Hoàng Hải (26 tuổi, ở Ba Đình, Hà Nội), cùng Nguyễn Anh Vũ, kỹ thuật viên khoa Phục hồi chức năng và y học cổ truyền Bệnh viện Tâm thần Trung ương I. Kết quả test nhanh máu và nước tiểu phát hiện Vũ dương tính với ma túy. Trước đó, tháng 11/2018, Quý có vào điều trị tại bệnh viện Tâm

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

thiết với một số cán bộ làm việc tại đây nên được tự do đi lại, sinh hoạt, sắp xếp ăn ở theo ý riêng của mình. Nhân cơ hội, Quý sửa sang phòng điều trị thành phòng cách âm, lắp dàn loa lớn, đèn lazer dành cho việc dùng ma túy. Kết quả khám xét đã thu giữ trên trần phòng điều trị của Nguyễn Xuân Quý có 2.788,006 gam MDMA; 1.625,87 gam Ketamin; 568,84 gam Methamphetamin. Ngoài ra còn thu giữ trong phòng: 3 bình thủy tinh có gắn ống hút, 2 máy hàn nhiệt dùng để dán miệng túi nylon, 100 vỏ túi nylon các loại nhãn hiệu cà phê, chè,... chưa sử dụng để đựng ma túy, 1 bàn nhạc DJ, 2 âm ly, 6 chiếc loa, 2 đèn chiếu laser, 3 đèn nháy, 2 laptop. Bệnh viện thành nơi tàng trữ mua bán ma túy... Khủng khiếp quá Quý cùng đàn em mời bạn bè, trong đó có cả cán bộ bệnh viện sử dụng ma túy ngay tại đây. Thậm chí Quý còn đưa cả gái vào để cùng chơi ma túy. Không dừng lại ở đó, Quý còn tổ chức mua bán ma túy tại bệnh viện. Phòng bệnh Nguyễn Xuân Quý ở được chia làm 3 gian, ngăn bằng các tấm nhựa. Phòng ngoài là giường bệnh và vật dụng cá nhân như các buồng bệnh bình thường. 2 phòng bên trong được thiết kế thành phòng “bay lắc” thu nhỏ. Để tránh bị phát giác, Quý cho đàn em đóng giả xe ôm ở cổng bệnh viện để canh gác, những ‘con nghiện’ ngụy trang thành người nhà chăm sóc bệnh nhân để để qua mắt cán bộ bệnh viện vào bên trong để mua bán ma túy, “hàng” được giấu trong các hộp chè, kẹo, nhu yếu phẩm... Khi mua bán, Quý không lộ diện mà hẹn người mua ở khu vực sân tennis, bãi đỗ xe phía sau khu điều trị trong bệnh viện rồi ném ma túy qua cửa sổ phòng bệnh từ tầng 2 xuống. Trong thời gian theo dõi, cảnh sát cũng không vào được sâu bên

Toronto thoibao.com

Nguyễn Xuân Quý

trong nên khá bất ngờ khi phát hiện một buồng bay lắc, dùng ma tuý ngay trong bệnh viện. Chỉ khi nhóm này ra khỏi bệnh viện để đi giao ma túy cảnh sát mới mật phục và tóm gọn. Một bác sĩ trực tiếp điều trị cho biết, Quý từng thoát nạn trong vụ tai nạn tàu hỏa khiến 6 người chết ở huyện Thường Tín hồi tháng 10/2016. Quý hay nói, cười để “tạo cảm giác thân thiện” bên cạnh những lúc bị “rối loạn cảm xúc”. Quý là bệnh nhân được công an gửi vào bệnh viện để điều trị.

Vì công an đã có giám định tâm thần nên bệnh viện chỉ điều trị theo quyết định của công an. Bác sĩ cho biết, trong thời gian điều trị Quý thường xuyên chửi bới, thậm chí đe dọa bác sĩ, cũng như người thân. Quý là nỗi khiếp sợ của nhiều cán bộ, điều dưỡng trong Khoa Phục hồi chức năng và y học cổ truyền. Nếu ai không “chiều ý” sẽ lập tức bị Quý đe dọa bằng nhiều hình thức khác nhau. “Nếu ai không chiều theo ý là anh ta sẽ đe dọa. Quý còn biết được cả nhân thân bác sĩ như nhà

ở đâu, con học trường nào... Đôi khi anh ta chưa dọa mà chúng tôi đã khiếp sợ”, bác sĩ nói và cho hay cũng vài lần thấy người lạ đến thăm Quý mà không hay biết đó là người đến mua ma túy. “Bản thân tôi cũng không biết việc Quý cùng các đồng bọn tổ chức sử dụng ma tuý, buôn bán ma túy ở bệnh viện. Nhiều người vào thăm Quý vào chỉ đưa hộp chè, hộp mứt… Người này người kia vào thăm, họ giả làm người nhà bệnh nhân vào thăm rồi mua ma túy. Ai cũng biết Quýlà rất nguy hiểm, mình chỉ mềm mại để họ hợp tác điều trị không họ chống đối, họ trốn viện phá phách” - bác sĩ điều trị cho Quý nói. Bình thường Quý là người rất khéo miệng, nhưng nếu không chiều theo ý thì Quý sẽ đổi thái độ ngay: “Nhiều khi hỏi gì, bệnh nhân này vừa nịnh, vừa dọa con chị học trường nào, hay đơn giản như hỏi về cái xe chị để kia, xe chị hỏng phải không... Quý chưa cần dọa nhưng tự mình đã phải sợ rồi”, bác sĩ này chia sẻ. Nhiều người chỉ nghe đồng nghiệp kể lại cũng phát sợ nên đành phải nhẹ nhàng, mềm mại

với Quý để tránh đối tượng chống đối, đập phá, trốn viện. Ngoài ra, cũng theo bác sĩ, tại bệnh viện, các bác sĩ còn sử dụng âm nhạc, hội họa để điều trị cho các bệnh nhân tâm thần. Do đó, lợi dụng việc này, Quý cùng băng nhóm đã mở nhạc to trong phòng để sử dụng chất ma túy. Tuy nhiên lời biện hộ này thật khó chấp nhận. Dàn am thanh và dàn đèn laze phòng dán cách âm, tụ tập bay lắc ngay trong bẹnh viện mà giám đốc tới bác sĩ, y tá, tạp vụ chẳng ai biết thì đây là cái bệnh viện hay cái chợ? Ngược lại với báo cáo của Bệnh viện, sự thực băng nhóm của Quý hoạt động do bệnh viện quản lý lỏng lẻo và có sự tiếp tay của nhiều nhân viên. Cán bộ bệnh viện biết chúng phạm tội mà vẫn làm ngơ và còn giao cả chìa khóa khu điều trị cho Quý để tự do ra vào. Trong lúc đó, lãnh đạo Bệnh viện vẫn khẳng định bệnh viện luôn tuân thủ nghiêm quy định của pháp luật. BV Tâm thần T.Ư I (tại H.Thường Tín, Hà Nội) trực thuộc Bộ Y tế, có hơn 500 giường bệnh. Theo quy định, hằng năm Bộ Y tế đều cử đoàn kiểm tra chấm điểm đánh giá chất lượng BV, thế mà

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

59

Toronto thoibao.com

60

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

61

Toronto thoibao.com

62

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

QUÊ HƯƠNG NHỮNG ĐIỀU TRÔNG THẤY

không phát hiện thấy “phòng bay” do bệnh nhân lập ngay tại khoa điều trị trong BV này. Lãnh đạo Cục Quản lý khám, chữa bệnh cho rằng, nguyên nhân không phát hiện ra có thể do “phòng bay” này mới làm! Sau khi đường dây mua bán ma tuý được phanh phui, bệnh viện đã tìm cách che đậy bằng việc mang bệnh án của Quý ra khỏi bệnh viện, sau đó tìm gặp thân

nhân của gia đình Quý, yêu cầu người nhà hợp thức hoá việc ra, vào thăm bệnh nhân bằng các tờ đơn khống… Bộ Y tế quyết định tạm đình chỉ công tác đối với bác sĩ Vương Văn Tịnh, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần T.Ư 1. và một số cán bộ khác gồm: bác sĩ Đỗ Thị Lưu, Trưởng khoa Phục hồi chức năng và Y học Cổ truyền; điều dưỡng Tạ Thị Thêm, điều dưỡng trưởng

Toronto thoibao.com Khoa Phục hồi chức năng và Mau. Tuy nhiên vợ của ông lại là Y học Cổ truyền. Đây là Khoa Giám đốc của một Công ty có tên trực tiếp điều trị cho bệnh nhân Vạn Phúc chuyên đăng ký khám Nguyễn Xuân Quý. bệnh bảo hiểm y tế, đấu thầu cung cấp vật tư y tế cho địa phương. VỢ PHÓ GIÁM ĐỐC SỞ Y TẾ LÀM GIÁM ĐỐC CÔNG TY “ĐÁNH LẬN” TÊN GIÁM ĐỐC ? BÁN VẬT TƯ Y TẾ Để trả lời vấn đề trên, Sở Y tế Ông Nguyễn Hoàng Sa, Phó Cà Mau đưa ra giấy đăng ký kinh giám đốc Sở Y tế chuyên phụ doanh của Công ty Vạn Phúc được trách bảo hiểm y tế, đấu thầu Sở Kế Hoạch-Đầu Tư Cà Mau cấp thuốc, vật tư y tế của Sở Y tế Cà với tên người đứng đầu là Tạ Như Ý, không phải Tạ Thị Diệu Liên vợ ông Nguyễn Hoàng Sa. Thực tế cho thấy ngay từ năm 2005, Công ty Vạn Phúc đã đăng ký kinh doanh với tên Tạ Thị Diệu Liên. Đến tháng 11.2016, trên giấy tờ, đổi tên thành Tạ Như Ý. Thế nhưng, các giấy tờ của Công ty Vạn Phúc gửi cho Sở Y tế, Bảo hiểm xã hội tỉnh Cà Mau gần đây thì giám đốc vẫn là Tạ Thị Diệu Liên. Thậm chí, bà Liên còn ký tên dưới các hợp đồng, hóa đơn của Công ty Vạn Phúc. Thế mà không hiểu sao điều này lại không được Sở Y tế, Bảo hiểm xã hội và ngành thuế phát hiện? Cụ thể, ở văn bản ngày 10.9.2020 bổ sung danh sách người hành nghề tại cơ sở khám Bệnh viện Tâm thần Trung ương I bệnh, người ký là giám đốc Tạ Thị

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

63

Toronto thoibao.com

64

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

QUÊ HƯƠNG NHỮNG ĐIỀU TRÔNG THẤY Toronto thoibao.com Diệu Liên; một tờ trình khác ngày 24.2.2020 của Công ty Vạn Phúc gửi Bảo hiểm xã hội tỉnh Cà Mau (nội dung kết quả chọn nhà thầu mua thuốc năm 2019 của Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia và của Sở Y tế Cà Mau) cũng do giám đốc Tạ Thị Diệu Liên ký. Tương tự, trong hợp đồng cung ứng hóa chất, vật tư y tế ký ngày 27.12.2019 với một bệnh viện trong tỉnh Cà Mau, bà Tạ Thị Diệu Liên cũng đại diện Công ty Vạn Phúc ký tên. Hóa đơn xuất ngày 21.12.2020 cũng do bà Tạ Thị Diệu Liên ký dưới mục người bán hàng. Ngoài ra, tại địa chỉ nhà của ông Nguyễn Hoàng Sa trên đường Ngô Quyền, P.9 (TP.Cà Mau) còn có Công ty TNHH MN Pharma hiện đang cung cấp rất nhiều mặt hàng thuốc đã trúng thầu của Sở Y tế Cà Mau cho nhiều cơ sở y tế trong tỉnh. SAI PHẠM TRONG ĐẤU THẦU THUỐC Từ năm 2016 đến nay, khi chọn nhà thầu, bên mời thầu là Sở Y tế Cà Mau đã đưa ra nhiều loại thuốc giá cao bất hợp lý làm tăng

chi phí thuốc, dẫn đến vượt quỹ và bị từ chối thanh toán, gây thiệt hại cho các cơ sở khám bệnh bảo hiểm y tế. Trong đó, có 2 loại thuốc Alphachymotripsin 4,2 mg dạng viên ngậm (gói thầu số 2) và Paracetamol 650 mg dạng viên sủi (gói thầu số 3). Tuy nhiên, ông Nguyễn Hoàng Sa vẫn chọn nhà thầu có 2 loại thuốc trên và nhà thầu này đã trúng thầu. Về vụ “chồng làm Phó giám đốc Sở Y tế, vợ làm giám đốc doanh nghiệp nhận thầu vật tư y tế”, theo luật sư Hồ Nguyên Lễ, ông Nguyễn Hoàng Sa đã vi phạm luật Phòng, chống tham nhũng: “Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan nhà nước không được góp vốn vào doanh nghiệp hoạt động trong phạm vi ngành, nghề mà người đó trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước hoặc để vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con kinh doanh trong phạm vi ngành, nghề do người đó trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước”. Ngoài ra, còn có Nghị định ghi rõ chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật Phòng, chống tham nhũng: “Góp vốn vào doanh

Trụ sở Sở Y tế Cà Mau, nơi ông Nguyễn Hoàng Sa làm phó giám đốc

nghiệp hoạt động trong phạm vi ngành, nghề do mình trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước hoặc để vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con kinh doanh trong phạm vi ngành, nghề do mình trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước”. Sở Y tế Cà Mau trả lời báo chí là 2 loại thuốc trên cần thiết cho việc chữa bệnh tại Cà Mau nói riêng và cả nước nói chung. Trong năm 2017, chỉ có 9/12 đơn vị dự trù 2 loại thuốc trên. Thế nhưng ngày 26.6.2017, chính Giám đốc Sở Y tế Cà Mau đã gửi công văn tới các đơn vị trực thuộc yêu cầu không đưa 2 loại thuốc trên vào danh mục đấu thầu

2017 - 2018... vì thuốc có đường dùng, dạng bào chế hoặc hàm lượng ít cạnh tranh. Thanh tra tỉnh Cà Mau kết luận ông Nguyễn Hoàng Sa đã phạm pháp trong đấu thầu thuốc; không theo chỉ đạo của Giám đốc Sở Y tế (đưa 2 loại thuốc trên vào đấu thầu tập trung năm 2017) dẫn đến các cơ sở chữa bệnh tăng chênh lệnh số tiền 640 triệu đồng… Phó Giám đốc sở rồi thiếu gì tiền mà cho vợ đi làm việc này nữa. Lộ liễu quá, để người nhà đứng tên (trừ vợ con cha mẹ anh em) thì hợp lý hơn! San Hà (tổng hợp)

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

65

CHUYỆN MỖI TUÂN

Toronto thoibao.com

Ông Hoàng Philip, phối ngẫu của Nữ hoàng Elizabeth II:

Không là “chiếc bóng bên đường”!

T h ô n g b á o đ ư ợ c đ i ệ n Buckingham Anh quốc công bố trưa ngày 9 tháng 4 viết: “Hoàng thân Philip, Công tước xứ Edinburgh… đã qua đời một cách yên bình sáng nay tại Lâu đài Windsor….” Phúc lộc thọ là những thứ mà người đời ít ai không muốn. Hoàng tế Philip quả thật là đầy đủ các thứ đó: ông sống...gần như vua, con cháu đầy đàn - bốn con, tám cháu và 9 chắt, tất cả đều xinh đẹp, khôi ngô, giỏi giang và tăm tiếng. Hôm 9 tháng 4, ông qua đời, chỉ thiếu hai tháng một ngày nữa là đủ 100 tuổi. Nhưng câu chuyện về cuộc đời của ông, và chính triết lý sống của ông, lại cho thấy rằng ông đã phải vất vả hết sức để có thể sống được như thế. Philip ra đời mang dòng máu xanh nhưng lại mồ côi, ăn nhờ ở đậu ngay từ nhỏ, rồi vào trường nội trú, trở thành một quân nhân, chiến đấu dũng cảm trong Đệ Nhị Thế Chiến. Đến khi lấy vợ, ông lại chỉ “làm chủ gia đình” được có vài năm để rồi phải hy sinh binh nghiệp để trở thành “the queen’s consort”, phối ngẫu của Nữ hoàng, lúc nào cũng đi sau bà vợ hai bước. Trong cuộc hôn nhân dài 73 năm với bà Elizabeth, có tất cả 67 năm ông đã đóng vai trò người chồng của Nữ hoàng một cách toàn hảo, ít ra là dưới con mắt soi mói của thế giới. Không dễ! Trong một bài diễn văn tại Ghanda năm 1958, ông đã nói: “The essence of freedom is discipline and self-control” (Bản thể của tự do là kỷ luật và tự kiềm chế). Ông đã sống cuộc đời của mình đúng như thế, cho đến ngày tạ thế.

66

Nữ hoàng Elizabeth và Công tước Edinburgh.

Tranh nhất các báo Anh hôm thứ Bảy tuần trước. Photo: Kirsty O'Connor/Press Association/The Associated Press)

Ông hoàng mồ côi P h i l i p ( t i ế n g H y lạp Φίλιππος, chuyển sang mẫu tự La mã: Fílippos) chào đời với thân thế của một Hoàng tử Hy lạp và Đan mạch. Ông là con út và con trai duy nhất của Hoàng tử Andrew Hy lạp và Công chúa Alice Nhà Battenberg (trong tiếng Anh là Mountbatten), một vương tộc Đan mạch có nguồn gốc từ Đức. Vào đầu thế kỷ 20, khi chỉ mới có một số ít quốc gia ở Âu châu

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

trở thành dân chủ, số còn lại đều là vương quốc, đế quốc… các ông hoàng bà chúa của Âu châu ít nhiều đều là họ hàng xa gần. Ông nội của Philip là Hoàng đế Hy lạp, bà mẹ là chắt của Nữ hoàng Victoria. Tính theo huyết thống, cả hai đều có họ hàng xa với nhau: cả hai đều là “chút” của nữ hoàng Victoria. Theo báo Independent của Anh, hai người là “third cousins” của nhau.

Sử sách nói rằng Philip ra đời trên một cái bàn ở phòng ăn trong một dinh thự trên đảo Corfu, khi gia đình bước vào giai đoạn tan nát. Cha ông, Hoàng tử Andrew là chỉ huy một sư đoàn Hy lạp trong trận chiến Hy lạp – Thổ nhĩ kỳ. Phía Hy lạp thảm bại, người chú của ông, Hoàng đế Hy lạp Constantine I bị buộc trách nhiệm và phải thoái vị. Hoàng tử Andrew cũng lãnh đủ, và bị đày biệt xứ. Có lẽ nhờ cha của Công chúa Alice - Lord Mountbatten, từng là sĩ quan Hải quân Hoàng gia Anh, họ được chiến hạm Anh quốc HMS Calypso giải cứu, đưa sang Ý. Sau đó, gia đình sang Pháp, được bà dì giàu có Công chúa George của Hy lạp và Đan mạch, cho mượn ngôi nhà ở ngoại ô Paris. Năm lên 7 tuổi, ông được đưa sang Anh quốc, tiếng là để sống với bà ngoại Victoria Mountbatten, Dowager Marchioness of Milford Haven, tại Kensington Palace. Một năm sau khi Philip vừa lên 8 thì bà mẹ được đưa vào một dưỡng trí viện do chứng bệnh tâm thần phân liệt. Người cha bỏ sang Pháp với người tình mới. Suốt giai đoạn thiếu niên, Philip sống và học tập trong ngôi trường nội trú Gordonstoun ở Scotland, sáng lập bởi nhà tiên phong giáo dục Kurt Hahn. Ông này là một người Đức gốc Do thái đã phải rời Đức vì lên án Đức Quốc xã. Chính ngôi trường Gordonstoun đã đào luyện, hun đúc con người của Philip với những chế độ sống khắc kỷ, đầy tự chế và kỷ luật: học sinh phải dậy từ rất sớm, tắm nước lạnh, chạy băng đồng … Ngày Philip đến tuổi rời ghế nhà trường, nước Anh đang

Toronto thoibao.com

Hôn lễ của chàng sĩ quan Hải quân Philip và nàng công chúa Elizabeth . Photo: AP/ REX/ SHUTTERSTOCK

đứng trước bờ vực chiến tranh với Đức. Ông gia nhập Học viện Hải quân Hoàng gia Britannia ở Dartmouth. Được trường nội trú sửa soạn sẵn sàng cho đời sống đầy đòi hỏi của quân đội, mặc dù vào đại học muộn hơn nhiều so với hầu hết các học viên khác, Philip đã trở thành một sinh viên sĩ quan xuất sắc. Năm 1940, ông tốt nghiệp đầu khóa năm 1940. Trong giai đoạn huấn luyện tại

Portsmouth, ông đã giành được điểm cao nhất trong 4/5 phần của kỳ thi. Philip trở thành một trong những thiếu úy trẻ nhất trong Hải quân Hoàng gia Anh. Năm 1942, ông được phong Trung úy khi được 21 tuổi, cũng lại là một trong số các Trung úy trẻ tuổi nhất của Hải quân Hoàng gia. Philip tham dự những chiến dịch quan trọng trong thế chiến II trên các chiến trường Âu châu và

Á châu và có mặt ở Vịnh Tokyo lời không chút đắn đo, nhưng hoàng gia không chuẩn thuận ngày Nhật bản đầu hàng. ngay quyết định mà họ cho là hấp tấp đó. Lọt vào mắt xanh Trong khi vua cha, Anh hoàng của bà hoàng tương lai Một năm trước ngày Philip ra George VI đòi hai người hoãn lại trường, tháng 7 năm 1939, Anh công bố đính hôn cho đến năm Hoàng George VI đến thăm Học Elizabeth được 20 tuổi, những viện, dắt theo hai cô công chúa người khác trong hoàng gia tỏ vẻ trẻ: Elizabeth và Margaret. Sinh nghi ngại. Trong số đó có cả Hoàng hậu. viên sĩ quan Philip được chỉ định để thừa tiếp nhị vị công chúa và Bà cho rằng Philip “quá Đức” và đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. gọi ông là “the Hun”. Nhưng công chúa vẫn quyết tâm Chàng để lại trong đầu và cả trong tim nàng công chúa mới 13 tuổi lấy Philip và cuối cùng, nhà vua và hoàng hậu đã xiêu lòng. một ấn tượng sâu đậm. Năm 1947, Philip cầu hôn với Nàng Công chúa trẻ và viên sĩ quan Hải quân liên lạc trao đổi chiếc nhẫn đính hôn làm từ những thư từ với nhau trong những năm viên kim cương từng nạm trên chiếc vương miện của người mẹ, sau đó. Vị nữ hoàng tương lai của Công chúa Alice. Vua George VI cho phép Philip Vương quốc Anh là một phụ nữ cương quyết. Trong dịp Giáng kết hôn với con gái, nhưng Philip sinh năm 1943, sau khi Philip phải qua một số “hiệu chỉnh”. Ông Hoàng Hy Lạp và Đan được mời đến thăm viếng Hoàng gia, Elizabeth đặt một bức ảnh Mạch phải nhận quốc tịch Anh, chụp Philip mặc quân phục hải chính thức gia nhập Giáo hội Anh quân trên bàn trang điểm của và từ bỏ các tước vị nước ngoài. Vào ngày cưới, 20 tháng 11 năm nàng. Năm 1946, Philip chính thức 1947, ông được phong Công tước ngỏ lời cầu hôn với Elizabeth tại của Edinburgh. Ngày đó, Philip được 26 tuổi và Scotland. Nàng công chúa nhận

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

67

CHUYỆN MỖI TUÂN

Toronto thoibao.com

Hoàng tế Philip quỳ trước Nữ hoàng Elizabeth trong lễ Đăng quang năm 1956

Elizabeth vừa tròn 21. Họ sống như một đôi vợ chồng bình thường và Philip thỏa mãn với hai niềm đam mê của mình: biển cả – ông nắm quyền chỉ huy một chiến hạm, và người vợ yêu quý. Nhưng chỉ được hơn bốn năm. Tin Anh hoàng George VI băng hà đến với họ khi hai vợ chồng đang trong một chuyến công du thay mặt vua cha tại Kenya. Người giữ ngựa của Philip kể lại, lúc đó, "như thể có cả một tấn gạch đổ xuống người ông.” Thiếu tá Michael Parker, bạn và thư ký riêng của Công tước xứ Edinburgh, đã mô tả khoảnh khắc ông nhận ra vợ ông giờ đã là Nữ hoàng: "Ông ta trông như thể đã bị người ta làm rơi cả nửa thế giới vào người. Trước nay, tôi chưa bao giờ cảm thấy tội nghiệp cho một người nào đến như thế. Ông thở một cách nặng nhọc, thở ra, hít vào, như thể đang bị chấn động. Ông nhìn thấy ngay rằng cuộc sống chung lý tưởng của họ đã kết thúc." Philip biết rằng thế giới của mình đã thay đổi, niềm đam mê đầu tiên - biển cả và sự nghiệp hải quân, đã mất. Nữ hoàng Elizabeth

68

mới sẽ cần chồng ở bên. Công tước Edinburgh được mệnh danh là phối ngẫu của Nữ hoàng, và nhiệm vụ chính của ông là hỗ trợ vợ. Trong suốt sáu mươi lăm năm sau đó, cuộc đời của ông, đúng như thế. Chính Philip đã nói về thời gian trước khi Nữ hoàng lên ngôi: "Trong nhà, tôi cho rằng tôi đương nhiên đảm nhiệm vai trò chính. Khi có việc, mọi người thường đến xin ý kiến tôi. Vào năm 1952, toàn bộ sự việc đã thay đổi, thay đổi rất đáng kể." Chiếc bóng bên đường Ở thời điểm ông Philip lấy vợ, việc đàn ông phục tòng vợ không phải là bình thường, cho dù vợ là vua đi chăng nữa. Ông Philip lại là một một người đàn ông độc lập, cứng cỏi. Nhưng Nữ hoàng Elizabeth cũng là một người có cá tính mạnh mẽ. Trong hồi thứ 5, Smoke and Mirrors (khói và gương) của The Crown, bộ phim truyền hình nói về Nữ hoàng Elizabeth và triều đại của bà, có một cảnh mà người ta cho là “hư cấu”, nhưng hoàn toàn

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

có thể là sự thật. Trong cảnh đó, tài tử Matt Smith trong vai Công tước Edinburgh đã yêu cầu Elizabeth (do tài tử Clair Foy thủ diễn) miễn cho mình nghi thức quỳ trước Nữ hoàng/ Vợ trong lễ tấn phong và bị trả lời cộc lốc: “Không”. Đoạn đối thoại bất hủ đó như sau: - Em là vợ tôi hay nữ hoàng của tôi? - Em là cả hai, và một người đàn ông mạnh mẽ sẽ có thể quỳ trước cả hai. - Tôi xin em cho tôi được một ngoại lệ. - Không! Kết quả là, như mọi người đã thấy trong phim và cả trên truyền hình lễ tấn phong, Philip đã phải quỳ để tuyên thệ sẽ là “thuộc hạ” của Nữ hoàng. Cho đến ngày ông không còn giữ được lời thề đó nữa, hôm 9 tháng 4 vừa qua. 68 năm sau, ông luôn luôn ở bên cạnh, đúng ra là ở sau Nữ hoàng Elizabeth từ một đến hai bước. Là người phối ngẫu của vua phục vụ lâu nhất trong lịch sử nước Anh, ông hoàng Philip đã thực hiện khoảng 22.191 cuộc gặp gỡ/tiếp khách chính thức một mình. Cho đến ngày ông nghỉ hưu vào năm 2017, ông được cho là người bảo trợ, chủ tịch hoặc thành viên của hơn 780 tổ chức thuộc nhiều lãnh vực giáo dục, y tế, khoa học, môi trường… Tháp tùng Nữ hoàng toàn cầu trong các chuyến công du Khối thịnh vượng chung và các chuyến thăm cấp quốc gia, ông đã đến thăm 143 quốc gia với tư cách chính thức. Ông “làm tốt” vai trò của mình đến mức đã được coi là khuôn

mẫu cho những “đệ nhất phu quân” khác trên thế giới học theo. Bên cạnh đó, ông còn làm không biết bao nhiêu “việc nhà” ở điện Buckingham và lâu đài Windsor. Nữ hoàng Elizabeth cũng xác nhận vai trò của ông. Năm 1997, trong kỷ niệm 50 năm ngày cưới của hai người, bà nói ông là "một người không thích được khen ngợi, nhưng ông, rất đơn giản, là nguồn sức mạnh của tôi và chỗ dựa của tôi suốt những năm qua, và tôi và cả gia đình ông, ở nước này và nhiều nước khác, nợ ông ấy một món nợ lớn hơn hơn những gì ông từng nhận hoặc chúng ta sẽ biết được." Có một ông hoàng Philip khác Bên cạnh hình ảnh trên cũng có một Công tước Edinburgh khác. Theo không ít người, ông là một người bất mãn, cay cú, ác tâm và kỳ thị chủng tộc, giữ được vỏ bọc “phối ngẫu lý tưởng của một vị vua” bằng kỷ luật và tự kiềm chế bản thân. Thỉnh thoảng, ông đã để lộ ra những đặc điểm này, như những lần “xả sú bắp”, nhưng thường được bào chữa bằng cách cho là “lỡ miệng” (gaffle) và xí xóa bằng cách cười trừ. Tính chất đó thể hiện qua khiếu hài hước cay độc, thường là đem chính mình ra để bôi bác – selfdepreciation, cả trong những sự kiện chính thức. Thí dụ như ông từng nói: “Thế hệ của chúng tôi, mặc gì khá được ăn học, có lẽ là một bọn được dạy dỗ tệ hại nhất của thời này.” Hoặc: “Đừng hỏi tôi tại sao (nữ hoàng) có ngày sinh nhật chính thức vào tháng 6 trong khi ngày sinh nhật đúng của bà là tháng Tư – quý vị cứ phải chấp nhận

Hoàng tế Philip (Matt Smith) yêu cầu Nữ hoàng Elizabeth (Claire Foy) miễn cho mình khỏi phải quỳ. Ảnh trích trong hồi 5 của bộ phim The Crown. Netflix

như thế đi.” Hoặc ngay vào lúc vợ ông đăng quang. Theo tục lệ, bà vợ phải lấy họ của ông chồng. Nhưng chuyện đã không diễn ra như thế. Khi người chú của ông đề nghị dùng họ Mountbatten – House of Mountbatten, Philip đã khiêm nhượng từ chối. Ông đề nghị dùng họ Edinburgh (House of Edinburgh) theo danh hiệu mà ông bố vợ, vua George IV ban cho ông ngày chấp nhận ông làm rể. Nhưng bà nội của Elizabeth đã can thiệp, Hoàng hậu Mary nhờ Thủ tướng Winston Churchill khuyến cáo cháu gái giữ danh hiệu của nhà gái - House of Windsor. Lần ấy, Philip đã phàn nàn: “Tôi chẳng là gì hơn một con amíp. Tôi là người đàn ông duy nhất ở đất nước này không được phép đặt tên cho con theo họ của mình”. Cựu Thủ tướng David Cameron có lần đã nói về “khiếu hài hước” của Công tước Edinbugh: “Khôi hài là một phần quan trọng trong đời sống người Anh và chúng ta cảm ơn công tước về sự đóng góp độc đáo của ông.” Trong khi thông tấn BBC chỉ liệt kê có trên 20 lần “lỡ miệng” của ông Công tước từ năm 1966

đến ngày ông qua đời thì tờ báo Anh The Independence kể ra tới 99 lần những câu nói nhẹ thì vô duyên, cay độc, nặng thì kỳ thị, miệt thị của ông, chỉ tính tới năm 2004! Cả hai đều dẫn những trường hợp nặng nề nhất, dưới đây là vài “danh ngôn” của Công tước.

Toronto thoibao.com gậy cricket không?” - Tại lễ trao giải thưởng của Công tước Edinburgh lần thứ 50, giải thưởng mà chính ông lập ra: “Người trẻ bây giờ cũng chẳng khác gì họ ngày trước. Họ cũng dốt nát y như thế.”

việc quá nhiều. Bây giờ mọi người đều có nhiều thời gian nhàn rỗi hơn, họ phàn nàn rằng họ thất nghiệp. Làm như người ta không chắc được rằng họ muốn gì." - Về vụ thảm sát tại Dunblane ở Scotland năm 1996: "Nếu một tay chơi cricket, đột nhiên quyết Về kỳ thị chủng tộc: định vào một trường học và dùng - Tại cuộc tiếp tân ở Điện gậy cricket đánh chết nhiều người, Về giới thông tấn: điều mà anh ta có thể làm rất dễ Buckingham dành cho 400 người Trao đổi với nhà báo Simon dàng, ý tôi là, bạn có định cấm Anh gốc Ấn xuất sắc, sau khi đọc Keller trong buổi tiếp tân dành cho báo chí dịp lễ mừng Kim khánh của Nữ hoàng năm 2002, Philip: Ông là ai vậy? Simon Kelner: Tôi là chủ bút báo The Independent, Sir. Philip: Ông đang làm gì ở đây vậy? Kelner: Ông đã mời tôi. Philip: Chà, ông không cần phải đến! Về Anh quốc và người Anh: - Tại Women's Institute, viện phụ nữ Tô cách lan, năm 1961: “Phụ nữ Anh quốc không biết nấu ăn.” - Nhận định về cuộc suy thoái kinh tế năm 1981: "Mới vài năm trước, mọi người đều nói rằng chúng ta phải có nhiều thời gian nhàn rỗi hơn, mọi người đều làm

Tấm ảnh chính thức cuối cùng: Nữ hoàng Elizabeth II và Hoàng tế Philip, Công tước xứ Edinburgh xem tấm thiệp kỷ niệm ngày cưới của họ hôm 17/11/ 2020 trong Phòng gỗ sồi ở Lâu đài Windsor. Thiệp cho do Hoàng tử George, Công chúa Charlotte và Hoàng tử Louis các cháu chắt của họ tự làm. Photo: Chris JACKSON / Getty Images

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

69

CHUYỆN MỖI TUÂN

Toronto thoibao.com

“Thế các ông có còn phóng lao vào nhau không?”

cái tên Atul Patel trên bảng tên của một nhân vật được mời: “Đêm nay ở đây có đông người cùng họ với ông lắm.” - Năm 1995, ở Scotland, ông đã diễu thói nhậu nhẹt của người Tô cách lan bằng câu hỏi một người dạy lái xe: “Làm sao ông có thể giữ cho những dân bản xứ đủ tỉnh táo lâu để qua được cuộc thi?" - Năm 1986, trong khi công du nước Tàu, năm 1986, ông nói với một sinh viên người Anh ở Trung hoa: “Nếu cậu ở đây lâu hơn, cậu sẽ trở về quê hương với một cặp mắt hí”, hoặc nhận xét về Bắc kinh: “Hãi hùng!” - Năm 1998, ông nói về các sinh viên Brunei đến học ở Anh quốc: “Tôi không biết làm sao mà họ có thể hội nhập được ở những nơi như Glasgow và Sheffield”. - Năm 1998, ông hỏi một sinh viên đã từng du lịch đến Papa New Guinea: “Thế rồi cậu giữ được cho mình khỏi bị ăn thịt?” - Năm 1976, trong chuyến thăm Canada: “Chúng tôi không đến đây vì lý do sức khỏe. Chúng tôi có thể nghĩ ra nhiều cách khác để hưởng thụ.” - Với một phụ nữ Kenya năm 1984,sau khi nhận tặng phẩm từ bà này: “Bà là phụ nữ, phải không?” - Tại Thái lan, sau khi nhận một giải thưởng về bào tồn: “Đất nước của quý vị là một trong những trung tâm khét tiếng nhất về buôn bán các loài có nguy cơ tuyệt chủng.” - Tại bệnh viện Luton and Dunstable Hospital, khi gặp một y tá người Phi luật tân: “Nước Phi luật tân chắc phải vắng hết phân nửa vì tất cả các cô đang ở đây làm việc cho NHS”.

70

- Tại La mã năm 2000, khi được Thủ tướng Ý Giuliano Amato mời dùng một ly vang được coi là niềm tự hào của nước Ý: “Cho tôi một chai bia, thứ gì cũng được, miễn

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

là bia.” - Năm 1967, khi được hỏi có muốn viếng thăm Liên bang Xô viết hay không: “Tôi muốn đi Nga lắm – mặc dù bọn khốn nạn đó đã giết phân nửa gia đình tôi.” - Tại quần đảo Cayman, năm 1994: “Không phải hầu hết quý vị đều là con cháu của hải tặc à?” - Một phát ngôn của ông năm 2000 nhắc đến người Mỹ,: "Mọi người nghĩ rằng ở đây (Anh quốc) có một hệ thống giai cấp cứng nhắc, nhưng người ta từng biết rằng có những các công tước đã kết hôn với những diễn viên đồng ca trong các vở nhạc kịch. Một số thậm chí đã kết hôn với cả người Mỹ." M ộ t t r o n g n h ữ n g c â u n ổ i tiếng nhất là câu ông nói với thủ lãnh thổ dân Úc William Brin ở

Aboriginal Cultural Park, bang Queensland nước Úc năm 2002, khi họ trình diễn chào mừng ông: “Thế các ông có còn phóng lao vào nhau không?” Và về chính mình; - Phát biểu trước General Dental Council (Hội đồng Nha khoa) năm 1960, được báo Time trích dẫn: "Dontopedalogy là khoa học về mở miệng ra rồi cho chân vào đó, một môn mà tôi đã thực hành trong nhiều năm." - Trong một diễn văn năm 1956, ông thành thật: “Tôi luôn có thói quen không đổi là bắt đầu bằng cách nói lời tâng bốc để sau này mình sẽ được bỏ qua nếu lỡ có nói gì bậy bạ." - Lời khuyên để giữ đời sống hôn nhân (năm 1997): "Lòng khoan dung là một trong những thành phần thiết yếu ... Quý vị có thể nhìn tôi để thấy rằng phẩm chất khoan dung ở Nữ hoàng rất dồi dào." Và năm 1992, khi được hỏi ông nghĩ gì về cuộc đời mình: “Đáng lẽ ra tôi đã phải ở lại Hải quân.” *** Vương quốc Anh và các quốc gia trong khối Thịnh vượng chung đang để tang Công tước Edinburg, phối ngẫu của nữ hoàng. Điện Buckingham cho biết các kế hoạch tổ chức tang lễ đã được thiết lập từ lâu phải được điều chỉnh và và thu nhỏ vì các hạn chế của COVID-19, nhưng rất phù hợp với nguyện vọng của Philip. Công tước xứ Edinburgh, sẽ được tổ chức tang lễ theo nghi thức hoàng gia, không phải lễ quốc táng, và diễn ra hoàn toàn trong khuôn viên của Lâu đài Windsor và giới hạn cho 30 người đưa tang, tuy nhiên Tang lễ, sẽ được truyền hình trực tiếp, sẽ được tổ chức tại Nhà nguyện Thánh George trong khuôn viên lâu đài và sẽ bắt đầu bằng một phút im lặng trên khắp đất nước. Thái tử Charles và các thành viên khác của Hoàng gia sẽ đi sau một chiếc Land Rover được sửa đổi đặc biệt do chính Philip giúp thiết kế. Sau thánh lễ, Philip sẽ được đưa vào hầm mộ hoàng gia.

Chương trình tang lễ. Hình của BBC

ĐỖ QUÂN (TỔNG HỢP)

NGƯỜI VIẾT RONG Toronto thoibao.com

MỸ GỐC Á THỜI LOẠN

K

hông phải lần đầu tiên Mỹ gốc Á bị dân bản xứ khinh thường rẻ rúng. Trong lịch sử Hoa Kỳ Mỹ gốc Á từng bị chèn ép chà đạp bởi nhiều lý do khác nhau, trong đó những hồi ức đau thương xảy ra với bao lý do gián tiếp và trực tiếp. Lần này làn sóng những cuộc tấn công do Mỹ bản xứ gây ra cho cộng đồng Mỹ gốc Á càng ngày càng lộng hành, rõ rệt trắng trợn hơn. Trong nhiều thập niên liền, kinh nghiệm của người định cư tại Mỹ những năm cuối thập niên 80, đầu thập niên 90 về cách người bản xứ đối đãi với nhóm Mỹ gốc Á có vẻ rất yên bình êm ả. Người ta không nhìn thấy những gây gỗ to tiếng, những miệt thị cố tình, những xỉ vả báng bổ khiến người trong cuộc xót xa ấm ức; hoặc người Mỹ bản

NGUYỄN THƠ SINH

xứ (còn chút lương tâm) sẽ cảm thấy bức xúc, thấy sốc khi chứng kiến nhiều vụ cộng đồng Mỹ gốc Á bị tấn công gần đây. Lướt tin, bạn đọc không lạ gì trên mặt báo Anh ngữ những vụ tấn công Mỹ gốc Á không thương tiếc. Một dạo dân bản xứ nhìn người Mỹ gốc Á với nếp nghĩ ai cũng biết kung fu. Vì thế trong một thời gian dài dân A-na-mít mình được hưởng sái lây, dân bản địa không dám coi thường, nhất là sau cuộc chiến Việt Nam người ta nhìn vào Mỹ gốc Việt với nhận định người Việt nhỏ con, choi choi, ngó vậy nhưng không phải vậy. Gần đây, từ California đến New York, từ Washington đến Houston. Từ Atlanta đến Chicago, làn sóng Mỹ gốc Á bị tấn công càng lúc càng diễn ra với tần số dày hơn.

Bà Jung Kim

Các vụ tấn công cũng bạo lực hơn, dã man hơn, thú tính hơn. Gần như chưa bao giờ Mỹ gốc Á gặp phải những thử thách gai góc khi họ ra đường, chuyện gì cũng có thể xảy ra được. Nhìn lại các vụ tấn công gần đây, chẳng có nguyên do nào cụ

thể. Nhiều người bản xứ mỗi lần thấy Mỹ gốc Á cảm thấy gai mắt là họ bụp. Không thể tưởng tượng nổi cảnh một bà cụ gần 80 bị một người đàn ông trung niên to cao tấn công. Hay chuyện những ông cụ Mỹ gốc Á đang đi trên đường bình thường, không đụng chạm gì

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

71

NGƯỜI VIẾT RONG

Toronto thoibao.com

đến ai, vậy mà chỉ bị người khác gai mắt, nhất là đám thanh niên ngang tàng (là) bị tấn công. Hoặc những tiệm của Mỹ gốc Á, gần đây cụ thể nhất, ba tiệm massage tại Atlanta bị tấn công. Tám người chết. Những câu chuyện nghe qua cứ như ngỡ chuyện đùa. Gần đây tại Houston một vụ tấn công người Mỹ gốc Á khiến thiên hạ sửng sốt không thể tin được. Bài báo Beauty Store Owner Left Beaten and Needing Surgery After Attack in Texas do NextShark (phát hành hôm 24 tháng 03) kèm theo một video clip tải lên youtube.com ai xem cũng bất bình. Người ta mở cửa làm ăn đàng hoàng, không hề cướp giựt gì của ai, vậy mà vẫn bị tấn công một cách vô cớ. Người xem đoạn video clip nóng mặt vì họ thấy chuyện này không thể chấp nhận được. Theo tác giả bài báo Grace Kim vụ này xảy ra tại Hạt Harris của Texas (nơi có số dân đông nhất Texas và là hạt lớn thứ ba của Mỹ). Tất nhiên nói đến Hạt Harris người ta nghĩ ngay đến Houston. Hai người phụ nữ da đen tấn công một người đàn bà gốc Đại Hàn chủ một tiệm bán đồ làm đẹp cho phụ nữ (beauty supplies) như tóc giả, kẹp, nơ, nước sơn móng tay, thuốc nhuộm tóc, son môi, nước hoa rẻ tiền… Chuyện không to. Chỉ là va quệt và lời qua tiếng lại dẫn đến một kết cục hoàn toàn ngoài sự kiểm soát của chủ nhân cửa hàng bán đồ làm đẹp cho phụ nữ này. Hôm đó, 17 tháng 05, năm người phụ nữ vào tiệm, chẳng hiểu đi đứng kềnh càng thế nào (lại) làm ngã mấy cái đầu giả (manniquen) có gắn những bộ tóc (wigs) trưng bày trên kệ. Chủ nhân là thím Jung Kim, 59 tuổi, không vui (tất nhiên thím có quyền khó chịu) yêu cầu năm người khách này rời tiệm ngay lập tức. Có lẽ do nóng mặt vì bị đuổi, hai trong số năm người phụ nữ nổi giận, quơ tay gạt đổ thêm nhiều đầu giả khác, gần như là phá tiệm kiểu ‘cho mày biết mặt luôn’. Sau đó một người phụ nữ đã đấm thẳng vào mặt người đàn bà chủ tiệm khiến thím đổ máu mũi, kèm theo đó là những tiếng chửi bới mang nội dung kỳ thị chủng tộc. Bị đấm đá tám cái liền, mặt người đàn bà chủ tiệm lập tức sưng tấy, máu tuôn ra. Chồng và con trai chứng kiến cảnh vợ và

72

mẹ bị tấn công vội nhảy vào can thiệp vì họ xót nỗi thím bị tấn công cũng bị cào mặt. Vụ xô xát xảy ra trong tiệm chưa đủ, khi ra ngoài đám người gây gỗ còn toan lấy xe ủi vào chồng và con trai của thím. Camera cài trong tiệm ghi lại cảnh hai người phụ nữ da đen (trong số năm người khách được mời ra khỏi tiệm) tấn công chủ tiệm rất chi tiết. Thế giới mạng đã nổi giận. Thái độ của đám khách du côn này khiến người ta đặt câu hỏi: Tại sao tình hình tại Mỹ lại xấu đến thế đối với cộng đồng Mỹ gốc Á dạo gần đây. Không ít cho rằng sau khi Cựu tổng thống Trump trực tiếp lên tiếng chỉ trích Trung Quốc với trách nhiệm về đại dịch Covid-19 và công khai lăng mạ nước này, ông gọi Covid-19 là China Vi-rút hay Kung Flu. Không biết có phải do tình cờ ngẫu nhiên hay không, chỉ biết sau khi những tuyên bố của ông được đưa ra, lập tức làn sóng tấn công Mỹ gốc Á bắt đầu manh nha, càng lúc càng rộ lên với những vụ tấn công cường độ càng lúc càng lộng hành, hung bạo, trắng trợn hơn. Có thể ông chẳng làm gì sai nhận xét về Trung Quốc với lối nói chuyện rất dân dã, rổn rảng. Tuy nhiên người ta có lý do để thiết lập mối quan hệ giữa (a) nhận xét của ông về Trung Quốc và (b) những vụ tấn công Mỹ bản xứ nhắm vào cộng đồng Mỹ gốc Á. Trường hợp thím Jung Kim, chủ tiệm beauty supplies (vừa kể) bị tấn công tại Hạt Harris và nhiều trường hợp khác, nếu bạn đọc có dịp rà soát ký ức kể từ khi đặt chân

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

lên đất Mỹ, phải chăng đây là thời gian những vụ tấn công nhắm vào cộng đồng Mỹ gốc Á đang xảy ra với tần số đáng quan ngại. Mũi bị đấm vỡ, máu đỏ tươi chảy ra, thím Jung Kim buộc phải đi giải phẫu. Cậu con trai Sun Jung Lee cho đài truyền hình KPRC-2 của Houston biết mẹ cậu nhớ rõ kẻ tấn công đã hét vào mặt thím (nguyên văn): You little Asian girl. Vẫn theo lời cậu con trai Sun Jung Lee kẻ tấn công đã nói những câu mang tính miệt thị như (nguyên văn): Asian people shouldn’t be in the Black market. Hóa ra không hẳn do Mr. Trump châm lửa đốt rừng, song nỗi ấm ức ganh tỵ tiềm ẩn của nhiều năm đã châm ngòi bom những trái bom nổ chậm. Khái niệm bài ngoại (xenophobia) chúng ta không lạ. Dân bản địa thường mấy ai ưa thích dân ngụ cư. Ban đầu di dân đến Mỹ lập nghiệp bỡ ngỡ chân ướt chân ráo thường bị xem nhẹ hoặc thương hại. Khi họ thành đạt nhờ cần cù chăm chỉ, có tích lũy, lập tức bị ghen ghét, khinh bạc. Có đâu không ra, dân bản xứ sống ở Mỹ từ hồi cha sanh mẹ đẻ nhưng chẳng khá lên được. Còn thành phần đầu đen, mắt xếch, từ đâu kéo đến đây lập nghiệp, tiếng Anh cắn mẻ răng; vậy mà thành công, nổi như cồn, nghịch lý đến khó tin. Rồi những khu thương xá của Mỹ gốc Á mọc lên khá sầm uất. Nhìn lại mà xem. Từ các tiệm bánh donut đến những tiệm tạp hóa, nhà hàng, tiệm bán đồ làm đẹp cho phụ nữ, tiệm tóc, tiệm mát-xa, tiệm nail… tất cả đều ngồn ngộn những chứng tích

thành đạt và hưng thịnh. Còn họ, sinh ra ở đây, lớn lên ở đây, tiếng Anh như rồng, vậy mà lẹt đẹt, bóc ngắn cắn dài, cuộc sống khó khăn, tay làm hàm nhai, nhiêu cũng thiếu… Vậy, họ mà không ghét người Mỹ gốc Á mới là chuyện lạ. Trở về quá khứ, những năm cuối thập niên 40, đầu thập niên 50 của thế kỷ 19, cơn sốt đào vàng tại California rộ lên, những người dân Trung Quốc đầu tiên đến Mỹ thử thời vận từng nếm trải biết bao kỳ thị đắng cay tủi nhục bị người bản xứ ghen ghét. Sau đó là tuyến đường hỏa xa nối liền hai bờ Đông – Tây của Mỹ, những công việc nặng nhọc do bàn tay họ gầy dựng trong nỗi niềm nước mắt chan cơm. Trai tráng và những người đàn ông khỏe mạnh bỏ xứ vì mưu sinh của gia đình, để lại sau lưng con thơ, vợ dại, nhìn về phía trước với hy vọng không xa hơn những đồng lương còm là mấy. Mỗi lần cơn thèm khát của đòi hỏi thân xác trỗi lên buộc họ tìm đến những tiện nghi chóng vánh (không hơn không kém) tại những nhà thổ rẻ tiền. Người Nhật cũng thế. Khi Trân Châu Cảng bị tấn công, làn sóng bài Nhật nổi lên như một hệ quả tất yếu. Người Nhật bị dân Mỹ bản xứ ghét cay ghét đắng. Không hẳn họ là kẻ thù, song họ có những liên hệ dây mơ rễ má với cố quốc. Thế là họ bị đẩy vào những trại tập trung. Cuộc sống của họ bị đảo lộn, bứng gốc. Tất nhiên không hẳn đời cha ăn mặn đời con khát nước, song tình thế lúc đó có khác nào quýt làm, cam chịu. Gẫm kỹ lại, đâu phải tự nhiên tại

Mỹ có những phố Tàu, những phố Việt, phố Hàn, phố Hong Kong mọc lên hoạt động sầm uất. Đó là một quá trình phát triển với bề dày lịch sử. Vâng, nếu người Mỹ chan hòa với cộng đồng Mỹ gốc Á ngay từ đầu, coi họ là một thành phần có những đóng góp đáng được ghi nhận, người Hoa, người Hàn, và người Việt đâu cần đến những phố Tàu? Hay cái khó ló cái khôn? Do bị chèn ép nên người ta phải tự xoay xở, tự kiến tạo cho mình những khu thương mại phục vụ nhu cầu của mình? Có người hỏi tại sao không có những khu thương xá của người Nhật, người Philippines, người Thái, người Ấn Độ sầm uất như Phố Tàu, phố

Bolsa của người Việt hay Đại Lộ Sài Gòn (Bellaire Boulevard) của Houston với những Phở Ngon, Đức Phương Giò Chả, Cơm Tấm Thuận Kiều, Cà phê Lú… Vâng. Nếu Mỹ gốc Á đang đối diện với những thử thách gay cấn hiện nay, tìm ra lý do giải thích cụ thể sẽ phức tạp. Phải chăng Mỹ gốc Á nhìn có vẻ lạ, tóc đen, mắt xếch? Càng không phải do họ thành công về mặt kinh tế, đến Mỹ chậm trễ nhưng không vướng cảnh “trâu chậm uống nước đục”? Hoặc do Cựu tổng thống Trump mắng mỏ Trung Quốc nên dân Mỹ mới theo đóm ăn tàn, xúm vào tấn công người Mỹ gốc Á? Một điều dễ nhận ra, đa số các

nạn nhân gốc Á thường thiếu khả năng tự vệ. Nhiều người thuộc nhóm cao niên. Hoặc hung thủ thường mượn súng đạn tấn công Mỹ gốc Á tay không. Điểm đáng nói ở đây hiện tượng Mỹ bản xứ tấn công Mỹ gốc Á xảy ra khắp nơi trên đất Mỹ. Điều này khiến nhiều người quan ngại. Họ có lý do để lo lắng nếu chính phủ thiếu những biện pháp can thiệp trực tiếp, đặc biệt cứ để tình trạng tấn công thả nổi lan tràn, Mỹ gốc Á ngoài nỗi lo Covid-19 còn phải đối diện với những hiểm họa bị tấn công (khi người Mỹ bản xứ không cần đến bất cứ một lý do nào)! Quay lại chuyện hai phụ nữ da đen tấn công thím Jung Kim, một người là Keaundra Young và một người là Daquiesha Williams đã bị bắt can tội tấn công người khác (aggravated assault và assault), đâu phải riêng lẻ một nhóm người Mỹ nào đó tấn công Mỹ gốc Á, song đủ mọi thành phần, trắng có, đen có, thậm chí Mỹ gốc Hispanic cũng có thể xúm vào bắt nạt Mỹ gốc Á. Điều này càng cho phép người ta tin rằng hiện tượng tấn công Mỹ gốc Á là một bài toán xã hội mang tính hệ thống.

Toronto thoibao.com Với người Việt mình, đặc biệt tại các nhà hàng thuộc khu Việt hoặc những tiệm nails xuất hiện khắp nơi, cẩn thận hơn vẫn là những cảnh giác tối thiểu tránh những xô xát không cần thiết. Cổ nhân có câu: Cẩn tắc vô ưu, nếu nhận thấy khu mình đang làm ăn có nhiều thành phần ưa thích gây gỗ, khỏe cà khịa, chúng ta nên có những biện pháp phòng ngừa. Người già không nên ra đường nhiều, càng không nên đi một mình vì cơ hội bị tấn công sẽ cao hơn. Gì chứ, xương người già giòn, dễ té, dễ gãy, mắt kém, phản ứng chậm, khi bị chấn thương thời gian phục hồi lâu hơn, đặc biệt với các cụ không nói tiếng Anh, lúc đụng chuyện biết kêu ai? Vâng, Mỹ gốc Á đang chứng kiến nhiều vụ tấn công. Hy vọng các nhà làm luật sẽ có những biện pháp can thiệp. Trong khi chờ đợi, chúng ta phải tự mình bảo vệ để tránh những vụ tấn công của người Mỹ bản xứ hằn học. Bởi, không phải lúc nào các vụ tấn công cũng may mắn như trường hợp của thím Jung Kim. NGUYỄN THƠ SINH

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

73

Toronto thoibao.com

Những vật dụng

bị nguyền và ma ám

C

húng là những đồ vật mà bạn có thể tìm thấy trong bất kỳ ngôi nhà nào: ghế, gương, bình hoa, tủ, búp bê, tranh vẽ và những thứ tương tự. Các câu chuyện luôn kể rằng có một con quỷ hoặc hồn ma cư ngụ trong vật phẩm, mặc dù chủ nhân không phải lúc nào cũng biết tại sao chúng bị chiếm hữu. Những món đồ bị ma ám này bị quy trách nhiệm là nguyên nhân gây ra thảm họa. Nhiều món đồ đã liên tục đổi chủ do tình trạng hỗn loạn mà chúng gây ra. CHIẾC GHẾ BUSBY STOOP INN Chiếc ghế Busby Stoop Inn (Nhà trọ Busby Stoop) đã bị Thomas Busby nguyền rủa, ngay trước khi anh ta bị treo cổ vì tội giết Daniel Auty vào năm 1702. Trước khi bị giết, Busby đã điều hành công việc làm giả tiền xu với Daniel, cũng là cha vợ của anh ta. Cả hai bắt đầu có vấn đề, và đến một buổi tối Daniel đến Thirsk, North Yorkshire, nhà trọ nơi Busby sống cùng vợ, Elizabeth. Một số nguồn tin cho biết Daniel muốn đưa Elizabeth trở về nhà, trong khi những nguồn khác nói rằng ông ta chỉ đến thăm. Dù lý do là gì, Busby say xỉn đã thấy Daniel đang ngồi trên chiếc ghế yêu thích của mình. Điều này làm Busby tức giận và dẫn đến một cuộc xô xát. Daniel rời đi sau đó, nhưng Busby theo ông ta về nhà và giết Daniel bằng búa. Busby bị kết án tử hình vì tội giết người. Trên đường đến chỗ hành quyết, Busby yêu cầu dừng chân tại nhà trọ, nơi anh ta nguyền rủa chiếc ghế. Kể từ đó, rất nhiều người ngồi trên ghế đã chết trong những tình huống bí ẩn. Một số người tự tử, một số rơi khỏi các tòa nhà, một số bị tai nạn, một số đã tham chiến và không bao giờ trở lại… Tuy nhiên, điều này không làm nản lòng những người tìm cách ngồi trên ghế. Vào những năm 1970, Tony

74

Earnshaw, người sở hữu nhà trọ, đã quá chán ngán với những cái chết được cho là do chiếc ghế mà ông đã mang nó đến hầm rượu để giữ mọi người ngồi trong đó. Một số người vẫn tìm cách đến hầm rượu để được ngồi trên ghế. Earnshaw cuối cùng đã không còn chịu đựng nổi sau khi một tài xế xe hàng bị chết trong một vụ tai nạn xe hơi vài giờ sau khi ngồi trên ghế. Ông đã tặng chiếc ghế cho Bảo tàng Thirsk, nơi nó được treo trên trần nhà để ngăn mọi người ngồi lên đó.

lẻ mà được sản xuất hàng loạt với nhiều phiên bản. Bản gốc được sáng tác bởi họa sĩ người Ý Bruno Amadio với nghệ danh Giovanni Bragolin. Bức tranh rất phổ biến ở Anh, nơi có nhiều người treo nó trong nhà của họ. Khiếu nại đầu tiên về bức tranh bị nguyền rủa này được đưa ra vào ngày 5.9.1985, khi tờ báo The Sun cho đăng một bài viết về một cặp vợ chồng có ngôi nhà bị thiêu rụi. Theo The Sun, bức tranh The Crying Boy là tất cả những gì còn lại sau vụ cháy. The Sun đã đăng bài báo tiếp theo vào ngày hôm sau, tiết lộ rằng họ đã nhận được BỨC TRANH THE CRYING BOY The Crying Boy (Đứa trẻ khóc) nhiều cuộc gọi từ những người có không phải là một bức tranh đơn vấn đề tương tự.

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Một người phụ nữ cho biết bức tranh là tất cả những gì còn lại sau khi ngôi nhà của bà bị thiêu rụi 6 tháng sau khi bà mua bức tranh. Mọi người cũng đổ lỗi cho bức tranh cho những sự cố đáng tiếc khác. Một người nói rằng con trai của cô đã bị dính vào lưỡi câu, và một người khác nói rằng cô ấy đã mất chồng và 3 đứa con kể từ lần đầu tiên mua bức tranh vào năm 1959. Toàn bộ sự việc hiện lên sau khi một ngôi nhà khác chứa bức tranh bị thiêu rụi. Thực tế là các bức tranh liên quan trông giống nhau vì các họa sĩ khác không thay đổi gì. The Sun đề nghị giúp độc giả thoát khỏi những bức tranh ma ám trong nhà. Để đáp lại, độc giả đã gửi cho The Sun 2.500 bức tranh The Crying Boy, mà The Sun đốt cháy trong một đống lửa khổng lồ. Năm 2010, Steve Punt, một diễn viên hài và người dẫn chương trình phát thanh của BBC, đã cố gắng đốt cháy một bức tranh The Crying Boy còn sót lại từ trước. Bức tranh không bị cháy, khiến anh suy đoán rằng nó được bảo vệ bằng chất chống cháy. Tuy nhiên, anh đã không nắm lấy bất kỳ cơ hội nào và từ chối đưa bức tranh vào nhà. Anh chỉ để nó trên hiên nhà. NHỮNG CHIẾC GHẾ TRONG LÂU ĐÀI BELCOURT Lâu đài Belcourt gồm 60 phòng ở Newport (Rhode Island), là một trong những ngôi nhà bị ma ám nhất ở nước Mỹ. Sự ám ảnh này được cho là có liên quan đến một số vật phẩm cổ được lưu giữ trong biệt thự, bao gồm những chiếc ghế được tìm thấy trong phòng khiêu vũ của nó. Du khách thường phàn nàn về cảm giác bất an khi đứng cạnh ghế. Một số người nói rằng một thế lực vô hình chống lại khi họ cố gắng ngồi trên ghế. Những người khác ngồi trên ghế nói rằng họ bị đẩy ra khỏi ghế một cách bí ẩn.

Toronto thoibao.com báo đã ném nó ra ngoài cửa sổ. Một sĩ quan cảnh sát đã tìm thấy nó và trả lại, nhưng họ từ chối nhận nó. Không có bảo tàng nào chấp nhận chiếc bình, và hiện nay nó được cho là được chôn tại một địa điểm bí mật. CHIẾC HỘP DYBBUK Hộp Dybbuk (hay Dibbuk) là một tủ rượu được cho là bị sở hữu bởi một linh hồn xấu xa được gọi là dybbuk. Chiếc hộp vẫn thuộc sở hữu của nhà sưu tập đồ cổ Kevin Manni, người đã mua nó từ một

Bên cạnh những chiếc ghế bị ma ám, phòng khiêu vũ còn chứa một bộ áo giáp hét lên từng lúc. Tiếng thét được cho là của chủ nhân nó, người đã bị giết vào khoảng tháng 3 năm nào đó, cũng là tháng mà tiếng hét xảy ra thường xuyên nhất. Anh ta được cho là đã bị giết sau khi một ngọn giáo bị đâm xuyên qua khe hở ở mắt của áo giáp. CHIẾC BÌNH BASANO Sự tồn tại của chiếc bình Basano bị nghi ngờ là không có thật. Những chuyện về nó được bao phủ trong thần thoại và văn hóa dân gian, và hiện nay không ai biết là nó đang ở đâu. Chiếc bình được cho là được sản xuất tại một thị trấn ở phía Bắc thành phố Napoli của Ý vào khoảng thế kỷ 15. Có người đã tặng nó cho một cô dâu vào đêm trước ngày cưới như một món quà. Tuy nhiên, đám cưới không bao giờ diễn ra vì cô dâu đã chết ngay trong đêm. Chiếc bình sau đó được trao lại

phụ nữ nói rằng nó thuộc sở hữu của bà ngoại cô. Manni đã mở chiếc hộp sau khi mua nó. Bên trong không có gì nhiều. Chỉ có một vài vật phẩm gây tò mò bao gồm một cây nến, một chiếc cốc có chân dùng để uống rượu vang và hai lọn tóc người. Tuy nhiên, ai đó hoặc thứ gì đó đã lục soát cửa hàng Manni cùng ngày anh mở hộp. Chắc chắn đây không phải là một tên trộm vì không có gì bị đánh cắp. Nhân viên cửa hàng cũng báo cáo rằng bóng đèn bị vỡ một cách bí ẩn, và

cho một thành viên của gia đình cô dâu, người này cũng đã chết ngay sau khi nhận nó. Nó lại được trao cho một thành viên khác trong gia đình, và người này cũng chịu chung số phận như người trước đó. Chính vào thời điểm này, gia đình cô dâu đã kết luận rằng chiếc bình này đã bị ma ám. Họ chôn nó ở một nơi nào đó, và nó nằm đó cho đến khi được khai quật vào năm 1988. Bẹn trong chiếc bình có chứa một lời cảnh báo bí ẩn về hậu quả và gây tử vong cho bất kỳ ai sở hữu nó. Người đàn ông tìm thấy chiếc bình đã phớt lờ lời cảnh báo và bán nó cho một dược sĩ, và ông ta đã chết sau đó 3 tháng. Gia đình người dược sĩ đã bán chiếc bình cho một bác sĩ, và ông này cũng đã sớm theo chân dược sĩ. Sau đó, nó lại được bán lần lượt cho hai chủ sở hữu khác và họ cũng đã chết. Gia đình của nạn nhân cuối cùng đã quyết định khôn ngoan khi không bán chiếc bình và thông

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

75

Toronto thoibao.com cô nghe thấy ai đó chửi bới. Chính Manni cũng thấy rằng cửa hàng có mùi hoa nhài. Lúc đầu, Manni đã không kết nối vụ việc với chiếc hộp mà anh tặng cho mẹ mình. Bà đã bị đột quỵ chỉ 5 phút sau khi nhận được nó và nhanh chóng trả lại cho anh. Manni đưa chiếc hộp cho em gái mình, và cô đã trả lại nó sau khi phàn nàn rằng nó tự mở ra một cách bí ẩn và khiến cô gặp ác mộng. Manni đưa chiếc hộp cho anh trai và vợ, và họ cũng trả lại nó sau những lời phàn nàn tương tự. Manni cuối cùng đã quyết định bán chiếc hộp Dybbuk, nhưng người mua đã sớm trả lại cùng với lời phàn nàn rằng nó có chứa thứ gì đó xấu xa. Không thể thoát khỏi chiếc hộp, Manni chỉ giữ nó trong tầng hầm nhà mình. Ngay sau đó, anh bắt đầu phàn nàn về việc nhìn thấy những con ma trong nhà. Thật kỳ lạ, khách đến thăm cũng phàn nàn về điều tương tự. Manni cũng gặp ác mộng (bị người khác đánh) và thường thức dậy với những vết trầy xước và vết cắn do bị đánh. Cuối cùng, Manni đã bán chiếc hộp cho Iosif Nietzke với giá 140 đô la vào năm 2003. Giống như những người trước đó, Nietzke cũng sớm bắt đầu phàn nàn về các sự kiện bí ẩn trong nhà của mình. Anh kể lại tình trạng các vật thể di chuyển một cách bí ẩn quanh nhà và đèn đột nhiên tắt. Nietzke cũng phải bán chiếc hộp, và người mua mới nhất, Jason Haxton, lại phàn nàn về sự mệt mỏi quá mức

76

và phát ban không rõ nguyên nhân. Nietzke nói thêm rằng anh bị ho ra máu và miệng có vị kim loại. Anh đến thăm các giáo sĩ Do Thái để làm dịu linh hồn trong hộp trước khi cất nó đi. Vào tháng 3.2017, Zak Bagans, người dẫn chương trình Ghost Adventures, đã mua chiếc hộp Dybbuk để trưng bày trong bảo tàng của mình ở Las Vegas. LỜI NGUYỀN TỪ CHIẾC GƯƠNG Ở ĐỒN ĐIỀN MYRTLES Đồn điền Myrtles ở St. Francisville, bang Louisiana là một ngôi nhà ma ám khác ở Mỹ. Món đồ bị ma ám nhiều nhất của nó là một chiếc gương 200 năm tuổi. Câu chuyện kể rằng chiếc gương đã bị ma ám sau khi một nô lệ tên là Chloe đã bỏ thuốc độc vào một chiếc bánh giết chết Sara, vợ của chủ đồn điền, và hai cô con gái. Linh hồn của người quá cố bị nhốt trong gương, từ đó họ ám ảnh đồn điền. Du khách đến đồn điền thường chú ý đến những dấu tay lạ và vết nhỏ giọt trên gương. Một số thậm chí còn xác nhận nhìn thấy những người mặc quần áo kiểu cũ bên trong nó. Câu chuyện hậu trường của chiếc gương có phần gây tranh cãi vì không có ghi chép nào về một nô lệ tên là Chloe từng làm việc trong đồn điền. Ngoài ra, theo hồ sơ của đồn điền, Sara và một trong những cô con gái của cô đã chết vì bệnh sốt vàng da, trong khi người còn lại sống sót đến tuổi trưởng thành.

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

BÚP BÊ ANNABELLE Nếu bạn đã xem bất kỳ bộ phim nào, chẳng hạn như The Conjuring (2013), Annabelle (2014) hoặc Annabelle: Creation (2017), bạn sẽ thấy con búp bê đáng sợ đó có tên là Annabelle. Các bộ phim này đều dựa trên một con búp bê thực sự, nhưng trông có vẻ đáng sợ hơn, được gọi là Annabelle, được trưng bày tại Bảo tàng Ed và Lorraine Warren Drake Occult ở Monroe, Connecticut.

Câu chuyện về con búp bê kinh dị Annabelle bắt đầu vào năm 1970, sau khi một người phụ nữ mua nó cho con gái mình. Mọi người ngay sau đó đã cáo buộc con búp bê tấn công ngẫu nhiên và thậm chí cố gắng bóp cổ một người bạn của gia đình. Ed và Lorraine Warren đã điều tra các hoạt động tội phạm của con búp bê và kết luận rằng nó đã bị quỷ

ám. Họ quyết định đưa Annabelle đến bảo tàng của họ, nhưng hệ thống phanh và tay lái chiếc xe của họ đã không hoạt động, cho đến khi họ rảy nước thánh lên ghế sau, nơi đặt con búp bê Annabelle. Ed giữ con búp bê bên trong một hộp thủy tinh được củng cố bằng những lời cầu nguyện. Tuy nhiên, điều đó đã không ngăn chặn Annabelle phạm tội tàn bạo hơn. Một chàng trai và bạn gái của anh đã gặp tai nạn trên đường về nhà, sau khi Ed đuổi họ ra khỏi bảo tàng vì đã chế giễu Annabelle và đập vào hộp của nó. BỨC TRANH THE ANGUISHED MAN Bức tranh The Anguished Man (Người đàn ông thống khổ) thuộc sở hữu của gia đình Sean Robinson. Sean nói rằng ban đầu nó thuộc sở hữu của bà ông, người luôn phàn nàn rằng nó là một bức tranh xấu xa. Bà ông thường nói về một người đàn ông đi dạo quanh nhà vào ban đêm và có một số âm thanh bí ẩn, bao gồm cả tiếng người đang khóc. Bà của Sean nói thêm rằng họa sĩ vẽ bức tranh đã pha trộn máu của ông ta với sơn dầu mà ông sử dụng. Sau khi hoàn thành bức tranh, ông ta đã tự sát. Sean tuyên bố gia đình anh bắt đầu trải qua những sự kiện kỳ lạ sau khi được thừa kế bức tranh sau khi bà anh qua đời. Bản thân Sean cũng từng phàn nàn khi nhìn thấy một người bí ẩn đang khóc, một màn sương kỳ lạ ở đầu cầu

Toronto thoibao.com thang và một người đàn ông đứng bên chân giường nhìn chằm chằm vào anh. Đôi khi Sean mang theo bức tranh trong các tour du lịch đến các địa điểm bị ma ám trên khắp Vương quốc Anh. Trong một chuyến tham quan như vậy tại lâu đài Chillingham, John Sage, một trong những hồn ma mạnh nhất trong lâu đài, đã giận dữ ném một chiếc ghế dài lộn ngược vì sự hiện diện của linh hồn không được mời. BỨC TRANH THE HANDS RESIST HIM Bức tranh The Hands Resist Him mô tả một cậu bé đang đứng trên hiên nhà với một thứ có hình dáng giống như hình nộm một cô gái. Đằng sau họ là một cánh cửa kính với rất nhiều bàn tay. Bức tranh được vẽ bởi Bill Stoneham từ một bức ảnh tương tự mà cha mẹ ông đã chụp ông và một người bạn hàng xóm khi ông mới 5 tuổi. Năm 1972, Stoneham, giờ đã trưởng thành và kết hôn, được Charles Feingarten ký hợp đồng để sáng tác hai bức tranh cho phòng trưng bày của ông với thời gian một tháng. Chính từ hợp đồng này, Stoneham đã sáng tác bức tranh và đặt tên cho nó theo một bài thơ được viết bởi vợ ông. Bài thơ có nhan đề là Hands Resist Him, nội dung nói về việc Stoneham được nhận nuôi và thực tế là ông không bao giờ được gặp anh chị em thực sự của mình. Bức tranh gần giống như hình chụp, ngoại trừ việc Stoneham thêm rất nhiều tay vào cánh cửa kính phía sau cậu bé (và biến cô gái thành một hình nộm với đôi mắt chết). Liệu bàn tay có cơ thể hay không được để cho người xem quyết định, mặc dù không có cơ thể nào được nhìn thấy. Năm 1974, nam diễn viên kiêm nhà sản xuất John Marley đã mua bức tranh. Câu chuyện về bức tranh bị ma ám bắt đầu sau khi 3 người liên quan đến nó (bao gồm Marley) đã chết trong khoảng thời gian từ năm 1978 đến năm 1984. Tuy nhiên, Marley đã bán bức tranh trước khi chết, và nó xuất hiện trên eBay vào năm 2000. Gia đình bán nó tuyên bố con gái họ đã nhìn thấy những đứa trẻ rời khỏi bức tranh và đánh nhau. Thoạt đầu, không ai trong gia đình tin lời cô gái, và cha cô thậm

chí còn lắp camera chuyển động để chứng minh cô sai. Trước sự ngạc nhiên của mọi người, chiếc máy ảnh được cho là đã bắt được hình ảnh cô gái rời khỏi bức tranh và buộc chàng trai ra ngoài bằng cách chĩa súng. Bức tranh được mua bởi Kim Smith, người đã sớm bắt đầu phàn nàn về một số dị thường bí ẩn mà ông tuyên bố bắt đầu ngay từ khi ông gửi e-mail đầu tiên để trả giá cho bức tranh. Một số người đã xem quảng cáo về bức tranh trên eBay cũng có khiếu nại tương tự. Đây là lý do tại sao bức tranh đôi khi được gọi là “bức tranh bị ma hữu mới của Robert, sau khi cô ám của eBay”. mua ngôi nhà Otto vào năm 1974. Khách đến thăm ngôi nhà sớm bắt BÚP BÊ ROBERT đầu phàn nàn về những bước chân Robert được cho là “con búp bê kỳ lạ và tiếng cười. Một số người ma ám” đáng sợ nhất thế giới. Nó thậm chí còn cho rằng Robert đã bị buộc tội gây ra mọi sự cố đáng thay đổi diện mạo của mình mỗi tiếc, từ tai nạn xe hơi đến gãy khi ai đó nói xấu về Otto. Bản xương và ly hôn. Một số người thậm chí còn đổ lỗi cho nó vì mất việc làm. Robert ban đầu thuộc sở hữu của nghệ sĩ Robert Eugene Otto, người đã nhận nó như một món quà sinh nhật từ ông nội khi vẫn còn là một đứa trẻ. Otto giữ Robert đến tuổi trưởng thành. Có một lần, anh đặt Robert tại một trong những cửa sổ của nhà mình. Tuy nhiên, các học sinh sớm nhận thấy rằng Robert thường xuyên xuất hiện và biến mất khỏi cửa sổ điều này khiến chúng tránh xa ngôi nhà Otto. Myrtle Reuter trở thành chủ sở

thân Reuter cũng phàn nàn rằng Robert đi quanh nhà khi không có ai xem. Năm 1994, cô tặng Robert cho Bảo tàng Fort East Martello ở Key West, Florida. Hoàng Lương/DNSG

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

77

Toronto thoibao.com

Tại sao độc tài lại rất ham làm thơ?

T

hơ là nghệ thuật của sự thanh tao, tức là đồng nghĩa với sự tinh tế và nhạy cảm. Có vẻ ngược ngạo khi thơ cũng có thể được dùng để ca ngợi sự tàn bạo và là loại hình nghệ thuật được các nhà độc tài ưa thích. Nhưng tự cổ chí kim, các nhà độc tài đều thích làm thơ - để tìm kiếm sự khuây khỏa, giãi bày tâm sự hay vinh quang. Các tác phẩm của họ giúp chúng ta hiểu được về bản chất của quyền lực, sức hút muôn đời của thi ca và những hiểm họa của việc diễn đạt nghệ thuật.

NERO TỰ ĐẠI Một hình mẫu nhà thơ - bạo chúa là Nero (37-68 Công nguyên), vị hoàng đế La Mã khoa trương, tự phụ, thích cảm thán về bản thân mà những luật lệ hèn mọn ông ban hành phản ánh thứ nghệ thuật kém cỏi của chính bản thân ông. Các nhà viết sử của Nero, Tacitus và Suetonius, cho rằng thành Rome đã bị thơ cũng như những chính sách của Nero giày xéo. Sự chế nhạo là một hình thức trả thù để thỏa lòng bằng cách phê phán, nhưng những lời mô tả như thế của các sử gia cũng đặt ra một vấn đề nhức nhối: liệu tội ác của kẻ chuyên chế có thể được giảm nhẹ nếu như tác phẩm của ông ta được xem là có giá trị; và ngược

78

lại, liệu chúng ta có đánh giá một cách công bằng đối với chất lượng thơ của một kẻ chuyên chế hay không? Như học giả Ulrich Gotter chỉ ra trong cuốn sách mới được xuất bản “Các nhà độc tài làm thơ” thì so với các hoàng đế-nhà thơ như Caesar và Augustus, thời kỳ mà Nero cai trị lại “đáng ngạc nhiên là không hề có đổ máu”. Tuy nhiên, bất chấp việc ông ta không có tham vọng quân sự, các hành động thù hận của Nero đều được ghi lại đậm nét, và hình ảnh ăn sâu trong đầu chúng ta về ông là hình ảnh một nhà chuyên chế thảm hại mặc trang phục sân khấu bi thảm, cất tiếng ca tụng việc chiếm được thành Troy trong khi kinh thành của ông ta bị đốt cháy ra tro. Suetonius dẫn lại lời của Nero là “vô cùng vui sướng trước vẻ đẹp của ngọn lửa”. Nero say sưa trong các màn trình diễn: Tại Rome ông khai trương Neronia, một lễ hội đầy trau chuốt mang âm hưởng Hellenic gồm ba phần là âm nhạc, diễn thuyết và đọc thơ. Và trong một chuyến đi vòng quanh Hy Lạp, ông đã tham dự cuộc thi sáng tác thơ, thi hát và chơi đàn lia, bên cạnh việc thi đấu trên chiến xa. (Tại Olympia, ông bị hất khỏi cỗ chiến xa 10 ngựa kéo, ấy vậy mà vẫn được trao giải chiến thắng, bởi các vị giám khảo

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

bợ đỡ, hèn nhát). Nero nói rằng tượng của những người chiến thắng trước đó cần phải bị dỡ khỏi bệ, và ông ta trở về thành Rome mang theo 1.808 giải thưởng. Chân dung của nhà thơ này như là một kẻ tự cao tự đại, thích nhào nặn thế giới theo trí tưởng tượng hoang tưởng của ông ta đã là nguồn cảm hứng cho nhà văn đạt giải Nobel Henryk Sienkiewicz với cuốn tiểu thuyết “Quo Vadis” vào năm 1896. Nero thậm chí còn tự đạo diễn màn trình diễn cuối cùng của đời mình: hành động tự sát vụng về của ông. Ông đã tập và diễn câu nói vĩnh biệt: qualis artifex pereo (Ta chết là một nghệ sỹ tài ba đã chết).

chủ nghĩa phát xít với việc ca ngợi cảnh hoang tàn theo kiểu của Nero. “Hãy để nghệ thuật thăng hoa dẫu cho thế giới có hủy diệt” là một trong các khẩu hiệu của các nhà theo thuyết Vị lai Ý do nhà thơ Filippo Tommaso Marinetti, người tôn sùng chiến tranh như là ‘giải pháp duy nhất để cứu thế giới’, sáng lập. Marinetti đã tìm cách công nghiệp hóa và quân sự hóa ngôn ngữ với dạng ‘thơ cụ thể’ (hay ‘thơ hình khối) do một kẻ sáng tạo hung hăng sáng tác với việc bắt đầu bằng cách ‘tàn phá cú pháp một cách không thương tiếc’. Những nhà chủ thuyết Vị lai này bị ảnh hưởng bởi nhà thơ-chiến binh Gabriele D’Annunzio - một nhân vật được tôn sùng, người đã sáng lập phong trào ‘độc tài trong MUSSOLINI ỦY MỊ Gần hai ngàn năm sau, một thơ ca’ ngắn ngủi vào năm 1919 nhóm các nhà thơ Ý đã dự báo vốn là nguồn cảm hứng thúc đẩy Mussolini giành lấy quyền lực ba năm sau đó. Mặc dù tự nhận là rất hâm mộ ý tưởng của D’Annunzio về sự ‘hợp nhất huyền bí’ giữa thơ và người, thơ của chính Mussolini có xu hướng cam chịu một cách ủy mị. Tham vọng thơ phú của ông ta có một sự giả tạo có mức độ: nhà viết tiểu sử Mussolini là Richard Bosworth cho biết rằng ông ta để tác phẩm của những nhà thơ nổi tiếng “mở ra ở trên bàn làm việc của ông ấy để khiến người khác để ý” khi có khách quý nước ngoài đến thăm. Những bài thơ sau này của ông ta thể hiện sự cô lập - không hề giống như lý tưởng của ông ta thời trẻ khi đi theo con đường chủ nghĩa xã hội. Khi đó, ông sáng

Toronto thoibao.com tác những vầng thơ than khóc cho sự sụp đổ của chủ nghĩa Jacobin (“chiếc rìu thấm máu dân nghèo”) và khao khát sự tiên tri cách mạng (“Trong đôi mắt khép lại lóe lên nguồn Ý tưởng/ Viễn cảnh về một thế giới về sau”). Điều tất yếu là các nhà độc tài đã chuyển sự bất đắc chí trong nghệ thuật của họ sang chính trị. Hitler, mặc dầu tự cho là thích “sức mạnh thần kỳ của lời nói” thay vì “sự tuôn chảy dạt dào tình cảm của thi sĩ”, từng tưởng tượng mình là một kẻ bohemian phóng khoáng ở thành Vienna. Goebbels, người biến nghệ thuật tuyên truyền trở thành hoàn hảo, đã viết một cuốn tiểu thuyết với tính chất biểu cảm trong khi Pol Pot, người học hành ở Paris, là một người ái mộ thơ theo trường phái Biểu tượng của Verlaine. STALIN MÀU MÈ Chủ nghĩa Marx ở nước Nga đã cho ra đời một làn sóng của phong trào thẩm mỹ cấp tiến trong khi nhà thơ-nhà chuyên chế của Liên bang Xô Viết lại làm thơ theo phong cách bảo thủ đến ngạc nhiên.

Stalin thời còn trẻ làm thơ bằng ngôn ngữ Georgia - ngôn ngữ bị cấm ở trường dòng Chính thống giáo nơi ông ta theo học - và các tác phẩm của ông dùng lại những mô típ lãng mạn của một nhà thơ nổi loạn của và của Thời Hoàng kim đã mất. Thơ của Stalin có nét đặc trưng là sự mô phỏng khéo léo, thiếu sự tự trào và ‘lòng nhiệt huyết thái quá’, theo nhận định của nhà phê bình Evgeny Dobrenko. Với sự tao nhã hoa lá cành gần tới mức kệch cỡm, thơ của Stalin chứa đầy những sáo ngữ theo chủ nghĩa tự nhiên: “Dưới nền trời xanh

tiếng sơn ca hót véo von trong bụi cây” còn tâm hồn thì bị “khu rừng âm u của bóng đêm” giày xéo. Đây là những câu thơ chân thành tha thiết nếu không bị vướng một cách thô thiển vào chính trị: “Sẽ là chuyện hiển nhiển Một khi bị vùi xuống đất đen Người đàn ông bị áp bức Một lần nữa cố vươn đến đỉnh núi thiêng Khi được đỡ nâng bằng hy vọng” Trong bài thơ Over This Land (1895), một nghệ sĩ đem đến cho quần chúng âm nhạc đầy dự cảm: Tiếng ca biến những trái tim đã

hóa đá thành nhịp điệu Giọng hát khai mở những tâm hồn đã hóa đêm đen mịt mùng Nhưng nhà tiên tri đó lại không được quần chúng mà ông đang cố gắng giải thoát nhìn nhận: “Đám đông đặt trước mặt kẻ lạc loài/ Một chiếc cốc rót đầy thuốc độc” Trong một bài thơ sau đó, Stalin một lần nữa xuất hiện với vai trò là một ca sĩ mà “lệ tuôn rơi trước thảm cảnh của nông dân” khi ông, với sự tiên tri, “dựng lên tượng đài ghi danh mình…trong lòng mỗi người dân Georgia”. Được xuất bản mà không đề tên, những câu thơ của Stalin được đăng trong những tạp chí văn học uy tín và được tuyển chọn như là điển hình của văn học cổ điển Georgia. Thật ra, ngay cả những nhà viết tiểu sử Stalin chỉ trích ông nhiều nhất cũng dành lời khen cho thơ ông: Simon Sebag-Montefiore viết rằng “vẻ đẹp của thơ Stalin nằm trong nhịp điệu và cách dùng từ”, vốn khó mà truyền đạt sang ngôn ngữ khác, trong khi Robert Service cho rằng những tác phẩm của ông có một “sự trong sáng về ngôn ngữ mà mọi người đều thừa nhận”. Vẻ đẹp đầy hoa lá và khí thế

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

79

Toronto thoibao.com hào hùng đó lại xuất hiện trong tinh thần cổ vũ chủ nghĩa xã hội hiện thực của Stalin, trái ngược với những người đi tiên phong thử nghiệm chủ nghĩa hiện đại. Người thừa kế tinh thần của Stalin, Yuri Andropov, đã kết hợp sự quan liêu với tính lãng mạn. Là người đứng đầu KGB, ông khủng bố giới bất đồng chính kiến và đè bẹp phong trào nổi dậy ở Hungary trong lúc viết thơ tình tặng vợ. Nhà thơ người Uzbekistan Hamid Ismailov kể một giai thoại về Andropov: một trong những người viết diễn văn của ông gửi ông tấm card chúc mừng sinh nhật trong đó nói đùa rằng quyền lực làm tha hóa con người, và Andropov viết lại với những Các vở kịch cách mạng và các tác phẩm lý luận ở Bắc Hàn được cho do Kim Nhật Thành sáng tác vần thơ lạnh gáy, dịch xuôi thì có nghĩa thế này: Thơ của Mao chính thống về khổ càng khiến bền lòng chặt dạ”) uy lực Một khi kẻ xấu thốt lên Và còn lòng dạ sắt son như nhất hình thức và cổ điển trong chủ đề, và tuyên truyền (“Con gái Trung rằng quyền lực làm tha hóa một kiểu làm thơ truyền thống mà Hoa chí khí ngất trời/ Yêu chiến Được muôn người kính nể nhân gian đấu nào phải đâu nhung gấm”). Tiếng đồng thanh tung hô và ca ông ta lẽ ra phải khinh miệt. Thì rồi giới học giả hùa theo Những tác phẩm của Mao chứng Bất chấp mệnh lệnh do chính ngợi Mà không hề nhận ra (trời ạ!) ông ta đưa ra là Phá Tứ Cựu (xóa tỏ rằng nghệ thuật thanh thoát Làm rung chuyển cả đất trời Rằng thường thì chính con Kim Nhật Thành, người cha lập bỏ văn hóa cũ, phong tục cũ, tập không có nghĩa là tác giả sẽ đưa người mới làm tha hóa quyền lực quốc, được chào đón như là ‘Mặt quán cũ, ý tưởng cũ), Mao làm ra những chính sách mềm mại. ‘MẶT TRỜI HỒNG’ Một nhà độc tài khác tự thừa nhận theo chủ nghĩa Stalin, nhà lập quốc của Bắc Hàn Kim Nhật Thành, được cho là tác giả của những vở kịch cách mạng và các tác phẩm lý luận, nổi bật nhất là ‘học thuyết hạt giống’ vốn mô tả ông ta như là cha đẻ của sáng tạo nghệ thuật. Vào năm 1992, Kim đã viết một bài thơ cho con trai Kim Jong-il, sau được công bố rộng rãi: Đã năm mươi mùa xuân rồi sao Ngôi sao Sáng? Với ngòi bút và thanh gươm đầy

trời của đất nước’ giống như cái cách mà Mao Trạch Đông được ca tụng là ‘Mặt trời Hồng trong tim mỗi chúng ta’. Mao chính là hiện thân của lý tưởng ‘bút và gươm’ của nhà trị quốc - dựa trên ý tưởng ‘văn võ song toàn’. Mao tìm cách làm sao cho quan niệm phong kiến này trở nên phù hợp trong khi để mình vượt lên trên nó. Ông ta đã viết trong một bài thơ vào năm 1936 rằng từ trước đến nay ít có hoàng đế để lại di sản thơ ca, mà giờ đây ‘những con người thật sự vĩ đại/ Chỉ có trong thời đại này’.

thơ theo lối cổ, ngay cả khi lối làm thơ đó bị lên án là trưởng giả và lỗi thời. “Tôi lo sợ những sai lầm đó lan rộng có thể khiến giới trẻ lầm lạc,” Mao thổ lộ với biên tập một tờ tạp chí, thế nhưng ông vẫn chiều theo sở thích của mình ngay cả khi ông ấy cấm người khác làm theo. Mao đắm mình vào ngôn ngữ và chứng tỏ sự thuần thục trong việc sử dụng hình ảnh (“núi trùng điệp xanh biêng biếc/ Ráng chiều đỏ rực máu một màu”) và các chủ đề cổ điển (“thế gian vật đổi sao dời, bãi biển hóa thành nương dâu”) và có khi lại trào lộng (“hy sinh gian

Mao rất thích làm thơ theo lối cổ tuy bản thân ông thì ra lệnh Phá Tứ Cựu (xóa bỏ bốn điều cổ hủ, lạc hậu)

80

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Vào năm 1966, Hồng vệ binh bổ sung vào quyển Mao tuyển của họ 25 bài thơ do Mao sáng tác vốn dẫn đến sự say mê thơ theo lối cổ ở những người quyết tâm phá bỏ ‘những tàn dư phong kiến’. Câu thơ cuối cùng mà Mao từng viết, một năm trước khi phát động cuộc Đại Cách Mạng Văn hóa, là điềm báo cho những hỗn loạn sắp tới: “Hãy nhìn kia: Thế giới đã đảo lộn” BẰNG CHỨNG BUỘC TỘI Những tác phẩm thơ cũng được dùng làm bằng chứng buộc tội tại Tòa Hình sự Quốc tế khi Radovan Karadžić, ‘Tên đồ tể của Bosnia’ bị kết tội diệt chủng. Một phim tài liệu hồi năm 1992 của BBC đã ghi lại cuộc gặp giữa Karadžić và nhà thơ Nga theo chủ nghĩa dân tộc Eduard Limonov, trong đó Karadžić đọc một bài thơ dự báo về bạo lực và Limonov bắn một loạt đạn vào thung lũng phía dưới. Karadžić nói rằng ông ta đã biết trước sẽ có chiến tranh nhiều năm trước đó, và bài thơ Sarajevo vào năm 1971 của ông ta có những dòng sau đây: Thành thị rực cháy như mẩu nhang Lương tri chúng ta gầm lên trong làn khói...

Toronto thoibao.com Luật pháp quốc tế đòi hỏi phải xác định ý định phạm tội của bị cáo. Karadžić là nhân vật chủ chốt trong cái mà Slavoj Žižek gọi là ‘trạng thái tình cảm thơ caquân sự’ tôn sùng việc dùng văn thơ bắn phá vào tình cảm dân tộc chủ nghĩa, nhất là bài thơ sử thi The Mountain Wreath (1847) của Petar Petrović-Njegoš mà trong đó máu đổ của người Hồi giáo được xem là hành động khai sinh ra nhà

nước Serbia. Cuộc đột kích vào khu nhà mà Osama bin Laden ẩn trốn vào năm 2011 đã khiến truyền thông bình luận về tủ sách của ông ta, nhưng chỉ tập trung vào sự thiếu vắng tiểu thuyết mà không nhắc đến lòng yêu thơ của ông. Hồi năm 2010, bin Laden đã viết cho một phụ tá những chi tiết về một âm mưu đầy tham vọng trước khi kèm theo một yêu cầu:

“Nếu có người anh em nào ở cùng cậu mà biết về nhịp thơ thì hãy cho tôi biết, và nếu cậu có quyển sách nào bàn về khoa học làm thơ cổ điển thì hãy gửi cho tôi xem.” Bin Laden nằm trong số những nhà thơ thánh chiến được ca ngợi nhất và đó một phần là do tài năng làm thơ cổ điển trôi chảy của ông ta. Sứ quân của Bin Laden ở Iraq, Abu Musab Al-Zarqawi, được mọi người biết đến đồng thời là ‘đồ

tể’ và ‘người khóc nhiều’ - cho thấy mối liên hệ giữa sự tàn bạo và mẫn cảm, khao khát song song về quyền lực và lòng thương. Thủ lĩnh hiện tại của Al-Qaeda, Ayman al-Zawahiri, cũng làm thơ, và caliph (tức Quốc vương) tự xưng của cái gọi là Nhà nước Hồi giáo, Abu Bakr al-Baghdadi, viết luận văn tiến sỹ về một bài thơ tôn giáo. Một nhà độc tài từng viết thơ và có kết cục cay đắng là Saddam Hussein. Bài thơ trong tù 2013 của ông được sáng tác bằng tiếng mẹ đẻ khá trúc trắc: “Ngươi là cơn gió nhẹ dịu dàng / Làm nên tâm hồn ta / Và Đảng Baath của ta nở hoa như cành cây đâm lộc biếc”. Saddam, người vốn thích chụp hình bên khẩu AK, đã thể hiện sự bất khuất của mình qua những con chữ: “Nơi đây chúng ta ưỡn ngực trước bầy sói”. Thú vị là người chế tạo ra khẩu AK, Mikhail Kalashnikov, cũng thích trở thành nhà thơ. Như WH Auden viết trên mộ chí của Hitler, “thơ ông viết rất dễ hiểu”. Benjamin Ramm/BBC Culture

Bin Laden nằm trong số những nhà thơ thánh chiến được ca tụng nhiều nhất

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

81

Toronto thoibao.com

82

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

83

Toronto thoibao.com

84

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Toronto thoibao.com

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

85

Toronto thoibao.com

86

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

TRONG LÀNG GIẢI TRÍ Toronto thoibao.com

Kim Kardashian thành tỉ phú Ngôi sao truyền hình Mỹ - Kim Kardashian - lần đầu xuất hiện trong danh sách tỉ phú do Forbes công bố hồi tuần qua. Tạp chí cho biết sự lớn mạnh của các thương hiệu làm đẹp, thời trang như KKW Beauty (được định giá một tỉ Mỹ kim) và Skims (500 triệu Mỹ kim) giúp tài sản của cô tăng nhanh những năm gần đây. Cổ phần của Kadashian tại hai công ty này hiện trị giá khoảng 725 triệu Mỹ kim. Bên cạnh đó, Kim còn kiếm tiền nhờ các show truyền hình và hợp đồng quảng cáo. Cô cũng sở hữu nhiều bất động sản, tiền mặt và khoản đầu tư khác. Tháng 7/2020, tài sản của Kim Kardashian trở thành đề tài gây tranh cãi. Gia đình thông báo trên Twitter ngôi sao truyền

hình đã đạt mức tỉ Mỹ kim sau khi bán 20% cổ phần công ty KKW Beauty cho tập đoàn Coty với giá 200 triệu Mỹ kim. Hợp đồng này đồng nghĩa với việc công ty của Kim Kardashian được định giá một tỉ Mỹ kim. Tuy nhiên, tạp chí Forbes khẳng định tài sản của Kim lúc đó chỉ đạt mức 780 triệu Mỹ kim và phủ nhận danh hiệu tỉ phú của cô. Các chuyên gia tranh luận rằng người đẹp không nắm toàn bộ cổ phần của thương hiệu KKW Beauty. Trong quá khứ, gia đình Kardashian và Forbes từng nhiều lần tranh cãi về khối tài sản của các ngôi sao trong gia đình. Giữa tháng 3, tờ Bloomberg cho biết tài sản của Kanye West - chồng Kim - đạt mức 6,6 tỉ Mỹ kim sau

hợp đồng với hãng thời trang GAP. Tuy nhiên, các chuyên gia của Forbes lập tức phủ nhận thông tin, cho rằng tài sản của nam ca sĩ chỉ đạt mức 1,8 tỉ Mỹ kim. Kanye West được tạp chí công nhận là tỉ phú hồi tháng 4 năm ngoái.

Tháng 5/2020, Forbes đăng bài viết công kích Kylie Jenner - em gái cùng mẹ khác cha của Kim Kardashian - dùng giấy tờ giả để lừa tạp chí này trao cô danh hiệu tỉ phú. Các chuyên gia cho rằng đội ngũ của Kylie đã làm mọi

cách thổi phồng tài sản, nhằm mục đích kinh doanh và thu hút thêm người hâm mộ. Tạp chí cũng tước danh hiệu tỉ phú của Kylie Jenner, cho rằng khối tài sản ròng của cô chưa đủ. Trước đó, Forbes từng hai năm liền vinh danh nữ doanh nhân là tỉ phú tự thân trẻ nhất thế giới. Forbes lấy số liệu từ các công ty đo lường như Nielsen, ComScore, IMDB... và các chuyên gia đầu ngành giải trí. Năm ngoái, Kim Kardashian đứng thứ 48 trong danh sách “100 ngôi sao kiếm tiền giỏi nhất”, với doanh thu 49,5 triệu Mỹ kim. Kylie Jenner (590 triệu Mỹ kim) và Kanye West (170 triệu Mỹ kim) lần lượt đứng đầu và thứ hai danh sách. u

APRIL 15, 2021 | THỜI BÁO | thoibao.com | Issue 2839

87

TRONG LÀNG GIẢI TRÍ Toronto thoibao.com

Người giật vương miện Hoa hậu Mrs. Sri Lanka bị bắt

Caroline Jurie (trái) và Chula Padmendra (phải) hợp sức giật vương miện trên đầu Pushpika De Silva

Caroline Jurie – Hoa hậu Quý bà Sri Lanka (Mrs. Sri Lanka) 2019 - bị bắt sau khi giật vương miện của tân hoa hậu Pushpika De Silva và làm cô này bị thương. Ngày 8/4, Ajith Rohan - đại diện cảnh sát địa phương – cho biết Caroline Jurie và người mẫu Chula Padmendra bị bắt vì cáo buộc hành hung De Silva. Hai

người đã đóng phí tại ngoại và sẽ hầu tòa vào ngày 19/4. De Silva chỉ mong muốn nhận lời xin lỗi công khai để không đưa sự việc ra tòa nhưng Caroline Jurie từ chối. Trong lễ trao giải Mrs. Sri Lanka 2020 hồi cuối tuần trước, Caroline Jurie lên sân khấu phản đối kết quả. Cô nói luật cuộc thi

cấm trao danh hiệu hoa hậu cho người đã ly dị như De Silva. Sau đó, Jurie và Chula Padmendra tiến tới tháo vương miện của tân hoa hậu và khiến cô bị thương ở đầu. Trong buổi họp báo sau cuộc thi, De Silva cho biết hiện là mẹ đơn thân, đã ly thân với chồng, nhưng chưa ly hôn. Đại diện ban tổ chức nói rằng các thí sinh nếu chưa hoàn thành thủ tục ly dị vẫn có thể tham gia. Chandimal Jayasinghe - giám đốc cuộc thi Hoa hậu quý bà của Sri Lanka - cho biết vương miện đã được gửi trả De Silva theo đúng quy định. Ông thất vọng và chỉ trích hành động của Caroline Jurie. Pushpika de Silva sinh năm 1989, đăng quang Hoa hậu Sri Lanka năm 2011 và đại diện quốc gia này thi Miss World cùng năm. Cô cũng từng tham gia Hoa hậu Du lịch Quốc tế 2011, Top Model of the World 2013.

Cuộc thi Hoa hậu Mrs. Sri Lanka bắt đầu tổ chức năm 1984, nhằm chọn thí sinh dự thi Mrs. World (Hoa hậu Quý bà Thế giới). Năm 2019, Caroline Jurie - người giật vương miện của Pushpika de Silva - đại diện quốc gia và đoạt giải Mrs. World 2020. u

Vụ giật vương miện trong chung kết Hoa hậu Quý bà Sri Lanka hôm 4/4 gây ồn ào những ngày qua.

Hai cô con gái của Maradona bị tố cướp tài sản và bỏ rơi cha Hai cô con gái của Diego Maradona là Dalma và Gianinna bị tố cáo “cướp” khối tài sản trị giá 60 triệu bảng của cha, rồi bỏ rơi ông cho đến chết Luật sư Matías Morla của Maradona đã đáp trả sau khi Dalma và Gianinna nói rằng ông đã bắt cóc cha của họ. Tuyên bố của vị luật sư đưa ra 1 ngày sau khi 2 cô con gái Maradona và ba anh chị em của họ bị chị gái của huyền thoại bóng đá này là Lili đuổi khỏi nhà của gia đình Luật sư Morla cho biết, Lili và các chị gái của bà vẫn gần gũi với Maradona cho đến khi ông qua đời ở tuổi 60 vào tháng 11 năm ngoái nhưng thân chủ của ông đã phải “chiến đấu” với các con gái của

88

Luật sư Morla (trái) và Maradona sau ca phẫu thuật

mình. Morla nói: “Ông ấy (Maradona) đã chiến đấu đến chết với Dalma và Gianinna, ông ấy cảm thấy bị phản bội và bị cướp. Các cô gái không thích tôi kể từ khi chúng tôi cắt thẻ tín dụng vào tháng 6/2014. Họ đã bỏ rơi Maradona. Ông ấy chết một mình”. Vị luật sư của Maradona nói thêm rằng, trước khi

qua đời, Maradona chỉ nói chuyện với những người chị em và bạn gái cũ Veronica Ojeda, người đã đến gặp ông cùng con trai út Dieguito Fernando. Trước khi đưa ra tuyên bố trên, các văn phòng của Morla đã bị cảnh sát đột kích hôm 5/4 như một phần của cuộc điều tra được khởi động sau khi Dalma

Issue 2839 | thoibao.com | THỜI BÁO | APRIL 15, 2021

Hai cô con gái của Maradona bị tố cáo 'cướp' tài sản và bỏ rơi cha mình

và Gianinna khiếu nại vị luật sư vào ngày 12/3 về tội gian lận trong quản lý các quyền thương mại liên quan đến cha của họ. Maradona qua đời do một cơn đau tim vào ngày 25/11 năm ngoái ở tuổi 60 khi đang dưỡng thương sau ca giải phẫu loại bỏ cục máu đông trong não. Trong một cuộc điều tra

riêng, các nhà chức trách Argentina đang xem xét quá trình điều trị của huyền thoại này để xác định xem liệu có bất kỳ sơ suất nào hay không. Maradona đã chiến đấu với chứng nghiện rượu và cocaine trong suốt cuộc đời của mình. Ông bị bệnh gan, thận và rối loạn tim mạch khi qua đời. u